DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Grootsche betooging op het Maifeld.
Woensdag 29 September 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Redevoeringen van Mussolini en Hitler.
MILLIOENEN LUISTERDEN.
Nieuwe aanval der Japanners
bij Sjanghai.
Mogelijk gemaakt door aangekomen
versterkingen.
Een politieke moord.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTTEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 228 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 29 September.
Regelmatig verschijnen er berichten in
de krant over aanslagen, moorden en
terrorisme in Palestina. Wij hebben ze
tot nu toe gepubliceerd in al hun sober
heid, soms met een enkele bizonderheid,
meestal echter zonder bijvoeging van een
enkele verduidelijking. In het algemeen
mag men aannemen, dat steeds de groote
vijandschap tusschen de Joden en de
Arabieren de oorzaak is van de vele
moorden.
Echter, er worden thans sensationeele
onthullingen verwacht over het bestaan
van een terroristisch geheim genootschap,
dat naar beweerd wordt, gevormd wordt
door jonge Joodsche terroristen te Tel
Avis. Aanleiding tot deze naderende ont
hullingen zal zijn de moord op een 24-
jarig Hebreeuwsch dichter, Zvi Frankel
(alas Ben-Amram), aldaar.
Beweerd wordt, dat het genootschap
gevormd werd met het doel, extremistische
politieke denkbeelden in Palestina te be
vorderen; een van zijn doeleinden was
„het Jodendom te bevrijden van verraders,
die hun volk willen verkoopen voor een
schotel linzen."
Het bestaan van het genootschap zou
aan het licht zijn gekomen door de ont
warring van een samengesteld geheel van
omstandigheden, allereerst de arrestatie
van drie jonge Joden te Tel Aviv wegens
poging om een banklooper van een porte
feuille met 5400 te berooven. De looper
werd tegen den grond geslagen toen hij
door drukke straten van een bank naar
een andere liep en de portefeuille werd
hem uit de handen gerukt. De drie aan
vallers werden echter door de politie en
burgers gepakt. Korten tijd wist een van
hen aan vervolging te ontkomen door den
truc in het Hebreeuwch hard „houdt den
dief" te roepen en zich te mengen tusschen
de menigte van nieuwe vervolgers die
door zijn geroep kwamen toeloopen.
Bij het onderzoek, hetwelk geleid werd
door den Britschen politieambtenaar
Riggs, werden in de huizen der gearres
teerden lijsten met namen gevonden als
gevolg waarvan eenige andere jonge man
nen werden aangehouden. Onder de namen
was die van den- vermoorden Frankel
wiens vermoedelijke lijk eenigen tijd te
voren door een gezelschap dat uit varen
was drijvend was gevonden in de rivier
de Jarkon. De politie haalde het lijk op en
ontdekte dat het om de enkels met voor
werpen was verzwaard en dat er een
ijzerdraad om den hals zat, hetgeen er op
v/ees, dat de jongeman was geworgd en
vervolgens in het water geworpen.
Eenige dagen lang kon het lijk niet wor
den geïdentificeerd maar ten slotte was
de politie na een gecompliceerde reeks
aanwijzingen van meening, dat het dat
van Frankel was, die verdwenen was na
verdacht te zijn geweest van het dood
schieten van een Arabier in Augustus.
Het feit dat Frankel's naam voorkwam
op de lijsten, die in het bezit van een der
medeplichtigen aan de poging tot beroo-
ving van een banklooper gevonden, heeft
de politie tot de theorie geleid dat Frankel
zijn medeleden heeft gedreigd hen aan te
brengen en dat zij wraak hebben genomen
door hem te dooden en zijn lijk in de ri
vier te werpen.
De politie kan thans nog niet officieel
verklaren dat het lijk dat van Frankel is,
daar het gelaat schier onherkenbaar was
geworden.
Het geheime genootschap zou den naam
hebben gedragen van „Genootschap voor
de verdediging van de eer van het land
van Israël",een naam welke gebruikt is
op dreigbrieven aan notabele Joodsche in
woners, waarin onder bedreiging met den
dood groote sommen werden gevraagd.
