DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het Italiaansche antwoord gepubliceerd. No. 238 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag II October 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. Waarom Italië afwijzend stond. De uiteenzetting. Japan vecht uit zelfverdediging. Hoog water in het Noorden. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. •JÜt PRIJS DER GEWONE AD VER TENTTEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, gsoote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 11 October. Italië heeft een afwijzend antwoord ge stuurd op de FranschBritsche nota en hoe wel men dit algemeen verwachtte, heeft het toch een onprettigen indruk gemaakt in het buitenland. Alvorens echter deze indrukken hier weer te geven, mogen wij nog wel even wijzen op de mogelijke gevolgen, die de weigering van Italië zal kunnen hebben. Zoo zou de eerste reactie op de Italiaansche weigering kunnen zijn, dat de Fransch-Spaansche grens weer geopend zal worden, hetgeen Engeland naar verluidt zou goedkeuren. Dat zou tevens kunnen beteekenen, dat de geheele niet-inmenging zou komen te vervallen! Mocht het zoover komen en de moge lijkheid daartoe bestaat dan zal misschien nog een wapen-embargo kunnen worden ingesteld, maar voor het overige zou geen der mogendheden maatregelen nemen tegen een der strijdende partijen in Spanje. En nu de indrukken in het buitenland. De „Petit Parisien", het bekende Fransche blad, schrijft, dat de Italiaansche nota teleurstel ling heeft gewekt. Men schijnt aldus het blad te Rome niet te willen begrijpen, dat het er voor Frankrijk en Engeland niet om gaat, om een zekere partij in Spanje te zien zegevieren, maar dat het gaat om de veilig heid der andere landen en de bescherming der verbindingswegen van die landen met hun koloniën In diplomatieke kringen te Londen be treurt men het, dat Italië de uitnoodiging niet aanvaard heeft. Het is op het oogenblik moeilijk te voorzien, wat de toekomst van de niet-inmenging in Spanje zal zijn, want na de weigering van Italië ziet men geen mogelijk heid om tot een doeltreffende non-interven tie te geraken. Men doet opmerken, dat Duitschland geen Middellandsche Zee-mo- gendheid is en dat, indien het zou zijn uitge- noodigd, andere landen met evenveel recht zouden hebben verlangd, tegenwoordig te zijn. De toestand is eenigszins duister gewor den, doch het is duidelijk, dat de besluiten, die Engeland en Frankrijk de volgende week zullen moeten nemen, van de grootste betee- kenis zijn. De Times maakt zich tot spreekbuis voor de teleurstelling in officieele Britsche krin gen. Het blad ziet in de verwerping der Fransch-Britsche voorstellen het laten varen van iedere hoop op het ontdekken van een methode om het Spaansche probleem snel ler op te lossen dan het niet-inmengingsco- mité. Men moet dus terugkeeren tot het co mité, maar dit is practisch verlamd sedert Juli, en het ziet er naar uit, dat het machte loos zal blijven. Het blad spreekt trouwens een streng oordeel uit over het comité, want, wanneer dit zich tegen zijn taak opgewas sen zou hebben getoond, zou het niet noodig geweest zijn de recente uitnoodiging, die Italië thans verworpen Ijeeft, te verzenden. De „Daily Telegraph" betreurt eveneens het negatieve karakter van het antwoord, ondanks den verzoeningsgezinden toon. Het blad voegt er aan toe, dat Groot-Britannië er niet onkundig van is, dat de veiligheid der Fransche verbindingen met Noord-Afri- ka even belangrijk voor Frankrijk is als de verbindingen van het Oosten naar het Wes ten voor Groot-Britannië. Ten dien opzichte vraagt het blad zich af, welke internationale overwegingen Italië er toe gebracht hebben zijn troepen in Libye te versterken. Overi gens ontleent het blad voldoening uit de om standigheid, dat de uitgewisselde nota's „in feite niet iedere deur sluiten, hoe weinig hoop zy ook bieden op een overeenstem ming". DE MODERNE ZEEROOVERS WEER AAN HET WERK. Schip der Spaansche regeering tot zinken gebracht. Gisterochtend omstreeks zes uur is het schip der Spaansche regeering Cabo Santhome, dat van de Sovjet-Unie op weg was naar Spanje, op 45 mijl uit de Algerijn- sche kust tusschen Bone en La Calle, doqr twee onbekende torpedobooten aangeval len. Het schip werd gedurende een uur on der vuur genomen en het achterschip vatte vlam. De Coba Santhome zond S.O.S.