DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het Fransche volk is politiek-rijp. No. 250 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 25 October 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. „Het Volksfront is ongebroken' zegt Chautemps. Rede van den Franschen minister president. Van Zeeland treedt definitief af. Zijn mede-ministers gaan met hem mee. Franco „zuivert" Asturië. Vreeselijk noodweer op Sumatra. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 25 October. De non-interventie blijft nog steeds de gemoederen bezig houden en hoewel Engeland c.s. zich momenteel koest hou den, gaat men in Italië door middel van de kranten bekend maken, dat men niet al te hard moet juichen. Zoo bevat de „Informazione diploma- tica" een artikel van officieuze zijde, waarin gezegd wordt, dat de wending, die de besprekingen te Londen hebben geno men, met veel aandacht in Italiaansche verantwoordelijke kringen gevolgd wordt. Het is een feit, aldus dit artikel, dat het Italiaansche initiatief in de vorige ver gadering, dat in alle te goeder trouw zijnde kringen als een werkelijke bijdrage tot de Europeesche samenwerking werd toe gejuicht, niet de gevolgen gehad heeft, die men ervan had mogen verwachten. Toen men tot de toepassing der aanvaarde be ginselen genaderd was, rezen er ernstige moeilijkheden, die de besprekingen be lemmerden en de resultaten der eerste bijeenkomst in gevaar brachten. De hou ding van den Russische gedelegeerde was in openlijken) strijd met hetgeen besloten was. Verder was de Britsch-Fransche houding tegenover het Russische standpunt onbegrijpelijk toegeeflijk, wat overigens in gezaghebbende Italiaansche kringen niet al te veel verwondering gewekt heeft. Het is een dwaasheid te gelooven, dat Italië nog meer belangrijke concessies kan doen. Klaarblijkelijk heeft de opruiming van het front in Asturië oppositie in Fransche en Britsche linksche kringen veroorzaakt. Men kan in de bestaande omstandigheden slechts vaststellen, dat de besprekingen opnieuw dreigen vast te loopen. Doch, al dus de „Informazione", het zou belache lijk zijn Italië daarvoor ook maar de ge ringste verantwoordelijkheid te willen opdringen. Dit artikel heeft een bijzonderen, indruk gemaakt, doordat de Informazione niet alleen geinspireerd, maar, naar men zegt, ook geredigeerd wordt door den chef der regeering in persoon. Daarbij komt nog, dat Mussolini gisteren een onderhoud met Von Ribbentrop gehad heeft. De Spaansche kwestie in Europa en de oorlog in China kunnen dikwijls in één adem genoemd worden. Deze week komt de negen-mogendheden-conferentie te Brussel bijeen om den toestand in China te bespreken. Daarbij komt Japan goed voor den dag, want ze heeft juist belang rijke strategische punten veroverd en daarmee als 't ware het Noordelijk deel van China ten Noorden van de Gele rivier. De Gele rivier blijkt in dezen oorlog zoowel strategisch als symbolisch van de grootste beteekenis te zijn. Het evenwicht in het Verre Oosten zal mogelijk om deze rivier komen te draaien. Immers, wan neer de Japanners van een verder opruk ken naar het Zuiden afzien en dus de Gele rivier niet overtrekken, dan zullen de Chineesche krachten Zuidelijk van die rivier, hoewel verzwakt blijven bestaan. Er blijft dan een Japansche militaire macht tegenover een uiterst vechtlustige Chineesche militaire macht, wat zou maken, dat een vrede, gesloten voor de Gele rivier, het karakter van een wapen stilstand zou dragen. Trekken de Japan ners de Gele rivier echter wel over en geven zij gevolg aan hun oorspronkelijke, toen nog met rumoer te Tokio verkondigde plannen om China's geheele militaire macht te vernietigen, dan zal dit op een militaire overheersching