DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
A
Daverende speech van Mussolini.
No. 292 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 13 December 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
M* li
Italië verlaat den Volkenbond, „omdat
deze den oorlog propageert".
Massa-betooging te Rome.
PERSSTEMMEN.
Amerikaansche kanonneerboot
gezonken.
Door Japanners tot zinken gebracht.
VR A-ANTIVRIES
Prins Bernhard op
weg naar beterschap.
Britsche schepen aangevallen.
Drie petroleum-tankschepen
tot zinken gebracht
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. felef 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 13 December.
Daar gebeuren in het Verre Oosten
ernstige dingen, die tot groote moeilijk
heden aanleiding kunnen geven. De Ja
panners zijn den laatsten tijd steeds
brutaler geworden en wat zij Zondag ge
daan hebben, is wel het brutaalste wat er
gebeuren kon. Zij hebben een aantal En
gelsche en Amerikaansche schepen be
schoten en tot zinken gebracht, waarbij de
noodige slachtoffers gevallen zijn. En in al
die gevallen beweert Japan, dat het
hiervergissingen betreft!
Merkwaardig, zulke vergissingen! En
onbegrijpelijk tevens. Het moge waar zijn,
dat Japan zijn excuses heeft aangeboden
aan de Britsche en Amerikaansche regee
ring, met deze excuses is Japan er niet. En
evenmin is het er met zijn bekendmaking,
dat de Jangtse gedurende drie dagen niet
bevaren mag worden.
Japan's eigenmachtig optreden zal in
geheel Europa sterk bestudeerd worden en
nu reeds komen de Engelsche dagbladen
met felle kritiek op „de Japansche zee-
rooverij", zooals de incidenten genoemd
worden. En zij eischen, dat Engeland zijn
geduldige houding eindelijk maar eens
moet laten varen en krachtig moet op
treden.
De houding van de Engelsche regeering
kan zeer belangwekkend worden, maar
waarschijnlijk zal zij eerst contact zoeken
met Amerika, om daarna misschien geza
menlijk te protesteeren bij Japan.
Wij kunnen hier op het oogenblik moei
lijk méér schrijven over de incidenten en
over de eventueele gevolgen. Alleen weten
we, dat de toestand in het Verre Oosten
momenteel zeer kriek is en dat de oorlog
tusschen Japan en China op het oogenblik
al lang geen kwestie meer is tusschen twee
landen, maar dat deze zich thans heel ge
makkelijk tot een groot internationaal
conflict kan uitbreiden met niet te over-
ziene gevolgen.
Natuurlijk mogen wij geen verband zoe
ken tusschen de incidenten in China en het
uit den Volkenbond treden van Italië.
Beide gebeurtenissen staan op zich zelf.
Maar toch, ze komen tegelijk en juist met
het oog op mogelijke internationale ver<-
wikkelingen kan het besluit van Italië
belangrijker zijn dan het op 't oog schijnt.
Op zich zelf beteekent de stap van Italië
niet veel. Het was de laatste jaren dan wel
lid van den Volkenbond, maar practisch
bemoeide zich het er niet mee. Daarnaast
echter mag niet worden vergeten, dat
Italië's uittreden in onmiddellijk verband
staat met het anti-Kominternverdrag tus
schen Japan, Duitschland en Italië. Italië
wil zich in geen enkel opzicht meer binden
aan den Volkenbond en zoekt steeds meer
en meer contact met de twee andere ge
noemde landen.
Op het oogenblik moge het gemeen
schappelijk streven de bestrijding van het
communisme zijn, het zou waarschijnlijk
niet zoo vreemd zijn, als vandaag of mor
gen bekend werd, dat er een nieuwe
„Triple Alliantie" tot stand is gekomen.
Wij kunnen hier niet al de meeningen
in verschilende landen weergeven, maar
toch mogen wij de officieele Duitsche ver
klaring n. a. v. het Italiaansche uittreden
niet achterwege laten. Daarin wordt o. m.
gezegd:
„Het volledige falen van den Volkenbond
is thans een feit, dat geen bewijs en geen
bespreking meer van noode heeft. De ver
wachtingen, die vooral vele kleine staten
in den Volkenbond hebben gesteld zijn
steeds meer verdrongen door het inzicht,
dat de Geneefsche politiek der collectieve
veiligheid in waarheid heeft geleid tot een
collectieve onveiligheid.