-seinen uit en de aanvallers verdwenen. Tot half drie in den middag gaf een rookzuil bij Kaap Rosa aan, waar het brandende schip lag, omstreeks kwart voor drie hoorde men een hevige ontploffing, waarna het wrak zonk. De opvarenden werden door visschers- vaartuigen naar La Calle gebracht. Een van hen werd gedood en zes gewond. Fransche vliegtuigen hebben de omgeving afgezocht, doch niets gevonden van de aanvallers. Zaterdagavond is de Italiaansche nota van antwoord op de Engelsch-Fran- sche uitnoodiging tot een drie-mogend- hedenconferentie gepubliceerd, welke nota met veel belangstelling doch zon der veel spanning tegemoet werd ge zien, omdat het reeds vrijwel vaststond, dat zij op een weigering zou neerkomen. Zoo blijkt het inderdaad te zijn. De essentieele inhoud van het document komt nagenoeg overeen met hetgeen daaromtrent de laatste dagen in de verschillende offi cieuze Italiaansche commentaren was voor speld. Tegelijkertijd is ook de oorspronke lijke Fransch-Engelsche nota van uitnoodi ging d.d. 2 October bekend gemaakt. Dit stuk blijkt geheel overeen te stemmen met het korte uittreksel, dat was opgenomen in ons blad van Maandag 4 October. Wij laten hier de hoofdzaken uit den tekst der Italiaansche nota volgen: In de eerste plaats neemt de fascistische regeering gaarne kennis van de verzekerin gen, welke door de Fransche regeering met betrekking tot de politieke onafhankelijk heid van Spanje zijn gegeven. Wat dit be treft is het niet noodig te herinneren aan de verzekeringen, welke zelfs zeer plechtig en herhaaldelijk ten aanzien van de poli tieke onafhankelijkheid en derhalve on schendbaarheid van het Spaansche schier eiland, de eilanden en het koloniale terri torium zijn gegeven. In de volgende paragraaf zegt de Italiaan sche regeeTing ten volle de meening der Fransche regeering te deelen, dat de in wendige strijd in Spanje ophoude een oor zaak te zijn van verdenking en wrijving tus schen de andere mogendheden en dat de toestand zich zoodanig ontwikkele, dat ook op ander gebied vorderingen kunnen wor den gemaakt om te komen tot een alge- meene ontspanning. De regeering is bereid met de meeste welwillendheid alle midde len onder het oog te zien zooals zij dat altijd in het verleden gedaan heeft om de politiek van non-interventie effectief te ma ken. De Italiaansche regeering wijst er dan op, dat Frankrijk een bijzonder belang hecht aan de kwestie der vrijwilligers en hun terugtrekking. Ten einde de politieke standpunten en verantwoordelijkheden van elk te preciseeren en niet om ontijdige mo tieven van politiek te berde te brengen, is het van belang er aan te herinneren, dat Italië, met Duitschland, de eerste is geweest om er op aan te dringen, dat het zenden van vrijwilligers zou worden verboden en vervolgens, dat deze zouden worden terug getrokken. De Italiaansche regeering herin nert dan aan de verschillende gelegenheden waarbij zij op deze wenschelijkheid heeft gewezen. De afwijzing. In de volgende paragraaf der nota komt de Italiaansche regeering tot de tot haar gerichte uitnoodiging om te zamen met de regeeringen van Frank rijk en Engeland besprekingen te be ginnen, ten einde zoo mogelijk tot een accoord te geraken nopens geëigende maatregelen ter bevordering van de politiek van niet-inmenging. De Fransche regeering stelt deze proce dure voor teneinde de moeilijkheden te vermijden, welke zich in de Londensche commissie zouden kunnen voordoen. De fascistische regeering weet het Fransche voorstel op zijn juiste waarde te schatten, maar zij twijfelt of de moeilijkheden, waar om het hier gaat, zullen worden overwon nen door toevlucht te nemen tot bijzondere procedures en met neurie tot de procedure, die voorgesteld wordt. De aandacht wordt er op gevestigd, dat de kwesties direct ook andere staten dan Frankrijk, Groot-Brittan- nië en Italië raken. Niet veronachtzaamd moet worden, dat zonder de toestemming van Burgos en Valencia iedere beslissing op dit stuk tot geen practische resultaten kan leiden. Dit klemt te meer, wanneer men zich de houding van den vertegenwoor diger van Valencia te Genève herinnert, die onder bepaalde voorwendsels in zijn Vol kenbondsrede iedere mogelijkheid van eva cuatie der vrijwilligers, strijdend aan de zijde van Valencia, uitsloot. De fascistische