van China door Japan uit kunnen loopen.. Wil het echter zoo ver komen, dan zullen de Japanners militair den wind mee moeten blijven hou den, zooals zij die bij hun snellen op- marsch in het Noorden mee hebben gehad. Het ziet er echter op het oogenblik geens zins naar uit, dat dit het geval zal zijn. Eerder hebben de gebeurtenissen van de vorige week den indruk gegeven, dat Japan thans boete zal moeten betalen voor het oorspronkelijke snelle succes. De troepen, die uit Tientsin vertrokken waren naar het Zuiden en die reeds te Tetsjau waren aangekomen en vandaar al weer verder waren gegaan naar de Gele rivier, zijn daar op het oogenblik al weer verder vandaan dan zij dat de vorige week waren. Een plotselinge Chineesche uitval heeft deze troepen teruggedreven zeggen de Chineezen, maar in werkelijkheid te- ruggetrokken gevonden. Dat is ook wel begrijpelijk. Het gaat er nu maar om, of Japan de Gele rivier aan zal willen nemen als een barrière voor verder oorlogsgeweld, of dat het deze rivier alleen zal zien als een obstakel, waar even voor gepauzeerd kan worden, doch dat van geen beteekenis mag zijn voor Japan's drang. China's mi litaire kracht te breken en daarmede China's anti-Japansche gevoelens onder den voet te loopen. Zondag heeft de Fransche minister Chautemps te Chateauroux (Fr.) een nieuw volkshuis ingewijd en het congres van de radicaal-socialistische-federatie van Westfrankrijk gepresideerd. Na de vergadering werd een diner aange boden, waaraan Chautemps een tafel rede uitsprak. Chautemps De minister-president wees erop, dat bij de jongste verkiezingen is gebleken, dat het Fransche volk politiek-rijp is, de verkiezin gen zijn kalm verloopen. Volgens spreker is uit de verkiezingen het volgende op te ma ken: er bestaat geen strooming naar het extremisme, de meerderheid van de regee ring is gehandhaafd en de radicaal-socialis ten hebben 200.000 stemmen gewonnen. Verder zeide Chautemps, dat de radicaal socialisten een element van democratisch evenwicht vormen en derhalve mogen zij niet verzwakt worden. Derhalve is eenheid een eerste noodzaak. Spreker toonde aan, dat het niet waarschijnlijk is, dat het ko mende nationale congres de samenwerking met de linksche eenheid niet zou voortzet ten nu de toestand aanmerkelijk is ver beterd en de regeering wordt geleid door een radicaal-socialist. Hij wees erop, dat het gevaarlijk' zou zijn, de uiterst linksche par tijen in de oppositie te dringen. Vervolgens zette Chautemps het pro gramma van de regeering uiteen, dat bij de Kamer zal worden ingediend. Hij begon met te herinneren aan hetgeen tot stand is gebracht: de begrooting is weer in evenwicht gebracht, manipu laties op de wisselmarkt zijn verboden en de goudvoorraad is verbeterd. Spre ker wees op de noodzakelijkheid de begrooting in evenwicht te houden. Hij zal de Kamer vragen wetsontwerpen aan te nemen, waarbij de verhouding tusschen kapitaal en arbeid geregeld zal worden ,o.a. de regeling van arbeids conflicten en straffen op overtrêding van arbitrale regelingen. Bovendien zal een wetsontwerp worden ingediend, tot steun aan oude arbeiders, die geen bronnen van inkomsten hebben. Het onderzoek, dat zal worden ingesteld naar de producie, heeft niet ten doel terug te komen op de besluiten inzake de werk week van veertig uur, doch heeft ten doel de industrie methodisch te organiseeren, opdat de invoer kan worden verminderd en de uitvoer vermeerderd. Vervolgens ver klaarde de minister-ijresident, dat het voor het welzijn van het land noodzakelijk is, dat orde en rust heerschen opdat de sociale maatregelen succes zullen hebben. Ten aanzien van de buitenlandsche poli tiek zette de minister-president uiteen, dat de politiek van Frankrijk gericht