DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Groote successen van de Japanners.
No. 252 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 27 October 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Tsjapei in handen der Japansche troepen.
Sjanghai direct bedreigd.
Pegeeringscrisis in België.
Het proces tegen kolonel
de la Rocque.
Aangeklaagd wegens laster.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
A
PRIJS DER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 27 October.
De Italiaansch-Duitsche vriendschap is in
de geheele wereldpers al herhaaldelijk be
sproken en meer dan eens is er gewezen op
de waarde en de belangrijkheid van deze
vriendschap, die al heel vaak een gevaar
bleek te zyn voor de rust van Europa.
De Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, van Neurath, heeft nu in het Ame-
rikaansche dagblad „Journal and American"
een artikel geschreven over bovengenoemd
onderwerp en daarin wordt het volgende
gezegd, waarbij men natuurlijk bedenken
moet, dat hier de meening van een Duitscher
wordt weergegeven.
Von Neurath zegt dan:
„Het verloop en het resultaat van Mus-
solini's bezoek aan Berlijn heeft de niets
waardigheid der verdachtmakingen van een
deel der wereldpers ten opzichte van de
beide mogendheden bewezen, gelijk ook de
nietswaardigheid van de pogingen, Duitsch-
land en Italië tegen elkaar uit te spelen, of
hun samenwerking als van geen belang
voor te stellen. De wereld heeft er kennis
van kunnen nemen, dat Duitschland en
Italië niet slechts op het gebied der wereld
beschouwing punten van aanraking hebben,
maar ook ten opzichte van de doelstellingen
der practische politiek solidair zijn. Behalve
dit echter, is aan de wereld ook de zekerheid
gegeven, dat deze solidariteit van twee
sterke en omhoog strevende volkeren, geen
uitdaging of bedreiging van anderen betee-
kent, maar als een gemeenschappelijke waar
borg voor den algemeenen vrede, en tegen
over dezen en de cultureele erfenis van de
beschaafde wereld bedreigende gevaren wil
optreden. Het betreft hier noch een exclu
sieve blokpolitiek, noch een alliantie met
duistere of zelfs agressieve doeleinden. In
de laatste en eigenlijke beteekenis betreft
het een nieuwe volkeren-moraal en een
nieuw orde-ideaal, waarvoor beide naties
zich uitspreken en waarmede zy haar on
derlinge betrekkingen op een duurzame
basis van vertrouwen hebben kunnen stellen.
Gebaseerd op de axioma's van rechtvaar
digheid en achting van buitenlandschen
aard en buitenlandsche belangen, is dit
orde-ideaal echter niet beperkt tot de
Duitsch-Italiaansche belangen, is dit orde-
ideaal ook niet beperkt tot de Duitsch-
Italiaansche betrekkingen. Het heeft veeleer
een algemeen geldig karakter. Derhalve
gelooft men in Duitschland evenals in
Italië, ook gerechtigd te zijn tot de opvat
ting dat de Duitsch-Italiaansche politiek
van voorbeeldig karakter is en men wenscht
niets meer dan dat de realistische vredeswil,
die de levensrechten en levensnoodzakelijk
heden der volkeren eerbiedigt en daar
rekening mede houdt en waardoor Duitsch
land en Italië zich laten leiden, ook zal
worden tot den richtsnoer van de inter-
naionale politiek.
De groote afstand kan er oorzaak van zijn,
dat de Europeesche toestanden en ontwik
keling uit zoo groote verte gezien in Ame
rika soms niet geheel juist worden gezien
en dat ten opzichte daarvan misverstanden
ontstaan. In ieder geval echter, zal een
politiek feit van de beteekenis van het
bezoek van Mussolini aan Duitschland met
zijn indrukwekkende en onaantastbare do
cumentatie van den wil tot vrede en ver
zoening van twee groote landen een ge
beurtenis zijn, die buiten Europa ook voor
Amerika niet zonder waarde en beteekenis
is en die er toe moge bijdragen den blik te
scherpen voor de constructieve en den
vrede behoudende krachten van de oude
wereld".
