DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De „Specht" te Palembang
verongelukt.
Roosevelt over den internationalen
toestand.
No. 234 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 6 October 1937
139e Jaargong
De algemeene toestand.
De eerbied voor de verdragen worde
hersteld.
Geen isolatie-politiek.
Drie leden der bemanning
en één passagier
gedood.
Hedenmorgen Is het K. L. M.-
toestel de Specht, dat in de
vroegte van Bandoeng was ver
trokken voor de retourvlucht naar
Nederland, op het vliegveld te
Palembang verongelukt.
Drie leden der bemanning en
een passagier werden gedood,
terwijl een der passagiers zwaar
gewond werd.
De dooden zijn: de gezagvoerder
Stork, de werktuigkundige Ruben,
de marconist Stodieck en de pas
sagier Steenbergen. De ernstig
gewonde is de heer Schoch, ver
tegenwoordiger van de British
American Tobacco Company. Zijn
toestand is echter niet levens
gevaarlijk.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 6 October.
Bij de behandeling van het Chineesch-
Japansche conflict in de Volkenbondsver
gadering zijn gisteren ernstige moeilijk
heden gerezen, waardoor de sluiting van
de achttiende Volkenbondszitting ver
traagd werd.
Na een zware nachtelijke zitting schijnt
de redactiecommissie in de „commissie
van 23" tot overeenstemming te zijn ge
komen over de conclusies, die getrokken
moeten worden uit het onderzoek inzake
het conflict, zijn oorsprong en zijn ontwik
keling. De Chineesche delegatie heeft ech
ter reeds aanstonds reserves geformuleerd
ten aanzien van het Britsche voorstel, om
een conferentie te beleggen tusschen de
negen mogendheden, die het verdrag van
Washington hebben onderteekend. China
stond er echter op, dat de kwestie niet
buiten den Volkenbond om wordt behan
deld en drong er bovendien op aan, dat de
„commissie van 23" en ook de assemblee
niet uiteen gaan, voordat in wei-om
schreven woorden de schuld vani Japan is
vastgesteld.
Het gevolg was, dat de bijeenroeping
van de „ondercommissie van 13" en van de
„commissie van 23" en dus ook van de
assemblee vertraagd werd.
Een nader bericht meldt, dat de redac
tiecommissie uiteen is gegaan zonder
weliswaar tot volkomen overeenstemming
te zijn gekomen, doch nadat ini elk geval
belangrijke vorderingen waren geboekt.
Men is een belangrijken stap voorwaarts
gekomen, aangezien China zich accoord
heeft verklaard met het plan tot bijeen
roeping van een Zuidzeeconferentie zonder
een uitgesproken veroordeeling van de
agressie en een welomschreven verwij
zing naar de artikelen 10 en 11 van het
pact. Het stelt echter als voorwaarde, dat
de bewoordingen van de redactie uiterst
krachtig moeten zijn en dat in geen geval
buiten den Volkenbond om wordt gehan
deld.
Het secretariaat var den Volkenbond
heeft het is mede in verband met bo
venstaande van belang het verslag van
de „commissie van 23" gepubliceerd en dit
verslag besluit als volgt:
„Het is duidelijk, dat Japan en China
zeer van meening verschillen ten aanzien
van de diepere oorzaken der oneenigheid
en van het incident, dat tot de eerste
vijandelijkheden geleid heeft. Het is even
wel niet tegen te spreken, dat de machtige
Japansche legers het Chineesche gebied
zijn binnengevallen en militaire controle
uitoefenen op groote uitgestrektheden
met inbegrip van Peiping, dat de Japan
sche regeering vlootmr.atregelen ter ver
hindering van de Chineesche scheepvaart
aan de Chineesche kust heeft getroffen en
dat de Japansche luchtmacht ver van
elkander liggende plaatsen bombardeert.
