DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN-
Neutralisatie van Sjanghai?
No. 194 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De Chineesch-Japansche oorlof
Een voorstel van den Briischen ministerraad,
waarvoor in Japansche kringen zeer weinig
gevoeld wordt.
De operaties in het Noorden.
DeSpaansche burgeroorlog
De „Van Galen" te Manilla.
J. Asscher f
De nood in het
slagersbedrijf.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTE NT EEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
Directeur: c. KRAK. Donderdag 19 Augustus 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 19 Augustus.
Het belangrijkste nieuws komt uit Lon
den. De Engelsche regeering, die al zoo
dikwijls een belangrijke rol heeft gespeeld
in internationale kwesties (maar die daar
bij altijd in de eerste plaats aan zich zelf
heeft gedacht en daardoor wel eens voor
stellen deed, die niet geheel en al in het
belang waren van de Europeesche politiek!)
heeft zich nl. bemoeid met het Chineesch-
Japansche conflict.
Ze heeft dat gedaan op een zeer handige,
diplomatieke wijze, die Japan er toe moet
dwingen, om klaren wijn te schenken.
Engeland heeft n.1. aan Tokio en Nanking
een voorstel gedaan, dat het met Frankrijk
en Amerika de belangen van de buitenlan
ders in Sjanghai zal beschermen en graag
ook de Japansche onderdanen in deze stad
in bescherming zal nemen.
Met dit voorstel komt Japan in moei
lijkheden. De Japansche regeering toch
heeft van het begin af verklaard, dat het
alleen oorlogsschepen en troepen naar
Sjanghai heeft gezonden, om de Japansche
kolonie in deze stad te beschermen tegen
de Chineesche aanvallen. Nu Engeland
deze bescherming heeft aangeboden, zijn
dus de Japansche schepen en troepen in
Sjanghai niet meer noodig!
Met andere woorden: Japan kon het
Engelsche voorstel moeilijk afslaan, zonder
duidelijk te toonen, dat de bezorgdheid
voor de veiligheid van de Japansche kolonie
slechts een voorwendsel is en dat het Japan
in werkelijkheid om veel meer te doen is
dan Om de bescherming van zijn onder
danen.
En toch, ondanks de moeilijkheden, die
het voorstel van Engeland aan Japan be
zorgt, komt er uit Tokio een vriendelijke
reactie daar op. Welingelichte personen,
aldus het Japansche persbureau Domei, ver
klaren n.1. dat de Japansche regeering een
sympathiek begrip heeft voor den Brit-
schen wensch tot voorkoming van uitbrei
ding der vijandelijkheden te Sjanghai, aan
gezien Japan even begeerig is als ieder ander
land de levens en eigendommen van de bui-
tenlandsche ingezetenen te Sjanghai, met
inbegrip van de 30.000 Japanners, te be
schermen. Zij wijzen er echter op, dat ruim
100.000 man geregelde Chineesche troepen,
onder wie 27.000 man gewapende militie
troepen, thans de internationale nederzet
ting omringen, hetgeen een schending be-
teekent van de wapenstilstand-overeen
komst van 1932. Voorts wijzen zij er op, dat
de ervaringen van het verleden aantoonen,
dat de beloften van de Chineesche autori
teiten onbetrouwbaar zijn, in het bijzonder
omdat de bevelen der Chineesche staf-offi
cieren niet volledig nagekomen worden
door de jongere officieren en manschappen,
In welingelichte kringen heerscht de op
vatting, dat de Japansche regeering niet
gunstig zal staan tegenover welk voorstel
ook, strekkend tot gelijktijdige, tweezijdige
terugtrekking der Chineesche en Japansche
strijdkrachten uit het gebied van Sjanghai
onder zuiver mondelinge garantie van een
derde partij, dat druk zal worden uitge
oefend op de Chineesche autoriteiten om
hen tot uitvoering van de overeen te komen
terugtrekking te brengen.
