BETOVERDE BOS.
Financieel Overzicht.
Z)xuncufoiek
m
IP
W/A
mi
HP
H
mSÊ
urn'
wk
mk
m
'■■m-
m
Jf
M
9
ÜP
9
llll
11
j..
H
ai
w
9
'mm.
H
9
m
SS
m
mri
IBP. IBP
mi
ifcfumkw&dek
Hf
1
jj
M
18
H
i
ÉÉU
mi
11
I
1
I
i
SI
I
B
j§j
t
«i
M
S
8
11
i
JUi&deeuAtiek
Raadselhoekje
DERDE BLAD
3
De in de afgeloopen week gere
gistreerde val der aandeelenkoersen
kan kwalijk gemotiveerd geacht
worden door den algemeenen stand
van de conjunctuur. Vele der aan
gevoerde argumenten lijken met
elkaar in tegenspraak.
Alle overdrijving schaadt en gebaat is er
bijna niemand bij. Indien de beurs zich deze
eenvoudige waarheid deze week beter had
gerealiseerd, dan waren we gespaard geble
ven voor een debacle, gelijk we, meer in het
bijzonder jl Maandag, hebben beleefd. We
schreven, dat hier niemand bij is gebaat en
hebben hierbij natuurlijk speciaal op het
oog hen, die op een of andere wijze bij de
beurs zijn geïnteresseerd. Wij bedoelen na
tuurlijk niet den commissionnair, wiens in
komen bepaald wordt door den omvang van
zijn aan- en verkoopopdrachten, maar de-
geen die in één of anderen vorm een vermo-
genbelang bij de beurs heeft. Zoo goed als
in opgaande conjunctuur en steeds stijgen
de aandeelenkoersen een ieder, die bij de
beurs is geïnteresseerd, wint, zoo goed zal
vrijwel een ieder, bij alom dalende koersen,
verliezen, met uitzondering natuurlijk dan
van den baissier, wiens tijd dan eerst recht
gekomen is. Een feit is echter en wij heb
ben hierop in deze kolommen meerdere ma
len de aandacht gevestigd dat bij de
beursconstellatie vóórdat de algemeene
koersdaling inzette, van een eigenlijke con
tramine niet gesproken kon worden. Niet
ontkend kan worden dat zich de laatste we
ken een zekere baisse aan het ontwikkelen
was, maar zij had toch nog zoo weinig om
vang aangenomen, dat men veilig kan stel
len dat slechts weinigen van de catastropha-
le koersdaling hebben geprofiteerd. Hoe heel
anders was dat in 1929; toen bestond er een
baisse van een enormen omvang en dat deze
destijds uiterst succesvol heeft geopereerd,
zal wel niemand, die zich den gang van za
ken in dat rampspoedige jaar nog weet te
herinneren, durven tegenspreken. Maar des
tijds waren de omstandigheden ook totaal
verschillend, een feit waarop we eenige
maanden geleden nog eens nadrukkelijk de
aandacht hebben gevestigd. Toen zat men in
Amerika met een topzwaar bankapparaat,
dat zich dusdanig had vastgewerkt, dat
slechts de milliarden credieten van de ijlings
in het leven geroepen Finance Reconstruc-
tion Corporation, een algeheele ineenstor
ting van het bankapparaat, konden voorko
men. Thans is daar geen sprake van, niet
omdat de banken door de lessen in het ver
leden zooveel wijzer zijn geworden, maar
doordat de wetgeving op het gebied van het
bankwezen zeer is verscherpt, o.m. tot uit
drukking in de verlichte verzekering door
de banken van de aan haar toevertrouwde
deposito's. Het hoeft wel geen betoog, dat
wat momenteel voor het merikaansche bank
wezen, in veel sterker mate geldt voor het
Nederlandsche; heeft dit in 1929 en volgende
jaren alle schokken prachtig doorstaan,
thans kan het gezonder dan ooit worden ge
noemd, zoodat we uit dien hoofde niets heb
ben te vreezen. Maar juist om deze en meer
dere andere redenen komt onwillekeurig de
vraag naar boven of de huidige koersval in
derdaad gemotiveerd kan worden geacht.-
En bij de beantwoording daarvan komen van
zelf enkele tegenstrijdigheden naar voren
die, naar het ons voorkomt, belangrijk ge
noeg zijn, om eens naar voren te worden ge
bracht.
