EN
Eden over de Spaansche kwestie.
WEER EEN VLIEGONGELUK IN
INDIE.
Zaterdag 16 October 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De Britsche regeering betreurt het Italiaansche
standpunt.
MARINEVLIEGTUIG T 1 VERONGELUKT;
De toestand In China.
De Japansche inval
in China.
De strijd in het Noorden.
Latente crisis in de Belgische
regeeringsmeerderheid.
Redevoering van minister De Man.
Noodlottige mijnontploffing.
Dertig dooden.
Nieuws iri 't kort.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei 3320, redactie 3330.
No 243 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 16 October.
Men weet, dat op het oogenblik in België
de gemoederen zich bezig houden met de
zoogenaamde Barmat-affaire en teneinde
deze geschiedenis goed te begrijpen, mogen
wij hier wel iets van de voorgeschiedenis
weer geven.
In 1924 werd te Brussel een financieele
instelling, genaamd „de Noorderbank"
opgericht, waarvan de cliëntèle in hoofd
zaak tot den landbouwersstand behoorde.
Het oorspronkelijke kapitaal van één
millioen franc werd in 1929 tot 5 millioen
verhoogd. Toen de bank in. datzelfde jaar
in financieele moeilijkheden verkeerde,
maakte de bekende financier Judko Bar-
mat, geboren te Umeny in de Oekraine in
1889, van de gelegenheid gebruik, om £e
meerderheid der aandeelen van deze bank
te koopen. Onmiddellijk daarna werd het
kapitaal op 15 millioen gebracht; niet,
zooals het onderzoek heeft uitgewezen,
door storting van geld, doch door schriftU'
ren in de boekhouding
In de Belgische hoofdstad bestond een
andere oudere bank, in 1908 gesticht door
twee bankiers, Goldzieher en Peuso. Toen
de eenig overgeblevene firmant Gold
zieher, in 1929 overleed, slaagde Barmat
erin, ook de hand te leggen op deze bank,
waarna het kapitaal olotseling werd ver
hoogd tot 50 millioen francs. De Nationale
Bank verleende van toen af een disconto-
crediet van 10 millioen frs., welk bedrag
later op 20 millioen werd gebracht.
Einde Juli 1931 werd nog 'n supplemen
tair crediet verstrekt van drie millioen
francs en in September van hetzelfde jaar
van vier en half millioen.
Barmat trad aanvankelijk niet op den
voorgrond als aandeelhouder of admi
nistrateur. Pas in Juli 1931 meldde hij zich
namens beide banken br de Nationale
Bank aan, zoogenaamd om de toen wankele
instellingen te reorganiseeren. De onder
handelingen bleven evenwel zonder re
sultaat.
De toestand was einde 1931 zoo, dat de
Barmat-banken bij de Nationale Bank in
't krijt stonden voor een bedrag van 36
millioen francs.
Hoe hadden deze banken zich die hooge
sommen kunnen toeëigenen? Eenvoudig
door fictieve of valsche wissels, welke in
vele gevallen van valsche handteekeningen
waren voorzien.
De rechterlijke ordonnantie constateert,
dat Barmat, toen hij de meerderheid der
aandeelen van genoemde banken verwierf,
gebruik maakte van twee instellingen
waarvan hij heer en meester was, n.1. de
Vereenigde Handelsondernemingen en de
Genua. Dit om zich niet te compromittee
Te Llanduno heeft de Engelsche minister
van buitenlandsche zaken, Eden, een rede
gehouden, waarin hij de Spaansche kwestie
besprak.