Na onderzoek van de ter tafel gebrachte
feiten kan de commissie slechts vaststellen,
dat de Japansche militaire operaties te
land, ter zee en in de lucht volkomen on
evenredig zijn aan het incident, dat het
conflict heeft veroorzaakt. Dat deze
daden zeker niet de vriendschappelijke
samenwerking tusschen de beide landen,
waarnaar de Japansche staatslieden ver
klaren te streven, kunnen vergemakke
lijken of bevorderen: dat die daden niet
gerechtvaardigd kunnen worden en in
strijd zijn met de Japansche verplichtin
gen zooals die in het negenmogendheden-
verdrag en in het verdrag van Parijs zijn
vastgelegd."
De Chineesche delegatie is voldaan over
de in de commissie van dertien verkregen
resultaten. In aanmerking genomen de
onmogelijkheid van het verkrijgen eener
formeele veroordeeling van den aanvaller,
aldus verklaarde men in Chineesche krin
gen, is het resultaat der Volkenbondswerk-
zaamheden beter dan wij hadden kunnen
hopen. Wij blijven aan één punt vasthou
den: het eventueele bijeen komen van een
conferentie voor den Stillen Oceaan mag
den Volkenbond niet bevrijden. De orga
nen van den bond zullen de ontwikkeling
blijven volgen en zoo noodig nieuwe maat
regelen moeten nemen. Wij zijn van mee
ning, dat wij een moreele en politieke
overwinning behaald hebben."
Op zijn reis door de Vereenigde Staten
heeft president Roosevelt te Chicago een
rede over den internationalen toestand ge
houden. Hij zeide. dat de politieke situatie
ernstige ongerustheid werkt bij alle volken,
die in vrede en vriendschap met elkaar
wenschen te leven. Er heerscht thans een
terreur en de minachting voor het interna
tionale recht is zoo groot geworden, dat de
fundamenten der beschaving daardoor be
dreigd worden.
Zonder oorlogsverklaring, aldus Roose
velt, zonder waarschuwing of rechtvaar
diging van eenigen aard worden non-cam-
battanten, ook vrouwen en kinderen, mee-
doogenloos vermoord door de bommen der
vliegtuigen. In zoogenaamden vredestijd
worden schepen door duikbooten aangeval
len en vernield, zonder reden en zonder
waarschuwing. Volken, die voor zichzelf
vrijheid eischen, weigeren anderen die vrij
heid. Onschuldige volken worden wreede-
lijk opgeofferd aan de begeerte naar macht
en hegemonie, die ieder gezond verstand
mist. Indien wij een wereld, waarin wij vrij
mogen ademen en zonder vrees in vriend
schap kunnen leven, willen behouden,
moeten de vredelievende naties met ge
meenschappelijke krachtsinspanning de
wetten en beginselen, waarop de ware vrede
steunt, verdedigen. Het is noodzakelijk dat
het geloof in het gegeven woord en in de
waarde van het verdrag weerkeert en dat
men erkent, dat de moraal van volken even
belangrijk is als die van het individu.
In technisch en moreel opzicht bestaat er
een onderlinge afhankelijkheid, waardoor
geen enkele natie zich geheel kan afslui
ten voor een economische of politieke be
roering elders in de wereld. De internatio
nale anarchie vernielt alle grondslagen
van den vrede en brengt de veiligheid van
iederen staat, klein of groot, in gevaar.
Het is dus voor de Vereenigde Staten van
het grootste belang dat het heilig karakter
der internationale verdragen en de inter
nationale moraal hersteld worden.
Na een zinspeling te hebben gemaakt op
het hooge percentage der begrootingen, dat
voor bewapeningsdoeleinden bestemd is,
zeide Roosevelt, dat dit voor de Vereenigde
Staten veel lager is 11 of 12 procent. Wij
zijn vast besloten, aldus vervolgde de Pre
sident, buiten den oorlog te blijven. Toch
kunnen wij ons niet beveiligen tegen de
heillooze gevolgen van den oorlog en tegen
de kans, dat wij erin worden medegesleept
Wij treffen maatregelen, die deze kans tot
een minimum terug brengen, maar wij
kunnen niet volledig beschermd zijn in een
wereld van wanorde, waar vertrouwen en
veiligheid ver te zoeken zijn. Indien de be
schaving moet blijven bestaan, moeten de
beginselen van den vrede hersteld worden.