Zoo hoort men vrijwel allerwegen als de
voornaamste oorzaak van de ineenstorting
op de beurzen aanvoeren de heerschende
oorlogspsychose, welke o.m. door de woor
den van president Roosevelt en in veel ster
ker mate nog door de adhaesiebetuigingen
van Mussolini met de Japansche „strafexpe
ditie" in China belangrijk in kracht is toe
genomen. Toegeven, dat de woorden van den
Italiaanschen minister-president, weinig ge
schikt waren om het geschokte vertrouwen
te doen terugkeeren, zoo is het toch niet
recht duidelijk, hoe een werkelijk ernstig
oorlogsgevaar te rijmen valt met 'n koersval
van die aandeelen, welke juist het meest di
rect van een mogelijken oorlog zullen profi-
teeren, te weten; staalwaarden. En het zijn
juist deze waarden welke het meest van de
daling te lijden hebben gehad; men denke
slechts aan United States Stlels, welke ten
opzichte van hun hoogsten in 1937 bereik
ten stand, meer dan 50 pCt. hebben moeten
prijsgeven, terwijl Republic Steels zelfs 60
pCt. van het koersavans moesten offeren.
Hoewel dit op zich zelf natuurlijk nog niet
alles zegt omtrent de onjuistheid van het
oorlogsargument voor de verklaring van den
huidigen koersval, toch zal men moeten toe
geven, dat dit argument op zich zelf bij
lange na niet bevredigt. En zoo zijn er meer
dere punten welke niet geheel duidelijk zijn.
Zoo zal men dienen toe te geven dat spe
ciaal bij de huidige debacle, het toch nog al
tijd bestaande verband tusschen koersen,
rendabiliteit en toekomstige winstmogelijk
heden, wel ten eenen male heeft miskend;
hetgeen uit het koersverloop van enkele spe
cifieke fondsen wel heel duidelijk is geble
ken. Hoe b.v. met erkenning van het boven
staande verband te verklaren dat een aan
deel als de Java'sche Cultuur op Dinsdag j.L
aanlandde op denzelfden koers als waarop
het 26 September 1936, dus vóór de depre
ciatie precentage van den gulden dan
kan men zelfs stellen dat de koers van nu
zelfs enkele tientallen punten beneden dien
van September 1936 ligt, een verschijnsel dat
overigens niet alleen voor het evengenoemde
aandeel geldt, maar evenzeer voor een
groote groep aandeelen van andere bedrijfs
takken. Wanneer men nu echter eenigszins
de werkelijkheid voor oogen houdt en de
reëeële feiten laat mede spreken, dan dient
men toch te bekennen dat een zoodanige
koersval ten eenen male ongemotiveerd kan
worden genoemd.
Immers, om bij een fonds als de Java-Cul-
tuur te blijven: is er iets in de suiker-situa
tie ten ongunste van September 1936 gewij
zigd? Het antwoord hierop moet positief ont
kennend worden beantwoord. De prijs waar
tegen de Nivas momenteel superieur afdoet
ligt nog altijd circa 75 cent boven dien van
September 1936 en nu kan men daartegen
aanvoeren dat de afdoeningen ten gevolge
van het Chineesche conflict, wat de bestem
mingen naar Japan en China betreft, geheel
tot staan zijn gekomen, een ieder zal toch
kunnen begrijpen dat we hier slechts met
een voorbijgaand verschijnsel hebben te doen
en dat genoemde landen straks opnieuw als
koopers zullen optreden. We laten daarbij
nu nog maar buiten beschouwing, dat vrij
wel de geheele oogst 1937 reeds is verkocht
en dat niet alleen de Nivas limites nog be
trekkelijk hoog zijn maar ook de New-York-
sche suikerprijs, terwijl tenslotte in 1936 de
suikerprijs nog niet den steun van het gun
stige resultaat dat de Londensche conventie
heeft opgeleverd, had. Kan men dus op
grond van de economische positie van de ge
heele suiker-industrie nimmer tot een ver
klaring Van den koersval geraken, ook de in-
dividueele positie van de Java-Cultuur kan
in dezen niet een doorslag hebben gegeven,
immers alleen op grond van de vlottende ac
tiva der maatschappij per einde 1936 komt
men, na aftrek van alle verplichtingen op
een waarde van 140 pCt., waartegen de koers
van j.L Dinsdag, t.w. 113 pCt. ongeacht
het depreciatiepercentage wel heel eigen
aardig afsteekt.
