DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Do oioemoenojoostond. Tsjang Kai Sjek hoopt op de volkeren. Nieuws in 't kort. No. 233 Dit nummer bestaat uit drie bladen. lirecteur; C. KRAK. Dinsdag 5 October 1937 139e Jaargang Snelle toepassing der sancties verwacht Japanners blijven oprukken. Britsche torpedojagers door onderzeeër aangevallen. Nationaliteit onbekend. van De verdediging Nederlandsch-lndië. Een hoofdartikel van de „Times". ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. ifiS PRIJS DER GEWONE AD VER TENTTEN: Van t5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De nota, die Frankrijk en Engeland geza menlijk aan Rome hebben doen toekomen en waarvan wij gisteren reeds melding maak ten, is volgens de Times vriendschappelijk en verzoenend van toon. Als uitgangspunt werd aangenomen Italië's medewerking aan het accoord van Nyon, hetwelk volgens de meening van de Fransche en de Britsche re geeringen gunstige omstandigheden schept om den toestand in Spanje aan een nauw keurig onderzoek te onderwerpen. In de nota wordt erop gewezen, dat de hui dige stand van zaken in dat land de span ning op internationaal gebied aanzienlijk verhoogt, en dat eenige verbetering op dit gebied onmogelijk is, zoolang de buitenland- sche vrijwilligers zich niet van het Spaan- sche gebied terugtrekken. In de nota worden vervolgens de moeilijk heden in herinnering gebracht, welke de ac tie van de niet-inmengingscommissie onmo gelijk hebben gemaakt. Voorts wordt uit drukking gegeven aan de opvatting, dat eerst Engeland, Frankrijk en Italië tot een overeenkomst moeten «omen, ten einde deze moeilijkheden het hoofd te kunnen bieden. De Britsche en de Fransche regeeringen ver klaren, dat zij hun verplichtingen onder het niet-inmengings-accoord, betreffende den toevoer van wapens en manschappen aan Spanje trouw wenschen te blijven, maar te gelijkertijd wordt gerefereerd aan de moei lijkheid, dat de verplichtingen voortvloeiend uit het accoord niet kunnen worden nageko men, tenzij stappen worden genomen om de niet-inmenging inderdaad effectief te maken. Een drieledige conferentie zou den politieken toestand aanzienlijk ophelderen en wanneer eenmaal een begin is gemaakt met de vol doende terugtrekking van de vrijwilligers, zal het zonder te groote moeite mogelijk zijn een oplossing te vinden voor andere proble men, zooals het toekennen van oorlogvoe rende rechten aan beide partijen. De nota besluit met den nadruk te leggen op de noodzakelijkheid van een snelle actie en spreekt den wensch uit, dat de drieledige besprekingen zoo snel mogelijk zullen be ginnen. Het is jammer, dat zoo spoedig na de nota een onbekende onderzeeër twee Engelsche toredojagers heeft aangevallen in de Middel- landsche Zee. De goede verstandhouding, die scheen te komen, kon door deze gebeurtenis wel eens weer vertroebeld worden. En onge twijfeld had de Times geheel anders geschre ven, als ze kennis had kunnen nemen van dezen aanslag in de Middellandsche Zee. Ook Duitschland gooit roet in het eten. In een hoofdartikel bepleit de „Deutsche Alge- meine Zeitung" het blijven van de vrijwil ligers in Spanje. Volgens het blad is de aan wezigheid van de vrijwilligers tot op zekere hoogte wettig, aangezien het verbod van het zenden van vrijwilligers veel te laat is ge komen. Wel is het blad van meening, dat de wapens, welke over de Fransche grens naar Spanje zijn gebracht, op onwettige wijze zijn verschaft. Theoretisch kan men de Spaansche crisis localiseeren zoowel door de vrijwilligers te laten waar ze zijn alswel door hen terug te trekken. Voor den vrede is slechts één ding van