DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
HUMORISTEN-MUZIEK.
VROOLIJKE AVONDEN
in DE TOELAST, Langestraaf,
Ho. 201 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 27 Augustus 1937
139e Jaargang
D© algemeene toestand. Qe Britsche gezant in China zwaar gewond.
Zijn auto door Japansche vliegtuigen beschoten.
Scherpe kritiek in de „Times
Gedurende de Kermis
met
Dader van aangeteekenden
brief gevat?
Een Amsterdamsche poet
ambtenaar in arrest gesteld.
Oude man gekneveld en gedood.
DE VEROVERING VAN
SANTANDER.
AARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VER TENTTEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 27 Augustus.
In de binnenlandsche politiek van Polen
is plotseling een toespitsing gekomen, die
men enkele dagen geleden nog niet zou heb
ben verwacht, zoo zegt het Rott. Nbld.
Zoo lang n.1. de strijd over de ideologische
oogmerken van het nationale eenheidsfront
ging, konden de verschillende fronten het
geweer aan den voet houden en afwachten,
tot het uur van den aanval zou zijn gesla
gen. Toen echter de organisatie van de na
tionale eenheidsbeweging in het tweede
stadium, n.1. in dat van tenuitvoerlegging
der plannen en van treffen van een per
soonlijke redding was gekomen, hebben zich
vrijwel alle groepen plotseling in beweging
gesteld en zij trachten terrein te veroveren.
Op alle fronten van het binnenlandsch poli
tiek strijdtooneel is men tot een „bewegings
oorlog" overgegaan.
Onder deze omstandigheden kan men de
verschillende gebeurtenissen niet meer los
van elkaar beschouwen; zij staan met elkaar
in het nauwste verband en oefenen een wis
selwerking op elkaar uit. De kloof, die mid'
den door het volk en zelf door het oude
regeeringsfront loopt, is in deze dagen be
duidend dieper geworden en wat er ook
waar zij van de geruchten over een aan
staande regeeringswijziging, zij bewijzen in
elk geval,' hoe zwaar de strijd om de macht
is, die zich deels achter de coulissen, deels
openlijk op het tooneel afspeelt. Hier volks
front, daar autoritair nationalisme, dat is,
eenigszins ruw uitgedrukt, het alternatief,
waarvoor de Poolsche burger zich vandaag
aan den dag gesteld ziet.
De eene richting zou den minister van
landbouw, Poniatowski, die tot de linker
zijde behoort, als minister-president willen
zien; de andere wenscht, dat overste Koe,
d« actieve drager van de idee van een ver
eenigd nationaal Polen, aan het bewind
komt. Doch aangezien de krachtsverhoudin
gen aan beide zijden zich nog niet bij bena
dering laten schatten, is het duidelijk, dat
de beslissing nog niet aanstonds voor de
deur staat.
Overste Koe heeft het roer eensklaps
scherp naar rechts omgegooid en daarmede
bij zyn aanhangers groote voldoening ge
wekt. Daarin vond de regeering aanleiding,
de teugeL der rechtsche oppositie eeniger
mate te vieren. En zoo is het te verklaren,
dat de oude nationaal-democratische partij
op den dag van het „Wonder aan den
Weichsel" te Warschau groote openbare
demonstraties kon geven, waarbij niet over
ste Koe als de man van de toekomst werd
gevierd, doch Roman Dmowski, de oude
tegenstander van maarschalk Pilsoedski.
Ook is het bij geen enkelen redenaar opge
komen, het kamp der nationale eenheid als
het vergaarbekken van alle nationale krach
ten af te schilderen.
Integendeel, het is alleen de nationaal
democratische beweging, die de nationale
idee ter overwinning kan voeren.
Geen wonder, dat Koe thans vreest, de
teugels uit handen te hebben gegeven en
dat hij door andere tactische kunstgrepen,
het evenwicht in zooverre tracht te herstel
len als in overeenstemming is met zyn
plannen tot uitbreiding van zijn front van
het midden uit naar de beide vleugels toe.
