DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Chineezen melden successen
Groote veldslag te wachten?
No. 13 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Maandag 17 Januari 1938
140e Jaargang
De algemeene toestand.
De dood uit de lucht.
De Fransche
regeeringscrisis.
Bonnet en Blum hebben
achtereenvolgens de op
dracht tot het vormen van
een regeering teruggegeven.
Chautemps aanvaardt opdracht.
PIRITUS THEELICHTJE
De Spaansche burgeroorlog.
De kerkstrijd in Duitschland
Zware storm boven Engeland.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 17 Jan.
Meerdere malen is reeds een en ander
meegedeeld over de houding, welke de
Japansche regeering zich geeft om haar
optreden in China te rechtvaardigen, en
telkens heet China zelf de eenige oorzaak
van den thans woedenden oorlog, die ech
ter nog steeds niet bij dezen naam wordt
genoemd.
Thans heeft de regeering te Tokio weder
een verklaring gepubliceerd over haar
politiek ten aanzien van China. Zij zegt
daarin:
„Zelfs na de bezetting van Nanking
heeft de Japansche regeering tot dezen
dag niet nagelaten haar geduld te bewijzen
en de Chineesche nationale regeering de
laatste kans te geven op haar houding
terug te komen.
De Chineesche regeering heeft zich niet
verwaardigd de werkelijke bedoelingen
van Japan te erkennen en zij blijft hard
nekkig verzet bieden zonder eenige con
sideratie met den beklagenswaardigen
toestand van het Chineesche volk of de
handhaving van den vrede en de orde in
het Verre Oosten.
Daarom heeft de Japansche regeering
besloten voortaan niets meer met deze
regeering te maken te willen hebben en
te wachten op de vestiging en de ontwik
keling van een nieuw Chineesch regiem,
dat met Japan een harmonieuzen. samen
hang zou kunnen vormen, waarop men
werkelijk zou kunnen rekenen.
Japan zou met een dergelijk regiem ten
volle kunnen samenwerken om de Chi-
neesch-Japansche betrekkingen te regelen
en een geheel nieuw China op te bouwen.
Het heeft geen zin te beweren, dat het
geen vooraf gaat, geen enkele wijziging
brengt in de door de Japansche regéering
goedgekeurde politiek.
Deze blijft vastbesloten de territoriale
onschendbaarheid en souvereiniteit van
China te eerbiedigen, evenals de rechten
en belangen van iedere andere mogend
heid.
De verantwoordelijkheid van Japan voor
zoover betreft de handhaving van den
vrede in het Verre Oosten is zelfs van nu
af aan veel grooter dan te voren.
De Japansche regeering rekent er dus
vast op, dat alle Japanneezen nog grootere
krachtsinspanningen zullen ondernemen
om de belangrijke taak, welke voor de
natie is weggelegd, te vervullen."
Men ziet het, Japan blijft bij de rol,
welke het steeds heeft aangenomen: het
bieden van hulp aan een haars inziens be
klagenswaardig volk en het bewaren van
den vrede in het Verre Oosten. En dan
gaat het door met het strooien van bom
men en het brengén van verdere ver
schrikkingen, zonder dat het officieel den
oorlog durft verklaren.
In welingelichte kringen te Tokio ver
wacht men na de verklaring der Japansche
regeering, dat wel alle betrekkingen met
de Chineesche centrale regeering verbro
ken en de militaire operaties voortgezet
zullen worden, met het doel, haar vol
komen te vernietigen, doch een oorlogs
verklaring acht men niet waarschijnlijk.
Alsof het een bijzonderheid was, wordt
gemeld, dat de regeering van Mandsjoek-
wo de Japansche politiek in China zal
steunen. Van den vazalstaat zou moeilijk
iets anders kunnen worden verwacht.