„De gebeurtenissen van het laatste jaar,
aldus zeide hij, hebben geen verandering
gebracht in onze meening, dat de interventie
een fout is van hen, die intervenieeren. Wij
hebben een politiek van niet-inmenging ge
voerd naar den geest en naar den letter, doch
er bestaat verschil tusschen niet-inmenging
en onverschilligheid. Wij staan niet onver
schillig tegenover de handhaving der terri
toriale onschendbaarheid van Spanje, of
tegenover de buitenlandsche politiek van
een toekomstige Spaansche regeering, of
tegenover verwikkelingen in de Middelland-
sche Zee als gevolg van de inmenging van
anderen, en tenslotte staan wij niet onver
schillig tegenover de groote Britsche belan
gen in die zee. Er moet een duidelijk onder
scheid worden gemaakt tusschen niet-in
menging in zuiver Spaansche aangelegen
heden en niet-inmenging in zaken, waarbij
Britsche belangen op het spel staan".
Eden verklaarde, dat de zeerooverij na
het nemen van doeltreffende maatregelen
was geëindigd. De Britsche regeering be
treurt het Italiaansche antwoord, omdat de
ervaring heeft geleerd, hoe moeilijk het is,,
met vraagstukken als deze in de Londen-
sche commissie vorderingen te maken. Ten
zij vorderingen en snelle vorderingen ge
maakt worden, zal de bezorgdheid toe
nemen. Niettemin wenschten de Fransche
en Britsche regeeringen niet, dat het tot
een mislukking zou komen, die men aan de
procedure zou kunnen wijten, en derhalve
werd de Italiaansche verwijzing naar de
Londensche commissie aanvaard. Dat wil
niet zeggen, dat wij bereid zijn in een tac
tiek van uitstel te berusten, aldus vervolg
de de minister. In de eerstvolgende dagen
zal blijken, of de landen een ernstige
poging willen doen tot regeling van de
Spaansche kwestie in een geest van inter
nationale samenwerking. Wanneer die geest
aanwezig is, zal men goed op weg naar een
oplossing zijn. Als de commissie echter geen
vorderingen kan maken, vrees ik, dat het
nutteloos is, ons te verhelen, dat de toe
zij de bewakers zijn van een groote tradi
tie, die verdient te worden gehandhaafd.
De Vereenigde Staten, hoever zij ook van
Europa verwijderd liggen, kennen eveneens
deze zijde van den toestand. Engeland be
moeit zich niet met de regeer in gsvorm in
andere staten, doch deze verdraagzaamheid
moet wederkeerig zijn. Indien wij zeggen,
aldus de minister, dat wij er niet naar stre
ven van alle Europeesche staten democra
tieën te maken, moeten anderen niet trach
ten alle staten fascistisch of communistisch
te maken. Wij blijven een vrije democratie,
doch wij moeten bewijzen, dat wij bereid
zijn daarvoor dezelfde offers te brengen als
de voorvechters van andere politieke over
tuigingen. Daarom juich ik het van harte
toe, dat onze herwapening vordert en dat
zij nog versneld wordt, zooals de minister
president heeft aangekondigd.
Dengenen, die er op aandringen, dat En
geland den Volkenbond zal loslaten, en
naar overeenstemming met de staten buiten
den bond zal streven, antwoordde Eden,
dat hij evenzeer wenscht, dat de geschillen
met Duitschland, Italië en andere staten uit
den weg geruimd worden, doch dat een ver
betering van den toestand in één richting
niet ten koste van een verergering in andere
richting mag tot stand komen.
Indien de wetteloosheid blijft voortduren,
aldus besloot Eden, zal er zeker een crisis
komen. Temidden van de bestaande ver
warring en van de gruwelen in Europa en
het Verre Oosten moeten wij ons bezinnen
op wat gedaan kan worden, zonder dat wij
naar het onmogelijke streven of de gevol
gen te voorschijn roepen die wij wenschen
te voorkomen. Door nationale eenheid kun
nen en zullen wij slagen.
I stand ernstig is; de kenmerken van den
tegenwoordigen toestand zijn openlijke in-
i
leerden en leidden eveneens de andere
instellingen, waarvan Barmat de meerder
heid der aandeelen had verkregen.