Dezelfde kringen wijzen op de groote
beleggingen van Japan in Sjanghai. Zij ver
klaren, dat een volledige nakoming van de
wapenstilstand-overeenkomst van 1932 een
conditio sine qua non is voor eenigerlei re
geling. Ieder ander plan toont slechts gebrek
aan behoorlijk begrip voor de werkelijkhe
den van het Verre Oosten van den kant
der voorstellers
In verband met de besluiten van den
te Londen gehouden ministerraad heb
ben de Britsche ambassadeurs te Tokio
en Nanking instructie gekregen stap
pen te doen bij de Japansche en de
Chineesche regeering met het oog op
een neutralisatie van het gebied van
Sjanghai. Men stelt voor, dat Japan en
China hun land- en vlootstrijdkrachten
uit dit gebied zullen terugtrekken en
dat in ruil daarvoor Groot Brittannië
zich zal belasten met de verantwoorde
lijkheid voor de bescherming der Ja
pansche ingezetenen, op voorwaarde,
dat de andere mogendheden, d.w.z.
Frankrijk en de Ver. Staten daarbij
behulpzaam zijn. De afbakening van de
te neutraliseeren streek zou het voor
werp vormen van een plaatselijke be
spreking.
Men is van meening, dat dit voorstel
de Japansche bewering op de proef zou
stellen, dat de Japansche strijdkrach
ten slechts te Sjanghai opereeren ten
einde de levens en eigendommen der
Japanneezen te beschermen. Aan den
anderen kant zou Japan naar voren
kunnen brengen, dat de internationale
politie niet voldoende de veiligheid der
Japansche onderdanen zou kunnen
waarborgen, aangezien nog kort gele
den twee Japanneezen mishandeld zijn
in de concessie.
De meening van de Japansche
regeering.
Welingelichte personen verklaren, vol
gens bericht uit Tokio, dat de Japansche
regeering een sympathiek begrip heeft voor
den Britschen wensch tot voorkoming van
uitbreiding der vijandelijkheden van
Sjanghai, aangezien Japan even begeerig is
als ieder ander land de levens en eigen
dommen van de buitenlandsche ingezete
nen te Sjanghai, met inbegrip van de 30.000
Japanneezen, te beschermen. Zij wijzen er
echter op, dat ru'm 100.000 man geregelde
Chineesche troepen, onder wie 27.000 man
gewapende militietroepen,- thans de inter
nationale nederzetting omringen, hetgeen
een schending beteekent van de wapenstil
standovereenkomst van 1932.
Voorts wijzen zij er op, dat de ervaringen
van het verleden aantoonen, dat de belof
ten van de Chineesche autoriteiten onbe
trouwbaar zijn, in het bijzonder doordat de
bevelen der bevelvoerende Chineesche le
gerofficieren niet volledig nagekomen wor
den door de jongere officieren en de man
schappen.
In welingelichte kringen heerscht de op
vatting, dat de Japansche regeering niet
gunstig zal staan tegenover welk voorstel
ook, tot gelijktijdige, tweezijdige terugtrek
king der Chineesche en
luchtbombardementen der Chineesche toe
stellen in het district Hongkioe achttien
slachtoffers hebben gemaakt. Hier hadden
de Japanneezen zich geconcentreerd.
De Chineezen hebben weer buitgemaakte
Japansche vrachtschepen laten zinken
stroomopwaarts van de versperring welke
gevormd wordt door Chineesche jonken en
de tegenover Nantao tot zinken gebrachte
schepen. Hierdoor zijn het arsenaal van
Kiangnan en de luchthaven van Loengstjau
niet meer via de Wangpoe te bereiken.
Japan zendt belangTijke verster
kingen.