Dat de chef van zijn staf, overste Kowa-
lewski, in een radio-interview de Poolsche
sociaal-democratische partij uitgebreide
concessies heeft gedaan en haar zelfs als een
nationale partij erkende, die slechts haar
nationale principes wat meer in eere moet
houden, behoeft dan ook nog in het geheel
geen bewijs te zijn dat Koe en Kowalewski
niet meer één lijn trekken. Hij beoogt waar
schijnlijk niets anders, dan de nationale op
positie terug te lokken achter haar barri
caden, die zij in haar overstroomend machts
gevoel zoo boudweg hadden besprongen.
Doch deze partij is zich haar zending wat
te zeer bewust: zij beschouwt zich als de
uitverkorene, om Polen van het „roode" en
van het „Joodsche" gevaar, die zij als on
afscheidelijk beschouwen, te zuiveren. Voor
haar is de Poolsche republiek eigenlijk nog
tiaar een Jodenstaat en Warschau niet de
hoofdstad van de Polen, maar van de Joden.
Intusschen tracht het bolsjewisme alle
splinterpartijtjes, de links-georiënteerden,
het „Jonge Dorp", het oude verbond van
Poolsche onderwijzers, dat het gezag van de
kerk bestrydt, de arbeidersvakvereenigin-
gen en alles wat verder als anti-rechts be
kend staat, tot zich te trekken. Ook in het
kabinet komt deze scheuring tot uiting,
waar minister Ponaitowski deze linksche
groepeering ondersteunt. Zoo spitst zich de
toestand meer en meer toe en het schijnt er
naar toe te gaan, dat uiterst rechts en
Uiterst links elkaar de macht willen be
twisten, terwijl de thans oneenige Polsoeds-
kisten slechts als stormbataljons zullen wor
den gebruikt.
Dat de binnenlandsche toestand in alle
opzichten meer gespannen wordt, bewijst
ook de levering staking der boeren. De boe
ren voelden zich sinds lang in een hoek
een
zeer
De Britsche ambassadeur in China,
Sir Hugh Knatchbull Hugessen, is,
zooals gemeld, toen hij zich per auto
van Nanking naar Sjanghai begaf,
door een mitrailleurkogel, uit
vliegtuig afgeschoten, gewond.
De ambassadeur is naar het zieken
huis vervoerd. Zijn toestand is
ernstig.
Een nader Reuterbericht uit Sjanghai
meldt, dat de Britsche ambassadeur door
een kogel in de maag werd getroffen en
dat er geen onmiddellijk gevaar is. De am
bassadeur was in gezelschap van den
Britschen militairen attaché kolonel Lovat
Fraser, den financieelen adviseur Hall
Patch en een Chineeschen chauffeur. Geen
van dezen werd getroffen.
Lovat Fraser chauffeerde en verklaarde,
dat de aanvallende vliegtuigen Japansche
toestellen war.'n. De auto voerde de Brit
sche vlag. De aanval geschiedde te 2.30
plaatselijke tijd op ongeveer 80 K.M. van
Sjanghai. Twee vliegtuigen mitrailleerden
de auto. Lavat Fraser raakte door den
schok bewusteloos; toen hij weer bijkwam
i de Chineesche chauffeur zoo snel
mogelijk naar het ziekenhuis van Sjanghai
gereden.
Alvorens men Sjanghai had verlaten
waren de Chineesche autoriteiten op de
hoogte gesteld met het oog op een vrijge
leide. De Japanners waren niet ingelicht
daar de auto alleen door de Chineesche
linies heen reed. Er waren geen Chinee
sche troepen in de buurt toen de aanval
geschiedde.
De Japansche woord-, oerder vernam het
gebeurde van Reuter en betuigde zijn
groote leedwezen. Hij voegde er aan toe
dat de Japanners er niet. van in kennis
waren gesteld dat de ambassadeur naar
Sjanghai zou komen.
Bloedtransfusie toegepast.