belang, n.L dat de crisis gelocaliseerd wordt. Zonder twijfel zou een algemeen te rugtrekken van de vrijwilligers den vrede ten goede komen, doch wanneer deze maat regelen niet algemeen doorgevoerd zouden worden, zou de toestand des te erger wor den. Op den meest vriendelij ken,toon,zoo gaat het blad verder, dreigen Frankrijk en Enge land Italië een onbeperkte hoeveelheid wa pens over de Pyreneeën te zenden, dit drei gement bewijst de algeheele afwezigheid van verantwoordelij kheidsgevoe 1 tl Duitschland blijft ook nog op ander gebied de aandacht vragen. We hebben gisteren reeds gememoreerd, dat Hitier op het zooge naamde dankfeest voor den oogst gewezen heeft op de noodzakelijkheid van koloniaal gebied. Het was geen nieuw geluid van Hitier en toch heeft het in het buitenland meer de aandacht getrokken dan het overige van zijn rede. Te Berlijn is men door deze buitenlandsche reactie eenigszins verrast en men zoekt dat in het eene woordje „unbedingt", dat Hitier gebruikt heeft en dat verkeerd vertaald moet zijn. Hitier zei o.m.: „das wir unseren Le- bensraum unbedingt durch Koloniën ergan- zen müssen". Nu beteekent dat „unbedingt" inderdaad „onvoorwaardelijk" en dan klinkt het heel scherp, maarhet Duitsche spraakgebruik leert, dat „unbedingt" meer de beteekenis van „beslist" heeft. En dat is heel wat anders. In de Berlijnsche correspondentie van het Hbld. blijkt, dat de „Deutsche Allg. Ztg." gisteravond op een en ander nader is inge gaan. Het blad schrijft n.1., dat „wie in het buitenland in dit woordje „unbedingt" een bedreiging wil zien, zich vergist", maar het blad betoogt onmiddellijk daarop, dat de vrede het best wordt gewaarborgd doordat mor den volken de mogelijkheid geeft tot Uit Nanking wordt gemeld, datTsjang Kai-sjek aldaar den correspondent van Havas een interview heeft toegestaan. Op de vraag of zich in den loop der vijandelijkheden nog onvoorziene fac toren hadden voorgedaan, antwoordde de generalissimus den correspondent: De gebeurtenissen komen over het ge heel genomen overeen met de verwach tingen en zij maken voldoende de re denen duidelijk, waarom China den oorlog niet wilde. Verwacht China iets van de buitenland sche mogendheden? vroeg de correspondent verder, waarop werd geantwoord: Wij ver wachten van de vredelievende mogendhe den de verdediging van de beginselen, die in het volkenbondspact zijn vastgelegd en dus snelle toepassing van economische sanc ties tegen Japan. Op de volgende vraag: Wijst de concen tratie van Japansche troepen in Mands- joerije niet op de mogelijkheid van Japan sche agressie tegen de Sowjet-Unie? luidde het antwoord: Agressie is een besmettelijke ziekte, die zich hier reeds geopenbaard heeft. Het zou niet verwonderlijk zijn, wan neer zij ook elders tot uiting kwam. In welke mate zal de bevolking van de Noord-Chineesche provincies, die op het oogenblik door Japan bezet zijn, beïnvloed worden door de nieuwe politieke regimes, die in deze gebieden zijn ingesteld? Hierop werd geantwoord: Gij ziet het in Mands- joerije, na vijf jaar vreemde overheersching doen zich nog zonder ophouden op alle punten opstanden voor, en de garnizoenen zijn niet bij machte, een onderwerping tot stand te brengen. A fortiori kunt gij er ze ker van zijn, dat de gebieden, die 't dichtst bij het centrum liggen en die de laatste jaren een actief aandeel hebben genomen in de beweging tot vernieuwing van China, niet diepgaand getroffen zullen worden en op den dag, waarop de overweldiger ver dwijnt, onaangetast zullen herrijzen. De toe komst is aan den geduldigste en China ont breekt het niet aan geduld. Tsjang Kai-sjek ontving den