DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Prinses maakt een autotocht.
Toenemende spanning bij Soetsjou.
V.V.V. ontvangt de journalisten.
No. 14 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Dinsdag 18 Januari 1938
140e Jaargang
De algemeene toestand.
De Chineezen schijnen op het oogenblik Hangtsjou
te bedreigen.
DE JAPANSCHE CENSUUR.
De taalstrijd in België.
„Ik heb zoo'n idee..."
Feest te Londen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 18 Januari.
Zooals men weet, heeft Chautemps giste
ren opnieuw een opdracht gekregen, een
Fransch ministerie samen te stellen. Hij aan
vaardde de opdracht en is direct aan den
arbeid gegaan. Gisteravond laat nog gaf hij
een uiteenzetting van zijn plannen en daar
bij sprak hij den wensch uit, dat hij gaarne
de socialisten zag deelnemen aan de regee
ring, die hij zich voorstelde te vormen. Hij
voegde hieraan toe, dat de radicalen hem
van harte hebben aangemoedigd.
Havas wist gisteravond laat nog te mel
den, dat Chautemps waarschijnlijk niet zal
kunnen rekenen op de deelname van socia
listen aan zijn kabinet, maar wel zou hij hun
steun kunnen verkrijgen. Hij heeft aan
Georges Bonnet de portefeuille van finan
ciën weer aangeboden, terwijl Delbos dan
aan buitenlandsche zaken zou blijven. In de
soc.-radicale Kamergroep heeft Chautemps
verklaard dat het incident met de commu
nisten geen enkele invloed op de betrek
kingen der soc.-radicalen met de socialisten
had. Chautemps rekende er op ook zonder
de socialistische medewerking eefl kabinet
te kunnen samenstellen. In politieke kringen
meent men ook dat hij hierbij zal slagen.
Indien de socialisten zijn pogingen zou
den doen mislukken, zou de president een
beroep op Sarraut kunnen doen, om weer
een volksfront-ministerie te vormen, met
deelname of steun der socialisten of weder
om Blum als kabinetsformateur aanwijzen,
aangezien zijn partij dan verantwoordelijk
zou zyn.
Chautemps heeft in Hotel Matignon ver
der nog Cueuille, Pierre Cot en Paul Bon
cour ontvangen.
De zitting van den socialistischen partij
raad begon om half tien. Deze was eigenlijk
bijeengekomen om het plan van Blum tot
een kabinet van nationale vereen iging te
bespreken, maar zal nu den nieuwen toe
stand onder oogen moeten zien. Blum werd
optvangen met luide toejuichingen en kreten
als „De macht aan Blum".
Zoowel de delegatie der linkergroepen
als de administratieve commissie der C.G.T.
gaven nogmaals een verklaring ten gunste
van het Volksfront. De laatste verzocht om
een nieuwe bijeenkomst van het nationale
volksfrontcomité.
Op het oogenblik is nog niets naders be
kend over de pogingen van Chautemps,
waar algemeen wordt aangenomen, dat hij
vandaag nog een nieuwe regeering zal weten
te vormen.
Gistermiddag zijn de besprekingen tus
schen de Engelsche en Iersche ministers be
gonnen. Er was een vrij groote menigte
Ieren die De Valera bij zijn aankomst in
Downing Street hartelijk toejuichte en ook
minister Brown, die even later arriveerde,
kreeg een hartelijk applausje.
Het eerste onderhoud heeft van half drie
tot ruim half zeven geduurd en na afloop
is een communiqué uitgegeven waarin niets
anders vermeld wordt dan dat de ministers
„een algemeen overzicht van hangende
kwesties hebben behandeld". Vanmiddag
zullen de besprekingen, worden voortgezet.
De Valera bleef nog na de besprekingen
in Downing Street met Chamberlain en
MacDonald.
