DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
K.P.M.-boot bij
Hongkong vergaan
inwilligen.
Ho. 206 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Donderdag 2 September 1937
139e Jaargang
De algemeen© toestand.Japan schijnt de Britsche eischen niet te willen
De Japansche opmarsch aan de fronfen is
gisteren ingeleid.
JAPANSCHE MOEILIJKHEDEN.
Inleidende beschietingen.
S.S. Van Hentzdoor een
typhoon tot zinken
gebracht.
Alle opvarenden w.o. 1600
Chineezen gered.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 2 September.
Wat gebeurt er toch eigenlijk in de we
reld? Er ligt een waas van geheimzinnigheid
over vele gebeurtenissen, die ons dwingt op
tal van verrasssingen voorbereid te zijn.
Daar is bijvoorbeeld de geheimzinnige
aanval op de „Havock", het Britsche oor
logsschip, dat in de Middellandsche Zee pa
trouilleerde. De oorlogsbodem werd aange
vallen door een onderzeeër, die direct na het
lanceeren van zijn torpedo snel in de diepte
verdween en zich niet meer liet zien. De
vraag is: van welke nationaliteit was die on
bekende duikboot? En met welk doel werd
de „Havock" onder vuur genomen?
Deze aanval staat waarschijnlijk niet op
zich zelf, maar zal vermoedelijk in verband
gebracht moeten worden met andere aan
vallen, die in de Dardanellen en in de Mid
dellandsche Zee geschied zijn. En die onge
twijfeld door nieuwe aanvallen gevolgd zul
len worden.
Op het oogenblik gist men naar de natio
naliteit der duikboot en al is men geneigd,
den jongsten aanval op rekening van Italië
te zetten, daar staat tegenover, dat de ver
houding tusschen Italië en Engeland op het
moment vrij goed is. Wat natuurlijk niet
zeggen wil, dat tusschen beide landen alles
pais en vreê is!.....
Dan is er het groote Chineesch-Japansche
conflict. Zoolang het maar tusschen beide
landen bleef, konden we betrekkelijk rustig
blijven. Maar de beschieting van de inter
nationale concessies en later die van neu
trale schepen hebben het conflict uitgebreid.
En vooral de verwonding van den Engel-
schen ambassadeur, die door Japansche vlie
gers werd aanvallen, heeft een leelijk kantje.
Engeland heeft geprotesteerd bij de Japan
sche regeering en deze schijnt niet van plan
te zijn, om Engeland genoegdoening te ge
ven.
Kijk, dat is gevaarlijk. Want nu staat En-
geland's prestige op het spel. Het heeft ge
noegdoening gevraagd en het moet deze heb
ben. Maar als Japan nu werkelijk zal blij
ven weigeren, wat zal Engeland dan doen?
Och, er is wrijving in de geheele wereld.
En er heerscht groote onrust overal, in Euro
pa en in Azië. En er behoeft maar o zoo wei
nig te gebeuren, of de bom barst. Men tart
elkaar, omdat men meent, dat een grooten
oorlog nog niet mogelijk is; maar dat tarten
is een heel gevaarlijk spel en kan elk oogen
blik uitloopen op de meest ernstige con
flicten.
Er heerscht onrust overal, schreven we
hierboven. En men tart elkaar. Men leze
maar eens, wat de Duitsche „Der Angriff'
het nat.-soc. partijblad, schrijft.
Dit blad heeft een specialen correspondent
naar Engeland gezonden, die zich van de
toestanden aldaar op de hoogte moest stel
len. Welnu, de Angriff komt tot de volgende,
voor Engeland werkelijk geen vleiende con
clusie:'
„Drie uren vliegen", zoo schrijft de corres
pondent, „scheiden Londen van Hamburg.
Drie uren, maar welk een verschil! Ik zou
wel willen, dat elke Duitscher, die wel eens
over het nieuwe Duitschland heeft gemop
perd, en wie deed dat niet? eens een
paar dagen in Engeland kon doorbrengen:
de meest democratische, de meest doellooze,
de rijkste en verzadigste natie ter wereld.
Hij zou gelooven, dat de klok vijf jaren
was teruggezet en hij zou nooit meer mop
peren, als hij het zilvergrijze vliegtuig zag
met de swastika in den rooden cirkel, dat
hem nooit te vroeg naar huis zou bren
gen".
De correspondent stelt dan met spijt vast,
dat hoewel hij overal begrip en vriend
schappelijkheid ten opzichte van Duitsch-
ïand had ontmoet, de publieke opinie, tenge
volge van het parlementaire stelseL niet den
minsten invloed op regeeringskringen kan
oefenen.