Het zelfde betoog kan men houden voor
rubberwaarden. Bekende aandeelen als Hes-
sa Rubber, Bandar en Sumatra-rubber kwa
men eveneens op niveau's welke slechts wei
nig verschillen van die van September 1936.
Zoo kwam Hessa-rubber dat in 1937 een
hoogsten koers van 306 had gekend, 11 Oc-
tober op 110 pCt.-, terwijl deze 26 September
1936, 98 bedroeg. Bandars kwamen op 133,
bij een hoogsten stand in 1937 van 341 en
een van 117 in 1936, terwijl ten slotte Suma
tra-rubber van 43 kwam op 175 tegen 145 op
26 September 1936.
Ook hier is ieder verband met de werke
lijkheid zoek. De noteering voor rubber te
Soerabaia is momenteel 28 y cent per half
kilo, tegen ruim 24 cent op 26 September
1936, waardoor de winstmarge per half kilo
op dit oogenblik nog ruim 45 pCt. hooger
ligt dan in 1936 het geval was.
Voor tabaksaandeelen was het verloop nog
dramatischer en nog ongemotiveerder; deze
kwamen met uitzondering van Senembah en
Arendsburg zelfs onder de koersen van Sep
tember 1936 te liggen. Zoo noteerden op 12
October 1937 Deli-Batavia Mij., en Deli-Mij.
resp. 166 en 242, tegen 185 en 245 op 26
September 1936. Voor Arendsburg en Se
nembah waren de koersen op 12 October
resp. 325 pCt. en 241 pCt., tegen 320 pCt. en
225 pCt. in September 1936.
En zulks niettegenstaande, de Arendsburg
b.v. over 1937 zeker opnieuw 19 pCt. zal
kunnen declareeren en de Senembah op ba
sis van de reeds bekende resultaten der vei
lingen, stellig meer dan 12 pCt. zal kunnen
uitkeeren.
Zoo kan men doorgaan tot in het onein
dige; wij willen hier nog slechts wijzen op
aandeelen Koninklijke en Philips.
Eerstgenoemde kwamen op dien noodlot-
tigen dag op een koers van 342 pCt., overeen
komende met een rendement van circa 5 pCt.
Aandeelen Philips werden inclusief het
slot-dividend van 12 n.b. verhandeld
op 300 waardoor het rendement dus
steeg tot het fantastische bedrag van 6
Wat speciaal dit laatste bedrijf kan men niet
zeggen dat in deze afbraakkoersen de toe
komstige rendementen zitten verdiscon
teerd. Natuurlijk heeft ieder bedrijf zijn
bijzondere risico's, maar dat deze aan het
Philips-bedrüf in zooveel sterker mate zou
den kleven dan aan andere bedrijfstakken,
zal toch wel niemand willen gelooven. In
de laatste vergadering van dit concern is
op de beperkte conjucctuurgevoeligheid
van dit bedrijf nog eens in het bijzonder de
aandacht gevestigd.
In het bovenstaande hopen wij te hebben
aangetoond, dat men alleen met te wijzen
op het oorlogsgevaar er nog niet is en dat
zulks zeger geen verklaring geeft voor het
feit waarom juist bepaalde aandeelen van
bedrijven wier rendabiliteit juist zeer gun
stig kan worden genoemd, zoo sterk in
koers zijn gevallen. Want voorop toch gin
gen tabaksaandeelen, op de voet gevolgd
door rubber- en petroleum-waard en. Zoo
berekent „De Telegraaf", dat deze drie ea-
thegoriën in anderhalve maand tijds, resp.
52, 46 en 43 van hun koersavans moesten
prijsgeven, terwijl, eveneens naar genoemd
blad, de beurswaarde van 82 voornaamste
Nederlandsche fondsen, in anderhalve
maand tijds, met ruim 800 millioen is ge
deald.