Amerika haat den oorlog en streeft dus
met toewijding naar het herstel van den
vrede.
Roosevelt zeide nog, dat bepaalde landen
een burgeroorlog aanstoken, door er aan
deel te nemen en dat tegenover naties, die
hen nooit eenig kwaad hebben gedaan. Het
schijnt ongelukkigerwijze waar te zijn, dat
de epidemie van de illegaliteit voortschrijdt.
Wanneer een epidemie eener menschelijke
ziekte zich uitbreidt, dan neemt de ge
meenschap maatregelen om de zieken af te
zonderen ten einde de publieke gezondheid
te beschermen.
De indruk te Washington.
Welingeliche kringen zijn van meening,
dat de door president Roosevelt te Chicago
uitgesproken redevoering een van de be
langrijkste is, welke hij over de buiten-
landsche aangelegenheden heeft gehouden.
Men legt deze redevoering uit als een aan
wijzing, dat de Vereenigde Staten bereid
zouden zijn zonder voorbehoud iedere ge
meenschappelijke poging te steunen, welke
beoogt den wereldvrede te herstellen en te
handhaven. Men is voorts van meening, dat
de redevoering beoogde den Volkenbond
aan te moedigen krachtiger en practischer
maatregelen tegen de aanvallers te nemen,
welke maatregelen volledig door de Ver
eenigde Staten zouden worden gesteund.
De Engelsche perscommentaren.
De redevoering van Roosevelt te Chicago
neemt een eerste plaats in de Engelsche
bladen van hedenmorgen in, waarbij in het
bijzonder de nadruk valt op de opmerking,
dat de vredelievende landen, die de ziekte
der internationale anarchie verspreiden „in
quarantaine moesten worden opgenomen".
De „Daily Telegraph and Morning Post"
schrijft: „Hoe stelt Roosevelt zich voor dat
de Vereenigde Staten in gezamenlijk optre
den met de andere mogendheden de be
ginselen zullen verdedigen waarop de vrede
en de rechtvaardigheid gegrondvest zijn,
wanneer hij, zooals hij zegt, aan 't hoofd
staat van een volk, dat vastbesloten is bui
ten den oorlog te blijven? De „Daily He
rald" schrijft: „In Engeland zeggen offi-
cieele kringen: Wij zullen niets kunnen
doen zonder Amerika, en Amerika wil niets
doen. Nu is het klaarblijkelijk mogelijk,
dat de redevoering van Chicago in de eer
ste plaats ten doel heeft de Amerikaansche
opinie te polsen, maar zij bewijst toch, dat
Roosevelt niet geneigd zou zijn a priori het
aanbod te verwerpen, dat hem zou kunnen
worden gedaan, om gezamenlijk druk uit te
oefenen op Japan.
Fransche persstemmen.
In een commentaar op de redevoering
van Roosevelt schrijft de „Jour": „De rede
is een plechtige waarschuwing, gericht aan
de mogendheden, die den vrede trachten te
verstoren. De rede breekt met de integrale
neutraliteitspolitiek, die tot dusverre de ge
dragslijn van alle Amerikaansche regee
ringen sedert 1919 heeft gevormd.
De „Epoque" schrijft: „Pessimisme begon
de vredelievende naties van Europa aan te
tasten. Zij vroegen zich af of het laatste
woord niet zou zijn aan de mogendheden,
die het geweld als eenige wet erkennen. En
daar komt nu van het nieuwe vasteland 'n
gezaghebbend woord haar eenige hoop
brengen. De Vereenigde Staten, die zoo
langen tijd geweigerd hebben zich te be
moeien met de Europeesche zaken, bekennen
bij monde van president Roosevelt, dat zij
op den verkeerden weg waren en dat, wan
neer zij aan den oorlog willen ontkomen,
zij moeten deelnemen aan het collectieve
vredeswerk".