Verondersteld wordt, dat de poging, om
den banklooper van 5400 pond sterling te
berooven, bestemd was, om het genoot
schap aan een „krijgskas" te helpen.
Althans, een der gearresteerden was m
1933 veroordeeld, na den moord op den
Joodschen leider, dr. Chaim Arlosoroff op
het strand van Tel Aviv, wegens deelne
ming aan een groep genaamd „de moor
denaars". Deze groep koos tot haar voor
beeld een groep Israëlieten uit den tijd
van Flavius Josephus in het laatste deel
van de eerste eeuw der Christelijke jaar-
^Vermoed wordt, dat het genootschap
betrokken is bij een groot aantal gevallen
van terrorisme en gewelddaden m
geloopen vier jaar, o.a. het zenden van
„wraakgeloften" aan Joodsche notabe en
zooals burggraaf Samuel, dr. J.L. Mag-
nus van de Hebreeuwsche unversiteit en
anderen, die een Joodsch vredespact met
het Arabische volk bepleitten.
Eenige minuten over zes gisteravond ver
liet de duce in gezelschap van minister
Frank het huis van den rijkspresident om
zich naar het rijkssportveld te begeven.
Hun aankomst werd bekend gemaakt door
trompetsignalen op de tribunes van het Mai
feld. Het veld zelf was ingènomen door een
ontelbare menigte. Achter de tribune waren
op een vaandelheuvel ongeveer 2500 vaan
dels van de verschillende nationaal-socialis- j
tische afdeelingen opgesteld. Onder een da
verend „heiT'-geroep van de menigte bege
leidden Hes en Goebels de beide staatslieden
naar de eeretribune, waar het spreekgestoel
te stond opgesteld en waar ook de vooraan
staande Duitsche en Italiaansche persoonlijk
heden hadden plaatsgenomen.
Dr. Goebbels opende de vergadering met
een rede, waarin hij o.a. zeide: „Duce van
het fascistische Italië, mein Führer! Ik meld
op het Maifeld in het Olympiastadion te Ber
lijn een millioen menschen, bijeengekomen
voor de historische massabetooging van de
nationaal-socialistische beweging".
Spreker wees er verder op, dat in geheel
Duitschland en Italië meer dan honderd mil
lioen menschen om de luidspreker bijeen
zitten en door de aethergolven vereenigd
zijn met deze demonstratie. Vervolgens heet
te hij den duce welkom en verklaarde, dat
het Duitsche volk verheugd is den duce aan
de zijde van den geliefden Führer te zien.
Hitler spreekt.
Vervolgens nam Adolf Hitler het woord.
Deze zeide o.a. dat de aanwezigen getuige
waren geweest van een geschiedkundige ge
beurtenis. De Führer wees er vervolgens
op, dat geen volk
méér naar vrede
verlangt dan het
Duitsche. Geen volk
heeft evenwel meer
de verschrikkelijke
gevolgen leeren
kennen van een
zwak vertrouwen,
want vóór het aan
vaarden van de
macht door het na-
tionaal-socialisme
ligt een periode van
vijftien jaar, welke Hitler
een aangeschakelde reeks van onderdruk
king en het weigeren van gelijk recht en
daarmede van onzegbaren nood. De idealen
van liberalisme en democratie hebben
Duitschland niet gered van het ergste geweld
dat denkbaar is en daarom moest het natio-
naal-socialisme op andere wijze het volk de
algemeen menschelijke rechten teruggeven.
In den tijd van de bitterste beproeving,
zoo sprak Adolf Hitler verder, heeft Italië
en in het bijzonder het fascistische Italië niet
meegedaan aan het vernederen van het Duit
sche volk. Uit de gelijke gezindheid van de
fascisctische en de nationaal-socialistische re
volutie is thans ook een gemeenschappelijk
handelen voortgekomen. Dit is een geluk in
een tijd en een wereld, waarin de tendens
van vernieling overal zichtbaar is.