Slechts uit Moskou kan men thans nog
een onbeperkte erkenning van de Geneef
sche idealen vernemen. Wanneer overi
gens hier en daar nog wordt geprobeerd
de mislukking van het instituut te herlei
den tot zijn gebrekkige universaliteit, is
dat zeer duidelijk een verwisseling van
oorzaak en gevolg. De motieven, die eerst
Japan, vervolgens Duitschland en thans
ook Italië hebben gedwongen den Volken
bond te verlaten, bewijzen duidelijk waar
de radicale fouten van zijn constructies en
de hem beheerschende politieke tendenties
liggen. Het is een hopeloos streven, deze
radicale fouten te willen verhelpen, door
gedeeltelijke hervormingen.
Of de te Genève blijvende groote mo
gendheden ook thans nog den wil zullen
hebben den Volkenbond als ernstigen
factor in hun politiek op te nemen, is hun
zaak.
Een terugkeer van Duitschland in den
Volkenbond zal echter nooit meer in over
weging kunnen worden genomen".
Wat verwacht werd en waarmede
iedereen reeds rekening hield, is ge
beurd: Italië is uit den Volkenbond ge
treden. De manier, waarop dat nieuws
officieel wereldkundig is gemaakt, was
weliswaar niet alledaagsch, wellicht ook
niet bizonder correct tegenover de an
dere Volkenbondsleden, maar niettemin
bizonder handig: een donderspeech van
Mussolini voor de menigte. En dus is
de Italiaansche massa weer tevreden en
blijft in Mussolini een grooten man zien.
De reden, waarom Italië den Volken
bond verliet, was al evenmin prettig
voor de andere leden: een verlaten tem
pel, die wankelt en waarin men niet
den vrede, maar den oorlog voorbereidt.
Zoo schetste Mussolini den Volken
bond.
Wij moeten hier over het ongetwijfeld
historische gebeuren iets meer uitvoeriger
mededeelingen doen, ook al, omdat de uit
treding van Italië zeker een gebeurtenis is,
die de aandacht waard is.
Groote drukte in Rome.
Stefani, het Italiaansche persbureau
schrijft, hoe reeds Zaterdagmiddag zich
drommen volks uit alle wijken van Rome
naar het centrum der stad begaven in af
wachting van Mussolini's rede aan het slot
der vergadering van den grooten Fascisti-
schen Raad. Tegelijkertijd kwamen uit alle
deelen van Italië soortgelijke berichten over
menigten, die naar de aangewezen verza
melplaatsen gingen om de rede van den
Duce door de opgestelde luidsprekers te hoo-
ren.
Zoo hebben tientallen millioenen Italia
nen in alle steden en alle gemeenten in de
provincie geluisterd naar de gebeurtenissen
op het Venetië-plein te Rome.
Het plein en de daarop uitkomende stra
ten waren zwart van de menschen: de
zwarthemden en het Romeinsche volk. De
voorbereiding van de massale volksbetoo-
ging was gelijk aan die op 9 Mei 1936, toen
het Italiaansche keizerrijk in Ethiopië werd
afgekondigd.
Om tien uur verscheen partij-secretaris
Starace op het balcon en verzocht de me
nigte om stilte daar de Groote Raad in vol
tallige zitting in het paleis zijn bijeenkomst
begonnen was. Vijf minuten later vertoonde
zich Mussolini aan het volk, dat wederom in
een geweldig gejuich uitbarstte. Partijsecre
taris Starace begon met te verklaren, dat
de Groote Fascistische Raad bij acclamatie
het voorstel van den Duce, dat Italië onmid
dellijk uit den Volkenbond zou treden, had
goedgekeurd. Minutenlange ovaties, aldus
Stefani, volgden op deze aankondiging. Toen
de stilte weer ingetreden was, kwam Musso
lini zelf aan het woord voor zijn met span
ning verwachte verklaring.
De Duce spreekt.
De historische beslissing, welke de Groote
Raad bij acclamatie heeft aangenomen en
welke gij met uw geestdriftige kreten hebt
ontvangen, kon niet langer worden uitge
steld, aldus Mussolini. Wij hebben geduren
de lange jaren de wereld het schouwspel
van ongehoord geduld willen bieden. Wij
hadden niet vergeten en wij zullen niet ver
geten, de beschamende poging tot economi
sche wurging van het Italiaansche volk, wel
ke te Geneve ondernomen is (kreten van
verontwaardiging uit de menigte). Maar
sommigen dachten, dat op een gegeven
oogenblik de Volkenbond het gebaar van
herstel gemaakt zou hebben, dat hij had
moeten maken. Hij heeft het niet gedaan en
heeft het niet willen doen. De goede bedoe
lingen van bepaalde regeeringen lijden
schipbreuk van het oogenblik, dat haar afge
vaardigden in contact komen met het heil-
looze milieu van het Geneefsche Sanhedrin,
dat bestuurd wordt door duistere krachten,
welke ons Italië, onze revolutie, vijandig
zijn. Was onder dergelijke voorwaarden onze
aanwezigheid op den drempel van Geneve
nog langer te dulden? Onze strijd en ons
temperament van soldaten leed eronder.
