DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Prinses maakt een autotocht. Toenemende spanning bij Soetsjou. V.V.V. ontvangt de journalisten. No. 14 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Dinsdag 18 Januari 1938 140e Jaargang De algemeene toestand. De Chineezen schijnen op het oogenblik Hangtsjou te bedreigen. DE JAPANSCHE CENSUUR. De taalstrijd in België. „Ik heb zoo'n idee..." Feest te Londen. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 18 Januari. Zooals men weet, heeft Chautemps giste ren opnieuw een opdracht gekregen, een Fransch ministerie samen te stellen. Hij aan vaardde de opdracht en is direct aan den arbeid gegaan. Gisteravond laat nog gaf hij een uiteenzetting van zijn plannen en daar bij sprak hij den wensch uit, dat hij gaarne de socialisten zag deelnemen aan de regee ring, die hij zich voorstelde te vormen. Hij voegde hieraan toe, dat de radicalen hem van harte hebben aangemoedigd. Havas wist gisteravond laat nog te mel den, dat Chautemps waarschijnlijk niet zal kunnen rekenen op de deelname van socia listen aan zijn kabinet, maar wel zou hij hun steun kunnen verkrijgen. Hij heeft aan Georges Bonnet de portefeuille van finan ciën weer aangeboden, terwijl Delbos dan aan buitenlandsche zaken zou blijven. In de soc.-radicale Kamergroep heeft Chautemps verklaard dat het incident met de commu nisten geen enkele invloed op de betrek kingen der soc.-radicalen met de socialisten had. Chautemps rekende er op ook zonder de socialistische medewerking eefl kabinet te kunnen samenstellen. In politieke kringen meent men ook dat hij hierbij zal slagen. Indien de socialisten zijn pogingen zou den doen mislukken, zou de president een beroep op Sarraut kunnen doen, om weer een volksfront-ministerie te vormen, met deelname of steun der socialisten of weder om Blum als kabinetsformateur aanwijzen, aangezien zijn partij dan verantwoordelijk zou zyn. Chautemps heeft in Hotel Matignon ver der nog Cueuille, Pierre Cot en Paul Bon cour ontvangen. De zitting van den socialistischen partij raad begon om half tien. Deze was eigenlijk bijeengekomen om het plan van Blum tot een kabinet van nationale vereen iging te bespreken, maar zal nu den nieuwen toe stand onder oogen moeten zien. Blum werd optvangen met luide toejuichingen en kreten als „De macht aan Blum". Zoowel de delegatie der linkergroepen als de administratieve commissie der C.G.T. gaven nogmaals een verklaring ten gunste van het Volksfront. De laatste verzocht om een nieuwe bijeenkomst van het nationale volksfrontcomité. Op het oogenblik is nog niets naders be kend over de pogingen van Chautemps, waar algemeen wordt aangenomen, dat hij vandaag nog een nieuwe regeering zal weten te vormen. Gistermiddag zijn de besprekingen tus schen de Engelsche en Iersche ministers be gonnen. Er was een vrij groote menigte Ieren die De Valera bij zijn aankomst in Downing Street hartelijk toejuichte en ook minister Brown, die even later arriveerde, kreeg een hartelijk applausje. Het eerste onderhoud heeft van half drie tot ruim half zeven geduurd en na afloop is een communiqué uitgegeven waarin niets anders vermeld wordt dan dat de ministers „een algemeen overzicht van hangende kwesties hebben behandeld". Vanmiddag zullen de besprekingen, worden voortgezet. De Valera bleef nog na de besprekingen in Downing Street met Chamberlain en MacDonald. Naar vernomen wordt waren de bespre kingen open en hartelijk. De Valera begon met uiteen te zetten, dat alleen een herstel van een vereenigd Ierland een blijvende vriendschap tusschen beide landen in stand zou kunnen houden. De vertegenwoordigers van het Vereenigd Koninkrijk verklaarden, dat geen wijziging kon komen in de betre - king tusschen Eire en Noord-Ierland zonder toestemming van dit laatste. Na eenige e- sprekingen werd overeengekomen over te gaan tot de landsverdediging, hoewel ™rdeelin^la%e™i«eTs besproken zal kunnen worden. Vervolgens werden landsverdediging, financien en han del behandeld. Het luchtvaartbureau van de vlootder Ver Staten heeft het voornemen voor 1941. 2050 vliegtuigen te bouwen 1910, zooals eerst het plan was, volgens een mededeeling van vice-adm.raal Cook de chef van het bureau de deelde voort^mede, •ebracht,zullen worden. 