De Britsche ambassadeur is te zwak om
de operatie te kunnen ondergaan, die noo-
dig is om den kogel te verwijderen, doch
men heeft hem een bloedtransfusie toege
diend.
De ambassadeur werd aan de ruggegraat
gewond, doch de dokter verklaart dat de
wervelkolom niet gebroken is en dat zich
geen verlamming voordoet.
De wervelkolom beschadigd.
Tengevolge van de bloedtransfusie is de
Britsche ambassadeur weer bij kennis ge
komen, doch het zal nog minstens 24 uur
duren eer hij buiten gevaar zal zijn.
Een deel van de wervelkolom is bescha
digd, doch het ruggemerg is niet getroffen.
De genezing zal op zijn minst verscheidene
maanden duren.
Door twee vliegtuigen aangevallen.
Omtrent den aanval, waarbij de ambas
sadeur werd gewond, wordt nog gemeld,
dat het gezelschap reisde in twee auto'
Plotseling verschenen twee vliegtuigen.
Het gezelschap, dat gevaar vreesde, ver
liet de auto's er zocht dekking. Een der
vliegtuigen daalde snel en opende het vuur
met de mitrailleur, waardoor de ambassa
deur werd getroffen, doordat hij zich niet
snel genoeg terug trok.
Het andere vliegtuig wierp een bom in
een rijstveld, waardoor een der reisgenoo-
ten van den ambassadeur tijdelijk verdoofd
werd.
De Chineesche burgemeester van Sjang
hai heeft bij het ziekenhuis namens maar
schalk Tsjang Kai-sjek verklaard het in
cident te betreuren.
Een Britsch communiqué.
Het Engelsche departement van buiten-
landsche zaken bevestigt de reeds beken.'s
bijzonderheden omtrent het lot van den
Britschen ambassadeur in China en ver
klaart, dat de Engelsche regeering dit
bericht met de diepst'- verontrustheid
heeft vernomen.
De Britsche regeering is doende nadere
inlichtingen in te winnen, welke zij noo-
gezet en thans is ook deze oppositie, die tot
het linksche front gerekend moet worden,
in beweging gekomen. De Poolsche boer
heeft het altijd moeilijk gehad, hij heeft met
verbazingwekkend geduld zyn armoede ge
dragen. Doch thans is ook deze spanning
gebroken en eischen de boeren, vereenigd in
de Boerenvolksparty, den terugkeer van
leider Witos, die in ballingschap leeft. Zij
wil thans niet langer regeeringshervormin-
gen afwachten, doch zelf de macht in han
den nemen, om zelf de noodige sociale en
economische hervormingen tot stand te
brengen.
dig heeft, en zoodra zij die ontvangen zal
hebben, zal zij in staat zijn dienovereen
komstig op te treden bij de Japansche
regeering.
De algemeene indruk in Londen
Men is vani oordeel, dat het wel aardig
is dat de Japansche autoriteiten te Sjang
hai uitdrukking hebben gegeven aan hun
spijt tegenover den Britschen consul ad
interim over het gebeurde met den Brit
schen ambassadeur in China, maar, zoo
doet men opmerken, groot Brittanje heeft
de Chineesche en Japansche regeeringen
er reeds van in kennis gesteld, dat zij ver
antwoordelijk geacht zullen worden voor
de schade of de verwondingen, die Brit
sche onderdanen van den kant der Chinee-
zen of Japanneezen bij de vijandelijkheden
zouden kunnen oploopen.
Ofschoon men aanneemt, dat de Britsche
ambassadeur slechts het voorwerp is ge
worden van een aanval, tengevolge van
een zuiver ongeval, moet toch ernstig
blaam uitgesproken worden over het bom
bardement eener civiele auto, terwijl de
staat van oorlog zelfs nog niet is verklaard.
In Britsche kringen vergeet men niet, dat
de Japanneezen opereeren op buiten
landsch territorium, dat toebehoort aan
een land, waarmede zij nominaal in vrede
leven en de Britsche regeering zal hier
mede zonder twijfel rekening houden bij
het overwegen van de in dezen aan te
nemen houding.