Naar vernomen wordt waren de bespre
kingen open en hartelijk. De Valera begon
met uiteen te zetten, dat alleen een herstel
van een vereenigd Ierland een blijvende
vriendschap tusschen beide landen in stand
zou kunnen houden. De vertegenwoordigers
van het Vereenigd Koninkrijk verklaarden,
dat geen wijziging kon komen in de betre -
king tusschen Eire en Noord-Ierland zonder
toestemming van dit laatste. Na eenige e-
sprekingen werd overeengekomen over te
gaan tot de landsverdediging, hoewel
™rdeelin^la%e™i«eTs
besproken zal kunnen worden. Vervolgens
werden landsverdediging, financien en han
del behandeld.
Het luchtvaartbureau van de vlootder
Ver Staten heeft het voornemen voor 1941.
2050 vliegtuigen te bouwen
1910, zooals eerst het plan was, volgens een
mededeeling van vice-adm.raal Cook de
chef van het bureau de
deelde voort^mede,
•ebracht,zullen worden. 0*»!^ aantal
departement van mar».
•SfÏÏSfo-k, dat, hoewe], op het P™-
gramma voor het komende jaar 1920 vli g
tuigen stonden, men verwachtte dat teg
het einde van deze periode s echts WCI t*
stellen zouden gereed zijn gekomen ten g
volge van beperking van de beschiKoa
"ëT/ommistie voor het toestaatvan gel
den van het Huis van «gevaerdrtdenherf
aanbevolen 553.266.494 dollar ter beschik
Het wordt thans steeds duidelijker,
dat de Japanners het voorzien hebben
op Soetsjou-foe. Worden zij daar de
baas, dan kunnen zij het verkeer over
den Loenghai-spoorweg afsnijden. Het
Chineesche leger neemt daarom alle
mogelijke maatregelen ter versterking
van genoemde plaats, welke gelegen is
hij het knooppunt van den Tientsin-
Poekou-spoorweg en den Loenghai-
spoorweg en die zich bevindt, waar
Sjanteng, Kiangsoe en Houan aan el
kaar grenzen.
Volgens een bericht uit Chineesche bron
zouden de Japanners op het oogenblik
428.000 man troepen in China hebben aan de
verschillende fronten. Japan had aanvan
kelijk tien divisies naar China willen zen
den, maar toen het China niet dadelijk voor
zijn wil kon doen buigen, werden nog zes
gewone divisies gestuurd met zes reserve
divisies. Indien Japan inderdaad voornemens
is Centraal-China binnen te vallen, zal het
zijn strijdmacht moeten verdubbelen.
Dezelfde Chineesche zijde spreekt met
klem het bericht tegen, dat 500 of 600 man
Japansche troepen in de buurt van Macao
zouden zijn geland.
Opnieuw strijd bij Hangtsjau.
Sterke Japansche versterkingen zijn van
Sjanghai naar Hangtsjau gestuurd, om gene
raal Tsjang Fakwei te beleten deze stad,
welke eenigen tijd geleden door de Japan
ners is bezet, maar sindsdien ondanks aan
voer van Japansche troepen, bedreigd is ge
weest, in te nemen. De Chineesche troepen
rukten eenige dagen geleden op van een
punt op een zestig kilometer afstand van de
stad en bevinden zich thans tien kilo
meter ten Westen van Hangtsjau. Zij trach
ten door de Japansche linies heen te breken
en gisteren heeft men in de stad den ge-
heelen dag het schieten van de troepen ge
hoord.
De Japansche militaire autoriteiten heb
ben den staat van beleg afgekondigd in de
wijk Poetoer.g aan de overzijde van de
Jangtse, waar een leger van een 3000 onge
regelde Chineesche soldaten het den Japan
ners den laatsten tijd lastig maakt.
Japansche ambassadeur uit China
teruggeroepen.
Volgens berichten uit Sjanghai heeft de
Japansche ambassadeur in China, Kawagoe,
aan de pers medegedeeld, dat hij door zijn
regeering telegrafisch is teruggeroepen, aan
gezien de regeering te Tokio wil breken
met maarschalk Tsjang Kai Sjek.