0*»!^ aantal departement van mar». •SfÏÏSfo-k, dat, hoewe], op het P™- gramma voor het komende jaar 1920 vli g tuigen stonden, men verwachtte dat teg het einde van deze periode s echts WCI t* stellen zouden gereed zijn gekomen ten g volge van beperking van de beschiKoa "ëT/ommistie voor het toestaatvan gel den van het Huis van «gevaerdrtdenherf aanbevolen 553.266.494 dollar ter beschik Het wordt thans steeds duidelijker, dat de Japanners het voorzien hebben op Soetsjou-foe. Worden zij daar de baas, dan kunnen zij het verkeer over den Loenghai-spoorweg afsnijden. Het Chineesche leger neemt daarom alle mogelijke maatregelen ter versterking van genoemde plaats, welke gelegen is hij het knooppunt van den Tientsin- Poekou-spoorweg en den Loenghai- spoorweg en die zich bevindt, waar Sjanteng, Kiangsoe en Houan aan el kaar grenzen. Volgens een bericht uit Chineesche bron zouden de Japanners op het oogenblik 428.000 man troepen in China hebben aan de verschillende fronten. Japan had aanvan kelijk tien divisies naar China willen zen den, maar toen het China niet dadelijk voor zijn wil kon doen buigen, werden nog zes gewone divisies gestuurd met zes reserve divisies. Indien Japan inderdaad voornemens is Centraal-China binnen te vallen, zal het zijn strijdmacht moeten verdubbelen. Dezelfde Chineesche zijde spreekt met klem het bericht tegen, dat 500 of 600 man Japansche troepen in de buurt van Macao zouden zijn geland. Opnieuw strijd bij Hangtsjau. Sterke Japansche versterkingen zijn van Sjanghai naar Hangtsjau gestuurd, om gene raal Tsjang Fakwei te beleten deze stad, welke eenigen tijd geleden door de Japan ners is bezet, maar sindsdien ondanks aan voer van Japansche troepen, bedreigd is ge weest, in te nemen. De Chineesche troepen rukten eenige dagen geleden op van een punt op een zestig kilometer afstand van de stad en bevinden zich thans tien kilo meter ten Westen van Hangtsjau. Zij trach ten door de Japansche linies heen te breken en gisteren heeft men in de stad den ge- heelen dag het schieten van de troepen ge hoord. De Japansche militaire autoriteiten heb ben den staat van beleg afgekondigd in de wijk Poetoer.g aan de overzijde van de Jangtse, waar een leger van een 3000 onge regelde Chineesche soldaten het den Japan ners den laatsten tijd lastig maakt. Japansche ambassadeur uit China teruggeroepen. Volgens berichten uit Sjanghai heeft de Japansche ambassadeur in China, Kawagoe, aan de pers medegedeeld, dat hij door zijn regeering telegrafisch is teruggeroepen, aan gezien de regeering te Tokio wil breken met maarschalk Tsjang Kai Sjek. Van welingelichte zijde wordt verder ver nomen, dat hij vervangen zal worden door een plaatsvervangend ambassadeur, die de betrekkingen van Japan met de „verschil lende machten in China" zal onderhouden. Het Japansche volk moet beter worden voorgelicht. De Japansche regeering heeft naast de regeeringsverklaring plannen aangekondigd voor een mobilisatie van het Japansche volk, zoowel wat betreft financiën en nij verheid als moreel. Admiraal Soeëtsoegoe, minister van binnenlandsche zaken, heeft een conferentie gehad met den secretaris generaal van het kabinet, om definitieve plannen uit te werken. Minister-president Konoje zal binnenkort een onderhoud heb ben met gedelegeerden van het Huis van Afgevaardigden en het Heerenhuis, ten einde volledigen steun te vragen voor de regeering in haar politiek van voortgezette vijandelijkheden tegen China. Ook met de financieele leiders zal de minister een der gelijke bespreking hebben. Intusschen zal op voorstel van den minister van justitie overal een nationale campagne worden ge voerd om de regeeringspolitiek uit te leg gen, teneinde te bereiken, dat de natie ge sloten de regeering zal steunen in haar po king te stellen voor de vloot in het komende belastingjaar. Dit is 26.723.186 dollar meer dan in het afgeloopen jaar en hierdoor zal het mogelijk zijn 22 nieuwe schepen op sta pel te zetten, hierbij inbegrepen twee slag schepen, die elk meer dan zeventig millioen dollar kosten, verder twee kruisers, acht tor pedojagers, zes