11
Nogmaals, men moet bij het lezen van
bovenstaande bedenken, dat hier een
Duitsche minister aan het woord is. Daar
door is het artikel sterk gekleurd. Dat
Duitschland en Italië door dik en dim
samengaan, dat zij in de Spaansche kwestie
precies dezelfde gedachten hebben, dat zij
steeds in conflict zijn met de andere
Europeesche landen en dat deze andere
landen de politiek van beide rijken lang
niet vertrouwen, dat alles wordt door von
Neurath niet genoemd.
En waaruit de vredelievendheid moest
blijken tijdens Mussolinie's bezoek aan
Duitschland, is ons te eenenmale ontgaan.
Het Japansche offensief bij Sjanghai,
dat in den nacht van Vrijdag op Zater
dag begonnen is, dat Maandagmorgen
voor den duur van eenige uren werd
onderbroken en dat in den nacht van
Maandag op Dinsdag met ongekende
hevigheid werd hervat, heeft tot een
Japansch succes geleid da^ van zeer
groote beteekenis zal zijn voor het ver
dere verloop van den Japanschen aan
val op Sjanghai. Er is aan beide zijden
heftig gestreden, doch de Chineesche
stellingen hebben een bombardement
van de zware Japansche artillerie, dat
vier dagen en drie nachten onafgebro
ken heeft voortgeduurd, niet kunnen
doorstaan en de Chineezen hebben hun
stelling na een verbitterd gevecht en
met ontzettend zware menschenoffers
prijs moeten geven. Na gistermorgen is
deze aftocht van de Chineezen in een
snel tempo geschied. Vrij spoedig na
het bericht van den val van Tatsjang
komt namelijk de tijding van den val
van Tsjenjoe aan den spoorweg van
Nanking naar Sjanghai. Andere berich
ten, die ons gisteravond bereikten,
spreken ook reeds van Japansche be
zetting van Tsjapei en Kiangwan. Be
vestiging van deze laatste berichten
ontbreekt echter, want van andere zijde
werd gemeld, dat neutrale waarnemers
te Sjanghai zich gisteravond nog ervan
konden overtuigen, dat Tsjapei in Chi
neesche handen was.
Hoe dit ook zij, door de inneming van
Tsjenjoe hebben de Japanners als zij zich
hier handhaven het lot van Tsjapei toch
wel in handen. Immers hier beheerschen
zij zoowel den spoorweg van Sjanghai naar
Nanking als den verharden weg tusschen
deze beide plaatsen, waarover het andere
verkeer voor het grootste gedeelte geleid
werd. Weliswaar is hiermede een Japansche
overwinning nog niet volledig de „Hin
denburglinie" van de Chineezen ligt verder
in de richting van Nanking, doch aan den
anderen kant is dit Japansche succes toch
van niet te onderschatten beteekenis.
Als de Chineezen Tsjapei inderdaad al op
hebben moeten geven, dan is daarmede
eigenlijk hun sterkste bolwerk voor de ver
dediging van Sjanghai gevallen. Een ander
belangrijk punt van deze Japansche door
braak door de Chineesche linies is, dat de
Japanners hun operatieterrein thans aan-
zienliijk hebben uitgebreid en niet meer,
zooals in de afgeloopen maanden met zeer
groote legers op een klein gebied zitten,
waardoor niet te manoeuvreeren viel dan
ten koste van groote aantallen menschen-
levens. De Japanners komen nu weliswaar
voor de sterkste Chineesche verdedigings
linies te staan, maar hun vrijheid van be
wegen is thans grooter geworden. Een voor
deel dat te zwaarder telt omdat de Japan
ners thans ten volle van hun geweldig
overwicht aan materiaal kunnen profitee-
ren.
Een ander nadeel voor de Chineezen, dat
thans naar het schijnt begint te werken is
dat de oorspronkelijke goed uitgeruste
keurtroepen zoodanig verzwakt zyn, dat
het Chineesche oppercommando op groote
schaal minder goed geoefende en minder
goed uitgeruste troepen in den strijd moet
werpen.
Tsjapei gevallen!