De „Ondre" schrijft: „De redevoering is 'n
waarschuwing, die niet alleen gericht kan
zijn tot Japan en die beteekent, dat de
Vereenigde Staten uit overwegingen
van practische politiek wel eens zouden
kunnen ophouden geen belang te stellen in
wat zich buiten het Amerikaansche vaste
land afspeelt. De woordenvloed, de roerig
heid en de ambities der totalitaire staten
zullen tenslotte zonder twijfel een samen
werking tusschen de drie groote democra-
tiën met zich mede brengen.
Amerikaansche persstemmen.
De „New York Times'" schrijft: Roose
velt heeft gesproken voor een Ameri-
kaansch gehoor, maar wat hij gezegd heeft
zal worden gelezen, gewogen en bestudeerd
door een internationaal auditorium en na
geplozen worden tot het uiterste om na te
gaan wat in zijn woorden zou kunnen lig
gen opgesloten.
De „Herald Tribune" beschuldigt den
president van een oproep, die dubbelzinnig
is en volkomen sentimenteel en emotio
neel, ondanks de talrijke belemmeringen van
het Volkenbondshandvest ald. gaat 't blad
verder, heeft de consultatieve commissie
den moed gevonden voor te stellen Japan te
beschuldigen van schending van het ne-
genmogendhedenverdrag. Niets zoo be
paalds kan, ondanks al zijn welsprekend
heid, worden toegeschreven aan Roosevelt.
Japan's commentaar.
De zegsman van het Japansche ministe
rie van buitenlandsche zaken, heeft com
mentaar geleverd op de redevoering van
president Roosevelt en daarbij het volgen
de verklaard:
De wereld is geschapen voor de geheele
menschheid en de vrede zal moeilijk ge
handhaafd kunnen blijven, zoolang geen
einde is gekomen aan de ongelijke verdee
ling van goederen onder de volken.
Japan eischt de gelijkheid niet op als een
recht, maar voor zijn teveel aan bevolking.
In het bijzonder die welke de Vereenig
de Staten n 1924 hebben aangenomen, ver
hinderen die Japansche emigratie.
Eeveneens wenscht Japan de vrijheid
voor een vreedzame uitbreiding van zijn
bevolking in China.
De laatste vijftig jaar is de bevolking
van Japan meer dan verdubbeld. Het voor
nemen van Japan om het Aziatische conti
nent een vreedzame ontwikkeling te be
werkstelligen, is niet alleen ten voordeele
der Japanneezen, maar ook ten voordeele
der Chineezen, Wij vertrouwen, dat het
Chineesche volk de ware bedoelingen van
Japan zal gaan inzen en aan den vrede in
Oost-Azië en in de geheele wereld zal wil
len medewerken.
-
VfT. <t" 'J& - '5
-
De Specht start van Schiphol, waarheen zij niét zal terug k'eeren!
Opnieuw is de K.L.M. getroffen door een
ramp en helaas nog wel op het oogenblik,
dat onze koninklijke luchtvaartmaatschap
pij een nieuw hoogtepunt had bereikt: de
invoering van een driemaal-weekschen
dienst AmsterdamBandoeng v.v.
De Specht, die hedenmorgen vroeg van
Bandoeng naar Schiphol vertrok, is reeds
bij het eerste tusschenstation verongelukt
en daarbij zijn weer vier dooden te betreu
ren. Drie trouwe K.L.M.ers zijn slachtoffer
geworden van hun beroep. Hun namen
moeten toegevoegd worden op de langer,
steeds langer wordende doodenlijst van
K.L.M.ers, die hun maatschappij hebben
groot gebracht.
De eerste berichten.