Er komen natuurlijk ook uit Japan zelf
stemmen, die getuigen van steun aan het
streven der regeering. De bladen spreken
eenstemmig de verwachting uit dat Japan
de regeering te Peiping als wettige Chi
neesche reseering zal erkennen, en dat
een dergelijke erkenning zou kunnen wor
den uitgebreid tot soortgelijke regeerm
an die in Midden- en Zuid-China wel-
St ontstaan. Volgens de Hotsji Spmboen
zouden Rome en Berlijn reeds^ met-offi
cieel hebben doen weten, dat zijhetn
Chineesche bewind zullen er
dra Tokio voorgegaan is. He* bla^f chi
meening, dat van dat oogenblik af Chma
een tweede Spanje zou w0*~ tegen
Peiping burgeroorlog zou voere g
Tsjang Kai Sjek zooals Salamanca tegen
BaDewSordvoerder van het mi^te^eit™"
buitenlandsche zaken heeft a
landsche journalisten verklaard,
regeeringsverklaring in feite betrek
king beteekent der diplomatieke
kingen tusschen Japan en het bew
Tsang Kai Sjek. Tevens ^eekent zu
verbreking der vredesonderhandel
Deze zouden evenwel hervat kunne
den zoodra de maarschalk bewijs levert
van zijn oprechtheid tegenover Japan.
In antwoord op een ^betref ende vraag
zeide de woordvoerder dat J?Pa" x on.
de regeering van Tsjang Kai voorloopige
derhandelen en evenmin de
regeering van Peiping hee onder-
de dagelijksche kwesties zal
handelen met de plaatselijk® autoritei
De burgemeester van Tsjingtau, admiraal
Sjen Hoeng Li, is benoemd tot gouverenur
van Sjantoeng, in opvolging van generaal
Han Foe Tsjoe, die te Hankau voor den
krijgsraad moet terecht staan.
De strijd in het westen van Sjantoeng
schijnt thans meer in het voordeel van de
Chineezen te verloopen. Volgens mededee-
ling van Chineesche zijde hebben zij
Tsjausjen en Poesjing heroverd. Volgens
Chineesche berichten hebben de Chineezen
ook in Oost-Anwei en Zuid-Kingsoe succes
sen behaald.
Hoenan gebombardeerd.
Gemeld wordt, dat vijftig Japansche
vliegtuigen Tsjangsja, de hoofdstad van
Hoenan, hebben gebombardeerd. Hierbij
zijn talrijke dooden gevallen.
Felle strijd om Soetsjau verwacht.
Naar gemeld wordt, bedraagt het aantal
Chineesche manschappen, samengetrokken
langs de spoorlijnen van TientsinPoekau
en van Loenghai onder persoonlijk bevel
van maarschalk Tsjang Kai Sjek, in totaal
ongeveer 400.000. Alles duidt er op, volgens
Domei, dat wellicht binnenkort de grootste
veldslag der huidige vijandelijkheden zich
ter verdediging van Soetsjau zal afspelen.
Gaat de Chineesche ambassadeur
Tokio verlaten?
Een ambtenaar der Chineesche ambas
sade te tfokio heeft zes hutten eerste klasse
en twee hutten derde klas gesproken op de
Empress of Asia, die op 20 Janauri a.s. van
Yokohama naar Sjanghai en Hongkong ver
trekt.
Spoorweg van Tsjoengking naar de
sovjet-grens.
De Chineesche regeering maakt plannen
om een spoorweg aan te leggen van Tsjoen-
king, den nieuwen zetel van de Chineesche
regeering, met de sovjet-Russische grens.
Het doel van dezen spoorweg is het vervoer
van oorlogsmateriaal uit Eurona naar China
te vergemakkelijken. De weg zal worden
aangelegd onder leiding van sovjet-Russi
sche ingenieurs, terwijl de sovjet-unie ook
het materieel zal leveren.
Tsjoenking zal dan op 67 uur reizen van
de Russische grens liggen.
De bedoelingen van Japan.
Het verluidt, dat het Japansche ministe
rie van buitenlandsche zaken aan de diplo
matieke vestigingen in het buitenland een
verklaring heeft getelegrafeerd met de op
dracht een uiteenzetting te geven van de
ware bedoelingen van Japan jegens de
vreemde regeeringen.