regeering is ervan overtuigd, dat het begin nen van zelfs praeliminaire procedures bui ten de Londensche commissie onder de ge geven omstandigheden zou leiden niet tot het verminderen maar tot het bevorderen van misverstand en van verwikkelingen en eer zou vertragen dan verhaasten de tot standkoming van een algemeen accoord, een accoord overigens, dat de fascistische regeering in de hoogste mate noodzakelijk acht. Derhalve is de regeering van oordeel, dat het zaak is de non-interventie-kwestie te blijven behandelen in den schoot der Londensche commissie. Tenslotte geeft de Italiaansche regeering er kennis van, dat zij in ieder geval niet deel zal nemen aan besprekingen, bijeen komsten of conferenties, waartoe de Duit- sche regeering niet eveneens zou zijn uitge- noodigd en waaraan deze regeering niet zou deelnemen. De geschapen toestand. De nota, zooals deze boven is weergege ven is Zaterdag door Ciano aan Lord Perth, den Britschen gezant en aan den Franschen zaakgelastigde Blondel overhandigd. De tekst werd doorgeseind aan Eden, die zich bij den koning op Balmoral in Schotland bevindt. Gedurende het weekeinde zal het document door de hooge ambtenaren van het departement van buitenlandsche zaken te Londen worden bestudeerd en uiteraard is men in nauw contact met Parijs. In af wachting van besluiten over de te volgen gedragslijn onthoudt men zich te Londen van officieus commentaar. Men is natuur lijk zeer benieuwd, wat de gevolgen zullen zijn van den ernstigen toestand, die naar de voorzeggingen van de Engelsche en Fran sche regeering uit een weigerachtig ant woord voortvloeit. In de diplomatieke krin gen, zoo meldt Havas, weet men niet meer wat nu de toekomst van de niet-inmen- gingspolitiek zal zijn, want na dit Italiaan sche antwoord is het al buitengewoon moei lijk nog te komen tot een effectieve non-in terventie en doet opmerken, dat Duitsch land geen Middellandsche Zee-mogendheid is en dat, indien dit land zou worden uitge- noodigd, ook andere mogendheden moesten worden uitgenoodigd met evenveel reden. Mededeelingen omtrent de Italiaan sche interventie. De Spaansche gezant te Londen heeft Zaterdag in opdracht zijner regeering te Valencia de Engelsche regeering attent ge maakt op het feit, dat Italiaansche duikboo- ten, die onbeschroomd de Spaansche vlag voeren, in de Middellandsche Zee optreden De regeering te Valencia had bovendien inlichtingen uit zeer betrouwbare bron ont vangen volgens welke de Italiaansche lucht macht een aanval zal doen met gasbommen aan het front van Madrid. De Italiaansche gezant te Londen heeft al deze mededeelingen eenvoudig te absurd genoemd om ze een tegenspraak waardig te keuren. „Japan treedt uit zelfverdediging op tegen de anti-Japansche politiek der Chineesche regeering", aldus luidt de verklaring van het departement van buitenlandsche zaken, waarin geantwoord wordt op de resolutie van den Volkenbond en de redevoering van Roosevelt. Voorts wordt gezegd, dat de Westersche mogendheden de ware bedoelingen van Japan niet be grijpen. Japan streeft naar de onder drukking der anti-Japansche politiek en naar handhaving van den vrede in het Verre Oosten in samenwerking met China. Japan heeft geen territo riale bedoelingen en schendt derhalve de verdragen niet. China daarentegen voert een hardnekkigen strijd tegen Japan, daartoe aangedreven door communisten, en tracht de Japansche rechten in China met geweld te schen den. Het is derhalve de Chineesche regeering, die den wereldvrede be dreigt. De „Nitsji Nitsji Sjiboem" meldt, dat de minister van buitenlandsche zaken, Hirota, in een gisteren gehouden kabinetsraad de houding heeft besproken, die Japan aan neemt in verband met de rede van Roo sevelt. Hij verklaarde, dat Japan gaarne een uitnoodiging zou aanvaarden tot deelne men aan een conferentie der negen mo gendheden, wanneer deze wettig bijeenge roepen zou worden volgens de bepalingen van het verdrag, maar dat het niet kan toestaan daartoe te worden uitgenoodigd na tot „aanvaller" te zijn verklaard. Vervolgens zette de minister uiteen, dat de onderteekenaars van het negenmogend- hedenverdrag een resolutie zullen aanne men, waarin wederom de beginselen van het internationale recht bevestigd worden en waarin China moreele voldoening wordt gegeven. „Zij zullen evenwel tot geen enkele col lectieve