Van welingelichte zijde wordt verder ver
nomen, dat hij vervangen zal worden door
een plaatsvervangend ambassadeur, die de
betrekkingen van Japan met de „verschil
lende machten in China" zal onderhouden.
Het Japansche volk moet beter
worden voorgelicht.
De Japansche regeering heeft naast de
regeeringsverklaring plannen aangekondigd
voor een mobilisatie van het Japansche
volk, zoowel wat betreft financiën en nij
verheid als moreel. Admiraal Soeëtsoegoe,
minister van binnenlandsche zaken, heeft
een conferentie gehad met den secretaris
generaal van het kabinet, om definitieve
plannen uit te werken. Minister-president
Konoje zal binnenkort een onderhoud heb
ben met gedelegeerden van het Huis van
Afgevaardigden en het Heerenhuis, ten
einde volledigen steun te vragen voor de
regeering in haar politiek van voortgezette
vijandelijkheden tegen China. Ook met de
financieele leiders zal de minister een der
gelijke bespreking hebben. Intusschen zal
op voorstel van den minister van justitie
overal een nationale campagne worden ge
voerd om de regeeringspolitiek uit te leg
gen, teneinde te bereiken, dat de natie ge
sloten de regeering zal steunen in haar po
king te stellen voor de vloot in het komende
belastingjaar. Dit is 26.723.186 dollar meer
dan in het afgeloopen jaar en hierdoor zal
het mogelijk zijn 22 nieuwe schepen op sta
pel te zetten, hierbij inbegrepen twee slag
schepen, die elk meer dan zeventig millioen
dollar kosten, verder twee kruisers, acht tor
pedojagers, zes onderzeeërs en vier hulp
schepen.
Bovendien stelde de commissie voor gel
den ter beschikking te stellen voor het af
bouwen van meer dan zeventig schepen, die
reeds op stapel staan.
gingen om op doeltreffende wijze den nieuw
ontstar.en toestand baas te worden. Er zal
een propagandacommissie worden samen
gesteld, bestaande uit ongeveer vijftig leden
van het Huis van Afgevaardigden, van wie
vijftien uit de Seijoekai, vijftien uit de
Minseito en vijf uit elk der kleinere par
tijen. Voorts heeft de minister-president de
provinciale gouverneurs telegrafisch naar
Tokio ontboden voor een conferentie op 19
Januari, die tot oogmerk heeft nauwere
samenwerking te scheppen tusschen de een
trale regeering van Japan en de provin
ciale besturen.
Het bovenstaande is een bericht van het
Japansche nieuwsagentschap Domei. Het
doet overigens buitengewoon zonderling
aan, dat thans, nu de oorlog meer dan een
half jaar aan den gang is en Japan het eigen
geld en eigen bloed met even groote stroo
men heeft beschikbaar gehad voor de berei
king van een doel in China, als het China
op verliezen en kosten joeg, dit doel thans
warempel nog eens aan het Japansche
volk moet worden uitgelegd. Overigens lijkt
het geheel onbegrijpelijk, dat men van
Japansche zijde thans over een nieuwen
toestand spreekt, die zou zijn geschapen
door de jongste verklaring. China heeft van
den aanvang af geweigerd om zich door
Japan te laten gebruiken als lansknecht
tegen Rusland of, als men wil, tegen hst
„communisme". Dat Japan erin zal slagen
door den oorlog in China krachtig voort te
zetten, het andere groote oorlogsdoel, „de
oprechte vriendschap van het Chineesche
volk voor Japan" te bereiken, schijnt nog
even onzeker en veraf is als op den dag der
eerste schermutselingen bij Peiping.
Japan en de buitenlandsche
regeeringen.
Het verluidt, dat het ministerie van bui
tenlandsche zaken den Japanschen diploma-
tieken vertegenwoordigers in het buitenland
een regeeringsverklaring heeft getelegra
feerd met de opdracht een uiteenzetting te
geven van de ware bedoelingen van Japan
jegens de buitenlandsche regeeringen.
Hirota heeft gisterochtend achtereenvol
gens de ambassadeurs van Duitschland en
van Italië, von Dirksen en Auriti, ontvan
gen.