correspon dent in de particuliere woning van iemand uit zijn omgeving. Mevrouw Tsjang Kai-sjek woonde het onderhoud bij. Hevige strijd bij Tehtsjau in provincie Sjantoeng. Langs het geheele front in en bij Sjanghai rukken de Japansche troepen langzaam op. Zij dryven de Chineezen terug uit de stellingen tusschen de Pang- poe en Lotien, drie kilometer ten westen van den weg naar Sjanghai. Van het Noordelijk front wordt gemeld, dat by de stad Tehtsjau, in de provincie Sjantoeng hevig gesteden wordt. Volgens de een verzekerde existentie. Wat daartoe voor Duitschland noodig is, meent het blad, kan Duitschland zelf het best beoordeelen. Het is mogelijk, dat de Duitsche houding anderen volken aanmatigend voorkomt, daar kan Duitschland dan niets aan veranderen. Door Duitschland zoolang alles te onthouden, waarop het recht had, totdat het dat zelf heeft genomen, zijn die volken van mogend heden, die over het lot van Europa te be schikken hadden, of dit door middel van Versailles toch wilden worden, in vele op zichten tot onvrijwillige toeschouwers gewor den. Het Berlijnsche blad zal zich nu op zijn beurt niet moeten verwonderen, indien mor gen buitenlandsche bladen uit deze verdedi ging de conclusie trekken, dat men in Berlijn rekening houdt met de mogelijkheid, dat Duitschland ten slotte zijn vroegere koloniën „zelf neemt" in de verwachting, dat de an dere staten wederom onvrijwillige toeschou wers zullen blijven. En evenmin moet het blad verwonderd zijn over een mogelijk buitenlandsch verwijt van „Duitsche aanmatiging", nu het zelf in beschouwingen, in ditzelfde hoofdartikel aan de non-interventie-moeilijkheden in Spanje gewijd, de bedreiging van Fransche en En gelsche zyde, dat een mislukking van het te rugtrekken der vrijwilligers een opening van de grens aan de Pyreneeën ten gevolge zou .kunnen hebben „hoogst onverantwoorde lijk" noemt. En wel omdat de positie van Ita lië in Europa na het bezoek van Mussolini in Berlijn in Londen toch wat beter ingezien behoorde te worden dan dat men zich nog van bedreigingen eenig succes voorstelt. Japanners is genoemde stad reeds door hen ingenomen. De Japansche autoriteiten te Peiping heb ben een ontwerp voor een nieuw bestuur in Noord-China uitgewerkt. Volgens dit ontwerp zullen de „commissies tot hand having van den vrede", die, zooals bekend, te Tientsin en Peiping door de Japanners waren ingesteld, vervangen worden door één centrale commissie voor het geheele ge bied van Tientsin tot Peiping. Deze zal sa mengesteld worden uit Chineesche leden der thans bestaande commissies. Domei meldt uit Tokio, dat de Mikado gisteren den Sowjet-ambassadeur Sla- voetski een lunch heeft aangeboden. De Britsche gezant Hugessen is gisteren aan boord van het Britsche oorlogsschip Fal- mouth gebracht om naar Hongkong vervoerd te worden, vanwaar hij naar Nederlandsch- Indië zal vertrekken. Zijn echtgenoote en dochters vergezellen hem. De strijd om Sjanghai. De woordvoerder van het Japansche leger heeft verklaard, dat de Japansche troepen vorderingen gemaakt hebben met een ge middelde van 500 meter over een front van 14 K.M. ten noorden van Lotjen, ondanks den verbeten tegenstand der Chineesche troepen. Uit een bestudeering van de kaart van dit gebied blykt, dat de Japansche op- marsch duidelijk wordt in twee richtingen: ten eerste in de richting van Kiating langs den weg Lotjen-Kiating en ten tweede van Lioehang in de richting van Nantsiang, waar de Japanneezen sedert Zaterdag 3 y, K.M. zijn opgerukt. Het is duidelijk, dat de Japanneezen trachten een groote omsinge lingsbeweging uit te voeren, teneinde den rechter-vleugel der