Havas meldde gisteravond uit Sjanghai:
De Japanners hebben gisteren Kiangwan
en Tsjapei bezet. De Chineesche troepen, die
Tsjapei en Kiangwan ontruimen, zouden
zich terugtrekken op een linie, die over
Taisang, Kiating, Nantsjang en Soengkiang
loopt. Deze linie, die ongeveer in de rich
ting Noord-Zuid ligt, is 15 kilometer ten
Westen van Sjanghai gelegen. De terug
trekkende Chineezen hebben bruggen in de
lucht laten springen en wegen vernield.
Reuter meldde later, dat Japansche mari
niers een aanval op het Honkioe-park zijn
begonnen. De Japanners verklaarden heden
nacht, dat zij het Noorderstation van
Sjanghai bezet hadden.
De val van Tsjapei.
Nader meldt men uit Sjanghai:
Gelijk reeds gemeld is, hebben de
Japanneezen gisteren bij het aanbreken
van den dag de Chineesche verdediging
ten Noorden van de internationale
nederzetting verpletterd. Zij hebben
thans de renbaan van Kiangwan en het
dorp Kiangwan veroverd, het Noorder
station van Sjanghai bezet, evenals de
naburige bestuursgebouwen, die den
naar „Het Chineesche Alcazar" dragen,
voorts de spoorwegsplitsing van
Markhamroad (waar de lijnen Sjanghai
Nanking en SjanghaiHankau uiteen
gaan) en het station van Tsjensjoe.
In Tsjapei woeden branden over een
oppervlakte van verscheidene vierkante
mijlen. De Chineezen hebben hier mijnen
tot ontploffing gebracht en gebouwen in
brand gestoken, alvorens zich terug te trek
ken. De brand, die thans in deze stadswijk
voortwoedt, is naar men zegt de grootste,
die in het Verre Oosten is voorgekomen
sedert de aardbeving in Tokio in 1923.
Een handvol Chineezen houden nog steeds
stand in Tsjapei, dat thans door de Japan
neezen is omsingeld.
Tijdens de beschieting van Britsche voor
posten door een Japansch vliegtuig bij het
Jassfieldpark zijn geen Britsche slachtoffers
gevallen. Wel is een Italiaansch soldaat ge
dood door een granaat uit een luchtafweer-
kanon, die neerkwam in den Italiaanschen
verdedigingssector.
Waarnemers verhalen, dat de Chineesche
terugtocht in goede orde is voltrokken.
Chineesche terugtocht.
De Chineesche troepen ten Noorden van
Sjanghai zyn gedurende den geheelen dag
in vollen aftocht naar het Zuiden. De Ja
panneezen verwachten, dat hun tegenstan
ders óf vernietigd zullen worden öf in de
internationale nederzetting en de Fransche
concessie gedrongen zullen worden. De
buitenlandsche troepen, die de internatio
nale en de Fransche concessie bewaken,
hebben speciale voorzorgsmaatregelen ge
nomen.
Chineesche actie in het Noorden.
In het hoofdkwartier van Tsjang Kai Sjek
is een telegram ontvangen, waarin gezegd
wordt, dat de Chineesche troepen in het
Noorden tot een hevigen aanval zijn over
gegaan. Twee divisies zijn over de Tsjang
in het Noorden van Honan getrokken en
hebben den Japanschen troepen, die door
generaal Doihara gecommandeerd worden,
zware verliezen toegebracht. Bij zijn terug
keer van het front aan den spoorweg
TientsinPoekau heeft generaal Li Tsoeng
Jen, de bekende commandant van Kwangsi,
verklaard, dat zich in Kwangsi ten minste
een millioen geoefende soldaten bevinden,
terwijl twee miliioen voor den dienst ge
schikte mannen eenige militaire opleiding
genieten.
Nanking, een ondergrondsche stad.
Omtrent den toestand in de Chineesche
hoofdstad meldt de eerste correspondent
van Reuter de volgende bijzonderheden:
Bij alle ontmoetingen, die ik gehad heb
met de Chineesche regeeringspersonen, ben
ik onder den indruk gekomen van hun
vertrouwen en optimisme. Zij zijn er van
overtuigd, dat China er in zal slagen den
verwoeden Japanschen aanval, zoowel in
het Noorden ais aan het front van Sjanghai,
te weerstaan.