Hij heeft den beiden diplomaten op de
hoogte gesteld van de besluiten der regee
ring ten aanzien van China en hun den dank
van zijn land overgebracht voor de diensten,
die de beide bevriende staten het in de
tegenwoordige crisis bewijzen.
Chineesch oordeel over de Japan
sche financiën.
Een Chineesche courant wijst erop, dat
Japan, sedert het militaire avontuur in
China in Juli LI. was begonnen, daaraan in
zeven maanden tijd 2000 millioen jen heeft
ten koste gelegd. Voegt men de militaire
uitgaven voor Februari en Maart in dit jaar
erbij, dan komt men op een bedrag van
2560 millioen, d.i. dus een gemiddelde van
284 millioen jen per maand. Nu is het na
tionale inkomen van het Japansche volk
ongeveer 12,000 millioen jen 's jaars, waarop
elk jaar 1500 millioen gespaard wordt en
nieuw kapitaal vormt. Indien men aan
neemt, dat de inkomsten van het Japansche
volk geen nadeelige gevolgen ondervinden
van den oorlog, dan beteekent toch het feit,
dat er 4000 a 5000 millioen jen voor oorlogs
doeleinden zijn uitgegeven, dat Japan reeds
meer dan tweemaal de normale jaarlijksche
besparing heeft uitgegeven. De Japansche
strijdkrachten geven de geheele financieele
reserve van Japan uit voor het incident met
China. Het blad is dan ook van oordeel, dat
het voor Japan uiterst moeilijk zal zijn, zijn
finnciën weer in den staat terug te brengen
van vóór het incident.
Volksstemming in Duitschland? - De
„Jour" publiceert het volgende bericht van
zijn Berlijnschen correspondent:
„Het gerucht doet de ronde, dat in April
aanstaande in Duitschland een volkstem
ming zou worden gehouden over vraagstuk
ken van binnenlandsche en buitenlandsche
politiek. Men zegt, dat deze raadpleging van
het volk ten doel zou hebben het gezag van
Hitier nog te versterken, vóór deze zijn reis
naar Italië onderneemt, en .neer nadruk te
leggen op zekere eischen van buitenland
sche politiek, speciaal de koloniale eischen.
Uitgebreide voorbereidselen voor de
volksstemming worden thans getroffen. In
de groote steden worden vergaderingen ge
houden, waarin nationaal-socialistische spre
kers een uiteenzetting geven van den arbeid
der regeering gedurende de laatste jaren en
van de doeleinden op het gebied van binnen
landsche en buitenlandsche politiek der
regeering".
Lid van Huis Habsburg vernielt haken
kruis. - Na een bal in de Weensche opera
heeft een lid van het Huis Habsburg, prins
Ernest Hohenberg, een ruit stukgeslagen,
waarop een hakenkruis geschilderd was. De
ruit droeg verder de opschriften van het
reisbureau der Duitsche spoorwegen. De
prins heeft de Duitsche legatie zijn veront
schuldigingen aangeboden. Men meent, dat
hiermede het incident gesloten is.
Protesten tegen gevangenhouding
van Grammens.
De arrestatie van den bekenden strij
der voor de naleving der taalwetten,
Grammens, die, waar hij kan, de Fran-
sche naamborden in Vlaanderen in het
Vlaamsch overschildert, hetgeen kort
geleden weer tot zijn aanhouding te
Tongeren heeft geleid, heeft in Vlaam-
sche kringen tot talrijke protesten aan
leiding gegeven.
Aan den koning en aan den eersten mi
nister zijn tal van telegrammen gezonden,
waarin de vrijlating van Grammens wordt
geëischt, alsmede toepassing der taalwetten.
O.a. heeft het Vlaamsch Nationaal Verbond
een beroep op den koning gedaan.
Verder heeft de katholieke Vlaamsche
senator de Boodt het voornemen te kennen
gegeven, de regeering over deze aangele
genheid te interpelleeren.