Chineesche troepen in Kiangwan en Tsjapei te omvatten. Japansche troepenontschepingen. Japansche oorlogsschepen zijn er in ge slaagd verscheidene honderden soldaten te ontschepen op drie eilandjes naby Macao. Omtrent deze ontscheping kan nader worden gemeld, dat Chineesche reizigers, die uit het Tsjeongsjan-gebied naby Macao vandaag te Hongkong zijn aangekomen, verteld hebben, dat zes Japansche oorlogs schepen honderden marinesoldaten ont scheept hebben op drie kleine eilandjes, waar deze troepen snel, op het grootste eiland, een vliegveld begonnen te effenen. De gevangenhouding der broeders- maristen. Uit Japansche bron wordt gemeld, dat gisteren militaire operaties zijn begonnen tegen de ongeregelde Chineesche troepen, die nog drie maristen als gijzelaars gevan gen houden. Naar men weet, zijn deze ope raties langen tijd uitgesteld, daar men vreesde, het leven dezer geestelijken in ge vaar te brengen. De Japansche autoriteiten verklaren, dat het onmogelijk is langer te wachten. Japansche vliegtuigen hebben strooibiljetten uitgeworpen, welke in het Fransch gesteld zijn, en waarin wordt medegedeeld, hoe de gijzelaars zich moeten gedragen om zich zoo goed mogelijk te be veiligen. De boycot van Japansche goederen. Op een vergadering van jeugdige Engel sche liberalen is een resolutie aange nomen, waarin geprotesteerd wordt tegen „het barbaarsche bombardement van open steden in China en tegen het uitmoorden van onschuldige burgers door de Japan neezen". In de resolutie worden alle liberalen aangespoord, de Japansche goederen te boycotten. Chineesche linies blijven in tact. De Chineesche ambassade heeft van het ministerie van buitenlandsche zaken te Nanking een bericht ontvangen, volgens hetwelk de Japansche troepen bij hun aanval op den grooten weg tusschen Lo tjen en Kiating er niet in geslaagd zijn, de Chineesche linies te doorbreken. De Chi neesche troepen, die in het westen van Sjanghai doordrongen, ontmoetten geen tegenstand. Bij den spoorweg Tientsin Poekau hebben de Chineezen de Japansche troepen van Sangjoean verjaagd en 35 ka nonnen en ander oorlogstuig buitgemaakt. Ook Hsoeantsjen, Fotau en Fengtsjialau werden heroverd. Aan het front in Soe- ijoean en Sjansi rukken de Japanneezen op naar Taihsien. De Spaansche kustwacht meldt uit Denia (prov. Alicante): Twee Britsche torpedojagers werden gisteren door een onderzeeër van onbekende nationaliteit aangevallen, Oostelijk van Kaap San An- tonio. De aanval geschiedde gisterochtend even voor 8 uur op 25 K.M. uit de kust. De beide torpedojagers voeren in Noord-Oostelijke richting. Plotseling versnelden zij htm vaart. Onmiddellijk daarop hoorde men op den vuurtoren op Kaap San Antonio 3 zeer krachtige explosies. Zonder hun snelheid te verminderen draaiden beide torpedojagers bij en wierpen dieptebommen in zee. Het is nog niet bekend welke uitwerking deze bom men hebben gehad. Volgens Reuter heeft men te Londen ver nomen, dat een van de aangevallen torpedo jagers de „Basilisk" is. De Britsche oorlogs schepen schijnen niet te zijn geraakt. Terstond nadat het bericht van den aan val aan de andere Britsche vlootgenheden in het Westelijk gebied van de Middelland sche Zee was meegedeeld begaven zich vijf Britsche torpedojagers en twee watervlieg tuigen naar de plaats des onheils. Om 14.30 waren twee van deze jagers ge arriveerd en tien minuten later verschenen met een snelheid van meer dan 30 knoopen de drie anderen. De Britsche schepen vormden twee groe pen: Een van vier, een andere van drie ja gers. De eerste groep voer tot een afstand van 20 mijlen oostelijk van den vuurtoren van Kaap San Antonio. De andere