Toen de Nationale Bank in 1932 aan
drong op terugbetaling der verleende cre-
dieten, overhandigde Barmat obligaties
der Duitsche „Wiederaufbauzuschlage"
met goudwaarborg, voor een bedrag van
2.775.000 mark, welke evenwel slechts
interest opbrengen van 1 April 1943 af!
Barmat had ze aangekocht tegen 16 der
nominale waarde.
Er is dus een nauw verband tusschen de
Barmat-affaire en de aantijgingen, die
door Rexisten en Vlaamsche nationalisten
den laatsten tijd tegen de Nationale Bank
werden gericht. Verscheiden malen wer
den aldaar huiszoekingen gedaan, waarbij
tal van documenten in beslag werden ge
nomen, die het bewijs zouden leveren, dat
de leiders der Nationale Bank reeds sedert
Februari 1930 wisten, dat achter beide
banken zich de beruchte financier Barmat
verschool, doch ook dat toen reeds valsche
wissels gepresenteerd werden.
In de rechterlijke ordonnantie van het
parket wordt nog verklaard, dat de ge
broeders Barmat de hoofdmedeplichtigen
zijn, de drie medebeklaagden vervulden
een secundaire rol en worden als de
slachtoffers van de hoofdschuldige afge
schilderd.
Berlijn is boos op Praag! En dat om een
paar carricaturen
Inderdaad, zoo is het. In de Duitsche
pers heerscht weer eens groote veront
waardiging, ditmaal over een tentoon
stelling te Praag, waar carricaturen van
Duitsche staatslieden en teekeningen be
treffende toestanden in Duitschland en
Italië worden getoond. Zij worden door de
Duitsche bladen beleedigend geacht .voor
Hitier en andere vooraanstaande persoon
lijkheden.
Op instigatie van den Tsjechischen mi
nister van onderwijs zijn een drietal
schilderijen verwijderd, wat echter de
Duitsche pers nog lang niet genoeg vindt!
Der Angriff schrijft Hierover: het feit,
dat een minister van het kabinet de ten
toonstelling heeft geopend en dat Benesj
protector van de tentoonstelling is, bewijst,
menging en verheerlijking van woordbreuk.
In dergelijke omstandigheden kan niemand
er zich over beklagen, indien het geduld
van degenen, die streven naar het vervul
len van hun plicht tegenover Europa, na
genoeg uitgeput is. Ik zou zeker geen kri
tiek willen oefenen op een staat, die zich
dan gedwongen zou voelen zijn vrijheid
van handelen te hernemen.
De toestand in het Verre Oosten.
Eden ging vervolgens over tot den toe
stand in het Verre Oosten en zeide, dat
Roosevelt in zijn rede te Chicago verschil
lende malen de situatie treffend heeft getee-
kend. In deze dagen van geweld en wette
loosheid, aldus Eden, is het goed voor ons,
dat de president van de machtigste repu
bliek ter wereld ons eraan herinnert, dat
wij ons niet zoo lang geleden plechtig heb
ben verplicht, af te zien van geweld als
werktuig van internationale politiek.
Eden sprak de hoop uit, dat op de negen-
mogendhedenconferentie allen aanwezig
zullen zijn, wier medewerking noodzake
lijk is.
Er is één factor, die tot tevredenheid
stemt: de versterking der Britsche betrek
kingen tot Frankrijk, hetgeen een groot
verschil is in vergelijking met 1935. Er is
niet alleen sprake van een belangengemeen
schap, doch deze twee groote Europeesche
democratieën beseffen meer en meer, dat
dat men hier te doen heeft met een repre
sentatieve tentoonstelling.
Men meene echter niet, aldus het blad,
dat wij met de verwijdering van. die drie
werken tevreden zijn. Er hangen er nog
veeli te veel, waar geen eerbaar oog op
kan rusten. Wat zou Praag wel hebben
gezegd, indien Berlijn een dergelijke ten
toonstelling van Masarijk zou hebben ge
organiseerd?
