DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
D© algemeene toestand. [)e luchtmacht vari beide landen in actie.
SJANGHAI MET OMGEVING
Ho. 192 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
139e Jaargang
Poetoeng ondergaat een zwaar bombardement.
Luchtraid boven Nanking.
haastige evacuatie uit
Sjanghai.
Ruim 3000 vrouwen en kinderen
hebben de stad reeds verlaten.
Nieuws in 't kort.
S.S. Tasman heeft 130 vrouwen
en kinderen aan boord.
Deze Coorant wordt EL KEN AVOND, behalve Zon*
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTEEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK. Dinsdag 17 Augustus 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 17 Augustus.
Terwijl we elders de krijgsverrichtingen
in China aan de vergetelheid ontrukken,
mogen we hier wel melding maken van den
diplomatieken strijd tusschen China en
Japan.
Om te beginnen moeten we wijzen op een
proclamatie van het Chineesche ministerie
van buitenlandsche zaken, die zeer scherp
gesteld is en waarin o.a. het volgende ge
zegd wordt:
„Tegenover de grenzelooze veroverings-
lasten die door Japan aan den dag worden
gelegd is China gedwongen alle noodige
verdedigingsmaatregelen te nemen. China is
bereid zich alle noodzakelijke inspanningen
te getroosten om, onverschillig op welke
wijze, het doodelijk gevaar, dat Azië be
dreigt, af te weren maar constateert, dat Ja
pan de Chineesche souvereiniteit niet heeft
geëerbiedigd en de van kracht zijnde ver
dragen heeft geschonden. Bij ieder geval van
provocatie zal China gebruik maken van zijn
wettig recht tot verdediging.
Generaal Tsjang Si-tsjoeng, de opperbe
velhebber van de Chineesche garnizoenen
te Nanking en Sjanghai, heeft verklaard, dat
het bestaan van China bij den huidigen
strijd op spel staat. Honderdduizenden Chi-
neezen zijn gereed hun leven te offeren. De
generaal hoopt, dat alle vreemdelingen
sympathie zullen koesteren voor de Chinee-
zen, die, voorzoover in hun vermogen is, de
"vreemdelingen, die met hen bevriend zijn,
zullen beschermen.
n
Ook Japan houdt zich nipt stil. Na de
spoedzitting van het Japansche kabinet, dat
Zaterdagavond laat bijeenkwam, is Zon
dagmiddag een verklaring gepubliceerd,
waarin wordt gezegd, dat de regeering ten
aanzien van den dreigenden toestand te
Sjanghai drastische strafmaatregelen wil
nemen tegen de bandelooze Chineesche
troepen en dat zij bij de regeering van Nan
king erop wil aandringen haar anti-Japan
sche politiek te herzien, aangezien deze ver
antwoordelijk is voor den betreurenswaar-
digen toestand tusschen China en Japan.
De Japansche regeering heeft erop gewezen,
dat zij steeds verlangend is geweest den vre
de te handhaven en de vriendschap en sa
menwerking tusschen China en Japan te be
vorderen, doch de openbare meening is door
de anti-Japansche actie van de Nanking-re-
geering opgezweept, zoodat in geheel China
een geest is ontstaan, welke Japan vijande
lijk gezind is. De Chineezen hebben teveel
vertrouwen in de kracht van hun land en
minachten teveel de kracht van Japan, ter
wijl zij teveel waarde hechten aan hun ver
bond met de communisten zoodat zij een
steeds beleedigender houding hebben aange
nomen. Hierin ligt volgens de Japansche re
geering de oorzaak van alle incidenten van
de laatste jaren. Het huidige incident is niets
dan een logisch gevolg hiervan. De Japan
sche regeering heeft de groote lankmoedig
heid getoond bij het jongste incident en
heeft getracht de kwestie plaatselijk en langs
vreedzamen weg te regelen. Te Peiping en
Tientsin deed het Japansche garnizoen te
genover de Chineesche uitdaging niets meer
dat het hoog noodzakelijke om de verbin
dingslijnen te handhaven en de Japansche
gewoners te beschermen, terwijl de regee
ring onmiddellijk de regeering van Nan
king heeft aangespoord een einde te maken
aan de uitdagingen.