bleef dicht onder de kust in gelijke richting varen. Twee driemotorige watervliegtuigen assis teerden bij het zoeken. Tegen half vier ste gen rookwolken op op de plaats waar de 2e groep jagers voer. De rook hield 12 minuten aan. De torpedojagers der eerste groep ver wijderden zich daarop in zuidelijke richting. In marinekringen te Londen verneemt men, dat de torpedojager „Basilisk" de aan wezigheid van een onderzeeër in zyn onmid dellijke nabijheid reeds had geconstateerd voordat de aanval geschiedde. Er is nog geen enkele mededeeling ontvangen waaruit de nationaliteit van den aanvaller zou zijn op te maken. In Londen is men eenigszins veront rust en hoogst verbaasd over dezen nieuwen aanval. Men had er in den laat- sten tijd in de meening verkeerd, dat se dert het accoord van Nyon de „piraten" van welke nationaliteit zy ook moch ten zijn geweest hun activiteit hadden gestaakt. Het nieuwe incident bewijst, dat de instel ling van het patrouillestelsel niet alleen be teekenis heeft om de psychologische uitwer king ervan, maar dat ook practisch de nood zakelijkheid van patrouilleeren nog even groot is als ooit. Scherpe kritiek. Ten aanzien van den aanval op den Brit- schen torpedojager „Basilisk" schrijft de „Oeuvre": Deze nieuwe agressie in de Mid dellandsche Zee heeft een aanzienlijke mo- reele uitwerking, aangezien zij getuigt van den duidelijk bepaalden wil van den kant van hen, die Franco helpen, ongestoord door te gaan, ondanks alle aanbiedingen tot be sprekingen. Aan den anderen kant blijkt wel, dat het bombardement van Valencia het be gin vormt van een nieuw en groot offensief, der opstandelingen en Italiaansche troepen op de republikeinen. De „Jour" schrijft: Het zal thans voor de autoriteiten van Valencia, na de aanvaar ding van de accoorden van Nyon door de re geering te Rome, heel moeilijk zijn te verkla ren, dat de aanvaller een Italiaansche duik boot is. Die stelling is volkomen absurd ge worden. De aanval op het Britsch schip kan thans slechts de doeleinden van Moskou die nen, dat er belang by heeft den rust in de Middellandsche zee te verstoren. De „Times" wijdt een hoofdartikel aan de verhoogde bedragen, die in 1938 zullen worden besteed voor de verdediging van Nederlandsch-lndië, hetgeen volgens het blad niet zonder beteekenis voor het Britsche rijk. De Nederlandsche eilanden in het oosten, aldus de „Times", zijn rijk en in strate gisch opzicht liggen zij tusschen twee continenten en twee oceanen, zoodat de verdediging ervan een zware verant woordelijkheid is voor een klein en een zaak van direct belang voor andere lan den Engeland in de eerste plaats Sumatra, Java en Borneo en de nabijge legen kleine eilanden vormen een halven cirkel rond Singapore en zy liggen aan Engeland's voornaamste verbind ingswegen met het verre oosten en de antipoden-. Hun handels- en defensievraagstukken hangen samen met die van Britsch-Indië, Malak- ka en Hongkong in het noorden en Australië en Nieuw-Zeeland in het zui den. Dezelfde overwegingen, die Engeland er toe geleid hebben, een basis te vormen te Singapore, hebben Nederland ertoe doen besluiten, zijn vloot uit te breiden, de olievelden op Borneo met versterkings- werken te omringen, op Nieuw-Guinea bases voor duikbooten en watervliegtuigen aan te leggen, en naar Java nieuwe Ame- rikaansche bommenwerpers en Dornier- vliegbooten te zenden. De „Times" ziet in de maatregelen, die aan het parlement zijn voorgesteld een bewijs van de toenemende vastbesloten heid der regeering, het Overzeesche rijk te beschermen, zooveel als dit in haar ver mogen ligt, en naar het oordeel van het blad zullen deze