De nationale regeering in China
afgezworen.
Om twaalf uur gistermiddag wapperden
van alle door Chineezen bewoonde huizen
in Yokohama vijfkleurige vlaggen ter ver
vanging van de vlaggen met een witte zon
op een blauw veld. Dit vlagvertoon moet er
op wijzen, dat de Chineezen te Yokohama
de Chineesche nationale regeering hebben
afgezworen en de voorloopige regeering der
Chineesche republiek steunen.
De verwoesting der Chineesche
industrieën.
Het officieele Chineesche Central News
Ageny publiceert een verklaring van den
Chineeschen minister van economische
zaken, dr. Wen Hay Wong, volgens welke
de verwoesting van een groot deel der Chi
neesche industrieën in Sjanghai door de
Japanneezen niet behoeft te beteekenen,
dat de industrieele toekomst van China
duister is, aangezien het land over ontzag
lijke minerale hulpbronnen en over meer
dan voldoende arbeidskrachten beschikt.
Zulke tijdelijke verliezen, aldus de minister,
kunnen den weg effenen voor verplaatsing
van de industrieele centra van de kustste
den naar het binnenland, waar de in
dustrieën geleidelijk weer kunnen worden
opgebouwd.
Wong raamt de verliezen, die de Chinee
sche industrieën te Sjanghai tot December
j.1. hebben geleden, op bijna drie milliard
Chineesche dollars. Van de honderden
Chineesche fabrieken in het industrieele en
economische centrum van China zijn niet
meer dan ongeveer honderd erin geslaagd,
het bedrijf te verplaatsen naar het binnen
land d w.z. hoofdzakelijk Hoepeh en Hoenan
in Midden-China en Szetsjwan in West-
Handgranaat geworpen in de
internationale nederzetting.
Gisteravond is een handgranaat geworpen
in de internationale nederzetting naar de
kantoren van het dagblad Hwameipau, dat
door Amerikanen in het Chineesch wordt
uitgegeven. Een Chinees werd ernstig, twee
Chineezen zijn licht gewond. De man, die
den handgranaat geworpen heeft, is ont
komen.
Vertrek van Chineezen uit Japan.
De Chineesche consul heeft de te Joko-
hama wonende Chineezen gewaarschuwd
dat zij er zich op moeten voorbereiden, op
20 Januari te vertrekken, waarschijnlijk
met de Empress of Asia.
Plunderende politiemannen.
Het Amerikaansche oorlogsschip Mar-
blehead heeft den toestand te Tsjofoe rus
tig aangetroffen, gister echter zijn ongere
geldheden voorgevallen. De winkels zijn
gesloten tot de situatie is opgehelderd.
Het corps tot behoud van den vrede begon
n.L te plunderen, toen de Chineesche Ka
mer van Koophandel weigerde een ver
zoek tot uitbetaling van 60.000 dollar in te
willigen. De politie volgde het voorbeeld
van het corps en sloeg eveneens aan het
plunderen. Vandaag echter heeft de Ka
mer van Koophandel er in toegestemd de
gevraagde som uit te betalen, waarop de
rust wederkeerde.
Japanneezen zoeken crediet in
Amerika.
De New-York Times publiceert een be
richt, volgens hetwelk Japansche instriee-
len zouden trachten een crediet van 50
millioen dollars in de Vereenigde Staten
te krijgen, bestemd''Voor den aankoop van
machinerieën.
De terugroeping van den Japan-
schen ambassadeur in China.
Frankfurter Zeitung betreurt dit
besluit.
De Frankfurter Zeitung neemt met een
gevoel van spijt kennis van het besluit
der regeering van Tokio de diplomatieke
betrekkingen met China te verbreken.
Het blad schrijft: Een nieuwe fase van
den oorlog begint. De oorlog zal met
grooter hevigheid worden voortgezet.
Tokio is van meening, dat de vrede, welke
het in den afgeloopen zomer rechtvaardig
achtte, thans te zacht is. Men eischt open
lijk de leiding op het vasteland van Azië.