De regeering van Nanking volgde dezen
raad niet op en ging door met oorlogsvoor
bereidingen tegen Japan. In strijd met de
plechtige verdragen, rukten de Chineesche
legers naar het noorden en bedreigden de
garnizoenen. Ook concentreerden de Chi
neezen troepen zich rond Sjanghai, waar
zy tenslotte het vuur openden op de Ja
pansche gebouwen en schepen.
oo beleedigden de Chineezen de Japan
se e regeering, zoo gaat de verklaring ver-
er werden de levens en eigendommen van
de Japansche onderdanen in gevaar ge
bracht, en werd het geduld van de Japansche
regeering uitgeput. Het is thans noodzake
lijk dat drastische maatregelen zullen wor
den genomen tegen de bandelooze Chinee
sche troepen en dat de regeering te Nanking
de noodzakelijkheid van een wijziging van
haar houding inziet. De Japansche regee
ring betreurt, dat de zaken zoover zün ge
komen, zij verlangt het handhaven van den
vrede m het verre Oosten en hoopt op een
gemeenschappelijke welvaart van China en
Japan. Zij verlangt de grondoorzaken van
het incident uit den weg te ruimen en een
harmonieuze samenwerking tusschen Japan
Mantsjoekwo en China tot stand te bren
gen. Het behoeft niet te worden gezegd dat
Japan geen vermeerdering van grondgebied
nastreeft, alleen wil het de regeering van
Nanking en de Kwo Min Tang tot rede
brengen.
Tenslotte wordt verklaard, dat Japan al
les zal doen om de buitenlandsche rechten
en belangen in China te eerbiedigen.
Hevig, buitengewoon hevig is de strijd
in China gisteren geweest. En vooral
langs den spoorweg van Sjanghai naar
Woesoeng is er heviger dan ooit ge
vochten.
Het zijn vooral de Chineezen, die zich
roeren. Hun taktiek is voorloopig: aan
vallen en zij doen dat met zulk een ent
housiasme, met zulk een verbitterdheid
ook, dat de Japanners zich slechts met
veel moeite staande kunnen houden.
Het begon gistermorgen al vroeg met ka
nongebulder ten Noorden van Sjanghai. Zon
der onderbreking was de artillerie in actie,
bijgestaan door de Chineesche vliegtuigen,
die korte duikvluchten maakten uit de wol
ken en snel bommen wierpen op Hongioe en
op het Japansche hoofdkwartier. Het gevolg
was: vele dooden onder de burgers, die sa
menscholen, zoodra het luchtalarm wordt ge
maakt.
Doch niet alleen de Chineesche vliegers
zijn in actie geweest, ook de Japansche vlieg
tuigen zijn voortdurend in de lucht geweest.
Zoo hebben Maandagavond om half acht zes
Japansche vliegtuigen voor de zooveelste
keer getracht Nanking te bombardeeren.
Echter, ook evenals de vier vorige keeren
slaagden de Chineesche luchtstrijdkrachten
er in, de Japanners te verdrijven, waarbij
twee Japansche toestellen vernield werden.
Slechts twee Japansche vliegers wisten bo
ven Nanking te komen, doch hun toestellen
vlogen op meer dan 3000 meter hoogte, ter
wijl zij maar twee bommen lieten vallen, die
vrijwel geen schade aanrichtten.
In totaal zijn bij deze vijf mislukte raids
op Nanking acht Japansche toestellen door
Chineesche jachtvliegtuigen omlaag gescho
ten, die alle behoorden tot de escadrilles,
welke maarschalk Tsjang Kai Sjek, ter ge
legenheid van zijn vijftigsten verjaardag ten
geschenke waren gegeven.
Uit Chineesche bron verluidt, dat de Ja
panners bovendien nog negen toestellen
verloren hebben bij luchtgevechten boven
Tsjoengjang, Kasjing en andere plaatsen.
Zware strijd rondom Poetoeng.
Maandagavond omstreeks negen uur
is de strijd opnieuw met groote hevig
heid opgelaaid, thans in Poetoeng, op
den rechteroever van de Wang Poe-ri-
vier.
Ook langs de spoorlijn van Sjanghai
naar Woesung wordt verwoed gevoch
ten.
De Chineesche stellingen in Poetoeng wer
den beschoten door het marinegeschut van
een Japanschen kruiser, halverwege Sjang
hai en Woesung gelegen. Dit bombardement
duurde Maandag, by het aanbreken van den
nacht nog steeds voort.
In den vooravond hadden Japansche vlie
gers Poetoeng verkend, waarna vijf groote
watervliegtuigen boven deze streek versche
nen, die na eerst een groot aantal bommen
t» hebben geworpen, tot geringe hoogte daal
den om de naar alle zijde dekking zoeken
de Chineesche soldaten met hun mitrailleurs
te bestoken.