De Lokal Anzeiger schrijft, dat Duitsch
land op ernstige wijze is aangevallen.
Tsjecho-Slowakije kan de zaak niet rege
len door eenvoudig de caricaturen weg te
nemen. De regeering te Praag moet een
officieele verklaring afleggen en alge-
heele voldoening geven. De Duitsche natie
zal in geen geval de houding, welke de
Tsjechische regeering tot nu toe heeft
aangenomen, aanvaarden.
De Chineesche troepen hebben gisteren
weer eenige activiteit ontwikkeld in het
Noorden van Sjansi. Bij hun opmarsch zou
den zij door Ninkoe, Joeanping en Woetai
getrokken zijn. De Japanners zouden zich
in dit gebied teruggetrokken hebben.
De Chineesche troepen die in Soei joean
uit Kwei Koeateng verdreven zijn, trekken
zich terug op Saratsi en Paotau. Aan de
grens van Sjansi en Tsjahar zouden de
Chineezen in den pas van Ping hsing eenig
succes gehad hebben met een aanval op
Japansche troepen.
De positie van Buiten-Mongolië.
De correspondent van het Japansche blad
Nitsji Nitsji te Sjanghai bericht, dat een
verschil van meening bestaat tusschen den
Sowjet-Russischen ambassadeur in China,
Bogomolof, en den militairen attaché, gene
raal-majoor Levin. Naar verluidt, zou de
eerste hebben voorgesteld Buiten-Mongolië
aan China terug te geven en de troepen van
dit gebied op te doen nemen in het Chinee
sche leger, dat tegen de Japansche troepen
strijdt, doch generaal-majoor Levin zou hier
weinig voor voelen, aangezien hij vreest
voor een conflict tusschen Japan en Sowjet-
Rusland, wanneer de troepen van Buiten-
Mongolië tegen Japan zouden strijden.
Levin is, volgens den correspondent van het
Japansche blad van oordeel, dat de Sowjet
Unie zich buiten den strijd moet houden,
doch aan moet sturen op een internationale
inmenging in den rtrijd in China. Beide
tegenstanders zijn per vliegtuig naar Mos
kou gegaan om hun standpunt uiteen te
zetten. De correspondent hecht verder veel
waarde aan de nieuwe politiek van de Sow
jet Unie ten aanzien van China, welke
blijkbaar een definitie ven vorm heeft aan
genomen na de reis van Bogomolof naar
Moskou.
De correspondent van het blad te Tsitsi-
kar deelt mede, dat in de Sowjet Unie van
elke divisie een rigiment ter sterkte van
1500 man is gemobiliseerd en naar Buiten-
Mongolië is gezonden. Bovendien zouden
uit Blagovesjenek gemechaniseerde eenhe
den en afdeelingen van de luchtmacht ge
concentreerd zijn, gereed om naar Oelan
Bator te vertrekken, waar de toestand zeer
gespannen zou zijn.
Het incident met de auto's der
Britsche ambassade.
Te Londen wordt medegedeeld, dat sir
Robert Craigie opdracht heeft gekregen
den Japanschen autoriteiten mede te dee-
len, hoezeer de Britsche regeering het be
treurt, dat het incident met de auto's der
ambassade zoo snel gevolgd is op den eer
sten aanval, waarvan de ambassadeur het
slachtoffer was geweest. De opdracht aan J
Uit Batavia wordt gemeld, dat het
Nederlandsch-Indische marinevliegtuig de
T 1 bij Banda Is neergestort, toen het op
de reede aldaar wilde starten.
Het vliegtuig stortte van geringe hoogte
neer. Het toestel werd geheel vernield en
de vijf inzittenden werden gedood.
De slachtoffers zijn: de luitenant ter zee
der 2e klasse der koninklijke marine-
reserve E. van Haften, de majoor-telegra
fist-vlieger G. J. Radstaat, de sergeant
vlieger G. van der Hooft, de korporaal-
vliegtuigmaker P. L. Bogert en de zee
milicien-matroos-telegrafist E. F. Nolten.