maatregelen ertoe bijdra gen, de ongerustheid en het ongeduld m Nederlandsch-lndië te verminderen. Gedurende langen tijd, zoo schrijft de Times" heeft de schaduw van de basis te Singapore de bevolking van Java het gevoel gegeven, veilig te zijn voor een gevaar, dat naar haar oordeel de rijken in het Verre Oosten zoowel van Engeland als Nederland bedreigt, daarop kwam de verovering van Abessinië en de daaruit te trekken lessen en terwijl Engeland in toe nemende mate in beslag genomen werd door Europeesche vraagstukken- kwam de wensch naar bewapening tot uiting. Dit heeft de regeering te den Haag aange spoord tot het maken van haast met het uitbreiden der defensie van het Overzee sche rijk en haar vastbesloten wil, hier voor de noodige middelen te vinden, is niet minder groot dan de vastbeslotenheid van koningin Wilhelmina's onderdanen in de Oost, de integriteit hunner bezittingen te verdedigen, indien hiertoe ooft eeïl beroep op hen mocht worden gedaan. Verbod van immigratie van joden voorgesteld. - De immigratiecommissie en de binnenlandsch-politieke commissie van den senaat in Mexico hebben een wetsontwerp ingediend, dat beoogt, de immigratie van joden te verbieden. Tegelijkertijd wordt voorgesteld, vreemdelingen die op onwet tige wijze het land zijn binnengekomen, uit te wijzen, met verbeurdverklaring van hun intusschen verworven vermogen. De senaat zal deze wetsvoorstellen waarschijnlijk de volgende week behandelen. Doodvonnissen in Rusland. - De „Le- ningradskaia Pravda" van Zaterdag deelt mede, dat 8 ambten, van de administratie van de graanvoorraden te Pakov ter dood veroordeeld zyn onder beschuldiging van contra-revolutionnaire sabotage. In 't num mer van 30 September deelt het blad „De Arbeider" te Bakoe mede, dat het opperste gerechtshof van de republiek Adjarisan acht leden van een vereenigd contra-revolution- nair centrum ter dood heeft veroordeeld wegens voorbereiding van gewapenden opstand. Gevangenen pogen te ontsnappen. - In Huntsville (Texas) hebben gevangenen op groote schaal 'n poging tot ontvuchting uit de gevangenis van Eastham ondernomen. De bewakers openden het vuur op hen en doodden twee gevangenen. Twee gevange nen waren er in geslaagd met een eigenge- maakten sleutel hun celdeur te openen, waarna zij de wacht overmeesterden, een revolver buit maakten en vervolgens zeven en twintig gevangenen uit de speciale cel voor als gevaarlijk beschouwde misdadigers bevrijdden. Voordat zij evenwel buiten de gevangenis aangekomen waren, opende de op den toren aanwezige wacht het vuur op hen, met het gemelde gevolg, zoodat geen der misdadigers er in slaagde te ontsnap pen. Zwaar weer in Catalonië. - In geheel Catalonië en in de hoofdstad zijn overal overstroomingen veroorzaakt door hevige onweders en regenbuien. De spoorlijnen Barcelona-Mansera en Barcelona-Puigcerda staat gedeeltelijk onder water zoodat het verkeer op beide lijnen moest worden ge staakt. Twee bruggen zijn ingestort. Ook het goederenverkeer op het traject Barce- lonaFransche grens is gestagneerd. Nog steeds wordt naar Lewanefswki gezocht. - Een nieuwe expeditie staat gereed om naar Archangel te vertrekken, teneinde de nasporingen naar den spoorloos verdwe nen vlieger Lewanefski te hervatten. Vier enorme vliegtuigen, welke voorraden voor drie maanden aan boord hebben, zullen hieraan deelnemen. Een der komende da gen zullen zij vertrekken. Ongeluk met sneltrein. - De sneltrein ConstantineAlgiers heeft by den spoor wegovergang te Chateaudin een vrachtauto gegrepen. Alle inzittenden van dezen wagen werden op slag gedood.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1