China verklaart dat dit streven onaan
vaardbaar is. Over het tragische misver
stand, dat de beide verwante volken
scheidt, kan geen brug worden geslagen.
Het zijn opnieuw de wapenen, die moeten
spreken.
Het besluit van Japan beteekent een
offensief op Kanton. Zal het verlies van
deze stad de Chineezen toegeeflijker ma
ken of zulen zij met den moed der wan
hoop tegenstand bieden, daarbij rekenen
de op hun eenigen bondgenoot: de onein
digheid van hun rijk?
Dit antwoord houdt het militaire en po
litieke lot in van dezen oorlog, welks
kenmerk is, dat zijn voortzetting voor
beide partijen onvoordeelig is.
Japan zal gedwongen zijn zich nieuwe
middelen te getroosten om het doel te
verwezenlijken, waarvan men niet weet
of het den inzet waard is. Het is niet de
nederlaag, welke Japan moet vreezen,
doch vooral de verspilling van kostbare
krachten.
Een nieuw leger en een nieuwe
tactiek, zegt Tsjang Kai Sjek.
„Ik ben bezig een nieuw leger slag
vaardig te maken. Twee maanden heb ik
noodig om de aan het front van Sjanghai
verslagen divisies weer op te bouwen. De
oorlog is in een nieuw stadium gekomen."
Zoo verklaarde maarschalk Tsjang Kai
Sjek den specialen correspondent van
Reuter in het hoofdkwartier te velde in de
provincie Hoenan. „Onze tegenstand", zoo
vervolgde de Chineesche opperbevelheb
ber, „zal niet geconcentreerd worden op
sommige sleutelposities. Wij zullen ge
bruik maken van de uitgestrektheid van
ons land en het Japansche leger onophou
delijk bestoken. Wij zullen ons verder
westwaarts moeten terugtrekken. Maar
den strijd zullen wij voortzetten. Alle Chi
neesche regeeringsleiders zijn het hierover
eens. Met de verovering van Nanking zijn
de Japansche moeilijkheden toegenomen.
Hun doel, de vernietiging der Chineesche
regeering, is hiermede geenszins dich
terbij. Van nu af zullen mijn krijgsver
richtingen erop gericht zijn, een groot
Japansch leger op Chineeschen grond te
houden. Hoe langer dit duurt, des te
grooter inspanning zal dit voor Japan
beteekenen".
Tenslotte deed de maarschalk een be
roep op Amerika en Engeland, hem oor
logsmateriaal te verschaffen.
Bonnet heeft geen kans gezien een nieuw
ministerie samen te stellen. Hij, de man in
wiens financieele capaciteiten men destijds
zooveel vertrouwen had, dat men hem als
ambassadeur uit Washington terug riep om
de Fransche financiën weer in een goed
spoor te leiden, heeft gemeend niet op vol
doenden steun te kunnen rekenen en heeft
daarom den president verzocht hem te ont
heffen van de opdracht tot vorming van een
nieuwe regeering, waarin hij zelf de porte
feuille van financiën weer had willen
nemen. De socialisten zijn bij hun stand
punt gebleven, dat zij aan een ministerie-
Bonnet geen steun kunnen geven. De radi
caal-socialisten hadden wel medewerking
toegezegd, maar toch ging dit niet van
harte. Immers de Kamergroep dezer partij
had die medewerking toegezegd met 32
tegen 26 stemmen en 40 onthoudingen.
Doordat de socialisten hun medewerking
bleven onthouden, zag Bonnet zich genood
zaakt af te zien van verdere besprekingen
met allerlei politieke kopstukken en dus
verdere pogingen tot het vormen van een
ministerie te staken. Hij heeft dienaangaan
de de volgende verklaring aan vertegen
woordigers der pers gegeven:
„Aangezien de socialistische fractie mij
niet alleen de deelneming aan de regeering,
die ik haar aanbood, maar ook haar steun
weigerde, kon ik geen regeering vormen,
hoewel de radicaal socialistische partij mij
daartoe aanmoedigde Ik ben er mij van
bewust mijn plicht jegens het land te heb
ben gedaan. Na de dramatische uren, die ik
met mijn vriend Chautemps heb beleefd,
toen ik op 29 Juni 1937 uit Washington te
Parijs aankwam, kan ik met trotsch consta-
teeren, dat de technische situatie van onze
financiën hersteld is. De bewone begrooting
is in evenwicht. In de schatkist bevindt zich
een bedrag van ongeveer zeven milliard.