De kracht van deze beide staten is thans
de sterkste garantie voor het behoud van
Europa, dat nog niet door den invloed van
vernielende elementen uiteen wil vallen.
Allen die dit hooren zullen moeten er
kennen, dat twee souvereine nationale
rijken den weg tot elkaar hebben gevon
den in een tijd, dat de democratisch-
marxistische internationale overal
slechts haat en daarmede tweedracht
toont. Iedere poging een dergelijke ge
meenschap van volken door verdachtma
king of anderszins te breken zal schip-
breuk lijden door den wensch van de
115 millioen menschen van beide vol
ken en door den wil van de beide man
nen, die hier spreken.
De rede van den Duce.
Hierna werd het Italiaansche volkslied
gespeeld en vervolgens gaf dr. Goebbels het
woord aan den duce. Deze sprak :n het
Duitsch. Niet alleen als leider van de Ita
liaansche regeering
is hij naar Duitsch
land gekomen, doch
voor alles als leider
van een nationale
revolutie, waarme
de hij het bewijs
wil leveren voor de
verbondenheid met
de Duitsche natio
naal-socialistische
revolutie. Verder
verklaarde de duce,
dat achter zijn reis
naar Duitschland
geen geheimen ste-
ken. Hier werd niets
besproken, dat het Mussolini
reeds genoeg verdeelde Europa nog verder
kan verdeelen, de plechtige bekrachtiging
van de as Rome-Berlijn richt zich niet tegen
andere staten. Fascisten en nationaal-socia-
listen willen den vrede en zijn steeds bereid
voor den vrede te arbeiden, indien men
vraagt wat het gevolg van de ontmoeting te
Berlijn zal zijn, oorlog of vrede, dan kunnen
de Führer en Duce met luider stem antwoor
den: vrede.
Indien men de nationale revoluties van
Duitschland beter zou kennen, dan zouden
vele vooroordeelen wegvallen. Beiden heb
ben dezelfde vijanden, die denzelfden heer
dienen: de derde internationale.
Bovendien hebben beiden vele levensop
vattingen gemeenschappelijk: beiden ver
heerlijken den arbeid en beiden steunen op
de jeugd, welke wordt opgevoed in discipli
ne, moed, taaiheid, vaderlandsliefde en ver
achting van een gemakkelijk leven. Duitsch
land en Italië streven een gelijk doel na op
het gebied van de economische altergie, zon
der economische onafhankelijkheid kan de
politieke onafhankelijkheid van een land in
gevaar komen. Italië heeft dit bemerkt toen
de 52 te Geneve Vereenigde Staten besloten
tot de misdadige economische sancties tegen
Italië. Duitschland heeft zich hierbij niet
aangesloten en Italië zal dit nooit vergeten.
Noch in Duitschland noch in Italië bestaat
een dictatuur, zoo ging de duce verder. Geen
regeering heeft zoo de toestemming van het
volk als deze beide regeeringen. Het zijn de
beide grootste democratiën.
Tot slot van zijn rede verklaarde de duce
dat beide landen buiten hun grenzen geen
propaganda in den gewonen zin des woords
voeren, zij gelooven, dat de waarheid zelf
kracht genoeg heeft om overal door t^ drin
gen en eindelijk zal zegevieren. Europa van
morgen zal fascistisch zijn door de logische
drang van de gebeurtenissen en niet door
propaganda. Twintig jaar geleden riep de
Führer: „Duitschland ontwaakt!" en Duitsch
land is ontwaakt. Spr. wist niet of en wan
neer Europa zal ontwaken, want zooals te
Neurenberg is gezegd, geheime krachten
zijn aan het werk om uit een burgeroorlog
een wereldbrand te voorschijn te roepen.
Een eere-concert.
De rede van den Führer zoowel als van de
Duce werd luide toegejuicht. Nadat beide
staatslieden hadden gesproken gaven de mu-
ziekkorpsen van het leger een concert. Niet
tegenstaande het slechte weer bleef de on
telbare menschenmenigte ook dit concert
bijwonen.
