DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Vrooljjke Avonden HUMORISIEN-MUZIQC in DE TOELAST, Langestraat, Gevaarlijke situatie in en om Sjanghai. No. 195 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 20 Augustus 1937 139e Jaargang De algemeene toestand Chineesch bombardement verwacht op de Japansche vloot. Nanking weer gebombardeerd. Gedurende de Kermis met ALTIJD GEZELLIG. Lissabon boos op Praag. Tsjecho-Slowakije weigerde een wapenleverantie aan Portugal. ALKMAARSCHE Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE AD VER TENT EEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25. groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060- TeleL 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 20 Augustus. Heel plotseling is onze aandacht even af gedwaald van China en Japan (ovef Spanje hooren we den iaatsten tyd zoo weinig, dat het byna de moeite niet waard is, er in deze rubriek melding van te maken!) en is het Portugal, dat onze attentie vraagt. Immers zonder dat iemand er op voorbereid was: kwam daar gisteren het bericht, dat de Por tugeesche regeering haar diplomatieke be trekkingen met Tsjechoslowakije had verbro ken. Een merkwaardig geval. Beide landen lig gen honderden kilometers van elkaar ver wijderd, zoodat er van een grenzenschen- ding moeilijk sprake kan zijn. En verder zou het Portugal toch koud kunnen laten, wat Tsjechoslowakije doet. Hoogstens zou Praag een onvriendelijke geste hebben betoond je gens Lissabon en zou een kleine nota-wisse ling gevolgd kunnen zijn. Maar een totale verbreking der diplomatieke betrekkingen? Daar moet iets ernstigs gebeurd zijn. Portugal geeft zelf de oplossing. Dit land heeft voor haar verdediging wapens noodig en had deze besteld bij een Tsjechische fa briek. Wat er ook kwam, wapens kreeg Por tugal niet, niettegenstaande de fabriek de order had geaccepteerd. De reden daarvoor heeft de Portugeesche regeering al gevon den: de Tsjechische regeering zou de afleve ring van de wapens hebben verhinderd en daarvoor alle mogelijke redenen gezocht en gevonden hebben. Eerst zou Praag als argu ment hebben aangevoerd, dat de levering niet kon doorgaan vanwege de niet-inmen- gingsovereenkomst. In dit argument, dat overigens van de andere zijde niet bevestigd wordt, zou men wel een wenk kunnen lezen, dat de wapens niet in Portugal zouden blij ven. Weshalve de Portugeesche regeering het noodig achtte Praag er op te wijzen, dat Portugal ook deelnemer aan deze overeen komst was en dat op geen enkelen hieraan ontleenden grond de levering kon worden geweigerd. Maar men had te Lissabon goed praten, de wapens bleven weg en het werd duidelijk, dat zij voorhands niet zouden komen. Want de Tsjechische regeering zou nu hebben aangevoerd, dat het niet ging om een dis criminatie tegen Portugal, maar om een al gemeen uitvoerverbod, omdat Tsjechoslowa kije de wapens zelf noodig had. Maar ook voor deze argumenten was Lissabon aller minst vatbaar. Men speurde achter deze ar gumenten den invloed van een derden staat, die er niet op gesteld zou zijn, dat de Por tugeesche weermacht versterkt werd. En ziet, door dat alles was de trots van Portugal aangerand en daarom verbrak Por tugal de diplomatieke betrekkingen met Praag. Van Tsjechoslowaaksche zijde, waar de zaak wel onaangenaam maar niet zoo tra gisch wordt gevonden, voert men hiertegen aan, dat van deze zijde in plaats van tegen werking alle medewerking was verleend. Immers de betreffende fabriek was door an dere orders niet in staat te leveren, maar de Tsjechische regeering had andere wapens gelijk in haar leger in gebruik, aangeboden. Maar de Portugeezen hadden dit als afwij zing beschouwd en waren reeds tijdens de onderhandelingen begonnen de Tsjechische fabrieken voor staatsleveranties te boycot ten. Intusschen zit er aan deze geschiedenis toch een merkwaardig kantje. We zullen deze Portugeesche zaak werkelijk niet al te serieus moeten opvatten, maar toch even de verdere ontwikkeling van het geschil moe ten volgen. En dan moeten we hier even wijzen op de eigenaardige houding der Tsje chische regeering. Want als deze meent, dat het haar oorlogsindustrie voor