Het bombardement van Poetoeng heeft
ten doel de daar in stelling gebrachte Chi
neesche batterijen, die het bij het Japan
sche consulaat gemeerde Japansche vlagge-
schip „Izoemo" bedreigen, tot zwijgen te
brengen.
Omstreeks negen uur 's avonds heeft zich
op de Wang Poe, in de nabijheid van de
„Izoemo" een hevige ontploffing voorgedaan.
Naar verluidt zou een met springstoffen ge
laden boot, die door de Chineezen op het
Japansche vlaggeschip was afgezonden om
dit te rammen en te vernietigen te vroeg in
de lucht zijn gevlogen.
Een Japansche torpedoboot jager heeft
Maandagavond het vuur geopend op een
groot pand, gelegen aan de Nankaukade, di
rect ten zuiden van de Fransche concessie.
De Japanners dachten, dat er zich een groot
aantal Chineesche franc-tireurs in dit ge
bouw bevond.
Volgens mededeeling van het Chineesche
hoofdkwartier hebben de Chineesche troe
pen Maandagmiddag het Hongkioe-park be
zet. Hun vliegtuigen lieten eerst bommen
vallen op de in de nabijheid van het park ge
legen Japansche marinierskazernes en op
het bureau van den Japanschen marine-at
taché. Tevens werden drie bommen vlak by
het gebouw van het Japansche consulaat-ge
neraal geworpen, waardoor twee Japanners
werden gedood.
Uit Chineesche bron verluidt, dat de
Japanners hun hoofdkwartier nabij het
Hongkioe-park reeds zouden hebben
ontruimd. Bevestiging hiervan is echter
tot nu toe nog niet ontvangen.
Verder wordt van Chineesche zijde
medegedeeld, dat bij een luchtaanval op
de Japansche oorlogsschepen in de Wang
Poo een Japansche torpedojager tot zin
ken zou zijn gebracht.
Op last van de Japansche autoriteiten is
het oostelijk deel van de uitbreiding der in
ternationale concessie ontruimd. Maandag
middag hebben de Japansche troepen hier
een blok van 600 huizen in brand gestoken.
De burgemeester van Sjanghai heeft aan
den correspondent van Reuter verklaard, dat
hij bereid is te garandeeren, dat geen Chi
neesche vliegtuigen meer boven de interna
tionale concessie zullen vliegen, „mits het
Japansche vlaggeschip „Izoemo" niet langer
de internationale concessie als basis voor
zijn operaties zou gebruiken en naar elders
wordt verlegd".
Japansch vlaggenschip ternauwer
nood aan torpedeering ontsnapt.
Een ooggetuige heeft verhaald, hoe het
Japansche vlaggenschip „Izoemo" byna
onder begunstiging van de duisternis
was getorpedeerd. Een kleine torpedo-
boot had de „Izoemo" op het sein van
een race-boot, die haar voorafging, tot
op 150 meter weten te naderen en lan
ceerde vervolgens een kleine torpedo,
die vlak bij het oorlogsschip ontplofte.
Het torpedobootje verdween snel en
wist te ontsnappen aan de stralenbun
dels van de schijnwerpers van de „Izoe
mo".
Chineesche aanvallen,
Uit Sjanghai wordt uit Japansche bron ge
meld, dat alle Chineesche troepen die de
Japansche wijken in de internationale con-
cesie omringen, vanavond om acht uur een
algemeen offensief tegen de Japansche stel
lingen hebben geopend. In het gebied van
Hongkou kwam een hagel van Chineesche
kogels neer. Het ministerie van marine heeft
medegedeeld, dat de Japansche marine
luchtmacht vanmorgen de luchtvaartbasis
Tsja Tsjing in de provincie Tsje Kiang heeft
aangevallen en acht Chineesche vliegtuigen
gebombardeerd, terwijl er twee omlaag wer
den geschoten. Een ander eskader heeft het
of
vliegveld Hoengjou gebombardeerd. Een
ficier werd gewond. Het Japansche admi
raalschip heeft den Chineezen zware schade
toegebracht bij het beantwoorden van
Chineesche artillerie, die aan den oostelijken
oever van de Wangpoe was opgesteld en
schip bestookte. In de laatste drie da.
werden 24 onderofficieren en manschappen
van de Japansche landingsdivisie gedood.
Kruitfabriek in de lucht gevlogen
Domei meldt, dat in den afgeloopen nacht
te Uji bij Kioto een kruitfabriek in de lucht
is gevlogen. Tot nu toe zijn 22 gewonden ge
borgen, 800 huizen zijn verwoest.