actie besluiten, zooals een econo mische- of financieele boycot van Japan, gezien de ongelukkige ervaringen met Abessinië", aldus concludeerde Hirota. De Volkenbond is verplicht een voor zichtige houding aan te nemen met gelijk tijdige eerbiediging van de belangen van Engeland, Frankrijk en de Vereenigde Staten, die trachten in een verafgelegen deel van de wereld een toestand te hand haven, die voordeelig is voor hun finan cieele en economische expansie". De woordvoerder van de Japansche ma rine heeft tegenover vertegenwoordigers van de pers verklaard, dat de Japansche luchtmacht zich gisteren actief heeft ge toond en de voornaamste sectoren van het front bij Sjanghai heeft bestookt, bene vens verscheidene punten in Zuid-China rondom Kanton en in Noord-China langs den spoorweg TientsinPoekau, waarbij talrijke treinen, die oorlogsmaterieel ver voerden, vernield werden. In Noord-China hebben de Japanners Pingloe, gelegen ten Zuidwesten van Ta- toeng, ingenomen. Mongoolsche cavalerie heeft Tsjiesiajing ten Westen van Soeijoe- an en Woetsjoean ten Noorden van Soei- joean bezet. Pautau, het eindpunt van de spoorlijn Peiping-Soeijoean is eveneens bezet. Boycotbeweging tegen Japan groeit. Het bestuur van het Zweedsche Vakver bond en dat van de sociaal-democratische partij, evenals eenige andere organisaties, hebben gemeenschappelijk een verklaring gepubliceerd, waarin zij uitnoodigen tot het boycotten van Japansche goederen. Uit Ottawa wordt gemeld dat de presi dent van het vakverbond een oproep heeft gericht tot alle Canadeesche arbeiders om Japansche goederen te boycotten. Hij vroeg de regeering een embargo te leggen op verschepingen bestemd voor Japan. De strijd bij Sjanghai. De regen, die tijdens het weekend nog viel, is opgehouden en het is mooi weer geworden, zoodat vandaag de gevechten weer begonnen zijn in alle sectoren rond om Sjanghai, hoewel nog slechts op be perkte schaal gestreden kan worden in verband met den modderigen toestand van het terrein. De Japanneezen beweren, dat zij vorderingen hebben gemaakt op de rechterflank. Successen van beteekenis hebben zij echter niet behaald. De overstroomingen in het noorden. Het Japansche opperbevel deelt mede, dat doorsteken van den spoorwegdijk der TientsinPoekau-lijn bij Toelitsjoeng noodzakelijk is geworden met het oog op de dreigende overstroomingscatastrophe. Voor de legerleiding beteekent dat een militair offer van groote porte. Volgens de laatste berichten staat achter het Japan sche front in Noord-China tot dusverre een gebied van 7000 vierk. K.M. onder water en wel voor een deel tengevolge van de vernieling der dijken van het Keizer- kanaal bij den terugtocht der Chineesche troepen, voor een deel ook tengevolge van de wolkbreuken en de gebrekkige controle der dijken en dammen, die op verschillen de plaatsen vanzelf instorten onder den druk der watermassa's. Met het doorsteken van den spoordijk der TientsinPoekau- lijn en de daarmede ontstaande verbreking der eenige lijn voor de voorziening van het centrum van het linksche Japansche leger hoopt de legerleiding een wegstroomen der watermassa's in de richting van de zee tot stand te brengen en een overstrooming van Tientsm te verhinderen. Hier in Tientsin liggen, zooals bekend is, munitie- en verzorgingsvoorraden, voor het mee- rendeel op laaggelegen terreinen, voor het halve leger. De beschermingswerken zijn in Tientsin in ieder geval reeds op koorts achtige wijze ter hand genomen. De Chi neesche voorsteden staan reeds onder water. Berichten van het front melden, dat de rechtervleugel van het Japansche leger aan de spoorlijn PeipingHankau voorbij Tsjengtieng goed opschiet, maar dat de linkervleugel, aan de spoorlijn Ttientsin Poekau door de overstrooming van de verbindingen achter het front zijn op- marsch heeft moeten staken. Bovendien zou in de provincie Sjantoeng een nieuwe toestand zijn ontstaan, doordat de gou verneur daar, Hanfoetsjoe, versterkingen heeft gekregen van de centrale regeering en opgerukt is met front naar het oosten. Hij heeft daardoor voor den Japanschen linkervleugel een gevaarlijke flankstelling ingenomen. Uit Tsjefoe wordt gemeld, dat daar reeds een aanvang is gemaakt met de vernieling der havenwerken. De strijd in Sjansi. Volgens het Chineesche blad Ta Koeng Pau woedt een hevige slag bij