Gelukkig is de beurs, na Dinsdag, al
thans gedeeltelijk van de dwalingen haars
weegs teruggekeerd. Blijkbaar achtte men
ook in die kringen de koersdaling wel wat
overdreven en wij gelooven dan ook niet
mis te tasten, wanneer wij de veronderstel
ling uitspreken dat op genoemde afbraak-
koersen vele bona-fide houders in de markt
kwamen om deze, bij uitstek gunstige kans,
welke hun de mogelijkheid biedt op een
relatief hoog rendement, niet voorbij te
laten gaan. Voor de technische positie van
de beurs is dit een groote aanwist, omdat
men vrijwel zeker kan zijn dat de koopers
van heden niet de verkoopers van morgen
zullen blijken te zijn.
Op den 13 October kon men dan ook
waarnemen dat vrijwel alle verkooplimites
werden ingetrokken en dat de koersen
sprongsgewijs omhoog vlogen.
Het sterkst was de kooplust voor Amster
dam Rubber welke op een dag een koers
avans van 35 punten wisten wisten te
registreeren.
Aandeelen Philips waren eveneens sterk
gezocht en wisten circa 30 ln koers te
verbeteren. Ook aandeelen H.V.A., welke op
één dag 25 punten stegen en Deli-Maat-
schappij, welke 40 punten aantrokken, ston
den in het centrum van de belangstelling.
Een gelukkige omstandigheid voor de
beurs was, dat New-York dien dag gesloten
was, waardoor wel heel duidelijk naar vo
ren kwam, dat genoemd centrum de laatste
weken feitelijk als „zwarte Piet" fungeert
en dat een groot deel van het beurswee op
New-Yorks rekening moet worden gescho
ven. Het is nu maar te hopen, dat men niet
andermaal het hoofd kwijt raakt, en ieder
logisch verband tusschen koers en rende
ment van de hand wijst door maar uitslui
tend op het oorlogsgevaar den nadruk te
vestigen.
Indien dit gevaar inderdaad zoo bijzonder
hoog moest worden aangeslagen: hoe dan te
verklaren dat op y2 prolongatie tegen
ongehoorde bedragen is aangeboden. Heeft
men ooit vernomen, dat geldgevers in tij
den van daadwerkelijk oorlogsgevaar, hun
geld in dezen vorm en tegen een dergelijke
rente in groote onderlinge concurrentie, ter
beschikking stelden. Niemand zal durven
ontkennen dat de internationale politieke
spanningen voor het oogenblik groot zijn,
maar men dient zich voor overdrijving,
welke den fondsenbezitter zoo duur te staan
komt als jongstleden Maandag en Dinsdag,
te hoeden.
Thans laten we enkele koersen volgen; de
eerste koers is die per 9 October j.L
H.A.L. 109—114;
J.-Ch.-Japan 9797;
Koninklijke Boot 120129;
Rott. Lloyd 110—117;
Mij. Nederland 109117;
Deli-Batavia 208200;
Deli-Mij. 272—277;
Senembah 272275;
Rep. Steel 15—14 3/4;
Unit. Steels 5050;
Anaconda's 2423;
Aku 51—53;
Philips 326—340;
Koninklijke Petrol. 368362;
H.V.A. 442—444;
Amsterdamsche Bank 144147;
Ned. Bank 159—155.
STANIOL (zilverpapier)
bedrukken wq óók
ALKMAARSCHE COURANT. TEL. 3320
Aan de Dammers!
In onze vorige rubriek gaven wij ter
oplossing probleem 1510.
Stand.
Zw. 15 sch. op: 4, 7, 10, 12/15, 17, 18,
19, 21, 22, 23, 30, 35.
W. 12 sch. op: 24, 31, 32, 33, 37, 38, 39,
42/45, 50.
Oplossing.
1. 32—27 1. 21X41
2. 31—27 2. 22X31
3. 39—34 3. 30X37
4. 44—39 4. 19X30
5. 45—40 5. 35X44
6. 38—32 6. 37X28
7. 33X 2 7. 44X33
8. 2X46 staat via schijf 23 en 33,
8 schijven.