Maandag hebben ruim 3000 vrouwen
en kinderen Sjanghai verlaten. In de
eerst volgende drie dagen vertrekken
700 Amerikaansche vrouwen en kinderen
uit Sjanghai. 2000 Engelsche vrouwen
en kinderen zijn aangemeld om heden
middag om zes uur weggevoerd te wor
den.
De Japanners en Chineezen hebben
toegestemd in een wapenstilstand om de
evacuatie van Britsche en Amerikaan
sche vrouwen en kinderen mogelijk te
maken.
De schepen, welke belast zijn met deze
evacuatie zullen worden geëscorteerd door
Britsche en Amerikaansche oorlogsschepen.
Voor een eventueele evacuatie van Duit
sche onderdanen is het s.s. „Gneisenau" ter
beschikking gesteld.
Van Chineesche zijde werd Maandagavond
medegedeeld, dat van de Britsche autoritei
ten geen verzoek is binnengekomen om de
vijandelijkheden tijdelijk te staken, teneinde
de evacuatie der vrouwen en kinderen te
vergemakkelijken. Tevens werd verklaard,
dat de burgemeester van Sjanghai den Brit-
schen autoriteiten heeft aangeraden, morgen
niet tot evacuatie over te gaan, in verband
met het gevaar van luchtbombardementen.
In antwoord op het Britsche protest naar
aanleiding van het bombardement van de in
ternationale concessie te Sjanghai heeft de
Chineesche regeering haar leedwezen over
dit betreurenswaardige incident betuigd te
Londen.
Het ministerie van marine te Washington
deelt mede, dat verscheidene mailbooten der
.Dollar Line" hun route gewijzigd hebben
teneinde behulpzaam te zijn bij de evacua
tie der Amerikanen te Sjanghai.
Een compagnie mariniers van de Ameri
kaansche vlootbasis Manilla is ter verster
king van de Amerikaansche troepen in de
internationale nederzetting te Sjanghai ge
zonden.
Evacuatie uit Nanking biedt moeilijk
heden.
De Britsche ambassade te Nanking heeft
maatregelen genomen ten behoeve van de
evacuatie van Britsche kinderen uit Nan
king. Tot dusverre bestaan er echter nog
geen vaste plannen. De evacuatie biedt ook
de grootste moeilijkheden, doordat de scheep
vaart op de Jangtse beneden Tsjingkiang
stopgezet is. Men moet nu stroomopwaarts
naar Hankau en van daar per trein naar
Kanton om uit deze stad naar Hongkong te
komen. Deze geheele reis duurt ongeveer
een week.
De Amerikaansche ambassade is gereed
gekomen met de regelingen voor de evacua
tie van Amerikaansche kinderen en vrou
wen, in het geheel 50 vrouwen en 30 kinde
ren. De 40 Amerikaansche mannen hebben
den wensch te kennen gegeven te blijven.
De vrouwen en kinderen zullen in twee groe
pen weggebracht worden. De eerste groep,
25 vrouwen en 13 kinderen, vertrekt te mid
dernacht.
Japansche burgers vluchten.
De Japansche consul-generaal te Tsingtau
heeft hedenochtend de Japansche bewoners
van Tsinan en van de plaatsen langs den
spoorweg TsinanTsingtau gelast zich naar
Tsingtau te begeven.
Vanochtend te vijf uur zijn de Japansche
onderdanen, die langs den bovenloop van
de Jangtse woonden te Tsinan aangekomen.
Zij zijn onmiddellijk doorgereisd naar Tsing
tau. Naar vernomen wordt reisden zij door
het Chineesche gebied in een trein, waarvan
de ruiten waren dichtgemaakt, zoodat zy
niets konden zien.
Overstroomingen in Britsch Indië. -
Naar uit Lucknow gemeld wordt, is een deel
der „vereenigde provinciën" door geweldi
ge overstroomingen geteisterd. Velen zijn
om het leven gekomen. Ruim tweeduizend
dorpen zyn of wel door de golven vernield,
of wel geïsoleerd. De Indische regeering en
het congres hebben een aanvang gemaakt
met het nemen van steunmaatregelen voor
de noodlijdende bevolking.
De evacuatie van Nederlandsohe
onderdanen uit Sjanghai.
De directie van de Koninklijke Paket-
vaartmaatschappij te Batavia heeft he
den een telegram van den gezagvoerder
van de Tasman ontvangen, waarin wordt
medegedeeld, dat het schip 130 vrouwen
en kinderen aan boord krijgt.
De Tasman zou hedenochtend verder
naar Woosung stoomen.