Kwosjien, in de provincie Sjansi. De Chineezen heb ben zware verliezen geleden. Hun strijd krachten bereiden krachtige tegenaan vallen voor. Aangezien de rivier Tse Joe, welke Hopei van Zuid naar Noord door stroomt, sterk gezwollen is en den spoor weg TientsienPoekau heeft vernield, is het voor de Japansche troepen moeilijk geworden ravitailleering te ontvangen. DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND. Priesters mogen geen godsdienst onderwijs meer geven op de scholen. Gisterochtend is in alle katholieke kerken van Berlijn een herderlijk schrijven van den bisschop voorgelezen, waarin ter kennis van de geloovigen wordt gebracht, dat den priesters door den staat verboden is gods dienstles te geven op de scholen. „Het nieuwe decreet van de Duitsche regeering", zoo wordt in het schrijven ge zegd, „voert de leuze „de priesters uit de scholen" in de practijk door. Op deze wijze wil men voorkomen, dat het woord van onze priesters doordringt in de kinder zielen. Dit is een aanduiding, dat in de ko mende tijden het katholicisme op de proef zal worden gesteld. Als bisschop van Berlijn heeft men mij niet op de hoogte gebracht met de redenen, waarom de geestelijken niet langer godsdienstonderricht mogen geven". Verder wordt in het herderlijk schrijven geconstateerd, dat de strijd tegen den gods dienst zulke vormen heeft aangenomen, dat men zich niet moet verwonderen, dat de geestelijkheid uit de scholen wordt geban nen, doch het gevaar, dat hieruit voort spruit is, dat de kinderen niet langer in den geest van Christus onderwezen zullen wor den. De redevoeringen en de geschriften van de mannen, die verantwoordelijk zijn voor het leven van het land, toonen aan, welke denkbeelden zij hebben over de Heilige Schriften en hoe men het katholieke leven beleedigt. De veldtocht tegen de kerk gaat bij etappen, opdat het doel hiervan niet te spoedig aan allen blijkt. De bisschop spoort de ouders aan nauw keurig te letten op het onderwijs, dat door de leekenonderwijzers aan de kinderen wordt gegeven en hij kondigt aan, dat eens in de week in de kerken godsdienstonder richt zal worden gegeven aan de kinderen door de priesters, die thans niet meer in de scholen kunnen komen. JAPAN EXCUSEERT ZICH. De Nozaki Bros Co. Ltd. te Yokohama heeft aan vele harer relaties ook in Ne derland een brochure gezonden, waarin de Japansche inval in China verklaard wordt door te wijzen op de jarenlange tarting van Japan en de onmenschelijke behandeling van Japanneezen in China, dat door communisten geregeerd wordt. Japan zou thans zoo in het gedrang zijn gekomen, dat het niet langer werkloos kon toezien. Na deze verklaring wordt medegedeeld, dat de troebelen in het Oosten geenszins den normalen handel in den weg behoeven te staan. VITTORIO MUSSOLINI BIJ ROOSEVELT? Italiaansche kringen te Washington verklaren, dat Vittorio Mussolini „offi cieus" een bezoek zal brengen aan Roose velt in den loop van den middag. De zoon van Mussolini, die weinig Engelsch spreekt, heeft geweigerd een verklaring af te leggen. Men weet slechts, dat hij voor nemens is vandaag per vliegtuig naar New-York te gaan en in den loop van de volgende week met de Rex naar Italië te vertrekken. Het anti-fascistische comité in het district Columbia heeft een schrijven ge richt tot president Roosevelt, waarin het er aan herinnert, dat Vittorio Mussolini heeft deelgenomen aan de bombardemen ten op „weerlooze Abessijnen" en Roose velt verzoekt te weigeren „een individu, dat een natie vertegenwoordigt, die als aanvaller is aangewezen", te ontvangen. FRANKRIJK WIL ZIJN KOLONIËN HOUDEN. Na het te Parijs gehouden congres van Franschen in het buitenland werd een diner aangeboden, waarbij ook president Lebrun aanzat. Tijdens het congres verklaarden kolo nialen en oud-kolonialen, zoowel burgers als militairen, dat zij niet verlangden, dat de politieke souvereiniteit van Frankrijk over eenig gebied overzee zou worden af gestaan. Deze gebieden maken een inte greerend deel uit van het Fransche grond gebied. Tijdens het diner hield Berenger, de voorzitter van den bond van Franschen in het buitenland, een rede, waarin hij hulde bracht aan het Fransche genie, dat buiten de grenzen van het land in Europa zestig millioen Franschen bij het land wist te voegen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1