Het toestel wordt door de „Zuiderkruis"
geborgen, een eskader is te Banda aan
wezig.
Vier lijken geborgen.
Nader wordt nog vernomen van het De
partement van Defensie, dat de lijken van
alle slachtoffers geborgen zijn, met uitzon
dering van den luitenant ter zee van Haften.
Het vliegtuig is vermoedelijk gezonken.
De begrafenis der slachtoffers zal op de
Banda-eilanden plaats hebben.
Levensbijzonderheden der slacht
offers.
Eibert van Haften werd 17 Juni 1906 te
Vlaardingen geboren. Hij was gehuwd. De
overledene was tweede stuurman der K.P.M.
18 Februari 1928 werd de heer van Haften
aangesteld tot militie-leerling zeewaarnemer,
waarna hij reeds spoedig als zoodanig werd
overgeplaatst naar het marinevliegkamp
MoroKrembangan.
In Mei van datzelfde jaar werd hij be
vorderd tot militie-adjudant-onderofficier-
waarnemer, eenige maanden later tot luite
nant ter zee derde klasse van de koninklijke
marine reserve en in 1931 tot luitenant ter
zee tweede klasse.
Gerrit Jan Radstaat werd 23 December 1901
te Ede geboren en was dus 35 jaar. Hij was
gehuwd en had 6 kinderen.
In 1917 kwam Radstaat als leerling-onder
officier in actieven dienst. Na het door-
loopen der verschillende rangen werd hij
10 December 1936 sergeant-majoor-telegra
fist. Hij behaalde in 1936 het internationaal
en een jaar later het nationaal vliegbrevet.
Gerard van der Hooft, de omgekomen
sergeant-vliegtuigmaker, werd 3 Maart
1909 te Recklinghausen (D.) geboren en was
dus 28 jaar. Hij was gehuwd en had geen
kinderen.
Van der Hooft diende hier te lande als
chauffeur-zeemilicien en ging in 1929 over
in actieven dienst als korporaal-vliegtuig
maker.
Als zoodanig ging hij in 1930 naar Indië,
behaalde daar in 1936 het marinevliegbrevet
en werd nog in datzelfde jaar tot sergeant-
vliegtuigmaker bevorderd.
De korporaal vliegtuigmaker Pieter
Leendert Boogert werd 26 Juni 1912 te Den
Helder geboren. Hij was dus 25 jaar.
Boogert was gehuwd en had 1 kind.
Als leerling vliegtuigmaker (M) kwam
hij 12 September 1929 in actieven dienst. In
1933 werd hij bevorderd tot korporaal
vliegtuigmaker. In 1935 ging hij naar
Indië, na hier te lande eerst nog het brevet
vliegtuigmitrailleur-schutter te hebben be
haald.
De zeemilicien-matroos-telegrafist E. F.
Nolten was een inlandsch dienstplichtige.
Hij was niet gehuwd.
De teraardebestelling van de slachtoffers
zal morgen, 17 October geschieden op een
nader te bepalen uur op de Banda-eilanden,
waar een eskader aanwezig is.
Het vliegtuig is gezonken en kan als ver
loren worden beschouwd.
Aneta teekent hierbij aan, dat rondom de
Banda-eilanden groote diepten aanwezig
zijn, dofch dat het nog niet bekend is waar
precies, en onder welke omstandigheden het
ongeval plaats vond.
Geen hulpmateriaal noodig.
Nog nader kan worden gemeld, dat de
reserve-luitenant van Haften, die bij het
ongeluk van de T-l is gedood, stuurman
tweede klasse bij de K.P.M. was.