Het uur naderde, waarop gekozen
moest worden in het dilemma: Erin of
Eruit. Erin? (de menigte schreeuwt:
neen). Eruit? (de menigte schreeuwt:
ja). Ziedaar, hoe wij ons „genoeg" laten
hooren en ons zonder eenige spijt ver
wijderen van dezen wankelenden tem
pel, waarin men niet voor den vrede ar
beidt, maar den oorlog voorbereidt.
Mussolini
Het is gewoonweg grotesk om te gelooven
en te willen laten gelooven, dat er pressie
geoefend is om onze houding te bepalen. Die
is er niet en is er niet geweest. Die kon er
niet zijn. Onze kameraden van de spil Ber
lijn en Tokio hebben dat is de waarheid
een volstrekte terughoudendheid aan den
dag gelegd.
Het uittreden van Italië uit den Volken
bond is een gebeurtenis van groote histo
rische strekking, welke de aandacht van de
wereld getrokken beeft en waarvan de ge
volgen nog niet te overzien zijn. Niet hier
om zullen wij onze fundamenteele politieke
richtsnoeren, welke uit zijn op samenwer
king en vrede, los laten. Daarvan hebben
wij dezer dagen het zoo eclatante bewijs ge
leverd ten aanzien van den vrede in de
Adriatische Zee. De dreigende stemmen, die
van tijd tot tijd opgaan en misschien nog
meer zullen opgaan van den kant van de
kudden van de groote democratieën (leven
dig gefluit uit de menigte) laten ons vol
komen onverschillig. Een volk, dat als het
Italiaansche tot iedere opoffering in staat
is, kan niets gemaakt worden. Wij hebben
wapens in de lucht, te land en ter zee in twee
zegevierende oorlogen gestaald. Maar wij
hebben bovenal den heldhaftigen geest van
onze revolutie, welke geen menschelijke
kracht ter wereld ooit zal kunnen doen bui
gen.
Uitbundige ovaties.
De toespraak van Mussolini duurde in het
geheel tien minuten. Uitbundige ovaties
volgden. De menigte juichte nog steeds toen
de muziek het lied der zwarthemden reeds
begon te spelen. Om kwart over negen duur
de het gejuich nog steeds voort. Mussolini
kwam daarop weer op het balcon. Vijf ba
taljons soldaten, die opgesteld stonden op
het verlichte plein, zongen toen de cantate
der legionnarissen en de Giovinezza. Een
spreker kondigt door de microfoon aan: „De
woorden van den Duce zijn in goeden grond
gevallen, als het zaad, dat bloemen geeft tot
het oogenblik, waarop de plant een krach
tige boom wordt". Om vijf minuten voor
half tien begon een défilé van de vrijwillige
strijders in Afrika en Spanje.
Besluit bekend gemaakt aan het
V ol kenbondssecretariaat.
Na de zitting van den Grooten Fascisti-
schen Raad heeft de minister van buiten-
landsche zaken, graaf Ciano, den secretaris
generaal van den Volkenbond een telegram
gezonden, luidende: „In verband met de be
sluiten van den Grooten Raad van het fas
cisme deel ik aan het Secretariaat mede, dat
op den datum van 11 December 1937 Italië
uit den Volkenbond treedt".
De indruk te Londen.
De redevoering van Mussolini heeft gee
nerlei verrassing gebaard in Londen, waar
men reeds verscheidene dagen het uittreden
van Italië uit den Volkenbond verwachtte,
en ziet er een bevestiging in van de deel
neming van Rome aan den groep Italië,
Duitschland en Japan en als een gebaar te
gen de collectieve veiligheid. Van practisch
standpunt verwacht men geen gevolgen
voor de loopende werkzaamheden van den
Volkenbond, aangezien het lidmaatschap
van Italië reeds geruimen tijd slechts nomi
naal was. Een der redenen, die Italië er toe
gebracht hebben tot dezen stap over te
gaan, is naar de Londensche meening, dat
thans gemakkelijker druk zou kunnen wor
den uitgeoefend ter verkrijging van een her
ziening van het handvest. In ieder geval
mag dit besluit geen invloed uitoefenen op
de opening van Engelsch—Italiaansche be
sprekingen. Een demarche van Engeland bi.
de Italiaansche regeering kan dus niet ver
wacht worden.