„Ons lijkt het geweldige verkeer in Lon
den een typisch voorbeeld van het heden-
daagsche Engeland", zoo gaat de correspon
dent verder. „Een onmetelijke verwarring,
zonder de regelende hand van een sterke po
litiemacht, een chaos, waarin ieder gevaar
loopt, en waarin een ieder zijn individueele
veiligheid zoekt te verzekeren, een warboel,
welke tot een catastrofe kan leiden.
In deze ongeloofelijke drukt houdt ieder
een links. Links is het verkeer, links in de
regeeringskringen, links is het parlement.
Hier ligt het grootste gevaar voor een bot
sing. En dat is het, waarom ook Engeland
nu een sterke man van noode heeft, een
krachtige autoriteit.
De correspondent stelt dan tegenover el
kaar de bewondering en de belangstelling,
welke hij in Engeland voor de prestaties van
het nieuwe Duitschland aantrof een Lon-
densche kleermaker zei, dat hij gaarne zijn
kleeren zou ruilen voor eenige vervaardigd
uit de nieuwe kunstmatige Duitsche wol
en den ongunstigen indruk, welken het ge
drag van de Duitschers in Engeland op hem
heeft gemaakt. Het lijkt wel of zij elkaar
wantrouwen, en als zij „als landsman wor-
't Wordt meer en meer kritiek in het
Verre Óósten en op het' oogenblik
dreigt er zelfs een internationaal con
flict te ontstaan, dat weliswaar nog
niet direct tot ernstige gevolgen be
hoeft te leiden, maar dat toch oorzaak
kan zijn van spannende dagen.
Japan schijnt n.1. niet van plan te
zijn, om Engeland volledige genoeg
doening te schenken in de kwestie der
vliegeraanvallen, waarbij de- Britsche
ambassadeur ernstig gewond werd.
Het zijn artikelen in de Japansche bladen,
die doen vermoeden, dat Japan de Engel-
sche eischen zal afwijzen. Ongetwijfeld zou
zulk een optreden van Japan groote ver
ontwaardiging wekken bij de Britsche
openbare meening. De New York Tribune
meldt, dat de Japanners ongetwijfeld for-
meele verontschuldigingen zullen aanbie
den, 'maar men verwacht dat zij zullen
weigeren de vliegers die den aanslag ge
pleegd hebben, te straffen. Wat betreft de
door Engeland gevraagde garantie, dat
dergelijke incidenten in het vervolg ver
meden zullen worden, vermoedt men dat
de Japanners zullen eischen dat, wanneer
buitenlanders zich in een gevaarlijke zone
willen begeven, zij daarvan tevoren de
Japansche autoriteiten in kennis zullen
stellen.
Het blad de Asjahi verklaarde, dat de
Britsche nota onaannemelijk was. Het blad
wijst er op, dat er, of de oorlog nu al offi
cieel verklaard is of niet, in feite een
oorlogstoestand tusschen Japan en China
bestaat en dat de Britsche ambassadeur zich
aan een gevaarlijk risico bloot stelde toen
hij zich binnen het gebied der vijdande-
lijkheden begaf.
De Nitsji Nitsji schrijft dat het te be
treuren is, dat de Britsche nota aan Japan
gezonden werd voordat Japan met het
onderzoek betreffende het incident gereed
was. De activiteit van de Japansche vlie
gers moest noodzakelijke redenen gehad
hebben en de Britsche regeering behoorde
niet zoo haastig te zijn in haar optreden.
Moeilijkheden in Mandsjoekwo?
Behalve bovengenoemd min of meer
dreigende conflict, trekt Japan nog meer
de aandacht, al betreft dit den oorlog meer
direct. De goed-ingelichte diplomatieke
correspondent van de Manchester Guardian
verklaart, dat de Japanneezen in Mands
joekwo groote moeilijkheden zullen ont
moeten. Er zijn weinig bijzonderheden
beschikbaar, daar de Japansche autoritei
ten er natuurlijk naar streven, dat de
feiten niet zullen uitlekken. Twee bataljons
troepen uit Mandsjoekwo zouden in de
buurt van Moekden aan het muiten zijn
geslagen, terwijl er ook troebelen moeten
zijn geweest in Jehol, waar twee Japansche
generaals zouden zijn gedood, van wien
een door zijn eigen manschappen.
Het bombardement op de
„President Hoover".