247. Daar was hy reeds uit zijn gevangenis, vloog de
kamer rond en ging toen op Anneke's hand zitten. Zo
vertelde hij Anneke van alles in zijn brabbeltaaltje.
248. Maar hoe moest hij nu weer in het prinsje veran
derd worden? Zachtjes streelde zij hem over zijn kopje
en wist zich geen raad. Doch daar vloog de vogel weer
weg, kwam weer terug, en wat droeg hij in zijn sna
vel? De toverstaf van de heks.
Uit de partij.
De heer J. W. van Dartelen vestigde in
zijn rubriek in het Haarl. Dagblad de aan
dacht op de volgende combinatie van Fabre
Zw. 11 sch. op: 3, 7, 9, 12, 17, 18, 19,
23/26.
W. 11 sch. op: 27, 28, 32, 35, 37/40, 42,
45, 48.
Fabre (wit) speelde hier 3934. Hij
dreigde nu een schijf te winnen door 34
30. Om dit te verhinderen moest zwart
wel 2429 spelen. Maar nu vervolgde wit
met:
38—33 29 47
37—31 2637
32 41 47 30
35 2! Zeer mooi gezien.
Lokzet.
Toen de volgende positie was bereikt zag
wit wel dat zwart bij den volgenden zet
zeker 1318 zou spelen.
Zw. 8 sch. op: 11/14, 17, 19, 24, 26.
W. 8 sch. op: 23, 25, 27, 28, 39, 42,
43, 50.
Daarom zette hij in dezen diagramstand
4338! Zwart speelde toen inderdaad
1318 met dit vervolg van wit: 2721
(18:29), 39—34 (29:40), 50—44,
(40 49) 21—16 (49 23) 16 9!
Ter oplossing voor deze week:
Probleem 1511 van Osmin Cham (Haïti).
-
Zw. 14 sch. op: 1, 2, 3, 6, 8, 10, 12, 13, 14,
18 19 29 24 9(1
W. 14 sch.'op:' 16, 21, 27, 32, 33, 36/40,
42, 43, 45, 48.
In onze volgende rubriek geven wij de
oplossing.
Redacteur: J. H. GOUD,
Van Brakelstraat 25, Utrecht.
VRAAGSTUK No. 3.
Probleem van A. MARI, Genua.
„Magyar Sakkvilag", Febr. 1927.
a. bcdelgh
Mat in twee zetten.
Stand: Wit: Kh7, Ddl, Te8 en f5, Pb2 en
e7 Rg3, pion d5 (8).
Zwart: Ke3, Dh4, Tc4, Ra3 en bl, pion
nen c6, g5 en h5 (8).
In het tournooi om het kampioenschap
van Denemarken werd op 25 Maart 1937
onderstaande buitengewoon fraaie partij
gespeeld.
Wit:
Zwart:
J. Enevoldsen.
E. Andersen.
1. d2d4
Pg8—f6
2. c2c4
e7—e6
3. Pblc3
Rf8b4
4. a2a3
Rb4Xc3f
5. b2Xc3
c7—c5
6. e2e3
Pb8c6
7. Rfl—d3
0—0
8. Pgl—e2
e6e5?
Hier was 8d7—d5 de aangewezen
zet. Zwart geraakt nu heel langzaam aan
in moeilijkheden. Het is leerzaam te zoen
hoe Wit hiervan gebruik maakt.
9. 0—0
Hier kwam direct d4d5 sterk ki asm-,
merking.
9d7d&?
Als 't ware een invitatie om d4d5 te
spelen. Zwart had beter gedaan 9
cXd4 te spelen. 10. cXd4 d7—d5! waar
na hij een gelijkwaardige stelling had ver
kregen.
10. d4—d5! Pc6—e7
Hier hadden wij de voorkeur gegeven
aan 10e5e4!
11. Pe2g3 Pe7—g6
12. f2—f4! e5Xf4
13. e3X*4 Tf8—e8
14. f4—f5!
Moedig gespeeld. Wit geeft Zwart het
fraaie veld e5 voor zijn paard, maar krijgt
daarvoor het veld g5 in ruil voor zijn
raadsheer, waardoor Pf6 gepend wordt.