Aangezien het geheele eskader van de
marine thans te Banda aanwezig is (ver
moedelijk in verband met de groote oefe
ningen), behoeft geen hulpmateriaal uit
Soerabaja naar de plaats des onheils te wor
den gezonden. Het marine-eskader wordt
op 23 October a.s. te -Soerabaja terugver
wacht.
Craigie is eerst verstrekt nadat men uitvoe
rig studie heeft gemaakt van het verslag
van den consul-generaal te Sjanghai, die
heeft medegedeeld, dat de Japansche auto
riteiten op de hoogte waren gesteld van den
weg, dien de auto's zouden volgen.
1500 K.M. Japansche stellingen.
De Japansche opmarsch langs den spoor
weg PeipingHankau is gevorderd tot
de Chineesche stellingen van Sjoentenfoe,
op 400 K.M. ten zuidwesten van Peiping.
De Japansche linies hebben thans een
lengte bereikt van 1500 K.M. en strekken
zich uit over vijf provincies met een opper
vlakte van 200.000 K.M.2. Naar schatting
staan op dit front 300.000 Japansche solda
ten. Met de Japansche troepen bij Sjanghai
en in Mandsjoekwo vormt dit een half
millioen man, d.w.z. het geweldigste Japan
sche leger, dat ooit over zee gekomen is.
De Belgische minister van financiën de
Man heeft in een te Antwerpen gehouden
vergadering der socialisten een redevoering
utgesproken, waarin hij met name ver
klaarde: Er is geen crisis in den boezem
der regeering, evenmin is er een crisis in
het regeeringsprogram, doch er is sinds
eenigen tijd een latente crisis in de regee
ringsmeerderheid.
De Man gispte de jongste verklaringen
van zeke katholieke en liberale sprekers,
die hij ervan beschuldigde tegelijkertijd te
willen deelnemen aan de regeering en aan
de oppositie, eenvoudiger gezegd, die niet
beantwoorden aan de formule van eenheid,
welke de coalitie der drie partijen, waarop
de regeering van Zeeland steunt, zou moe
ten kenmerken
Spreker zag eveneens de vorming van
een meer stabiele en meer samenhangende
meerderheid onder het oog „Wij wenschen,
aldus de minister, de andere partijen te
zien handelen, zooals wij hebben gehan
deld tegenover de Communisten en duide
lijk aan te geven wie met ons willen sa
menwerken en wie ons willen bestrijden.
Wij vreezen niet een toestand, welke de re
geeringsmeerderheid verminderd zou doen
schijnen", daar deze meerderheid sinds
langen tijd geen katholieken en liberalen
naast de socialisten omvat. In werkelijkheid
kan de regeering nog slechts rekenen op 'n
meerderheid, bestaande uit sociaal-demo
craten, katholieke-democraten en Vrijzin
nig-democraten (democratische liberalen).
Hoe eerder een nieuwe meerderheid als
zoodanig officieel bekend zal zijn, hoe be
ter het zal zijn. Zij is in het algemeen in het
parlement sterk genoeg".
Vanmorgen heeft zich in de steen
koolmijn Mulga te Birgmingham een
ontploffing voorgedaan, tengevolge
waarvan dertig arbeiders om het
leven zijn gekomen.
Nadere bijzonderheden zijn nog niet
bekend.
Haaien in de Theems. - Volgens be
richten in de Engelsche bladen zouden
visschers gisterenmorgen in de Theems
een school van dertig tot veertig groote
haaien hebben waargenomen. In de Clyde
is een jonge haai gevangen.
Geheime plannen uit vliegtuig
fabriek ontvreemd. - Gisteren is bekend
geworden, dat Scotland Yard op 't oogen
blik een onderzoek instelt naar aanleiding
van de verdwijning van geheime plannen
uit de bureaux van de Parnall Company te
Tolworth in Surrey, welke vliegtuigonder-
deelen vervaardigt. Het ministerie van
luchtvaart is in kennis gesteld van de
omstandigheden waaronder de ontvreem
ding heeft plaatsgevonden.