Uit gewoonlijk goed ingelichte bron
wordt vernomen, dat in de Jangste, ter
hoogte van Ljoeho, zestien transporten Ja
pansche infanterie met tanks zijn aangeko
men, tezamen met het Japansche vlieg
tuigmoederschip „Kga" met 80 vliegtuigen
aan boord. Het gerucht gaat, dat de Japan
ners op een niet nader genoemd punt aan
den kant van Tsjekiang aan land zijn gezet.
Uit dezelfde bron wordt vernomen, dat
drie Japansche divisies op weg zijn naar
den mond van de Jangste en dat morgen
met de ontscheping hiervan zal worden
begonnen.
Granaten vallen
En dan is er nog iets
Het Japansche departement van buiten
landsche zaken tracht zich te verdedigen,
door te wijzen op de overeenkomst tusschen
de huidige Japansche operaties in Sjanghai
en hetgeen in 1927 daar door de Engelschen
was gedaan.
De Engelsche bladen verwerpen deze stel
ling geheel en al en zeggen: in 1927 bestond
er gevaar voor den aanval op de Britsche
belangen van den kant van bandelooze Chi
neesche soldaten. Daartegen hadden de En
gelschen voorzorgsmaatregelen genomen en
het resultaat bewees, dat zy goed hadden
•gehandeld. Op het oogenblik echter worden
de Japansche troepen in Sjanghai bedreigd
door Chineesche troepen. Maar indien er
geen Japansche troepen in Sjanghai geweest
waren, zou er geen gevaar zijn ontstaan
voor de Japansche inwoners of voor de Ja
pansche belangen. Mogelijke vijandigheid
bij de Chineesche bevolking zou hebben
kunnen zijn tegengegaan door een ver
scherpte waakzaamheid van de politie.
Japansche strijd
krachten uit het gebied van Sjanghai onder
zuiver mondelinge garantie van een derde
partij, dat een behoorlijke druk zal worden
uitgeoefend op de Chineesche autoriteiten.
Dezelfde kringen wijzen op de groote
beleggingen van Japan in Sjanghai en op
de daar aanwezige 30.000 Japansche inge
zetenen. Zij verklaren, dat een volledige
nakoming van de wapenstilstandovereen
komst van 1932 een conditio sine qua non
is voor eenigerlei regeling. Ieder ander
plan toont slechts gebrek aan behoorlijk
begrip voor de werkelijkheden van het
Verre Oosten aan den kant der voorstellers.
Geen Chineesche vliegtuigen
boven Sjanghai.
Geen enkel Chineesch vliegtuig is Woens
dag boven Sjanghai verschenen, de eerste
maal sedert 14 Augustus. Een desbetref
fend telegram uit Sjanghai, dat het com
muniqué aanhaalt van het hoofdkwartier
der Japansche landingstroepen, meldt ver
der, dat de luchtstrijdkrachten der Japan
sche marine op 17 en 18 Augustus voortge
gaan zijn met het bombardeeren van de
Chineesche vliegvelden in en rondom
Sjanhai. Tevens bombardeeren zij Chinee
sche artilleriestellingen te Poetoeng en
Kiangwan, evenals het Noordelijk station.
In hetzelfde telegram wordt gemeld, dat de
Gisteravond heeft tijdens gevechten om
Poetoeng, die om tien minuten over elf
plaatselijken tijd, geëindigd waren, een
Japansche kanonneerboot Nantau, de Chi
neesche wijk ten zuiden van de Fransche
concessie gebombardeerd. Een granaat
kwam neer op de werkplaatsen van de
Fransch-Chineesche scheepsbouwindustrie,
aan de Nantau-kade, waardoor materieele
schade werd aangericht. Deze fabriek en
de watercentrale, die de Fransche concessie
van water voorziet, worden bewaakt door
Fransche troepen. De internationale politie
heeft verscheidene posten in de wijk
Jangtsepoe, die zij gisteren ontruimd had,
weer bezet.
Bombardement van Sjanghai hervat.