Een merkwaardige baby. - De doctoren
te Riga staan met stomheid geslagen over
'n kindje, twee weken oud, en welks hart
aan den buitenkant van het lichaam zit. Het
kind is van een 20-jarige vrouw. Het hart
zit niet in de borst, maar ligt onbeschermd
buiten de ribben en alleen de opperhuid
bedekt het. Het kloppen van het hart is
duidelijk te zien en het hart kan men bijna
in de hand nemen. Onder deze omstandig
heden scheen er weinig hoop te bestaan,
dat het kind de geboorte lang zou overleven.
Maar het groeit thans normaal en men heeft
alle voorzorgsmaatregelen genomen om het
hart te beschermen, o.a. is er een speciale
alluminiumbescherming omheen aange
bracht. De doctoren verklaren, dat deze ab
normaliteit veroorzaakt is door de onvol
doende lengte der ribben, die het borst
been niet bereiken. Indien het hart zich
even normaal blijft ontwikkelen als het
lichaam, is er geen enkele reden aan te wij
zen, waarom het kind niet verder zou op
groeien. Alleen zal het nooit aan spelletjes
mee kunnen doen of handenarbeid \gft-
richten.
Het Palestijnsche vraagstuk. - Volgens
de Evening Standard heeft de Fransche re-
gëering de Engelsche een lang memoran
dum gezonden, waarin zij weliswaar erkent,
dat Engeland het recht heeft te bepalen,
wat zoowel in het belang van den vrede
als in dat van het Britsche rijk de beste po
litiek is ten aanzien van Palestina, doch er
niettemin haar verrassing over uitspreekt,
dat tot zulk een politieke wijziging besloten
is kunnen worden zonder eenig voorafgaand
overleg tusschen Londen en Parijs.
Er wordt op gewezen, dat Frankrijk het
mandaat over Syrië heeft, met welk land
Palestina steeds belangrijke betrekkingen
heeft onderhouden. De Fransche regeering
merkt op, dat Frankrijk mede zal moeten
werken aan de uiteindelijke beslissing, die
de Volkenbond ten aanzien van Palestina
zal nemen, en zij geeft uiting aan haar mis
noegen over het feit, dat niet van tevoren
vriendschappelijke besprekingen zyn ge
voerd.
Reuter bevestigt, dat de Britsche regee
ring een memorandum van de Fransche
regeering heeft ontvangen, waarin gewezen
wordt op het belang, dat Frankrijk heeft bij
iedere nieuwe regeling in Palestina, met het
oog op het Fransche mandaat over Syrië.
Bijwagen van tram botst tegen een
boom. - Een bijwagen van den tram Colo-
miersToulouse is losgeraakt en tegen een
boom terecht gekomen. Er zijn dertien ge
wonden, van wie drie ernstig.
Arrestatie bij Roemeensche spoorwe
gen. - Zes bestuursleden van de federatie
van vakvereenigingen bij de Roemeensche
spoorwegen, aan het hoofd waarvan de oud
ondervoorzitter van den Senaat, Georoceano,
staat, zijn gearresteerd in verband met een
onderzoek, dat de krijgsraad van het tweede
legercorps heeft ingesteld. Zij zouden zich
schuldig gemaakt hebben aan een poging om
het spoorwegpersoneel op te hitsen.
Nog steeds onrust. - De onrust in Pa
lestina duurt voort. Te Beisan is een Ara
bisch politieman in zijn woning doodge
schoten. Te Tiberias werd een bom gewor
pen in een slagerij, deze ontplofte zonder
dat personen werden getroffen. Te Gaza
is een gevecht geleverd tuschen politie en
Arabieren, te Tulkaran werd een Arabisch
fabriek eigenaar gedood en te Ankaren
werd een politieman vermoord.
Aanslag op Joegoslavier. - Volgens „Le
Matih" is Maandagavond in de Rue Denort
Rocherau te Parijs de Jougo-slavier Nico-
las Tzernintsjitsji door revolverschoten ge
wond.
De onbekend gebleven daders vluchten
per auto.
De gewonde werd naar een ziekenhuis
overgebracht. Hij bepaalde zich er toe mede
te deelen op welke wijze de aanslag, die
voor zijn huis op hem gepleegd werd, zich
heeft toegedragen.
Op nadere vragen deelde hy mede, dat
men hier te doen heeft met een politieke
wraakneming. Hij meende te weten, wie de
aanvallers zijn, doch weigerde hun namen
te noemen.
Bij onderzoek werd vernomen, dat het
slachtoffer vroeger veel omging met Croati-
sche Terroristen.