eigen land moet gebruiken en daarom een algemeen uitvoerverbod had uitgevaardigd, dan is het wel zeer merkwaardig, dat terzelfder tijd aan China wapens in groote hoeveelheden wor den geleverd. Daar zit dus wel iets bijzonders in de hou ding der Tsjechische regeering. China kan oorlogsmateriaal krijgen in elke hoeveelheid. En China strijdt tegen Japan. Portugal kan niets krijgen.... Misschien, omdat Portugal in wezen meer voelt voor Franco, Italië en Duitschland, dan voor de Spaansche regeering, die links ge oriënteerd is? Dat zoowel Italië als Duitschland het standpunt van Portugal volkomen kunnen begrijpen en kunnen deelen, zou in die rich ting wijzen. S. De Chineezen zetten er nu de Ja panners hun versterkingen, waar zij al eenige dagen op wachten, nog niet ver kregen hebben alles op voor dien tijd de Japansche troepen, welke langs den Noordoostelijken vleugel der interna tionale concessie gedrongen waren, daar vandaan te drijven. Zij bestoken hen daarbij van twee kanten, namelijk met artillerievuur uit Poetoeng, aan de an dere zijde \an Wang Poe, en met een groote troepenmacht uit het Noordoos ten. Volgens een officieele Chineesche mededeeling, die gisteravond laat is verstrekt, zijn hun troepen uit het Noordoosten, die numeriek inderdaad een geweldige overmacht vormen, er inderdaad in geslaagd de Japansche linie daar te doorbreken. Dit bericht behoeft bevestiging, doch men kan bui ten deze bevestiging om, wel aan nemen, dat de druk die de Chineesche troepen op dit Japansche front uitoefe nen bijzonder zwaar is en den Japan ners ernstige moeilijkheden veroorzaakt. De Japanners moeten op het oogenblik dan ook alles van de versterkingen ver wachten, die zij zullen landen. Dit landen van de nieuwe Japansche versterkingen zal vermoedelijk aanleiding geven tot groote moeilijkheden. Immers, de landing kan alleen geschieden onder dekking van het geschut van de Japansche oorlogsschepen. De zware artillerie die de Chineezen uit Nanking hebben gekregen en die zij achter hun linies hebben opgesteld zal dus die Ja pansche oorlogsschepen tot doel moeten nemen. Maar vlak bij de Japansche oorlogs schepen liggen die van de andere mogend heden. Het gevaar, dat voornamelijk deze schepen van een bombardement van de Chi neesche artillerie te lijden zouden hebben, is dus vrij groot. De Chineesche autoriteiten hebben dan ook stappen ondernomen om te verkrijgen, dat die schepen stroomafwaarts zullen stoomen. Dat is echter in het geheel niet naar den zin van de Japansche vlootautoriteiten, want zoodra die schepen weggaan, kan de Chinee sche artillerie die, zoolang de buitenland- sche schepen er zijn, om ernstige moeilijk heden te voorkomen en de sympathie van het buitenland te behouden, voorzichtig zal moeten zijn met het bombardeeren, haar gang gaan. De Japanners hebben dus van hun kant den mogendheden verzocht de scheepvaart benedenstrooms het Japansche consulaat te beperken, m.a.w. hun schepen te houden waar zij liggen. De commandan ten van de buitenlandsche oorlogsschepen zouden dus op die manier gedwongen wor den een soort gordijn te vormen voor het Japansche geschut, dat de landing van de Japansche schepen moet verzekeren. Hun positie is dus aangezien zij hun schepen moeilijk tijdelijk op land kunnen rijden bijzonder moeilijk en het zal interessant zijn om te zien waartoe zij gedwongen zullen zijr De evacuatie van Sjanghai. Onder het gebulder van het Chineesche afweergeschut, dat een aanval van 16 Japan sche vliegtuigen op een halven kilometer afstand trachtte af te weren, zijn gistermid dag 1400 Engelsche vrouwen en kinderen van Sjanghai naar Woesong vertrokken aan boord van drie torpedojagers. Te Woesong lag de Empress of Asia gereed, buiten de gevechtszone die de vluchtelingen naar Hongkong heeft gebracht. De bescherming der concessie te Sjanghai Isó burgemeester van Sjanghai heeft be zoek gekregen van den commandant der plaatselijke Britsche strijdkrachten. Deze officier verklaarde hem, dat de Britsche troepen niet zullen toelaten, dat de Japan sche strijdkrachten doordringen tot den sector der nederzetting, waarvan zij de be scherming verzekeren. Deze sector is nabij