„Een Japansche uittarting".
Onder het opschrift „Een Japansche uit
tarting", schrijft de Times in een hoofd
artikel:
Dat een Britsche ambassadeur kan wor
den aangevallen en ernstig gewond door
indringers op het gebied van het land
waarbij hij is geaccrediteerd, is een schand
daad, waarvoor geen parallel is te vinden.
Men kan wel aannemen, dat zelfs de meest
roekelooze Japansche vlieger den aanval
niet verricht zou hebben, als hij wist wien
hij voor zich had, maar dat ontlast de
Japansche regeering niet van haar verant
woordelijkheid. Zelfs de verklaring, dat de
Japanners op de loer lagen op Tsjang Kai-
sjek, veroordeelt de Japansche regeering
wegens totale verwaarloozing van de on
schendbaarheid van het leven van de bur
gerij in een land waarmee zij niet formeel
op voet van oorlog staat en bovendien in
een streek op grooten afstand van het
tooneel van den strijd.
De Japanners hebben verontschuldigin
gen aangeboden, er zullen er meer volgen
en een onderzoek zal worden ingesteld,
maar verontschuldigingen alleen zijn niet
voldoende voor een „ongeluk" van deze
soort. De positie van een ambassadeur is
heilig en er is geen excuus voor de schen
ding ervan. Ondanks de invasie van Japan
in China op groote schaal, heeft het nog
niet eens den oorlog verklaard. Zonder
waarschuwing is Japan begonnen rechten
te schenden, het zakenleven te verstoren
en het eigendom van Engeland en andere
landen in China te vernietigen. De schand
daad tegen een ambassadeur onderstreept
nog de verwikkelingen van een onver-
dragelijke situatie. De Britsche regeering
zal ongetwijfeld weten wat te doen met de
situatie. Zij kan verzekerd zijn van den
krachtigsten publieken steun bij elke „ge
schikte actie" welke zij besluit te verrich
ten.
Verliezen van de Japansche
luchtmacht.
De Japansche admiraliteit deelt mede,
dat de verliezen van de Japansche lucht
macht sedert het uitbreken van de vijan
delijkheden als volgt zijn:
Zestien Japansche vliegtuigen keerden
niet naar hun basis terug. Van het vlieg
veld Yokosoeka werden op 23 Augustus
acht vaandrigs en 26 matrozen bij Sjanghai
gedood.
De Chineesche luchtmacht verloor 110
vliegtuigen door bommen en zeventig
werden tijdens luchtgevechten neerge
schoten. Vijentwintig vliegtuigloodsen
werden in brand geschoten en verder wer
den kruithuizen, ka-ernes, tfeinen, tanks
en bruggen gebombardeerd.
Chineesch succes by Lotien.
Van Chineesche zijde wordt medege
deeld, dat de Chineesche troepen, na de
Japansche bezetting uit Lotien te hebben
verdreven, den strijd ten noorden van het
dorp voortzetten.
Een woordvoerder van de Japansche
marine zeide tot een vertegenwoordiger
van Havas, dat bij Lotien hevig wordt ge
streden, evenals aan de overige fronten,
welke bezet zijn door de onlangs ont
scheepte troepen. Daarentegen is bij Sjang
hai alles kalm.
De woordvoerder van het Chineesche
hoofdkwartier heeft verklaard dat een
onbekend aantal Japansche troepen bij
Lisjotsjoean en Tsjakioe zijn ontscheept
en oprukken naar Lotien. Een Japansch
detachement verdedigt Wen Tsjau Pan.
Opnieuw heeft de Japansche marine ge
tracht troepen bij Tsjang Wan Pang te
ontschepen. Twee bataljons Chineesche
cadetten hebben in dit gebied zware ver
liezen geleden.
In den ochtend zijn nieuwe Japansche
versterkingen aan de monding van de
Jangtse aan land gezet.