Om acht uur in den avond kwam het
geschut weer in actie om zich telkens met
tusschenpoozen te laten hooren. De Japan
sche kanonneerboot die tegenover de
Nankingstraat ligt, vuurde verscheidene
schoten af in zuidelijke richting.
Een Japansch vliegtuig heeft het Chinee
sche militaire hospitaal van Tsjensjoe op 6
K.M. ten westen van Sjanghai, gebombar
deerd. Vier personen, waaronder de chef
geneesheer, werden gewond.
De Chineesche operaties in het
Noorden.
De convergeerende bewegingen der troe
pen der centrale Chineesche regeering, met
Peiping en Tientsin als doel, worden vol
gens den correspondent der Asahi Sjimboen
te Tientsin gestadig voortgezet. De kern der
Chineesche troepen is samengetrokken te
Pauting langs de spoorlijn PeipingTient
sin en te Tsangtsjau aan de spoorlijn Tient
sinPoeka. De voorhoede tusschen de beide
spoorwegen is reeds opgerukt tot een lijn,
die Tsjinghai aan de spoorlijn Tientsin
Poekau, Tsjotsjau en Koean verbindt.
Japan en de Chineesche vloot.
De Japansche marine hecht veel belang
aan den torpedo, die klaarblijkelijk door een
Chineesche torpedoboot in den avond van
16 Augustus is afgevuurd op een Japan-
schen kruiser. De torpedo miste zijn doel en
kwam terecht op den werf voor het Japan
sche consulaat-generaal in Sjanghai.
Met het oog op de omstandigheid, dat de
Chineesche marine zich afzijdig heeft ge
houden tijdens het incident te Sjanghai in
1932, dacht de Japansche marine, dat een
gelijke voorzichtige houding gehandhaafd
zou worden door de Chineesche marine tij
dens het tegenwoordige incident te Sjang
hai.
De Japansche marine neemt thans waak
zaam de beweging der Chineesche vloot
waar en is naar verluidt vastbesloten de
Chineesche vloot te verpletteren, wanneer
die een vijandige actie onderneemt. De Chi
neesche vloot omvat in het geheel 111 sche
pen met een algeheele tonnage van 70.000.
Consulaat van Guatemala getroffen.
Havas meldt uit Sjanghai: Om half drie
Woensdagmiddag zijn Japansche vliegtuigen
opnieuw begonnen, de luchthaven van
Loengstjau te bombardeeren tengevolge
waarvan brand ontstond.
Woensdagmorgen is het consulaat Guate
mala door granaatscherven getroffen.
Daar in de gevangenis aan den Wardroad
een honderdtal personen door bommen is
gewond, overweegt men, de 650 gedetineer
den uit de gevangenis te verwijderen.
Japansch protest bij het Russische
consulaat te Sjanghai.
Uit Sjanghai wordt vernomen, dat de
Japansche consul-generaal, Okamoto,
krachtig bij het Sovjet-Russische consu
laat-generaal heeft geprotesteerd tegen het
seinen met een lantaarn van het dak van
het consulaat in den nacht van 16 Augustus,
om de Chineesche artillerie het bombarde
ment van het Japansche consulaat te ver
gemakkelijken. Dit seinen werd gestaakt
na een krachtig Japansch protest.
Chineesche troepen door Ameri
kanen teruggedreven.
Hedenochtend vijf uur trachtten Chinee
sche soldaten met tien vrachtauto's de
internationale nederzetting binnen te dring
en, doch zij werden door Amerikaansche
mariners, die de Markhamroad bewaakten,
teruggedreven. Naar verluidt, beweerden
de Chineezen dat alle soldaten in de
vrachtauto's gewonden waren, doch zij
stonden de Amerikanen niet toe een onder
zoek in te stellen. Deze weigerden hierop
de auto's in de nederzetting toe te laten.
Kalme nacht te Sjanghai.
De nacht is te Sjanghai kalm verloopen.