Wij hebben de leening van zes milliard aan
Londen terugbetaald en op dit oogenblik,
ondanks deze aflossing, ondanks het be
langrijke deficit op onze handelsbalans, zijn
de goudreserves, die beschikbaar zijn voor
de defensiebehoeften, belangrijker dan zes
maanden geleden. De technische inspanning
is echter niet voldoende. Onder de zoo ern
stige omstandigheden, waarin wij ons be
vinden, moeten de krachten der landsbur-
gers zich aaneensluiten voor het heil des
land".
Bonnet is dus niet geslaagd. Mede op zijn
advies heeft Lebrun daarop gister aan Leon
Blum verzocht de regeeringsvorming op een
verbreed volksfront-program op zich te
nemen. Nog gisteravond is hij zijn bespre
kingen met zijns inziens daarvoor in aan
merking komende figuren begonnen, maar
ook hij stiet reeds aanstonds op moeilijk
heden. Immers heeft de republikein Paul
Reynard, dien hij had gepolst, medegedeeld
de aanvaarding van een portefeuille afhan
kelijk te stellen van iemand, dien hij
(Blum) meende niet te kunnen vragen. De
communistische parij zou hem steunen en
Thorez en Duclos zegden toe een porte
feuille te zullen aanvaarden. De radicaal
socialisten bleken minder grif te zijn in het
toezeggen van deelneming aan een door
Blum te vormen regeering. Zij hebben tot
vannacht kwart over twaalf beraadslaagd
en toen waren zij het er nog niet over
eens. Zij hebben zich ertoe bepaald Dala-
dier op te dragen nadere inlichtingen te
vragen over het program van een regeering
van nationale eenheid en over de vermoede
lijke samenstelling van zoo'n regeer ing.
Blum heeft op die vragen niet lang ge
wacht en hedenmorgen den president mede
gedeeld, dat ook hij meent de aanvaarde
taak tot het vormen van een regeling niet
te kunnen volbrengen. Zoodat de crisis nog
voortduurt.
Wie zal nu pogen haar op te lossen?
Verklaring van Blum.
Bij het verlaten van het Elysée zeide
Blum tot de persvertegenwoordigers: „Ik
heb getracht een combinatie tot stand te
brengen, die ik zelf stoutmoedig had ge
noemd. Wij moeten aannemen, dat zij dat
inderdaad was, want ik ben niet geslaagd.
Ik constateer overigens, dat zij door de
openbare meening gunstig ontvangen was
Er restte mij dus een zuivere volksfront
combinatie. De radicaal-socialistische frac
tie heeft gisteren vergaderd en er bleek
daar een zekere oppositie tegen deelneming
der communisten aan de regeering te zijn.
Onder deze omstandigheden kon ik alleen
maar van mijn pogingen afzien. Ik acht het
nutteloos mij langer in te spannen".
Chautemps heeft vanmorgen een be
zoek aan het Elysée gebracht.
Hij heeft zich in beginsel bereid ver
klaard een nieuwe regeering te vormen.
Verbruikslechts één
vijfde cent per uur
De rechtsche luchtvloot in actie.
Uit Spanje komen geen andere berichten
dan van actie der luchtmacht van generaal
Franco.
Zoo deelt de minister van landverdedi-
ging mede, dat Zaterdag twee keer drie
Savoia-vliegtuigen van Palma en Majorca
bommen hebben geworpen op Barcelona.
De schade is gering en er zijn slechts wei
nig slachtoffers.
Een communiqué van het ministerie van
defensie deelt mede, dat drie rechtsche
driemotorige vliegtuigen, waarvan één
neerkwam op 200 m. afstand van 't Engel-
sche schip Seabank Spray.