Spoorwegverkeer ontwricht
Aangezien de spoorwegverbinding tus-
schen Sjanghai en Nanking ontwricht is,
evenals de verbinding door de lucht en
over de rivier, is de auto nog het eenige
vervoermiddel, zoodat de Britsche ambas
sadeur hiervan wel gebruik moest maken
Zijn familie vertoeft nog te Peitaiho, de
zomer-residentie in Noord-China. De am
bassadeur was de vorige maand naar Nan
king teruggekeerd in verband met de
incidenten van Loe Koe Tsjau.
Het ziekenhuis, waar hij is opgenomen
ligt binnen de oostelijke grens van de
internationale nederzetting, bij de noorde
lijke grens van de Fransche nederzetting.
Chineesch oorlogsschip in grond
geboord.
Uit Japansche bron te Sjanghai wordt
gemeld, dat de Japansche marine gister
avond een Chineesch oorlogsschip de
Tsjoedzji op meer dan 160 K.M. van Sjang
hai op de Yantse in den grond heeft ge
boord.
Het Chineesche oorlogsschip had twee
Japansche schepen beschoten.
Het consulaat-generaal van Japan had
te Tsingat Tsingtau gisteravond de evacua
tie van alle Japansche burgers gelast, het
personeel van het consulaat zal de stad op
1 September verlaten.
De burgemeester van Stingtau heeft op
zich genomen de verlaten Japansche be
zittingen te beschermen.
Het strijdtooneel bij Sjanghai
verplaatst.
Terwijl den geheelen nacht verwoed
werd gestreden bij Lioeho en omstreken,
was het te Sjanghai kalm. De Chineezen
hebben hun nieuwe stellingen versterkt.
Chineesche geregelde troepen zouden ge
heel teruggetrokken zijn in de directe om
geving van Sjanghai. Zij zouden een ver
sterkte linie hebben aangelegd op meer
dan 1600 M. van de grens der internatio
nale concessies.
Alle stellingen bij het Noorderstation
zijn door miliciens, die welgevoed en goed
gewapend zijn, bezet. De manschappen zijn
vol goeden moed en vertrouwen.
De stryd om Kalgan.
Ondanks de Japansche tegenspraak hou
den de Chineezen staande, dat zij Kalgan
nog steeds bezet hebben.
Het Chineesche communiqué beschrijft
een hevigen slag, welke sinds 14 Augustus
bij Nankau woedt.
Kalgan is bijna gevallen, toen het Japan
sche Kwantoeng-leger de door de 29ste
divisie bezette Chinees he linies doorbrak,
slechts de aankomst van strijdkrachten uit
Sjansi heeft verhinderd, dat de Japan
neezen Kalgan in bezit hebben genomen.
Chineesche versterking by Sjanghai.
Van Chineesche zyde wordt medege
deeld, dat de Chineesche troepen in grooten
getale versterkte stellingen hebben be
trokken tusschen Sjanghai en Woesoeng,
waardoor het voor de Japansche troepen,
welke aan den oever va" de Jangtse aan
land zijn gezet, zeer moeilijk zal zijn zich
te vereenigen met de troepen, die ten
oosten van Jangtsepoe liggen.
Een verslaggever van het blad Takoeng
pau heeft gezien, dat de Chineezen de
Japansche troepen uit Lotien hebben ver
dreven en terugdringen naar de Jangtse.
Woesoeng is geheel door de Chineezen be
zet, de Japansche troepen liggen alleen in
het zuidelijk deel van de stad langs den
oever van de Wangt>o~.
Duitsch schip belet wapens te
lossen.
Van welingelichte Japansche zijde wordt
gemeld, dat het Duitsche schip „Gneise-
nau" acht dagen geleden voor Woesoeng
is aangekomen met een lading wapenen,
bestemd voor de Chineezen.
De Japansche vlootautoriteiten eischten
van den kapitein van de „Gneisenau", dat
hij zyn cognossementen zou toonen, het
geen deze weigerde. Het schip stoomde op
naar Sjanghai. Na onderhandeling tus
schen de Japansche autoriteiten en het
Duitsche consulaat is thans de „Gneisenau"
vertrokken, zonder dat de wapenen werden
gelost.