het Noorderstation gelegen. In zijn antwoord wees de burgemeester er op, dat maarschalk Tsjiang Kai-sjek aan de Chineesche troepen uitdrukkelijk bevel heeft gegeven, de grenzen van de inter nationale concessie niet te overschreden, op voorwaarde, dat de autoriteiten der conces sie niet toestaan', dat de Japanners deze grenzen passeeren. De internationale strijdkrachten voor de bescherming van de nederzetting nemen van dag tot dag toe. Zij omvatten op het oogen blik 800 Fransche soldaten en 900 Fransche mariniers, 2500 Britsche soldaten en 2400 Britsche mariniers, 1000 Amerikaansche sol daten en 900 Amerikaansche mariniers en 50 Italiaansche mariniers. De buitenlandsche vrijwilligers zijn uit alle sectoren van de internationale concessie, die zij tot dusverre moesten verdedigen, teruggetrokken. Zij zijn vervangen door Britsche soldaten. Nanking opnieuw gebombardeerd. Gisteren hebben in den vroegen ochtend een aantal Japansche vliegtuigen opnieuw gedeelten van Nanking gebombardeerd. De Japanners zeggen, dat dit bombardement de vernietiging van een Chineesch muni tiedepot ten gevolge heeft gehad, de Chi neezen, dat de Japanners bij hun pogingen om het vliegveld van Nanking te bombar deeren, dit doel misten, wat geen ontken ning inhoudt van de Japansche mededee ling dat een munitiedepot geraakt werd. Verder brachten de Japanners schade toe aan de buitenwijken van de stad. Hier vie len ook een aantal slachtoffers. De Japan sche vliegers vertelden bij hun terugkeer ook nog een Chineesch bombardements vliegtuig omlaag te hebben geschoten. Het Chineesche hoofdkwartier meldt, dat het Chineesche afweergeschut twee van de Japansche vliegtuigen neer heeft geschoten. Gistermiddag omstreeks vijf uur versche nen opnieuw Japansche vliegtuigen boven de Chineesche hoofdstad. Japansche verliezen. Volgens mededeeling van de Japansche admiraliteit bedragen de verliezen van de Japansche landingsdivisie van 15 tot 17 Augustus 37 dooden, waarvan dertien vielen bij de vliegtuigaanvallen op Nanking, één bij den aanval der luchtmacht op Soetsjau en 23 in de gevechten rond Sjanghai. De toestand te Tsingtau De toestand te Tsingtau aldus wordt uit Japansche bron bekend gemaakt schijnt vry dreigend te worden. Meer dan de helft der inwoners is reeds uit de stad gevlucht, zoodat de straten een leegen en verlaten indruk maken. In de textielfabrie ken wordt nergens in vollen omvang ge werkt. Het stedelijke bestuur heeft even eens de bureaux ontruimd en is naar een veilige streek verplaatst. Alle Chineesche dagbladen hebben gesloten. De Chineesche militairen en de politie in Tsingtau en om geving worden dagelijks versterkt. De troe pen leggen versterkte stellingen aan. De politieke raad van Hopei en Tsjahar opgeheven. De (half-autonome) politieke raad van Hopei en Tsjahar is gisteren opgeheven. Met de bezetting van Peking door de Japanners had hij iederen zin verloren. Het bestuur aldaar is toen in handen gekomen van de Japansche militairen of van degenen die door hen benoemd werden. Het gedeelte van Hopei, dat nog niet in Japansche han den is, is door de Chineesche troepen be zet! Om Tsjahar wordt thans gevochten. De strijd om den Nankau-pas. Aan het front van Noord-China houdt de Chineesche verdediging, ondanks de hevige Japansche aanvallen der laatste tien dagen op den Nankau-pas, die twee Chineesche regimenten gedecimeerd hebben, nog steeds stand. De Chineesche staf verklaart er zeker van te zijn, dat de verdediging het uit zal houden. Van Japansche zijde wordt daaren tegen volgehouden dat de val van deze ver dediging slechts een kwestie van dagen is, aangezien 2/3 van de Chineesche verdedigers is gesneuveld. Aan het front van Noord- Tsjabar zijn de voornaamste punten alle door de Chineezen bezet, behalve Tsjangpeh, waarvan de belegering voortduurt. Japan sche versterkingen komen aan om Jehol te verdedigen. De Skodafabrieken leveren voor 10 millioen pond aan China. De Chineesche minister van finan ciën, Koeng, die gistermiddag uit Genua naar zijn vaderland is teruggekeerd, heeft den vertegenwoordiger van de Piccolo een onderhoud toegestaan. Hij deelde mede, dat hij met de (grootste Tsjechische