Drie rechtsche vliegtuigen zijn boven
Valencia verschenen en hebben het dorp
Cabanal en de omgeving van de wijk Las
Arenas gebombardeerd. Er vielen vijf doo
den en veertig gewonden.
De Broederraad van de Belijdende Ker
ken heeft een verklaring opgesteld, die
gister in alle kerken is voorgelezen en
waarin gewezen wordt op het belang van.
een religieuze opvoeding van de kinderen
der aanhangers van de Belijdende Kerken.
De verklaring dringt er bij de ouders op
aan weerstand te bieden aan de gemeen
schapsscholen, die geen godsdienstig on
derwijs geven en er op aan te dringen, dat
hun kinderen op „belijdende" scholen
worden opgevoed.
Het aantal predikanten en leider der
Belijdende Kerk, dat thans in arrest zit,
bedraagt zeventien; dominee Niemöller
wordt nog vastgehouden. Naar verluidt
zit hij in de Moabit-gevangenis.
De politie heeft de apologetische cen
trale in Berlijn-Spandau gesloten en ont
bonden. Deze centrale stond in verband
met het centrale comité voor binnenland-
sche zendingen. Hoofd ervan was ds. Wal-
ter Künneth, die 'n leidende rol heeft ge
speeld in de nieuwsgeving der Belijdenis
beweging.
Verschillende gewonden.
Engeland werd Zaterdag geteisterd door
een zwaren stormwind, welke gevaar voor
de scheepvaart opleverde en veel materieele
schade aanrichtte. De Midland Express
vertraagd en licht beschadigd door een
neergevallen seinpaal, de Imperial Airways
heeft al haar diensten op Parijs gestaakt.
De Valera had een moeilijken overtocht uit
Ierland naar Engeland voor zijn bespre
kingen met de Britsche regeering. De En-
gelsche minister Eden, die voornemens was
per vliegtuig naar Parijs te gaan, heeft de
reis per trein en boot gedaan. Het vertrek
van het Cunard motorschip Carintha is tot
des avonds uitgesteld. Verscheidene kleine
stoomschepen verkeerden in nood, terwijl
een vaartuig, ter hoogte van Dorset, waar
de zee zeer woelig was, vermist wordt.
De hevige storm heeft de Isle of Thanet,
waarmede Eden naar Engeland terugkeer
de, anderhalf uur opgehouden. Bij het bin-
nenstoomen van de haven van Folkestone
stiet het schip tegen den kademuur, waar
door het schade opliep aan den voorsteven
boven de waterlijn.
Aan de promenade van Abersysthyth is
door den storm een schade van twintig dui
zend pond sterling aangericht.
Den geheelen dag heeft boven Engeland
de storm gewoed, de schade is aanzienlijk
en verscheidene personen werden gewond,
vooral aan de kust. Te Blackpool bereikten
de golven een hoogte van 25 meter. Overal
moesten de schepen een toevlucht zoeken in
de havens. Voor de kust van Pembroke is
het schip Fermanagh vergaan, de kapitein
is verdronken.
Den geheelen dag heeft de storm over
Britanië gewoed. De lijst van ongelukken is
groot. Zoo is een onbekend stoomschip,
naar gemeld wordt, met man en muis ver
gaan buiten Rhoscolyn in Anglesey. Te
Cardiff is een treiler binnengeloopen met
een doode aan boord. De man was door een
geweldige golf tegen het dek geslagen en
gedood. Het Britsche s.s. Copeland is te
Bristol binnengeloopen en heeft gemeld,
dat een lid der bemanning vermist wordt,
terwijl, twee opvarenden gewond zijn. Men
heeft nog geen nader nieuws ontvangen
van het hulpschip der vloot Warbahadur,
dat op den Atlantische Oceaan in moeilijk
heden was geraakt. De Britsche Destroyer,
die uitgeloopen was om assistentie te ver-
len en zou de Warbahardur naar verwacht
werd niet voor middernacht hebben kunnen
bereiken.