Het geval-Grammens heeft, volgens de
Standaard, een symbolische beteekenis, het
geen de gevoels-atmosfeer rond deze zaak
verklaart. Alle Vlamingen vragen dan ook,
aldus het blad, dat het geval-Grammens
onder dit perspectief beschouwd wordt.
Elders schrijft het blad: Wij hebben den
indruk, dat wij in het Vlaamsche land be
wogen dagen tegemoet gaan. De tijd der
duldzaamheid blijkt voorbij. Voor de Vla
mingen gaat het om een groote zaak, een
geweldige zaak. Er zal nu of nooit worden
uitgevochten of de taalwetten in België
doode letter blijven, of de Vlamingen dat
blijven dulden, of ja dan neen de officieele
eentaligheid en taaleenheid van Vlaanderen
de grondslag is van de taalwet in bestuurs
zaken in 1932 aangenomen. Ja of neen
wij zullen ditmaal zien, wie er het mach
tigst is: de vereenigde, eensgezinde Vlamin
gen, of de onwillige overheid.
Ja, hoevelen hebben dat dezer dagen al
niet gezegd. In huiskamers, in café's, op
kantoren, overal waar Nederlanders in
deze dagen met Nederlanders spreken,
worden er veronderstellingen gewaagd.
En dan komt, geheimzinnig verzekerend,
met een beroep op een beweerd voorgevoel
of zesde zintuig, de eeuwige zinsnede „ik
heb zoo'n idee waarop dan datum en
zelfs uur volgt van de gebeurtenis, waar
naar wjj allen uitzien. Wij allen hebben
af en toe „een idee", onszelf verbeeldend
te luisteren naar een betrouwbaar voorge
voel, terwijl wij niet beseffen, dat al onze
looze voorspellingen slechts uitingen zijn
van een gespannen verwachting en va
een lang geconcentreerd verlangen.
Ook in het Badhotel te Baarn, waar de
binnen- en buitenlandsche pers nu reeds
zooveel dagen wachtende is, zijn er men-
schen, die last van „zoo'n idee" hebben.
En telkens ontmoeten deze voorspellende
geesten tegensprekers, die geen cent om
die ideeën geven, omdat zij een eigen
idee hebben. In deze sfeer van verwachting
is de bodem rijp voor weddenschappen en
bloeit de door de Engelsche persmenschen
opgezette sweepstake. Het verschil van de
voorgevoelens van journalisten en die van
andere menschem is echter, dat journaliS'
ten er last van hebben. Want deze men
schen worden, tengevolge van hun voor
gevoelens, al te waaksch. Hier in het Bad
hotel hebben wij nu allen op onze beurt
wel eens van de perioden gehad, dat wij
meenden verplicht te zijn eens laat op te
blijven, of eens vroeg op te staan of dat
wij meenden beslist niet even een bood
schap te kunnen doen. En toch, ook hier
weten wij eigenlijk niets.
Wü hebben vanmorgen prins Bernhard
zien uitrijden, zooals eiken dag, en weten,
dat dit niets zegt. Het is mooi weer
oramjezonnetje, zei een profeet en ver
wachtten 'n rijtoer van H.M. de Koningin.
Als zij echter niet uitrijdt, zegt het niets.
Wij hooren nu en dan wel eens wat, en
kleinigheid bij kleinigheid voegend, weten
wij wel, dat deze week voor ons wel zeer
spannend zal zijn. Wij weten dan echter
niet meer dun heel het Nederlandsche
volk, dat nu precies een week geleden in
het communiqué van dr. J. de Groot heeft
gelezen, dat de blijde gebeurtenis over één
of twee weken zou plaats hebben.
Arme Engelschen., die vannacht weer
tot half vijf hebben gewacht. Vanmorgen
waren zij maar half mensch. Wamt deze
nacht was de eerste niet. Arme Nederlan
ders, althans de rusteloozen, die op dat
uur reeds door het huis spookten, omdat
zij het in bed niet meer konden uithouden.