is op het handhaven van den vrede. Spreker wenscht, dat in het tragische geval van Spanje een einde zal komen aan de schending van het recht, anders zullen Frankrijk en Engeland hun vrijheid van handelen moeten her nemen. Frankrijk wil met een ieder vrede houden, doch het is bovendien vastbesloten zijn grondgebied en zijn levensbelangen krachtig te verdedigen. Het is bereid nauw samen te werken met alle landen, die door hun daden te kennen geven hun interna tionale verplichingen na te willen komen en de vrijheid van anderen te eerbiedigen. Het republikeinsche Frankrijk is steeds be reid den vrede te dienen. De Belgische minister-resident Van Zeeland is gisteren te Brussel terugge keerd. Te zijnen huize heeft hij enkele intieme vrienden ontvangen. Onmiddel lijk daarna heeft hij aan zijn collega's uit de regeering zijn besluit medege deeld: Heden zal hij den Koning zijn ontslag aanbieden. Er kan geen twijfel bestaan, of de andere leden van de regeering zullen mèt hem heengaan. Hedenavond zal indien de Koning het ontslag aanvaardt, wat mag worden aangenomen aan het ruim twee en een halfjarig bewind van den heer Van Zeeland een eind zijn gekomen. De heer Van Zeeland is vast besloten, in de affaire der Nationale Bank de verdediging van zijn eer met alle kracht door te zetten. Het besluit van Van Zeeland. Volgens inlichtingen uit gezagheb bende Belgische kringen staat het thans vast, dat Van Zeeland den kabinets raad, die vanmiddag om vier uur bijeen zal komen, in kennis zal stellen van zyn besluit om af te treden. Stemmen uit het buitenland. Op het oogenblik, waarop Van Zeeland wederom het doelwit is van nieuwe aan vallen, komt de Engelsche pers hem weer te hulp. De „Financial News" richt in dit verband zelfs een werkelijke waarschu wing tot het Belgische volk. Het blad schrijft: „Het zou voor allen, die op de hoogte zijn van de Belgische aangelegen heden, duidelijk moeten zijn, dat de stabili teit en de welvaart van het koninkrijk ge heel afhankelijk zijn van het aanblijven of niet van Van Zeeland als hoofd der regee ring. Hij boezemt niet alleen in België, maar ook in het buitenland vertrouwen in. Wanneer hij zou aftreden, zou niets den val van den Belga kunnen verhinderen". Ook de Fransche bladen beschouwen het vooruitzicht van een Belgische crisis met ongerustheid. „L'Epoque" schrijft: „Van internationaal standpunt gezien zou deze crisis op een slecht oogenblik komen. Van Zeeland was door Frankrijk en Engeland ermede belast het onderzoek naar een economische ont wapening tot een goed einde te brengen. Zaterdag a.s. zal te Brussel de negen-mo- gendheden-conferentie bijeenkomen. Het in ternationale belang, zoowel als het Belgi sche belang, zouden dus onze buren er toe moeten brengen voorzichtig te zijn met een ministerieele crisis". De positie van Van Zeeland. Welingelichte Brusselsche kringen achten het zeker, dat Van Zeeland vanavond zal af treden en dat hij tegelijkertijd zijn Kamer zetel ter beschikking zal stellen. Hij is, naar men verzekert, vastbesloten zelf zijn verdediging te voeren en zijn belasteraars te vervolgen. De eerste minister is er van overtuigd, dat de regeeringsformule na zijn vertrek die van de Nationale Vereeniging zal moeten blijven. Een interview met minister Spaak. De „Westfalische Landeszeitung" behelst een gesprek van haar correspondent te Brussel met den Belgische minister van buitenlandsche zaken, Spaak, waarbij deze o.m. het volgende verklaarde: „Ik ben van meening, dat aan de op rechtheid van Duitschlands waarborg van onschendbaarheid ten opzichte van België niet te twijfelen valt. Het moet betreurd worden, indien men door onhoudbare ver dachtmakingen den waren stand van zaken zoekt te vertroebelen. De