onderzeeërs en vier hulp schepen. Bovendien stelde de commissie voor gel den ter beschikking te stellen voor het af bouwen van meer dan zeventig schepen, die reeds op stapel staan. gingen om op doeltreffende wijze den nieuw ontstar.en toestand baas te worden. Er zal een propagandacommissie worden samen gesteld, bestaande uit ongeveer vijftig leden van het Huis van Afgevaardigden, van wie vijftien uit de Seijoekai, vijftien uit de Minseito en vijf uit elk der kleinere par tijen. Voorts heeft de minister-president de provinciale gouverneurs telegrafisch naar Tokio ontboden voor een conferentie op 19 Januari, die tot oogmerk heeft nauwere samenwerking te scheppen tusschen de een trale regeering van Japan en de provin ciale besturen. Het bovenstaande is een bericht van het Japansche nieuwsagentschap Domei. Het doet overigens buitengewoon zonderling aan, dat thans, nu de oorlog meer dan een half jaar aan den gang is en Japan het eigen geld en eigen bloed met even groote stroo men heeft beschikbaar gehad voor de berei king van een doel in China, als het China op verliezen en kosten joeg, dit doel thans warempel nog eens aan het Japansche volk moet worden uitgelegd. Overigens lijkt het geheel onbegrijpelijk, dat men van Japansche zijde thans over een nieuwen toestand spreekt, die zou zijn geschapen door de jongste verklaring. China heeft van den aanvang af geweigerd om zich door Japan te laten gebruiken als lansknecht tegen Rusland of, als men wil, tegen hst „communisme". Dat Japan erin zal slagen door den oorlog in China krachtig voort te zetten, het andere groote oorlogsdoel, „de oprechte vriendschap van het Chineesche volk voor Japan" te bereiken, schijnt nog even onzeker en veraf is als op den dag der eerste schermutselingen bij Peiping. Japan en de buitenlandsche regeeringen. Het verluidt, dat het ministerie van bui tenlandsche zaken den Japanschen diploma- tieken vertegenwoordigers in het buitenland een regeeringsverklaring heeft getelegra feerd met de opdracht een uiteenzetting te geven van de ware bedoelingen van Japan jegens de buitenlandsche regeeringen. Hirota heeft gisterochtend achtereenvol gens de ambassadeurs van Duitschland en van Italië, von Dirksen en Auriti, ontvan gen. Hij heeft den beiden diplomaten op de hoogte gesteld van de besluiten der regee ring ten aanzien van China en hun den dank van zijn land overgebracht voor de diensten, die de beide bevriende staten het in de tegenwoordige crisis bewijzen. Chineesch oordeel over de Japan sche financiën. Een Chineesche courant wijst erop, dat Japan, sedert het militaire avontuur in China in Juli LI. was begonnen, daaraan in zeven maanden tijd 2000 millioen jen heeft ten koste gelegd. Voegt men de militaire uitgaven voor Februari en Maart in dit jaar erbij, dan komt men op een bedrag van 2560 millioen, d.i. dus een gemiddelde van 284 millioen jen per maand. Nu is het na tionale inkomen van het Japansche volk ongeveer 12,000 millioen jen 's jaars, waarop elk jaar 1500 millioen gespaard wordt en nieuw kapitaal vormt. Indien men aan neemt, dat de inkomsten van het Japansche volk geen nadeelige gevolgen ondervinden van den oorlog, dan beteekent toch het feit, dat er 4000 a 5000 millioen jen voor oorlogs doeleinden zijn uitgegeven, dat Japan reeds meer dan tweemaal de normale jaarlijksche besparing heeft uitgegeven. De Japansche strijdkrachten geven de geheele financieele reserve van Japan uit voor het incident met China. Het blad is dan ook van oordeel, dat het voor Japan uiterst moeilijk zal zijn, zijn finnciën weer in den staat terug te brengen van vóór het incident. Volksstemming in Duitschland? - De „Jour" publiceert het volgende bericht van zijn Berlijnschen correspondent: „Het gerucht doet de ronde, dat in April aanstaande in Duitschland een volkstem ming zou worden gehouden over vraagstuk ken van binnenlandsche en buitenlandsche politiek. Men zegt, dat deze raadpleging van het volk ten doel zou hebben het gezag van Hitier nog te versterken, vóór deze zijn reis naar Italië onderneemt, en .neer nadruk te leggen op zekere eischen van buitenland sche politiek, speciaal de koloniale eischen. Uitgebreide voorbereidselen