wapenfabriek) Skoda een contract heeft afgesloten voor een han- delscrediet van 10 millioen pond sterling op langen termijn voor den aankoop van producten van de Tsjechische industrie. Ook sprak Koeng over de overeenkomst, welke hij heeft gesloten met een groep Fran sche banken tot het verstrekken van een leening, bestemd tot het vermeerderen van de buitenlandsche deviezen van China en over een leening, welke hij in Engeland heeft gesloten, groot 27 millioen pond ster ling, bestemd voor het aanleggen van spoor wegen en consolideering van de binnen landsche schuld. Minister Koeng toonde zich zeer gereser veerd ten aanzien van de besprekingen welke hij te Berlijn heeft gevoerd met Schacht, von Blomberg en Mackensen, den vertegenwoordiger van von Neurath, de af wezig was. Hij zeide alleen zeer tevreden te zijn over zijn verblijf te Berlijn. Verder sprak hij nog over de credieten, welke hem in de Vereenigde Staten zijn verstrekt, ter wijl China bovendien in de gelegenheid werd gesteld een aanzienlijke kwantiteit zilver te ruilen tegen goud, bestemd voor het stabaliseeren van de Chineesche munt, Muiterij te Nanking? Naar verluidt, zou muiterij zijn uitgebro ken te Nanking en zou de militaire leider van Kwangsi, generaal Pai Tsjoeng Si in arrest zijn gesteld. Pai, die een bekend voor stander van oorlog met Japan is, zou door aanhangers van Tsjiang Kai-sjek gevangen genomen zijn, omdat deze zou vreezen, door Pai op zijde geschoven te worden. De Japansche pers schrijft in haar com mentaar op de muiterij te Nanking, dat de Chineesche regeering voornemens zou zijn haar zetel naar Tsjangsa of Tsjengtoe te verplaatsen. Volgens de Asahi Sjimboen zijn er twee partijen in Nanking, de eene zou samen gaan met de Sovjets verlangen en de ander zou toenadering tot Engeland willen zoeken De eerstgenoemde partij zou de zetel der regeering naar Sianfoe willen verplaatsen en de andere parij zou meer voor Tsjengtoe voelen. Deze partij wil den strijd rekken door terug te trekken en ondertusschen in contact met de buitenwereld te blijven via Kanton en Honkong, zelfs wanneer de Ja pansche vloot de kust blokkeert. Japanneezen kondigen staat van beleg af te Hongkioe. De Japaneezen hebben den staat van beleg afgekondigd te Hongkioe. 15.000 Japanneezen zijn uit Sjanghai geëvacueerd, waar nog 10.000 Japannee zen zijn achtergebleven. Ernstige vijandelijkheden te ver wachten. Japansche militaire autoriteiten deelen mede, dat drie Chineesche divisies, welke onder controle der regeering van Nanking staan, oprukken langs den spoorweg van Peiping naar Hankau in de richting der Ja pansche stellingen te Liang Hsi en die op 35 mijl ten westen van Peiping. Men meent, dat ernstige vijandelijkheden op komst zijn. Twee Chineesche divisies hebben Ma- tsjang, op dertig mijl ten zuiden van Tientsin bereikt, waar zij zich tegenover de Japan sche stellingen bij Toelioe Tsjen bevinden. De Japanneezen hebben een in de buurt van Sjoe Yoeng Kwan gelegen punt bereikt. Een onwaarschijnlijk bericht. Volgens het Japansche agentschap Domei meldt de correspondent van de Jomioeri Sjimboen uit Sjanghai, dat de commandant van de Amerikaansche vloot in de Aziati sche wateren, Yarnell, den Japanschen vice- admiraal Hasegawa heeft voorgesteld samen te werken met de Japansche vloot in het vuren uit zelfverdediging op Chineesche mi litaire vliegtuigen, wanneer deze vliegen over de internationale nederzetting en de rivier Wangpo. Het Amerikaansche oorlogs schip „Augusta" ligt gemeerd nabij het Ja pansche vlaggeschip. Wederom bombardement van Nanking. De woordvoerder van de admiraliteit heeft vanmorgen om 11 uur medegedeeld, dat de luchtstrijdkrachten der Japansche marine, die gistermiddag het kruitmagazijn vernield hadden, om acht uur des avonds wederom een raid op Nanking hebben on dernomen en tien bommen per toestel heb ben neergeworpen op het gebouw van den generalen staf en de militaire academie, waar brand ontstond. De woordvoerder voegde hieraan toe, dat alle Japansche toe stellen naar hun basis zijn teruggekeerd. Hankau gebombardeerd. uewcht uit Sjanghai meldt, dat de luchtstrijdkrachten der marine hedenmor gen in de vroegte