De berichten, die ons hedenmorgen vroeg
uit Indië bereikten, waren zeer sober ge
steld en gaven eerst nog hop. Want wel
iswaar luidden het eerste telegram, dat het
toestel de Specht verongelukt was, maar
tevens, dat de inzittenden gewond zouden
zijn. Er was dus een kleine hoop, dat hier
geen levens te betreuren zouden zijn.
Helaas, al spoedig bleek, dat deze hoop
ij del was. Want weldra kwam het ontstel
lende bericht, dat drie leden der beman
ning om het leven waren gekomen, terwijl
een passagier zwaar gewond was. De tweede
bestuurder Groenveld en de zes overige
passagiers kwamen er zonder noemens
waardige verwondingen af.
Uit de telegrammen viel verder op te ma
ken, dat de Specht bij de landing veronge
lukt moet zijn. Tijdens de landing moet een
der beide motoren afgeslagen zijn, tenge
volge waarvan het toestel naar beneden
stortte en verongelukte.
Onmiddellijk was hulp ter plaatse, ter
wijl de K.N.I.L.M. direct een speciaal vlieg
tuig naar Palembang zond, aan boord waar
van zich o.m. de hoofdinspecteur van de K.
L.M„ de heer Moes, bevond. De post werd
geheel gered en zal morgen met de Valk,
die door Smirnof besttiurd wordt, naar Ne
derland worden verzonden.
Beroemde passagiers.
Naar aanleiding van de eerste berich
ten over het verongelukken van de
Specht bevestigt Aneta, dat hierbij zijn
omgekomen de gezagvoerder Stork, de
mecanicien Ruben en de marconist
Stodiek, en dat een der passagiers, de
heer Schoch, van de British American
Tobacco Company, zwaar gewond werd.
De andere passagiers, t.w. de heer
Monroe uit Singapore, de heer van
Steenbergen uit Bandoeng, de beroem
de violist Bronislav Hubermann en zijn
secretaresse miss Ibbeken, zoomede de
heer Bouman van de B.P.M. en freule
Smissaert zijn ongedeerd.
De oorzaak van de ramp is vermoe
delijk gelegen in het terugloopen van
een der motoren.
Een vierde doode.
In een hedenochtend op het hoofdkan
toor van de K.L.M. te Den Haag gehouden
persconferentie deelde de heer Plesman na
dere bijzonderheden mede omtrent de
ramp, welke de Specht op het vliegveld te
Palembang is overkomen.
Omtrent de toedracht van het ongeluk
kon de directeur nog geen bijzonderheden
meedeelen, omdat de berichten daaromtrent
nog niet waren binnengekomen. Niettemin
kon hij wel zeggen, dat de Specht kort na
den start omlaag kwam.
Helaas, is nog een vierde slachtoffer
te betreuren. Het is de heer Steenber
gen van het Marsman Concern, die in
ernstigen toestand naar het ziekenhuis
te Palembang moest worden vervoerd,
waar hij korten tijd later aan een long
bloeding overleed.
De passagier Schoch, wiens toestand aan
vankelijk zeer ernstig leek, is volgens de
laatste berichten buiten levensgevaar.
Om half elf had een telefoongesprek
plaats tusschen het hoofdkantoor der K.L.M.
met dat van de K.N.I.L.M. te Batavia,
waarbij de door den heer Plesman meege
deelde feiten werden verteld.
Ten aanzien van de verwondingen der
passagiers behalve den heer Schoch, kon de
heer Plesman meedeelen, dat deze bestaan
uit schrammen, verstuikingen en in het al
gemeen letsel van onbeduidenden aard.
Het vliegtuig zwaar beschadigd.
Om 11 uur had nog een kort tele
foongesprek met Palembang plaats,
waarin werd medegedeeld, dat het ver
ongelukte vliegtuig op enkele honder
den meters van het vliegveld is omlaag
gekomen.
Het is heel zwaar beschadigd.
Ofschoon het telefoongesprek met Palem
bang zeer onduidelijk was, heeft de heer
Plesman uit de mededeelipgen van den heer