De selecte troepen van Nanking, die den
eersten stoot hebben opgevangen van den
strijd bij Sjanghai en wier verliezen uit den
aard zeer ernstig zijn geweest, zijn thans
vermengd met troepen uit alle Chineesche
provinciën, uit Kwangsi, Honan en Set-
sjoean, die verschillende dialecten spreken
en wier militaire waarde en geoefendheid
uiteenloopen, daardoor ontstaat een vol
strekt nieuwe toestand in de geschiedenis
van China.
De hoofdstad zelf is letterlijk in den grond
gedoken. Ik heb vanuit den tuin der Ame-
rikaansche ambassade een luchtoverval
waargenomen en zag hoe dertig bommen
neerkwamen op het vliegveld in het mid
den van de stad. Er waren daar geen Chi
neesche vliegtuigen en gebouwen werden
niet getroffen. Ik kwam ten zeerste onder
den indruk van de routine, die thans reeds
verkregen is in het ontwijken van de ge
varen der luchtaanvallen. Wanneer de
tweede sirene verklonken is, neemt de ge
heele bevolking de wijk in de ondergrond
sche schuilplaatsen. De straten loopen leeg,
het geheele zakenleven wordt stopgezet.
Wanneer het sein „Alles veilig" wordt ge
geven, komen allen weer te voorschijn en
hervatten hun dagelijksche bezigheden.
Niet alleen particuliere schuilplaatsen zyn
ingericht. In alle hoofdstraten zyn openbare
onderkomens en zelfs de verkeersagenten
hebben naast hun standplaatsen kleine on
dergrondsche schuilhoeken. De Japansche
luchtovervallen boezemen dan ook in het
geheel geen schrik meer in, te meer daar de
totale schade, die door de naar schatting
ruim 700 tot dusver neergeworpen bommen,
aan de militaire instellingen is aangericht,
verwonderlijk gering is.
Een bezoek aan de militaire hospitalen
heeft mij echter wederom onder den indruk
gebracht van de zware taak, waarvoor men
hier staat en van het hopelooze gebrek aan
medische voorraden. China mist volledig
ieder voorbereiding en uitrusting om het
hoofd te bieden aan dit enorme probleem
Een stroom van gewonden van de verschil
lende fronten wofdt hierheen gestuwd. De
Chineesche minister van gezondheid, dr.
Joei Heng Lioe, vertelde mij, dat er thans
150 militaire hospitalen zijn, maar dat er
een ernstig tekort aan artsen, geoefende
verpleegsters en medicamenten bestaat. Er
worden pogingen in het werk gesteld bui
tenlandsche artsen aan te werven. De mi
nister vertelde o.m. nog, dat vier roode
kruistreinen met gewonden door bommen
vernield zijn.
Vreugde in Tokio,
In Tokio heerscht een feeststemming over
de Japansche overwinning bij Sjanghai.
Ongeveer een millioen schoolkinderen en
leden van de jongemannenvereeniging heb
ben vanmiddag een optocht gehouden door
de versierde straten waarbij zij zonnevlag-
gen in de hand meedroegen en ten slotte
samenkwamen op het groote plein voor het
keizerlijke paleis in het centrum der stad.
De terugtocht der Chineezen,
Een zwarte rook hangt boven het Noor
den van Sjanghai en verhult de laatste
phasen van den terugtocht der Chineezen
voor de Japansche vliegtuigen, die in de
lucht rondcirkelen. Ten oosten van Tsjapei
echter waar de Chineesche troepen onge
dekt wegtrekken, worden zy hevig gebom
bardeerd door talrijke Japansche vliegtui
gen, die hun opmarsch volgen en herhaalde
lijk neerduiken om hen onder mitrailleur-
vuur te nemen. Men kent den omvang van
den Chineeschen terugtocht nog niet. Het
uitblijven van berichten uit de sectoren ten
noorden van Tasjang draagt er toe bij het
gevoel van onrust en de gespannen atmos
feer die vanmorgen in Sjanghai heerscht,
nog te doen toenemen.