een raid hebben onderno men op Hankau en de vliegvelden en muni tiefabrieken gebombardeerd hebben, waar zware schade werd aangericht. Tevens wordt gemeld, dat de toestellen om zeven uur van morgen het arsenaal van Kiangnan en het zuidelyke station van Sjanghai bestookt heb ben, evenals de Chineesche troepen nabij het noordelijke station en het vliegveld van Hoengjau. Gisteren hebben de vliegtuigen met succes het vliegveld en de Chineesche stellingen te Kasing bestookt. Het Portugeesche ministerie van bui tenlandsche zaken heeft Woensdag avond laat een nota gepubliceerd, waarin wordt medegedeeld, dat de Portugeesche regeering iedere diplo matieke betrekking met Tsjechoslo wakije verbreekt, zoo meldden wij gis teren. De Portugeesche gekant te Praag is gisteravond naar Weenen vertrokken. De gezant van Tsjechoslowakije te Lissabon is er van in kennis gesteld, dat hem nog gedurende den tijd, welke noodig is voor de voorbereiding van zijn vertrek, diplomatieke onschend baarheid zal worden toegestaan om te voldoen aan de internationale regelen van hoffelijkheid. In een door de Portugeesche regeering uitgegeven communiqué wordt gezegd, dat het afbreken van de betrekkingen veroor zaakt is door de weigering van Tsjecho slowaaksche wapenfabrieken om een groote bestelling van machinegeweren uit te voe ren, als gevolg van de tusschenkomst van de Tsjechoslowaaksche regeering. Na de wisseling van verscheiden nota's, waarbij Tjechoslowakije een ongerechtvaar digde houding aannam, aldus het communi qué, heeft Portugal, begrijpende, dat de ware bedoeling van de houding van Tsje choslowakije voortspruit uit de inmenging en de pressie van een derde partij, besloten de diplomatieke betrekkingen te verbreken. Tegenstrijdige berichten. Het Tsjechoslowaaksche persbureau is gemachtigd in verband met de afbreking der diplomatieke betrekkingen tusschen Portugal en Tsjechoslowakije te verklaren, dat de aanduiding, volgens welke een derde mogendheid invloed zou hebben uitge oefend op het Tsjechoslowaaksche stand punt, energiek van de hand moet worden gewezen. Voorts wordt te Praag verzekerd, dat het geschil, dat loopt over een bestelling ma chine-geweren van het merk Bren, is ont staan omdat de betreffende fabriek het te druk had met leveranties voor het Tsjecho slowaaksche leger en voor de legers van eenige andere mogendheden. De regeering te Praag heeft haar gezant te Lissabon instructies gezonden, op zijn post te blijven, zoolang de Portugeesche regeering hem geen moeilijkheden in den weg zal leggen. Te Praag spreekt men ten stelligste Duitsche beweringen tegen, volgens welke de onderhandelingen over de wapenleve ranties aan Portugal gestrand zouden zijn omdat Praag zou hebben gevreesd, door de onderhandelingen te doen slagen, inbreuk te maken op het niet-inmengingsaccoord ten aanzien van de Spaansche kwestie. Men voert ter ondersteuning van deze te genspraak twee (weinig overtuigende Red.) argumenten aan: in de eerste plaats zijn bedoelde onderhandelingen pas geo pend nadat de regeering van Tsjechoslo wakije de toestemming van de leden der non-interventiecommissie had verkregen, en in de tweede plaats is de Tsjechoslowaak sche regeering zelf als tusschenpersoon op getreden tusschen de wapenfabriek en de Fortugeesche regeering. De Portugeesche nota. In de nota van de Portugeesche regee ring, waarin wordt medegedeeld dat zij de diplomatieke betrekkingen met Tsjecho slowakije afbreekt, wordt gezegd: Met de bedoeling de uitrusting van het Portugeesche leger te verbeteren, heeft de regeering bij Ceskolovenska Zbrojovska, „practisch een instituut van den Tsjecho- slowaakschen staat", een aantal mitrail leurs besteld. De besprekingen verliepen zonder incident met medeweten van de re geering te Praag. Aan het eind van de besprekingen vroegen de directeuren van de fabriek een geschreven verklaring, dat de wapens uitsluitend voor het Portugee sche leger waren bestemd, welke hun werd verstrekt in den vorm van een brief van den onderstaatssecretaris van het departe ment van oorlog. Toen de Portugeesche regeering het contract zou gaan teekenen

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1