In officieuse Japansche kringen hoopt
men thans, dat een dergelijke vriendschap
pelijke regeling tot stand komt, wanneer
schepen van andere nationaliteit met een
lading wapenen voor China aankomen.
ALTIJD GEZELLIG.
De recherche van het Amsterdamsche
bureau Warmoesstraat heeft een post
ambtenaar gearresteerd, verdacht van
den diefstal van den aangeteekenden
brief met ruim 17.000, welke dezer da
gen uit Zutfen naar een bank te Amster
dam was verzonden en die zijn bestem
ming nooit bereikte.
De gearresteerde, een besteller, was
tijdens den diefstal werkzaam op het
hoofdpostkantoor. Hij ontkent zich aan
het misdrijf te hebben schuldig ge
maakt, doch hij is in verzekerde bewa
ring gehouden. Het onderzoek wordt
voortgezet. Bij de zoeking is het geld
niet gevonden.
Cassatie-beroep van medeplichtige
verworpen.
De Hooge Raad heeft hedenmiddag
het cassatie-beroep verworpen van
P. M., die in hooger beroep door het
gerechtshof te Leeuwarden is veroor
deeld tot zes jaar gevangenisstraf met
aftrek van de voorloopige hechtenis,
welke het betrokken zijn bij den moord
in den nacht van 24 op 25 Juli 1936
gepleegd onder Opende (Groningen),
waarbij de daders zekeren Z., een
ouden man, hebben gekneveld en ge
dood.
De Spaansche burgeroorlog
CONSTERNATIE TE GIJON.
Patrouilles van de „Zwarte Vlammen"
en van de „Zwarte Pijlen" waren de eerste
troepen die Donderdagochtend om zeven
minuten over half elf de stad binnenrukten.
De eerste afdeelingen werden voorafge
gaan door tanks. Hoewel geen enkel schot
werd gelost, rukten de troepen in kleine
groepen de nauwe straatjes voorzichtig
binnen. Daarna vereenigden de afdeelingen
zich voor den triomfantelijken intocht bij
de Cantabrische poort.
De bevolking, voor zoover zij in de stad
was gebleven had tijd gehad de huizen
met nationale vlaggen te tooien en juichte
de troepen toe. Het was de bedoeling ge
weest de stad reeds eerder binnen te trek
ken, maar een dramatisch voorval bracht
vertraging. Des ochtends om zes uur meld
den drie officieren met de Sowjetster op
hun uniform zich bij de voorposten van
Davila om mede te deelen, dat de stad
weliswaar werd overgegeven, maar dat een
bataillon Anarchistische militie ten Noor
den van den stad het besluit had genomen
tot den laatsten man te blijven vechten.
Deze anarchisten hadden een groot aantal
gijzelaars meegesleept, die hun lot zouden
moeten deelen.
Ten slotte bleek echter ook dit bataillon
bereid zich over te geven en de rechtschen
konden de stad bezetten zonder een schot
te lossen. De stad heeft weinig geleden.
Terwijl de eerste rechtsche patrouilles
Santander binnentrokken, zwenkte de bri
gade „Navarra", die Torrelavega heeft in
genomen, in de richting van Asturië, en
begon den opmarsch naar San Cicente de
la Barquera.
Uit Gijon (dat zich in handen der Astu-
rische marxistische mijnwerkers bevindt)
wordt aan Havas gemeld, dat met het oog
op de situatie aan het Noorderlijk front de
Interprovincialen raad" van Asturië en
Leon zich heeft opgeworpen tot een regee
ring met jurisdictie over alle districten, die
nog in handen der republikeinen zijn en
absolute zeggenschap over alle burgerlijke
en militaire zaken.
Te Santander is volgens het D. N. B. het
bericht ontvangen, dat in Gyon paniek
heerscht onder de leiders. Velen trachten
naar Frankrijk te ontsnappen en eenige
linksche leiders zouden reeds scheep zijn
gegaan.