onafhankelijke richting der Belgische politiek kan ook door den Volkenbond geen gevaar loopen, want bij het geheele optreden van den bond moet steeds het souvereine recht tot zelfbeschik king der regeeringen afzonderlijk den door slag geven. Van een eventueele toepassing van artikel 16 van het Volkenbondspact en daarmede van de mogelijkheid van een militairen doortocht door ons land zonder onze voorafgaande toestemming kan geen sprake zijn. Wij zouden een dergelijk toe stemming daarvan afhankelijk stellen, dat zulk een doortocht eventueel geschiedt op grond van een gemeenschappelijke actie, waaraan minstens ook de nabuurstaten van België deelnemen. België zal het echter geen enkel land toestaan, zijn grenzen te schenden. Overigens zal de Belgische regee ring alles doen om de totstandkoming van een westelijk pact te bevorderen. België is van meening, dat de bestendigheid van den Europeeschen vrede afhangt van de tot standkoming eener harmonische verhouding tusschen de groote mogendheden, inclusief Italië. De vooruitzichten op zulk een westelijk pact zijn op het oogenblik echter niet bijzon der gunstig, daar eerst een algemeene ont spanning moet komen in de internationale kwesties, welke thans in het middelpunt der belangstelling staan". Tenslotte uitte Spaak zich als volgt over de negen-mogendheden-conferentie: „De conferentie zou haar taak slechts dan eeni- germate bevredigend kunnen vervullen, in dien zij niet van tevoren een soort gerechts hof vormt voor de handelingen van een be paald land, doch indien men eerlijk en ijverig er naar streeft, de bestaande tegen stellingen te overbruggen en daarmede een werkelijken grondslag voor den vrede te bereiken. Valencia maakt in het linksche gebied de nederlaag bekend. Het rechtsche hoofdkwartier deelt mede: „Asturië. Na de ineenstorting van het noordelijk front hebben wij ons gewijd aan de zuivering der verschillende zones. Wij hebben gisteren 6000 krijgsgevangenen bijeengebracht. De rechtsche colonnes die oprukken uit het Zuiden bevinden zich in de nabijheid van Sama de Langro, La Sel- guera en Carbayin. In Aragon hebben wij de hermitage San Pedro bezet. Aan het front van Madrid hebben wij een vijandelijken aanval afge slagen in den sector van Majadahonda. Aan de andere fronten geweer- en ge schutvuur. Franco Het communiqué van het departement van defensie te Valencia luidt: „Daar de weerstand onmogelijk was ge worden aan het Noordelijke front na den val van Villaviciosa, heeft de raad van Asturië besloten op 20 October Gijon te ontruimen. Vrijdag zijn de opstandelingen er binnen gekomen. Aan het Oostelijke front hebben de opstandelingen de Hermi tage San Pedro bezet na een verbitterden strijd op het blanke wapen. De regeerings- troepen deden echter een tegenaanval en heroverden de verloren stellingen. Aan het Zuidelijke front hebben wij verschei dene vijandelijke aanvallen in de Siërra de Peru afgeslagen". Vry kalme intocht in Gijon. Een speciale verslaggever van Havas meldt nog eenige bijzonderheden over de vermeestering van Gijon: De commandant van de 4de brigade van Navarre, wiens troepen opereerden tusschen den zuidelij - In de Pafembangsche Bovenlanden zijn 23 menschen om hel leven gekomen. Gisternacht heeft een verschrikkelijk noodweer geheerscht nbaij Loeboekling- gau, in de Palembangsche bovenlanden. Een verschrikkelijke wolkbreuk barstte los; door het noodweer zijn 23 men schen om het leven gekomen. De schade is enorm. Uit Benkoelen meldt Aneta nader: Tenge volge van een bandjir is de brug tusschen Loeboeklinggau en Moeara Oroepit vernield. Van hier worden 14 dooden gemeld. In de rivier Aer Klingi deed zich een bandjir voor, de zwaarste sedert vijftig jaar, vermoedelijk veroorzaakt