voor de volksstemming worden thans getroffen. In de groote steden worden vergaderingen ge houden, waarin nationaal-socialistische spre kers een uiteenzetting geven van den arbeid der regeering gedurende de laatste jaren en van de doeleinden op het gebied van binnen landsche en buitenlandsche politiek der regeering". Lid van Huis Habsburg vernielt haken kruis. - Na een bal in de Weensche opera heeft een lid van het Huis Habsburg, prins Ernest Hohenberg, een ruit stukgeslagen, waarop een hakenkruis geschilderd was. De ruit droeg verder de opschriften van het reisbureau der Duitsche spoorwegen. De prins heeft de Duitsche legatie zijn veront schuldigingen aangeboden. Men meent, dat hiermede het incident gesloten is. Protesten tegen gevangenhouding van Grammens. De arrestatie van den bekenden strij der voor de naleving der taalwetten, Grammens, die, waar hij kan, de Fran- sche naamborden in Vlaanderen in het Vlaamsch overschildert, hetgeen kort geleden weer tot zijn aanhouding te Tongeren heeft geleid, heeft in Vlaam- sche kringen tot talrijke protesten aan leiding gegeven. Aan den koning en aan den eersten mi nister zijn tal van telegrammen gezonden, waarin de vrijlating van Grammens wordt geëischt, alsmede toepassing der taalwetten. O.a. heeft het Vlaamsch Nationaal Verbond een beroep op den koning gedaan. Verder heeft de katholieke Vlaamsche senator de Boodt het voornemen te kennen gegeven, de regeering over deze aangele genheid te interpelleeren. Het geval-Grammens heeft, volgens de Standaard, een symbolische beteekenis, het geen de gevoels-atmosfeer rond deze zaak verklaart. Alle Vlamingen vragen dan ook, aldus het blad, dat het geval-Grammens onder dit perspectief beschouwd wordt. Elders schrijft het blad: Wij hebben den indruk, dat wij in het Vlaamsche land be wogen dagen tegemoet gaan. De tijd der duldzaamheid blijkt voorbij. Voor de Vla mingen gaat het om een groote zaak, een geweldige zaak. Er zal nu of nooit worden uitgevochten of de taalwetten in België doode letter blijven, of de Vlamingen dat blijven dulden, of ja dan neen de officieele eentaligheid en taaleenheid van Vlaanderen de grondslag is van de taalwet in bestuurs zaken in 1932 aangenomen. Ja of neen wij zullen ditmaal zien, wie er het mach tigst is: de vereenigde, eensgezinde Vlamin gen, of de onwillige overheid. Ja, hoevelen hebben dat dezer dagen al niet gezegd. In huiskamers, in café's, op kantoren, overal waar Nederlanders in deze dagen met Nederlanders spreken, worden er veronderstellingen gewaagd. En dan komt, geheimzinnig verzekerend, met een beroep op een beweerd voorgevoel of zesde zintuig, de eeuwige zinsnede „ik heb zoo'n idee waarop dan datum en zelfs uur volgt van de gebeurtenis, waar naar wjj allen uitzien. Wij allen hebben af en toe „een idee", onszelf verbeeldend te luisteren naar een betrouwbaar voorge voel, terwijl wij niet beseffen, dat al onze looze voorspellingen slechts uitingen zijn van een gespannen verwachting en va een lang geconcentreerd verlangen. Ook in het Badhotel te Baarn, waar de binnen- en buitenlandsche pers nu reeds zooveel dagen wachtende is, zijn er men- schen, die last van „zoo'n idee" hebben. En telkens ontmoeten deze voorspellende geesten tegensprekers, die geen cent om die ideeën geven, omdat zij een eigen idee hebben. In deze sfeer van verwachting is de bodem rijp voor weddenschappen en bloeit de door de Engelsche persmenschen opgezette sweepstake. Het verschil van de voorgevoelens van journalisten en die van andere menschem is echter, dat journaliS' ten er last van hebben. Want deze men schen worden, tengevolge van hun voor gevoelens, al te waaksch. Hier in het Bad hotel hebben wij nu allen op onze beurt wel eens van de perioden gehad, dat wij meenden verplicht te zijn eens laat op te blijven, of eens vroeg op te staan of dat wij meenden beslist niet even een bood schap te kunnen doen. En toch, ook hier weten wij eigenlijk niets. Wü hebben vanmorgen prins Bernhard zien uitrijden, zooals eiken dag, en weten, dat dit niets zegt. Het is mooi weer oramjezonnetje, zei een profeet en ver wachtten 'n rijtoer van H.M. de Koningin. Als zij echter niet uitrijdt, zegt het