Hedenochtend deden de Chineezen weder
om een aanval op Jantsepoe, doch na een
gevecht van twee uur werden zij door de
Japansche troepen teruggeslagen.
Gisteravond wierpen Chineesche vlieg
tuigen brandbommen op Honkioe. Slechts
één bom ontplofte en veroorzaakte een
brand in de nabijheid van de telefooncen
trale. De Japansche luchtmacht heeft van
ochtend de ijzeren brug van den Quisanweg
vernield, terwijl de Chineesche troepen te
Tatsjangtsjen en Tsjenjoe krachtig werden
gebombardeerd.
Japansche repressailles.
Als tegenprestatie tegen het in beslag
nemen van de zes Japansche schepen door
de Chineesche troepen en het tot zinken
brengen van deze vaartuigen hebben van
ochtend de Japansche troepen de oostelijke
kade van de Chineesche Merchant Steam-
Navigation Company bezet.
De krijgsverrichtingen.
Het offensief, dat Franco Zaterdag tegen
Santander begonnen is, werd reeds lang
verwacht. Wat niet algemeen verwacht
werd, was dat Franco uit het Zuiden zou
aanvallen, al moet onmiddellijk worden
toegegeven dat een opmarsch in Westelijke
richting langs de kust of Zuidelijker langs
Valmaseda tengevolge van het zware ter
rein op niet minder belangrijke moeilijk
heden zou stuiten, dan- een poging door
het Cantabrische gebergte te breken.
Tot dusver heeft het er alles van dat de
generale staf der rechtschen goed gezien
heeft. De eerste linksche stellingen, die het
gebergte, dat gemiddeld 1000 meter hoog
is, moesten verdedigen, zijn genomen,
Aan den straatweg van Burgos naar San
tander is Corconte in handen der recht
schen en indien de berichten uit Salaman
ca juist zijn wat zeer waarschijnlijk is
is de verder naar het Noorden gelegen
belangrijke bergpas Puerto del Escudo in
de macht der opstandelingen.
De actie, die in het Westen, bij Aguilar
de Campo is begonnen, heeft reeds eenige
dagen geleden tot de inneming van Rei-
nosa geleid. Gisteravond meldde Bilbao
dat Barena was veroverd, een plaats, die
18 K.M. ten Noorden van Reinosa ligt en
45 K.M. ten Zuiden var Santander. Van
Reinosa en Corconte uit zal nu wel ge
poogd worden Ontaneda te nemen, waar
de verdediger van Santander, generaal
Gamiz Urribarri, zijn hoofdkwartier heeft.
Van het Oostelijke front, waar de aanval
is uitgegaan van Villosante en Espinosa de
los Monteros, blijven de berichten uit.
Uit Santander kwamen gisteravond
echter optimistische berichten: de link-
schen zouden in de heuvels van Valdetorre
en Cruz del Marquez, nagenoeg op de
grens van de provincies Santander en Va-
lencia, Italianen en Mooren een nederlaag
hebben toegebracht. Details ontbreken
echter.
Dat de toestand in het Noorden ernstig
is, blijkt uit de Madrileensche pers. El
Socialista publiceert een artikel waarin
wordt betoogd dat Santander geholpen
moet worden. Het blad ontwikkelt de idee
dat geen offensief moet worden ingezet,
overeenkomend met dat op Brunete, waar
door Franco troepen van- het front van
Santander zou moeten weghalen.
Volgens berichten uit Madrid wordt er
aan de fronten in Centraal-Spanje nog
steeds gevochten, zij het voornamelijk
binnen de linies van Franco. Gisteravond
toch werd uit de Spaarsche hoofdstad ge
meld dat waarnemers bij Talavera een
Het Indische departement der marine
deelt uit Batavia mede, dat de „van
Galen" heden te Manilla is gearriveerd.
Hoofd der diamantfirma I. J. Asscher;
voorzitter der Nederlandsche K. v. K.
te Parijs.