Na het concert van de muziekcorpsen van
het leger, dat werd ingekort in verband met
het slechte weer, keerden de Führer en zijn
gast naar de Wilhelmstrasse terug. Overal
langs den weg werden zij door de groote
menigte, welke in den stroomenden regen
was blijven wachten, luide toegejuicht. Voor
de ingang van het paleis van den rijkspresi
dent, waar de duce logeert, nam Adolf Hitler
afscheid van zijn gast.
Rome luisterde naar de betooging.
De betooging op het Maifeld te Berlijn
werd door alle Italiaansche zenders uitge
zonden. Op alle pleinen van Rome en in ge
heel Italië waren luidsprekers geplaatst en
reeds lang voor het begin van de betooging
hadden zich velen hierom geschaard.
Aan het front van Sjanghai hebben
de Japansche troepen, versterkt met pas
aangekomen afdeelingen, een algemeen
offensief ingezet op een 30 K.M. lang
front van Lioeho over Kiangwan (aan
den weg SjanghaiWoesoeng) naar
Tsjapei.
Dit offensief is rechtstreeks gericht tegen
den weg Lo-tjen—LioehangSjanghai.
Enkele belangrijke punten bij Lioehang zijn
reeds bezet. Wanneer de bovenbedoelde
weg zal zijn genomen, zullen de Japanners
hun actie richten tegen de Chineesche
hoofdmacht in dit gebied, welke tusschen
dien weg en de lijn KiatingNasiang sterke
stellingen heeft aangelegd. (Op de lijn
Lioeho—KiatingNasiang hebben de Chi-
neezen, zooals men weet, hun „Hinden
burg-linie" ingericht. Red.)
Wat de verdere actie der Japanners aan
het centrale front betreft, meldt Reuter,
dat vijftien Japansche vliegtuigen de ri
vierhaven Woehoe (aan de Jangtse 50 K.M.
stroomopwaarts van Nanking) hebben ge
bombardeerd. Twee geweldige branden zijn
hierdoor ontstaan, het aantal slachtoffers is
niet bekend. Dit bombardement wekte ver
wondering, aangezien de Japansche autori
teiten Woehoe hadden geplaatst op de
lijst van de veüigheidszones voor buiten-
landsche officieele personen.
Volgens een ander Reuter-bericht zou
alleen het vliegveld op 8 K.M. van de stad
zijn gebombardeerd.
Van het noordelijk front bij Tatoeng (aan
den spoorweg PeipingSoei-joean) wordt
gemeld, dat de Japanners gistermorgen den
Joejoekau-pas hebben bezet Deze pas ligt
60 K.M. ten zuiden van Tatoeng op den
weg naar Pingsjinkwan (op den zuidelijken
Grooten Muur), dat de vlakte van Tai-joean
(de hoofdstad der provincie Sjansi) be-
heerscht. Dit succes der Japanners wordt
vergeleken met de bezetting van den Nan-
kau-pas in Augustus j.L
Bij de operaties langs de spoorlijn Tient-
sinPoekau zijn de Japanners tot ongeveer
80 K.M. ten zuiden van Tsjangtsjau opge
rukt. Binnenkort zal de grens van de pro
vincie Sjantoeng worden bereikt.
Te Takoe, de voorhaven van Tigntsin, zijn
20 gevallen van cholera geconstateerd. Vijf
der zieken waren met een Britsch schip uit
Sjanghai gekomen.
Poging de „Izumo" op te blazen
mislukt.
Te 4.30 uur in den ochtend van 29 Sep
tember plaatselijken tijd is het gevecht bij
Sjanghai hervat, nadat zich een hevige
ontploffing had voorgedaan, vermoedelijk
had men hier te doen met een torpedo, welke
was afgevuurd op het Japansche vlagge-
schip „Izumo". Een artilleriegevecht ont
stond tusschen de Chineesche batterijen van
Poetoeng en de Japansche oorlogsbodems
tusschen Sjanghai en Woesoeng. Vermetele
Chineesche mitrailleurschutters openden
van Poetoengpunt het vuur op de „Izoemo"
en twee Japansche torpedojagers in de
nabijheid.