Tenslotte nog iets over het bombarde
ment op het Amerikaansche stoomschip, de
President Hoover". Dit schip, dat voor
Woesoeng door een Chineesch vliegtuig
werd gebombardeerd, is te Kobe aangeko
men. Volgens de officieele lezing bevond
zich op het oogenblik van den aanval geen
enkel schip in de nabijheid. De passagiers
stonden op het bovendek en keken met
verrekijkers naar Woesoeng, toen zij plot
seling het geluid van een vliegtuig hoorden.
De eerste bom viel voor het schip en ont
plofte met veel lawaai, de tweede bom viel
achter het schip en de derde trof het schip.
De bom sloeg door het bovendek en maak
te hierin een gat met een middellijn van
zes meter, het onderste deel van den ach
tersten schoorsteen werd als een stuk
karton vernield, twee ventilatoren werden
geheel stuk geslagen en acht hutten wer
den vernield. De „President Hoover" slin
gerde hevig tengevolge van de ontploffing,
waardoor nog schade werd aangericht in
de eetzaal en in een gang.
Een vierde bom ontplofte naast het schip
en hierdoor werd de zijwand beschadigd.
Het verblijf der stokers werd boven de
waterlijn doorboord. De gaten konden met
cement gestopt worden.
Bij het eerste alarm gaf de kapitein be
vel, dat allen naar de beneden-dekken
zouden gaan, de slachtoffers vielen alleen
onder hen, dit dit bevel niet opvolgden.
Blijkbaar hield het Chineesche vliegtuig
de zwarte schoorsteenen met het roode
merk van de „President Hoover" voor de
zwarte schoorsteenen met de roode cirkel
van de Japansche Nippon Yusen Kaisha.
Het plan tot een grooten Japanschen
opmarsch aan alle fronten bij Sjanghai
en Woesoeng nadert zijn voltooiing.
De strijd van gister was hevig, maar
men is van meening, dat dit slechts een
inleiding is. De Japansche bombarde
menten waren buitengewoon zwaar,
maar de stellingen zijn naar het schijnt
ongewijzigd.
den gegroet" doen zij of zij het niet merken
en trekken zich er niets van aan. Deze hou
ding moet den Engelschman wel als een
eigenaardige demonstratie van eenheid op
vallen, verklaart de correspondent. Natio
nale eenheid moet niet alleen op reüni-diners
en op tuinfeesten van de ambassade tentoon
gespreid worden, maar altijd wanneer be
hoorlijke Duitschers elkaar ontmoeten.
Dit in wezen niet onaardige artikeltje is
evenwel geenszins geschikt om een goede
verstandhouding EngelandDuitschland te
bevorderen.
Terwijl de Chineesche troepen rondom
het Noorderstation te Sjanghai tegenstand
bieden aan krachtige aanvallen van de Ja
pansche troepen, zijn hun kameraden bij de
monding van de Wangpoe 's middags tot
felle aanvallen overgegaan om de forten
van de stad Woesoeng te heroveren, waar
in den afgeloopen nacht acht Japansche
troepentransporten zijn aangekomen. Een
der transporten is doorgezonden naar
Lioeho. In het gebied van Lot jen hebben de
Chineezen eveneens tegenaanvallen op de
Japanners ondernomen.
Te Sjanghai wordt officiëel tegengespro
ken, dat Pausjan, een ommuurde stad aan
de Jangtse ten. noorden van Woesoeng,
door de Japanners zou zijn ingenomen.
Woensdagmorgen is een detachement Ja
pansche troepen in de Internationale Ne
derzetting aan land gezet en naar de grens
van de nederzetting gemarcheerd, waar een
verdedigingsstelling werd betrokken.
Acht Japansche vliegtuigen hebben zes
tien bommen van klein kaliber geworpen
nabij de westelijke grens van de InternatiO'
nale Nederzetting. Een bom ontplofte op
vijf meter afstand van een post Britsche
soldaten, die de nederzetting bewaakten.
De Britsche soldaten werden niet getroffen.
De autoriteiten der concessies hebben
besloten dat het uur, waarna men zich niet
meer op straat mag begeven, van 10 uur op
11 uur des avonds zal worden gesteld, ten
bewijze dat men in de concessies terugkeert
tot normaler omstandigheden.
Naar uit Tsingtau wordt gemeld, zijn af-
deelingen der Chineesche „zoutwacht" de
stad binnengerukt om politiediensten te
verrichten. Daar de Japanners deze af dee
lingen als troepen van de regeering van
Nanking beschouwen, achten zij de Ja-
pansch-Chineesche overeenkomst inzake
Tsingtau geschonden.