door den zwaren regenval, gepaard gaande met aardverschui vingen. De groote ijzeren brug in den weg van Loeboeklinggau naar Soeroelangoen, welke vijftig meter lang is, is totaal weggeslagen. Ook de nieuwe brug over de rivier Aer Klingi is zwaar beschadigd. Enkele steun punten van de brug zijn als lucifershoutjes afgeknapt. Daar de bandjir juist plaats greep in den tijd dat de ladangs werden bewerkt, voerde de rivier veel hout mee. De resident is reeds ter plaatse gearri veerd, terwijl hedenochtend een ingenieur naar Loeboeklinggau is vertrokken. Gisterochtend is bij het opruimingswerk een inheemsch werkman verdronken. De afschuiving van den weg tusschen Ttjoeroep en Loeboeklinggau is zoodanig, dat deze groote postweg voor tenminste acht dagen zal zijn gestremd. Voor het instandhouden van de verbinding moeten de rivieren met een vlot worden overgestoken. ken weg van Villa-Viciosa naar Gijon en de kust, ontving bericht van de evacuatie van Gijon door de Asturiërs. Een piloot der nationalisten n.1., die tengevolge van een defect aan zijn machine een noodlan ding had gemaakt -ten westen van Gijon, zag kans de linies der zijnen weer te be reiken in gezelschap van een rooden com mandant, die met de nationalisten sym pathiseert. Hij verklaarde, dat hij juist door de stad gekomen was, die den nacht tevoren was ontruimd. Onmiddellijk wer den orders gegeven en werd de 4de bri gade in verscheiden colonne's verdeeld, die naar de stad oprukten. Het oprukken werd zeer bemoeilijkt door het feit, dat de Asturiërs voor den terugtocht de wegen hadden opgeblazen. Tegen half drie bezet te de zuidelijke kolonne het dorp Paon. De middelste colonne naderde Somio en die, welke langs de kust oprukte, bereikte reeds het uiterste strand van Gijon. De eerste patrouille's requetes trokken om 5 uur de stad binnen over den weg van Villa Viciosa en over den weg langs zee. Ontelbare witte vlaggen in den vorm van uit de vensters hangende beddelakens wapperden in den stroomenden regen. De stad heeft niet veel geleden, alleen de ruïnes van de kazerne van de guardia civil, van de kerk en van den schouwburg op de Pasco Begona vallen op. De muren zijn bedekt met plakkaten, waarin de be volking tot verdediging tot het uiterste wordt aangespoord. Het regende aanhou dend en de mist werd zeer dicht, toen tegen zevenen de generaal met een groote afdeeling onder groot enthousiasme aan kwam. In het Zuiden van de stad verrie den 50 meter hooge vlammen, dat de olie depóts in brand waren geraakt door een bom van een nationalistisch vliegtuig. De nacht was zeer rustig; men hoorde geen schot, geen ontploffing. Vrijdagmorgen om zes uur was het reeds druk in de straten, voornamelijk door de miliciens, die van alle kanten naar Gijon toestroomden. Het grootste deel kwam van het front van Oviedo, waar zij in den nacht hun stellingen, die zij meer dan een jaar hardnekkig hebben verdedigd, hadden verlaten. De leiders zijn gevlucht. De genie, versterkt met infanteristen, beijvert zich de wegen weer begaanbaar te maken. Het nationalistisch commando heeft nu een groot contingent en een aanzienlijke hoeveelheid materieel beschikbaar voor de andere fronten. In nationalistische mi litaire kringen hoopt men met deze nieu we krachten weldra de definitieve beslis sing te forceeren. Gisteren geen herderlijk schrijven voorgelezen. - Het herderlijk schrijven van de Duitsche bisschoppen, dat op de conferentie van Fulda is opgesteld, is Zondag nog niet in de Duitsche kerken voorgelezen. Volgens mededeelingen van katholieke zijde zal dit herderlijk schrij ven vermoedelijk Zondag 31 October a.s., den vooravond van Allerheiligen, worden voorgelezen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1