Beschieting van Sjanghai duurt
voort
Ook vanmorgen namen Japansche vlieg
tuigen en de Japansche artillerie de wijk
Sjapei en het Noorderstation weer onder
vuur. Verscheidene bommen vielen in de
onmiddellijke nabijheid van het station. Men
weet nog niet of het gebouw geraakt is. De
op de Wangpoe voor anker liggende Ja
pansche oorlogsschepen bombardeerden de
wijk Poetoeng, van 5 uur 30 tot 7 uur.
Huil sluit zich aan bij protest van
Genève.
Op het verzoek om commentaar te leve
ren op de veroordeeling door den Volken
bond van het bombardeeren van Chineesche
open steden door de Japansche luchtmacht,
heeft Cordell Huil, de Amerikaansche mi
nister van buitenlandsche zaken, het vol
gende verklaard:
„Zooals reeds herhaaldelijk tegenover de
Japansche regeering is uiteengezet en in het
bijzonder in de Amerikaansche nota van
22 September j.1., is de Amerikaansche re-
geering van meening, dat ieder algemeen
bombardement van een uitgestrekt gebied
bewoond door een dichte, vreedzame be
volking, niet te rechtvaardigen is en in
strijd is met de principes van recht en
menschelij kheid."
Deze verklaring wordt beschouwd als een
indirecte goedkeuring door de Amerikaan
sche regeering van het protest, dat de Vol
kenbondsvergadering vandaag heeft aan
genomen.
De G.P.Oe. in het spel
->e Sovjet-regeering gaat met onverflauw-
den ijver voort met het vervolgen van de
Trotskistische oppositie. Niet alleen in het
binnenland wordt een radicale opruiming
gehouden, het is duidelijk, dat de G.P.Oe
ook buiten de grenzen van de Sovjet-Unie
het gehate „Trotskisme", gedragen door lie
den die de communistische gelederen heb
ben verlaten en met groote felheid het Sta
linisme bestrijden, tracht te treffen in zijn
voornaamste exponenten. Het verdwijnen
van Adres Nin uit een Spaansche gevange
nis is nooit opgehelderd; er is echter alle
reden om aan te nemen, dat hij op bevel
van Moskou is omgebracht. Thans bericht
de Amsterdamsche „Nieuwe Fakkel", het
revolutionnair socialistisch orgaan, in een
gedetailleerd verslag van de hand van den
heer Sneevliet, de omstandigheden waar
onder een andere prominente partijganger
der „IVde internationale", de Pool Ignaz
Reiss, in Zwitserland in de val is gelokt
afgemaakt.
en
Op 4 September des avonds werd Reiss,
die onder den naam Hermann Eberhardt
met vrouw mi zoon in Zwitserland vertoef
de, te Paudex bij Lausanne vermoord. Een
Duitsche emigrante in Russischen dienst,
zekere Gertrud Schildbach, die het slacht
offer reeds sedert 20 jaren kende, bleek
hem in een hinderlaag te hebben gelokt en
aan agenten van de G.P.Oe te hebben ver
raden. Zij had zijn vertrouwen gewonnen
door met afschuw te spreken over het pro
ces tegen Zinovjew en te vertellen, dat zij
bang was om naar Moskou terug te keeren.
De moordenaars en mej. Schildbach wisten,
na hun opdracht te hebben vervuld, Frank
rijk te bereiken, waar zij niet zijn opge
spoord. De nasporingen der Zwitsersche
politie zijn vruchteloos gebleven.
Het grondgebied der Bondsrepubliek, dat
tientallen jaren toevluchtsoord en oefen
plaats is geweest van Russische revolution-
naire terroristen, blijkt ook hun officieele
erfgenamen nog aan te lokken als jacht
terrein. Wat Liwinov's betoogen over de
ontoelaatbaarheid van terroristische actie
betreft zulke academische beschouwin
gen behoeven niet letterlijk te worden op
gevat, als Moskou een kleine zuivering ge-
wenscht acht op eenige kilometers van
Genève.