Volgens een Domei-bericht, hetwelk wij
geheel voor rekening van het Japansche
persagentschap laten, zouden te Sian 72
Sowjet-Russische vliegtuigen zijn aangeko
men, welke via Buiten-Mongolië naar
China werden vervoerd. Verder zouden nog
144 toestellen onderweg zijn. Ook zouden
te Kanton zestien Sowjet-Russische piloten
zijn aangekomen, van wie er acht naar
Toenkiang en Swatau zouden zijn gezon
den. De overigen zouden te Kanton zijn ge
bleven.
Gebruiken de Chineezen „dum-
diun" kogels?
Volgens een communiqué van het Japan
sche ministerie van oorlog hebben de troe
pen van het Kwantoengleger welke in de
provincie Tsjahar cpereeren, op de Chinee
sche troepen twintig duizend banden met
dum-dum kogels buit gemaakt.
Britsehe schepen door granaten
getroffen.
Twee Britsche oorlogsschepen, de „Da-
nae", welke de vlag van den vice-admiraal,
commandant van de Britsche vloot in
China voert en de „Flamouth", alsmede
een Britsch koopvaardijschip, de „Shen-
king", zijn door jranaten getroffen, tijdens
gevechten in de lucht tusschen Chineesche
en Japansche vliegtuigen.
De schepen liepen alleen materieele
schade op.
Verklaring van Soegijama.
De Japansche minister van oorlog,
Soegijama, heeft in den Privy Council de
redenen uiteengezet, die Japan er toe ge
bracht hebben een „krachtige strafactie"
tegen China te ondernemen. Hij verklaarde,
dat Japan met het grootste geduld een po
litiek gevoerd heeft met het doel een plaat
selijke regeling en niet verergering van het
conflict te verkrijgen, maar dat de Nan-
king-regeering in overtreding van het
accoord van Oemetsoe Hojingtsjing en
van het accoord DoiharaTsjintetshoen be
langrijke strijdkrachten had geconcentreerd
langs den spoorweg PeipingHankau en
TientsinPoekau en dreigde de provincie
Jehol binnen te vallen.
De Japansche regeering, zoo zeide hij
verder, was dus gedwongen af te zien van
de vroegere politiek en te besluiten een
beslissenden slag toe te brengen aan de
Chineesche legers bij wijze van bestraffing.
Admiraal Yonai, de minister van marine,
heeft rapport uitgebracht over den toestand
in Sjanghai. Hirota, ten slotte, gaf een uit
eenzetting van het standpunt van Japan
ten aanzien van de Britsche nota betreifen-
de de zaak-Hugessen.
Tsjang Kai Sjek biedt
verontschuldigingen aan.
Het staatsdepartement heeft medegedeeld,
dat het van den ambassadeur der Veree
nigde Staten te Nanking 'n telegram heeft
ontvangen, waarin wordt gemeld, dat
maarschalk Tsjang Kai Sjek hem had ont
boden om hem de verontschuldigingen der
Chineesche regeering te betuigen over het
bombardement van de „President Hoover".
De maarschalk voegde hier aan toe, dat
China alle maatregelen neemt om een her
haling van het incident te voorkomen.
MASARIJK ERNSTIG ZIEK.
Het Tsjechische Telegraaf-agentschap
C. T. K. deelt mede, dat de vroegere
president van Tsjecho-Slowakije op zijn
landgoed te Lany ernstig ziek ligt. Zijn
toestand is zorgwekkend. President Benesj
en minister Hodza bevinden zich aan zijn
ziekbed.
(Prof. Thomas Garrigue Masarijk werd
in Maart 1850 geboren en is thans dus 87
jaar oud. Hij was de stichter en eerste
president van de republiek Tsjecho-Slo
wakije en heeft geregeerd van 1918 tot
1935).
DE AANVAL OP DE „HAVOCK".
Verontwaardiging in Engeland
verwacht.
Zooals reeds gemeld, is de Britsche torpe
doboot, de „Havock", die in de Middelland
sche Zee patrouilleerde, door een onbeken
den onderzeeër aangevallen. De onderzeeër
schoot een torpedo af, die echter haar doel
miste en verdween daarna snel.
Thans wordt bekend, dat de „Havock" een
tegenaanval heeft gedaan op de onbekende
duikboot en eenige bommen in haar richting
heeft geworpen. Het resultaat was echter
nihil.
Van officieele Engelsche zijde wordt me
degedeeld, dat de aanval op den Britschen
torpedojager Havock in de Middellandsche
Zee, de verontwaardiging, welke reeds on
der het Britsche publiek bestaat wegens de
incidenten in de Middellandsche Zee, waar
bij schepen van verscheidene nationaliteiten
zijn aangevallen door vliegtuigen en oorlogs
schepen, in groote mate zal doen toenemen.