Fransche persstemmen.
In de Epoque schrijft Donnadieu: Musso
lini verdeelt de wereld in twee kampen. Hi.
heeft de hoop verloren, Engeland en Frank
rijk te intimideeren en hen er zoo toe te
brengen, te onderhandelen. Laten wij erop
bedacht zijn, dat hetgeen zich afspeelt be
slissend is. Indien de liberale staten stand
willen houden, moeten zij een politiek van
orde en vastberadenheid voeren, en sterk en
eensgezind blijven.
Naar Marcel Pays in de Excelsior schrijft,
wint het vermoeden veld, dat zich van de
beroemde as BerlijnRome de aandrijving
te Rome bevindt en de rem te Berlijn, waar
men met ongeduld de ontwikkeling afwacht
van de jongste gedachtenwisselingen tus
schen de Britsche, Duitsche en Fransche
staatslieden.
Door het gebaar van Rome, aldus schrijft
Leroux in de Populaire, is de temperatuur in
Europa eenige graden gestegen. Wij zouden
willen, dat de landen, die hun verantwoor
delijkheidszin jegens Europa en jegens den
vrede hebben behouden, zich aaneensluiten
teneinde de gevolgen ervan te vermijden of
te neutraliseeren. De Romeinsche correspon
dent van de Jour wyst erop, dat Rome niet
van samenwerking afziet.
Hongaarsche meening.
De Hongaarsche pers wijdt veel ruimte
aan de rede van Mussolini. De officieuze or
ganen spreken met groote voldoening over
het besluit van den fascistischen raad. Zij
noemen het uittreden van Italië een ernstige
waarschuwing aan het adres der mogend
heden, die een politiek van isolement en on
verstand toepassen. Zij constateeren met
leedwezen een groeiende verkoeling in de
Engelsch-Italiaansche betrekkingen.
Men hoopt echter, dat de door den Ita
liaansche stap geschapen toestand niet van
langen duur zal zijn.
De geheele pers is het er over eens, dat
de Volkenbond hervormd moet worden, op
dat hij met een redelijke kans op succes de
vraagstukken kan behandelen, welker op
lossing, van Hongaarsche standpunt bezien,
beslist noodzakelijk is.
De strijd tusschen Japan en China,
hoe belangwekkend wellicht ook, nu
het gaat om de stad Nanking, wordt
geheel naar het tweede plan verscho
ven door de actie der Japanners in de
wateren.
Behalve eenige incidenten met Brit
sche schepen waarop wij elders
nader zullen terugkomen is er een
buitengewoon belangwekkend iets ge
beurd: de Amerikaansche kannonneer-
boot „Panay" is door de Japanners tot
zinken gebracht.
De Panay was Zondagochtend reeds door
een vuurlijn van Japansche schepen geva
ren, terwijl het schip vluchtelingen uit
Nanking opnam, en ging daarna ongeveer
28 mijl boven Nanking voor anker. Ze was
zoo ver opgevaren, om buiten het bereik
van eventueel vallende granaten te blijven.
Op deze z.g. veilige plaats werd het schip
echter door Japansche vliegtuigen aange
vallen en tot zinken gebracht.
Van de opvarenden konden er 55 de kust
bereiken, w.o. ook de commandant, die
evenwel een zijner beenen gebroken heeft.
Nog anderen werden zwaar gewond, maar
konden zich eveneens redden.
Volgens de tot nog toe ingekomen be
richten bevonden zich aan boord o.m. twee
secretarissen van de ambassade te Nanking.
Wat er met hen gebeurd is, was vanmor
gen nog niet bekend.
Intusschen zijn het Engelsche oorlogsschip
Bee en twee Amerikaansche schepen naar
de plaats van het ongeluk gevaren, terwijl
de regeering der Vereenigde Staten last
heeft gegeven, een nauwkeurig onderzoek
in te stellen.
Vijftien gewonden.
De Amerikaanscne ambassadeur heeft
medegedeeld, dat vijftien opvarenden van
de Panay gewond werden, sommige zelfs
zeer ernstig. Aan boord van het schip be
vonden zich drie Italianen, hiervan is één
gewond.