De vliegende dokter terecht. - In het
noordelijk territorium van Australië, dat
grooter is dan Duitschland, maar slechts
door 8000 wijdverspreide kolonisten wordt
bewoond, leeft een dokter Fenton, die zich
op 45-jarigen leeftijd nog het besturen van
een vliegmachine eigen heeft gemaakt en
die in het geheele gebied spoedig den naam
verworven heeft van „de vliegende dokter".
Dokter Fenton heeft vorige week Maan
dag in een volkomen woeste streek een
noodlanding moeten doen, waardoor hjj bij
een bepaalden patiënt niet, volgens af
spraak, kon verschijnen. Onmiddellijk zijn
van Port Darwin en Brisbane uit vliegtui
gen vertrokken om den dokter te zoeken en
gisteren hebben ze hem gevonden, onge
deerd, maar zeer verzwakt, want hij had
zich in het leven moeten houden door het
vangen van een paar wilde konijnen, die hij
met zijn zakmes had moeten dooden.
Ontploffing in een machinefabriek. -
In een machinefabriek te Bazel is een lucht-
compressor ontploft. Tot dusverre heeft men
vijf lijken gevonden, terwijl elf zwaar ge
wonden in een ziekenhuis zijn opgenomen.
Doodvonnissen in Rusland. De com
munistische partij der Armeensche repu
bliek heeft den voorzitter van den raad
van volkscommissarissen, den volkscommis
saris van landbouw, den eersten secretaris
van den raad der partij en zijn adjunct af
gezet. Zij worden van medeplichtigheid met
de Armeensche nationalisten beschuldigd.
De „Leningradskaia Pravda" meldt, dat
te Staraiaroessa acht leden van een contra-
revolutionnaire groep ter dood veroordeeld
zijn wegens het vernietigen van groote hoe
veelheden graan. Volgens de „Krasnaia
Karelia" zijn in Poedoje acht menschen
wegens sabotage ter dood veroordeeld, ter
wijl de „Molot" te Rostof meldt, dat vier
personen wegens sabotage ter dood veroor
deeld zijn.
De langste brug van Europa met
natriumlampen verlicht. - Naar men ons
mededeelt, is de ruim 3 kilometer lange
brug over de Storström bij Kopenhagen, die
Maandag onder groote belangstelling van
binnen- en buitenlandsche autoriteiten in
gebruik is genomen, in opdracht van de
Deensche staatsspoorwegen, van natrium-
verlichting voorzien.
Hierdoor zal het mogelijk zijn, dat de
veiligheid van het te verwachten drukke
verkeer op deze brug, die zoowel voor spoor
verkeer als voor ry verkeer is ingericht, ook
in de avonduren volkomen is verzekerd.
Petroleumreservoir in brand. - Een
petroleumreservoir met een inhoud van een
millioen gallons, olie toebehoorende aan de
Burmah Oil Company, te Syriam nabij
Rangoon, is door den bliksem getroffen en
in brand geraakt.
Bemanning keert zich tegen kapitein.
- De bemanning van het Amerikaansche
vrachtschip „Pioneer" dat zich op weg be
vindt naar New-York, heeft gisteravond,
in een vlaag van dronkenschap, haar eigen
kapitein aangevallen er. gebrutaliseerd.
Het schip stootte tegen een dok aan, en
was bijna vastgeloopen tegen een haven
hoofd en in aanvaring gekomen met een
mailboot omdat de bemanning de snelheid
van het vaartuig in de haven niet wilde
minderen.
Patricia Maguire overleden. - De
32-jarige Patricia Maguire, die bekendheid
heeft verworven doordat zij tengevolge
van slaapziekte bijna zes jaar in verdoof
den toestand heeft gelegen, is vannacht
te Chicago overleden. Zij zou juist geope
reerd worden toen haar toestand tenge
volge van een longontsteking een ernstig
karakter aannam, en ondanks bloedtrans
fusies slaagden de doktoren er niet in, het
meisje in het leven te houden.