In den afgeloopen nacht is te Deau-
ville in Frankrijk in den ouderdom van
65 jaar overleden de heer Joseph As
scher, hoofd der bekende diamantfirma
I. J. Asscher te Amsterdam.
De heer Asscher, die te Parijs ge
vestigd was, was een zeer vooraanstaan
de figuur in de Fransche hoofdstad. Hij
was o.m. voorzitter van de Nederland
sche Kamer van Koophandel aldaar.
Verlaging van de crisisheffing op vleesoh
voorloopig tot 5
Een spertijd ingesteld.
De moeilijke toestand in het slagers-
bedrijf heeft den minister van Economische
Zaken aanleiding gegeven na te gaan-, wat
zijnerzijds zou kunnen worden gedaan om
tot verbetering te komen.
Bij het departement van Economische
Zaken is van den middenstandsraad een
voorstel ingekomen, om krachtens artikel
1, lid 5, van de Vestigingswet kleinbedrijf
1937, te komen tot een z.g. spertijd voor
de slagerijen.
In verband hiermede heeft de mi
nister, om den grondslag te leggen
voor de verbetering van de positie
van het slagersbedrijf, bepaald, dat
voorloopig zonder zijn vergunning
geen inrichting zal kunnen worden
gevestigd, waarin het slagersbedrijf
wordt uitgeoefend.
Het doel van dezen maatregel is,
om, in afwachting van het tot stand
komen van vestigingseischen, te voor
komen, dat zich nog nieuwe slagers
vestigen, die de moeilijkheden van de
bestaande slageryen nog vergrooten.
In de tweede plaats heeft de minis
ter besloten, de crisisheffing op het
vleesch van 10 tot 5 terug te bren
gen.
Overwogen is, de heffing geheel af te
schaffen, maar een dergelijke afschaffing
zou in strijd zijn geweest met een vol
doende voorzichtig financieel beheer van
het landbouwcrisisfonds. De minister
heeft gemeend, deze verlaging te moeten
aanbrengen, ten einde aan het bedrijf zoo
veel mogelijk tegemoet te komen. Blijven
de financiën van het Landbouwcrisis
fonds zich gunstig ontwikkelen, dan be
staat de gegronde hoop, dat in een- niet
verre toekomst ook de 5 nog zullen
kunnen worden afgeschaft.
gevecht hebben gadegeslagen tusschen op
standelingen onderling. De linkschen zou
den hiervan hebben gebruik gemaakt en
de linies der rechtschen flink onder vuur
hebben genomen. Aangezien niet gemeld
werd, dat de troepen van de regeering
van den „opstand" gebruik hebben ge
maakt om een aanval te ondernemen, is de
conclusie geoorloofd dat zelfs de „waar
nemers" niet geheel zeker waren van hun
zaak.
De aanvallen op koopvaardij
schepen.
De Engelsche regeering heeft gisteren
een nadere uiteenzetting gegeven van haar
besluit om Engelsche oorlogsschepen te
machtigen op duikbooten, die koopvaar
dijschepen aanvallen, te schieten.
Dit is volstrekt niets nieuws en betee
kent geen verandering in de Engelsche
politiek. De vlootcommandanten bezaten
reeds eenigen tijd de order om koopvaar
dijschepen te beschermen en de nieuwe
order beteekent alleen een verduidelijking
tot hoever die bescherming mag gaan.
Fransche kolonie vertrekt uit
Santander.
Vernomen wordt, dat de Fransche con
sulaire agent te Santander den Franschen
ambassadeur te St. Jean de Luz een tele
gram heeft gezonden, waarin hij hem
mededeelt, dat hij op grond van den toe
stand scheep is gegaan aan boord van den
trawler Louiette, die zich, met de leden
der Fransche en Belgische kolonie aan
boord, benevens leden van het internatio
nale roode kruis, naar Bayonne begeeft.