niets. Wij hooren nu en dan wel eens wat, en kleinigheid bij kleinigheid voegend, weten wij wel, dat deze week voor ons wel zeer spannend zal zijn. Wij weten dan echter niet meer dun heel het Nederlandsche volk, dat nu precies een week geleden in het communiqué van dr. J. de Groot heeft gelezen, dat de blijde gebeurtenis over één of twee weken zou plaats hebben. Arme Engelschen., die vannacht weer tot half vijf hebben gewacht. Vanmorgen waren zij maar half mensch. Wamt deze nacht was de eerste niet. Arme Nederlan ders, althans de rusteloozen, die op dat uur reeds door het huis spookten, omdat zij het in bed niet meer konden uithouden. Die voorgevoelens, ze zyn niets waard. Wij zijn nuchtere Nederlandsche journalisten en geen somnabulen. Eni om de vele brie ven van de dames en heeren kaartleggers, handlezers en slaapwandelaren, die „aan de heeren journalisten in het badhotel" dagelijks een voorraad schriftelijke voor spellingen meenen te moeten zenden steeds met verzoek om publicatie geven wij in het geheel niets. Want ook dat is alles sweepstake. In volle onwetendheid van dag en uur wachten wij. Doch wij zijn waaksch. Bij al onze onwetendheid en bij alle onbetrouw baarheid van onze voorgevoelens en van onze weddenschappen is het ons een groote troost, dat er, als dan eenmaal het blijde' bericht er is, er geen seconde zal verloren gaan of via het badhotel zal het bericht wereldkundig worden. Op dit moment hebben wij ons geprepareerd en voelen we ons de vertrouwenslieden van heel Nederland, dat de blijde tijding be- geerig van ons verwacht. Wat overigens van Soestdijk? Het paleis is nog even onbarmhartig nietszeggend als altijd. De fotografen hebben mooi weer. Er zijn wat nieuwsgierige wandelaars, niet veel. Dit is een dag als alle andere. Doch.... ineens kan alles veranderen. Prinses Juliana maakt rijtoer in het park van het paleis. H.K.H. prinses Juliana heeft gistermid dag te ongeveer drie uur een rijtoer gemaakt in haar Packard, waarvan de kap was ge opend. In het park achter het paleis Soest dijk, stopte de auto op verschillende plaat sen en de prinses genoot van het fraaie win terweer en van de rust van het oude park. De journalisten gast van V.V.V. Baarn. De vereeniging voor vreemdelingenver keer te Baarn „Baarn Vooruit" heeft gister- middag aan de binnen- en buitenlandsche journalisten, die in afwachting van de blijde gebeurtenis in het Badhotel vertoeven, een thee aangeboden, waarbij de voorzitter der vereeniging zijn gasten in hun verschillende talen welkom heette. De burgemeester van Baarn, jhr. mr. G. C. J. van Reenen, sprak eveneens een woord ter begroeting. De heer D. Kouwenaar, voorzitter van de vereeni ging „De Amsterdamsche Pers", dankte voor de aangename ontvangst, waarna de heer Herbert Antcliffe, in naam van de buiten landsche journalisten, zijn waardeering voor de gastheeren en Nederland-in-het-algemeen uitsprak. Vele bekende inwoners van Baarn bevonden zich onder de aanwezigen. Tenslotte is een film vertoond, de beziens waardigheden uitbeeldend van de schoone omstreken van Baarn. De Nederlandsche kolonie te Londen heeft reeds alle voorbereidingen getroffen om zoodra de blijde gebeurtenis aan het Neder landsche Hof bekend zal werden op gepaste wijze uitdrukking te geven aan haar vreugde. De uitnoodigingskaarten voor de speciale dankstonde, welke in de Nederlandsche kerk in Austin Friars bij de Beurs zal worden gehouden, liggen reeds voor de verzending gereed. De Nederlandsche legatie zal de officieele mededeeling van de Nederlandsche regee ring telefonisch doorgeven aan den predi kant. Wanneer het nieuws niet te laat in den avond bekend zal worden, zal de Kerk dienst reeds den volgenden ochtend kunnen worden gehouden. Het kerkgebouw, dat uit 1550 dateert, het was een geschenk van koning Edward VI, zal worden versierd. Behalve officieele maaltijden en andere feestelijkheden, die reeds zijn vastgesteld, zal in het tehuis voor de Nederlandsche zee lleden bij Billingsgate een feest worden ge organiseerd, indien op den Nederlandschen nationalen feestdag een Hollandsch schip in de haven van Londen zal liggen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1