De overlevenden zijn te Hohsien in de
provincie Anwei aan land gebracht Onder
hen bevinden zich de vier ambtenaren van
de Amerikaansche ambassade. Het Britsche
oorlogsschip „Bee" stoomt op volle kracht
de rivier op om de overlevenden te hulp te
komen en naar Woehoe, ongeveer tien mijl
afstand van Hohsien, te geleiden.
Hasegawa biedt verontschuldi
gingen aan.
De bevelhebber van de Japansche ma
rine in China, vice-admiraal Hasegawa, is
in een pinas van het vlaggeschip „Izoemo"
naar het ongeveer een halve mijl
ANTIROEST
Vraagt Uw garagehouder
f 3.50 per 5 liter bus
Hoofdwond geheel genezen.
De particuliere secretaris van
Z. K. H. prins Bernhard, jhr. mr.
C. Dedel, verstrekt ons heden
middag 't volgende communiqué:
„Sinds het laatste communiqué is
uitgegeven, is de verbetering van
den toestand van prins Bernhard
geleidelijk voortgeschreden. Niet
temin blijft rust nog geboden. De
hoofdwond is genezen.
De toestand vam hofjager Spek
blijft gunstig. De operatiewond is
goed genezen en er is reeds een
begin van bewegingsmogelijkheid
in de knie."
verder liggende Amerikaansche vlagge
schip „Augusta" gekomen om den Ameri-
kaanschen bevelhebber, Yarnell, zijn ver
ontschuldigingen aan te bieden inzake het
incident met de Panay.
Japansche lezing van het incident.
In een communiqué van de Japansche
marine-leiding wordt gemeld, dat maatre
gelen worden genomen vice-admiraal Hasa-
gawa de volledige verantwoordelijkheid
voor het incident van de Panay op zich te
doen nemen. Het incident wordt „buiten
gewoon ongelukkig en ten zeerste te be
treuren" genoemd.
Verder wordt in het communiqué ver
klaard, dat de Japansche legerleiding
berichten had ontvangen over het vluchten
van de Chineesche troepen uit Nanking per
stoomschip. De marine-luchtmacht kreeg
toen opdtacht deze schepen te achtervolgen
en te bombardeeren. Tijdens deze operatie
is ook de Panay getroffen, zoodat het schip
is gezonken.
Het ernstige incident met het tot zin
ken brengen van een Amerikaansche
kanonneerboot is niet het eenige nieuws
uit het Verre Oosten.
Direct daaraan voorafgaande en er
onmiddellijk mee in verband staande
zijn de incidenten met de Britsche sche
pen en tankschepen, die öf beschoten
óf tot zinken gebracht zijn.
Allereerst een paar berichten.
Zondagmorgen werd het Britsche oorlogs
schip „Lady Bird" ter hoogte van Woehoe
door een Japanschen granaat getroffen. De
commandant werd licht gewond en een
matroos werd gedood.
Eveneens werden de Engelsche oorlogs
schepen „Scraba" en „Cricket", die op de
Jangtse op 3 K.M. afstand van Nanking voor
anker lagen, door Japansche vliegtuigen
aangevallen. De bommen misten echter hun
doel.
Tenslotte werd de Britsche kanonneer
boot „Bee" aangevallen, alsmede de Brit
sche sleepboot „Tsingtah" beschoten.
En uiteindelijk wordt vandaag melding
gemaakt van het tot zinken brengen van
drie petroleum-tankschepen, de „Meiping",
de „Meishia" en de „Meian", allen vermoe
delijk varende onder Amerikaansche vlag.
De indruk in Engeland.
De beschieting van verscheidene Britsche
oorlogsschepen door Japansche batterijen
te Woehoe heeft in Britsche diplomatieke
kringen een zeer pijnlijken indruk gemaakt.
De regeering heeft slechts een kort ver
slag ontvangen van de Britsche plaatselijke
autoriteiten, dat de telegrammen der pers
agentschappen bevestigt.
Officieele kringen zijn in afwachting van
vollediger inlichtingen. Zij willen zich vóór
de ontvangst dezer berichten niet uitlaten
over de gevolgen, welke aan deze inciden
ten moeten worden gegeven.
Het is evenwel niet buitengesloten, dat de
Britsche regeering te Tokio tegen een her
haling van dergelijke incidenten zal pro
testeeren.
Britsche pers verontwaardigd.
De Britsche pers is zeer verontwaardigd
over de incidenten. De „Daily Telegraph
and Morning Post" kan niet gelooven, dat
hier opzet van de Japansche regeering in
het spel is, temeer aangezien op het oogen
blik baron Ishii te Londen is om Engeland
te overtuigen van de goede zaak van Japan.