Men zal zich herinneren, dat de scheep
vaart in de Middellandsche zee besproken is I delijk, dat er thans een geladen atmosfeer
in de vergadering van den Engelschen mi- in Whitehall heerscht. Op straat vertoonen
nisterraad in het Foreign Officie op 17 Aug. de krantenverkoopers groote borden met
De directie van de K.P.M. te Batavia
ontving een dringend telegram uit Hon-
kong, dat het sa. „Van Heutsz" in den
afgeloopen nacht tijdens een typhoon
is vastgeloopen nabij Green Ifdand dat
ongeveer drie mijl van Honkong Is ge
legen.
Een nader radiobericht van den ge
zagvoerder meldde, dat het schip zin
kende is.
Alle opvarenden van de „Van Heutsz"
zijn gered.
Nadere bijzonderheden.
De directie ontving verder nog mededee-
ling dat van Honkong uit alle pogingen
zijn aangewend, om bü het ongeval van de
„Van Heutsz" assistentie te verleenen, het
geen echter bemoeilijkt wordt, doordat de
typhoon nog niet is voorbij getrokken.
Honkong is, wat radioseinen betreft, op
Java regelmatig te hooren, doch de seinen
van de „Van Heutsz" zelf zijn te zwak om
aldaar te worden opgevangen.
De „Van Heutsz" vertrok 29 Augustus van
Amoy op weg naar Singapore.Daarna deed
het schip Swatow aan, waarna bet naar
Honkong opstoomde.
De „Van Heutsz" mept bnsto ruim
4500 ton. Het schip is uitgerust voor 16
eerste klasee, 54 tweedetóasaepassa-
giers en 2137 dekpassagiers. Omtrent
uitseinen van een S.O;8.-sein door dé
„Van Heutsz" is te Batavia niete bekend,
De berichtgeving wordt plaatselijk ten
zeerste bemoeilijkt door den nog aWjd
woedenden orkaan.
Het departement ven ButteMaödsohe
Zaken te Den Haag heeft nu ook van den
Nederlandbchen waarnemend consul-gene
raal te Hongkong een telegram over den
typhoon ontvangen, waaruit blfjkt, dat onze
consulaire vertegenwoordiger ten behoeve
van de op rotsen vastgeloopen packetboot
„Van Heutsz" de hulp der Britsche marine
heeft ingeroepen, welke 2 sleepbooten ter
beschikking heeft gesteld.
De „Van Heutsz" had 1600 Chineesche
dekpassagiers aan boord.
De „Van Heutsz" als verionen te be
schouwen.
Ten kantore te Amsterdam is van de di
rectie der K.P.M. uit Batavia nog een tele
gram ontvangen, meldende, dat de agenten
te Honkong bericht hebben, dat zjj het mo
torpassagiersschip „Van Heutsz", dat bij
Green Island aan den grond is geloopen,
bezocht hebben.
In het telegram der agenten wordt voorts
medegedeeld, dat, ofschoon het schip in on
gunstige positie verkeert, de voorloopige
opinie is dat het nog niet als verloren be
hoeft te worden beschouwd.
schip gewaarschuwd was. Tot nu toe was
nog geen aanval op een Britsch oorlogsschip
gedaan en in officieele kringen acht men
den aanval op de „Havock" zeer ernstig.
Opwinding te Londen.
De incidenten op de Middellandsche zee
hebben de opwinding in de Engelsche hoofd
stad, die reeds verontrust is door de tele
grammen uit het Verre Oosten over het ge
troffen worden van twee Britsche oorlogs
schepen door granaatscherven te Sjanghai,
hoog doen stijgen. Hoewel men evenals van
morgen nog steeds weigert in officieele
kringen commentaar te leveren op de ge
beurtenissen, verwacht men nadere bijzon
derheden over het gebeurde en vooral inden-
tificatie der verantwoordelijken. Het is dui-
j.L en dat na afloop van de vergadering
werd medegedeeld, dat de regeering het toe-
nemd aantal aanvallen in de Middellandsche
zee zeer ernstig achtte en dat de admiraliteit
de Britsche oorlogsschepen opdracht had ge
geven een tegenaanval te doen, wanneer een
Britsch koopvaardijschip zou worden aange
vallen door een onderzeeër, zonder dat het
sensationeele opschriften, zooals .Duikboot-
aanvallen" en „Britsche schepen aangeval
len", en ondanks de geringe geneigdheid van
het Britsche publiek zijn gevoelens te toonen,
getuigen de uitgesproken overdenkingen
toch van een diepe en toenemende geïrri
teerdheid over het brutaler worden van de
zeerooversdaden in de Middellandsche zee.