De Koning heeft gistermorgen een begin
gemaakt met zijn beraadslagingen in ver
band met het aftreden van de regeering-
Van Zeeland. Als eerste ontving hij den
president van den Senaat, den heer Moyer-
soen. Daarna den oud-minister Hymans,
den Kamervoorzitter Huysmans, en den
oud-premier Jaspar.
In den loop van den dag zijn de bespre
kingen voortgezet. Achtereenvolgens ont
ving de Koning den voorzitter van de
links-liberale Kamerfractie, Max, den so-
cialistischen minister van staat Brunet, den
rexistischen senator De Mont, den voorzit
ter van den linkervleugel der socialisten,
Fischer en de ministers van staat, De
Broqueville, Deveze en Tschoffen.
De liberale parlementsfracties, die trouw
blijven aan het programma van Juni 1936
hebben in een dagorder verklaard, bereid
te zijn hun aandeel in de verantwoorde
lijkheid te dragen. Zij maken evenwel hun
deelneming ondergeschikt aan de vorming
van een regeering, waarvan „samenstelling
en leiding een garantie zijn voor een voor
zichtige, doch krachtige actie, welke het
vertrouwen van het land heeft, die verder
aan kwaadwilligen het zwijgen oplegt en
die het buitenland eerbied voor België af
dwingt".
Het ligt verder niet in haar bedoeling
beperkende voorwaarden te stellen voor
de oplossing der regeeringscrisis.
De rexistische kamerfractie heeft ver
klaard, dat de oplossing van de crisis te
vens het punt van uitgang voor een nieuwe
politiek moet zijn, die meer nationaal ge
oriënteerd is, de politieke en financieele
zeden verbetert en een oplossing zoekt
voor de sociale kwestie en voor het pro
bleem van de Vlamingen en Walen.
De communistische partij heeft verklaard,
dat de eenige oplossing die het volk kan
bevredigen is, de vorming van een regee
ring van democratische concentratie onder
leiding van een socialist.
Ondanks de politieke moeilijkheden is de
Koning van plan de manoeuvres, welke
morgen in het gebied van Namen zullen
^ginnen, bij te wonen.
De zitting der Kamers, die gistermiddag
gehouden zou worden, is op grond van de
regeeringscrisis Sine Die uitgesteld.
De leiders der Socialistische Party zijn
van oordeel, dat de leiding eener regeering
van nationale eenheid aan een socialist
zou moeten worden toevertrouwd.
Zooals men weet is de Socialistische Par
ty in het parlement het sterkst vertegen
woordigd, n.L met 70 van de 202 zetels. De
door de Belgische Werkliedenparty aan te
wijzen persoonlijkheid zou de minister van
financiën, De Man, zijn, die 'Van Zeeland
ook tijdens diens afwezigheid heeft ver
vangen.
Gistermiddag is het proces tegen kolonel
de la Rocque begonnen.
Zooals men zich zal herinneren heeft
Pozzo di Borgo kolonel de la Rocque aange
klaagd wegens laster. Op 24 Juli jX heeft
kolonel de la Rocque een vergadering van
plaatselijke leiders van de Parti Social Fran
cais te Lyon gepresideerd. Tijdens deze ver
gadering heeft de kolonel volgens een te
Lyon verschijnend blad over Pozzo di Bor
go gezegd, dat deze zich als patriot onteerde
door beschuldigingen te uiten, welke hy wist
niet waar te zijn. Pozzo achtte zich door
deze uitlating beleedigd en diende een aan
klacht in tegen den ldlder van de P.S.F.
Reeds 17 September j.L zou deze zaak door
de rechtbank behandeld zijn, doch een groot
aantal getuigen was niet verschenen en der
halve werd de zaak tot gisteren uitgesteld.
Als getuigen zijn gedagvaard de oud-minis
ter-presidenten Tardieu en Laval en de di
recteur van het weekblad „Gringoire" de
Carbuccia.