Die voorgevoelens, ze zyn niets waard. Wij
zijn nuchtere Nederlandsche journalisten
en geen somnabulen. Eni om de vele brie
ven van de dames en heeren kaartleggers,
handlezers en slaapwandelaren, die „aan
de heeren journalisten in het badhotel"
dagelijks een voorraad schriftelijke voor
spellingen meenen te moeten zenden
steeds met verzoek om publicatie geven
wij in het geheel niets. Want ook dat is
alles sweepstake.
In volle onwetendheid van dag en uur
wachten wij. Doch wij zijn waaksch. Bij al
onze onwetendheid en bij alle onbetrouw
baarheid van onze voorgevoelens en
van onze weddenschappen is het ons
een groote troost, dat er, als dan eenmaal
het blijde' bericht er is, er geen seconde zal
verloren gaan of via het badhotel zal het
bericht wereldkundig worden. Op dit
moment hebben wij ons geprepareerd en
voelen we ons de vertrouwenslieden van
heel Nederland, dat de blijde tijding be-
geerig van ons verwacht.
Wat overigens van Soestdijk? Het paleis
is nog even onbarmhartig nietszeggend als
altijd. De fotografen hebben mooi weer.
Er zijn wat nieuwsgierige wandelaars, niet
veel. Dit is een dag als alle andere. Doch....
ineens kan alles veranderen.
Prinses Juliana maakt rijtoer in het
park van het paleis.
H.K.H. prinses Juliana heeft gistermid
dag te ongeveer drie uur een rijtoer gemaakt
in haar Packard, waarvan de kap was ge
opend. In het park achter het paleis Soest
dijk, stopte de auto op verschillende plaat
sen en de prinses genoot van het fraaie win
terweer en van de rust van het oude park.
De journalisten gast van V.V.V.
Baarn.
De vereeniging voor vreemdelingenver
keer te Baarn „Baarn Vooruit" heeft gister-
middag aan de binnen- en buitenlandsche
journalisten, die in afwachting van de blijde
gebeurtenis in het Badhotel vertoeven, een
thee aangeboden, waarbij de voorzitter der
vereeniging zijn gasten in hun verschillende
talen welkom heette. De burgemeester van
Baarn, jhr. mr. G. C. J. van Reenen, sprak
eveneens een woord ter begroeting. De heer
D. Kouwenaar, voorzitter van de vereeni
ging „De Amsterdamsche Pers", dankte voor
de aangename ontvangst, waarna de heer
Herbert Antcliffe, in naam van de buiten
landsche journalisten, zijn waardeering voor
de gastheeren en Nederland-in-het-algemeen
uitsprak. Vele bekende inwoners van Baarn
bevonden zich onder de aanwezigen.
Tenslotte is een film vertoond, de beziens
waardigheden uitbeeldend van de schoone
omstreken van Baarn.
De Nederlandsche kolonie te Londen heeft
reeds alle voorbereidingen getroffen om
zoodra de blijde gebeurtenis aan het Neder
landsche Hof bekend zal werden op gepaste
wijze uitdrukking te geven aan haar
vreugde.
De uitnoodigingskaarten voor de speciale
dankstonde, welke in de Nederlandsche kerk
in Austin Friars bij de Beurs zal worden
gehouden, liggen reeds voor de verzending
gereed.
De Nederlandsche legatie zal de officieele
mededeeling van de Nederlandsche regee
ring telefonisch doorgeven aan den predi
kant. Wanneer het nieuws niet te laat in
den avond bekend zal worden, zal de Kerk
dienst reeds den volgenden ochtend kunnen
worden gehouden.
Het kerkgebouw, dat uit 1550 dateert, het
was een geschenk van koning Edward VI,
zal worden versierd.
Behalve officieele maaltijden en andere
feestelijkheden, die reeds zijn vastgesteld,
zal in het tehuis voor de Nederlandsche zee
lleden bij Billingsgate een feest worden ge
organiseerd, indien op den Nederlandschen
nationalen feestdag een Hollandsch schip
in de haven van Londen zal liggen.