1 4e'
15. Rel—g5
Nu heeft Wit een overwegende stelling,
maar hij mot thans de winstgang nog
zoeken.
1 5h7h6
16. Rg5h4 Kg8h7
17. Pg3h5 Te8g8
18. Ddl—d2 b7—b5
Een poging om wat lucht te krijgen.
Maar de zwarte Koning profiteert daar
van niet.
19. Tal cl
Fraai gespeeld, want na 19. c4XW?
zou c5c4 nog lastig kunnen worden. Wit
besluit daarom een pion te offeren.
19b5Xc4
20. Rd3—bl Rc8b7
21. Tel—e3! Pe5—<!7
22. Te3h3
Nu dreigen er verschrikkelijke dingen,
o.m. 23. Pg7: Kg7: 24. Dh6:f Kh6: 25.
Rf6: en mat, èf 23. Pg7: Tg7: 24. Dhfcf
Kg8 25. Rf6: Df6: 26. Dh8f.
22. Dd8—f8
23. Ph5—f4 Df8—e8
24. Pf4e6! Ta8—c8
En nu komt plotseling het einde. Ook
24fXe6 hielp niet meer wegens 25.
fe6:f Kh8 26. Rf6: Pf6: 27. Th6:f enz.
25. Pe6Xg7! Kh7Xg7
26. Dd2Xh6 Kg7XM
27. Rh4Xf€t
Een prachtig doorgevoerde aanval.
Onze Tweede October-Opgave.
Welke beroepen?
De acht door ons bedoelde beroepen
waren de volgende:
1. dameskapper
2. electricien
3. assuradeur
4. hofmeester
5. journalist
6. vrachtrijder
7. tuinman
8. loodgieter.
en tal van oplossers toonden) hun' be
kwaamheid in het vinden van) deze beroe
pen uit de gegeven namen.
Onze Nieuwe Opgave. (No. 3 der Octo
ber-serie).
Een lettergreep-puzzle.
Van de volgende 64 lettergrepen kunnen
de 22 woorden gevormd worden die vol
doen aan de gegeven omschrijvingen:
a ac anis ar ba baar
be beest bei blijk bo
Car de de der draad druk
e eel eens er hals heid
heid huis i ka kan kas
ke ke ke Iands le lei lui
na nier ni niet non o
ol or pik ren rü schaar
schel so sta stoel te tel
tig ton tu vas vel ven
ven vier wer zig.
Omschrijvingen.
1. rivier
2. klokvormige bloem
3. zoo zijn de laatste nieuwsberichten
4. arbeid
5. naar 't schijnt
6. geschutvuur
7. rijksinrichting
8. gemakkelijke zetel
9. rechtbank
10. gebouw bij een fabriek
11verpakkingsmiddel
12. lichaamsdeel
13. stad in Frankrijk
14. insgelijks
15. wegwerker
16. werkman
17. denkbeeldige lijnen
18. gebruikt de schoenmaker
19. zekerheid
20. kakkerlak (bakkersnaam)
21. springstof
22. stand
Twee der verticale rijen geven van
boven naar beneden gelezen een gewijzigd
spreekwoord.
Oplossingen (2 p.) liefst zoo vroegtijdig
mogelijk, doch uiterlijk tot Vrijdag 22
October 12 uur aan den Puzzle-Redacteur
van de Alkmaarsche Courant.
OPLOSSING UIT ONS NUMMER
1. De wijzer van de klok.
2. m-a-t.
3. Duivendrecht.
4. Raam, braam, kraam, praam.
NIEUWE RAADSELS.
1. Een andere naam voor kleur, een
lengtemaat en een voegwoord vor
men samen iets, wat je handen
vooral 's winters doen, maar 'a ao-
mers meestal niet.
2. Welke bloem kun je maken van
ooienpors?
3. Welk Nederlands eiland vind je ia
Turkije?
4. Ik zit soms aan een laars, ook wel
eens aan een bloem, ook aan enkele
vogelpoten. Je kunt in me zitten, dan
kan ik je ver weg brengen. Ook ben
ik vaak op de weg te zien, dan kun
je me volgen. Als de politie me
vindt, is ze blij. Wat ben ik nu?