De voornaamste verklaring werd heden af
gelegd door den oud-minister-president An-
dre Tardieu. De advocaat van Pozzo vroeg
hem, of hij Pozzo kende, waarop Tardieu
antwoordde, dat hij hem eens had gezien.
Pozzo werd aan hem voorgesteld door een
hoog militair. Tardieu betreurde te moeten
zeggen, dat Pozzo uit dit persoonlijk onder
houd een krantenartikel had gemaakt, doch
Tardieu moest toegeven, dat Pozzo de waar
heid heeft gezegd. Vervolgens zeide Tardieu,
dat hij gedurende achttien maanden met ko
lonel de la Rocque in verbinding heeft ge
staan. „Kolonel de la Rocque kwam twintig
tot vijf-en-twintig keer bij mij in mijn par
ticuliere woning op bezoek. Bij zyn derde
bezoek vroeg hij om financieelen steun. Ik
heb de la Rocque gesteund, in April 1932
heb ik hem 60.000 francs gegeven, doch over
deze kwestie heb ik nooit in het openbaar
gesproken, noch er een woord over geschre
ven".
Geen bewijzen.
Mr. Ollivier heeft in het proces tegen ko
lonel de la Rocque als verdediger naar vo
ren gebracht, dat het gemakkelijk is zyn
cliënt te beschuldigen geheime fondsen te
hebben geïnd. Maar er zijn geen bewijzen.
De datum, waarop het interview met Pozzo
di Borgo is gepubliceerd, is de overlijdens
datum van Doumerque. Pozzo di Borgo wist
dus niet te kunnen worden tegengesproken
door den oud-president, wien Tardieu re
kenschap moest afleggen van het gebruik
der geheime fondsen. Vervolgens citeert de
verdediger ongunstige beoordeelingen van
Tardieu en besluit met te bevestigen, dat
zijn cliënt het slachtoffer van een waar com
plot is geworden, niet alleen omdat hij voor
zitter is der Fransche sociale party, maar
ook omdat hij het groote dagblad „Le Petit
Journal" vernieuwd heeft.
Overstroomingen in de Pyreneeën. -
In de Pyreneeën hebben zich overstroomin
gen voorgedaan. De Gave de Pau is ten
gevolge van nieuwe regens buiten de oevers
getreden. Twee dorpen worden thans door
het water bedreigd. Verscheidene bruggen
zijn weggeslagen en de dijk, welke een
ander dorp beschermt, kan van oogenblik
tot oogenblik bezwijken. De rivier Salat is
eveneens buiten haar oevers getreden. Zij
heeft het dorp Couflens overstroomd. Het
water staat tot de eerste étage der huizen.
Er zijn nog geen berichten ontvangen, dat
slachtoffers te betreuren zouden zijn.
De jongste anti-semietische onlusten
te Dantzig. - Volgens de Dantziger Vorpos-
ten zullen zich vandaag 22 personen voor
den rechter te Dantzig moeten verantwoor
den wegens diefstal van artikelen uit uit
stalkasten van door joden gedreven winkel
zaken. De bij de jongste anti-semietische
uitspattingen aangerichte schade wordt ge
raamd op 100.000 gulden.
De joodsche organisaties hebben besloten
de Duitsche firma's te boycotten. Zij zullen
de voorkeur geven aan Poolsche handela
ren.
In de speelzaal te Zoppot komen zoo
goed als geen joden meer. Een aantal gesi
tueerde joden heeft de vrije stad verlaten.
Lijken van schipbreukelingen aange
spoeld. - Aan de kust by St. Georges en St.
Denis zijn lijken aangespoeld van zeven
Spanjaarden, die by den ondergang van de
„San Jose" om het leven gekomen zyn. Bij
de schipbreuk was een twintigtal opvaren
den vermist geraakt.
Een ontaarde vader. - Een boer in het
dorp Grondzken (Duitschland), heeft zijn
vijfjarig zoontje levend verbrand, teneinde
een levensverzekeringspremie van 450 r.m.
te kunnen innen. Hij had de matras waarop
het kind lag te slapen, in brand gestoken,
door er een petroleumlamp onder te plaat
sen.