DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na de jongste Fransche regeeringscrisis.
Vrijdag 21 Januari 1938
140e Jaargang
De algemeene toestand.
Een inzicht, dat baan breekt: eenheid van
alle Franschen.
HET VOLKSFRONT DOOD?
Het proces tegen ds. Niemöller
Zal waarschijnlijk drie
weken duren.
Het huwelijk van koning
Faroek.
Eenvoudige plechtigheid.
Bommen op Britsch schip
bij Taragona.
Amerikaansch tankschip naar
Palma opgebracht.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
No. 17 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 21 Januari.
Vijftig'vooraanstaande leiders uit het
Amerikaansche zakenleven hebben presi
dent Roosevelt hun medewerking toege
zegd om den teruggang in het bedrijfsleven
te bestrijden. Zij wezen er echter op, dat
een beperking van de wet op de loonen en
werktijden, een wapenstilstand met de
openbaar nutsbedrijven, geen uitvoering
van het voornemen om de Holding Com-
panies af te schaffen en geen verdere
manipulaties met de valuta, noodzakelijke
elementen zijn om als hulpmiddelen in
dezen strijd te gebruiken.
De industrieelen welke aan deze confe
rentie deelnamen waren allen leden van
de zakelijke commissie van advies van het
departement van handel, hun bespreking
met den president duurde anderhalf uur.
Eenstemmig was men van oordeel, dat
de werkverschaffing in de particuliere in
dustrie het critieke vraagstuk is waarvoor
het land zich op het oogenblik geplaatst
ziet, en dat het geval van onzekerheid,
hetwelk in veler harten leeft, moet wor
den weggenomen.
President Roosevelt deelde de commis
sie mede, dat de regeering bezig is zich
met verschillende groepen te verstaan over
een vereenvoudiging der politiek van de
„New Deal" en dat, naar hij meende, het
voorgenomen programma alle onderdeelen
van het Amerikaansche bedrijfsleven zou
omvatten, zoowel de „Big" als de „Little
Business", de arbeiders, de financiers, de
landbouwers, de beleggers, de verbruikers
en het vervoerwezen.
De president zal vandaag besprekingen
voeren met een groep vooraanstaande
automobielfabrikanten en financiers ter
beraming van middelen om te ontkomen
aan de wantoestanden welke in deze in
dustrie zijn ontstaan, door de te gemakke
lijke credietfaciliteiten en het forceeren
van de verkoopen.
Gistermiddag heeft de eerste Fransche
ministerraad plaats gehad en de ministers
hebben éénparig de regeeringsverklaring
goedgekeurd.
De regeeringsverklaring zal heden in de
Kamer worden voorgelezen door Chau
temps en in den Senaat door Daladier.
Onmiddellijk daarna zullen de interpella
ties over de samenstelling van de regee
ring worden ingediend, waarna zal worden
overgegaan tot de debatten. Slechts twee
sprekers staan ingeschreven, de commu
nist Renaud Jean en de socialist SeroL
In de Kamer zal vervolgens de motie
worden ingediend, welke gistermiddag
door de delegaties der linksche fracties is
aangenomen en door de soc-radicale frac
tie was opgesteld.
Volgens Havas zou de regeeringsverkla
ring in groote lijnen overeenkomen met
hetgeen Chautemps reeds bekend gemaakt
heeft in het communiqué, dat gepubliceerd
is na de vorming der regeering. De ver
klaring zou hulde brengen aan Blum's
poging tot vorming van een nationale ver-
eeniging rondom het Volksfront, terwijl
te kennen zou worden gegeven, dat het
aftreden van de vorige regeering niet het
gevolg is geweest van een leerstellig con
flict en dat de opvattingen van het nieuwe
kabinet gelijk zijn aan die van de beide
vorige regeeringen, zoodat zich continuï
teit van actie voordoet.
Het werk van den minister van binnen-
landsche zaken voor de verdediging der
republiek zal worden voortgezet. De munt-
vrijheid wil de regeering handhaven en
het financieel saneeringswerk van Bonnet
wil zij voortzetten. De verkregen sociale
hervormingen zullen onaangetast blijven
en er zal gestreefd worden naar toepassing
van het volksfrontprogram in de mate,
waarin de omstandigheden dit veroorloven
zullen. Het ontwerp voor een arbeidssta-
tuut zou Dinsdag reeds worden ingediend.
Het aanblijven van Delbos bewijst den
wensch der regeering tot voortzetting van
diens tot dusverre gevoerde politiek.
De landsverdediging zat beperkt blijven
door coördinatie van de diensten mi
nisteries van oorlog, luchtvaart en™a"r
die onder de hooge leiding van Daladie
zullen komen.
Ministerieele besprekingen te di<enjaa
zien hebben gisteravond reeds plaats g
vonden.
De Deutsche diplomatisch-politische
Korrespondenz publiceert _ee|1
waarin de kwestie van de puitsche m
derheden in Tsjechoslowakije wordt aan
8 E^dient volgens dit blad geen
stand over te bestaan, dat een voorwaar
de voor het tot stand komen van g
betrekkingen tusschen Duitfc^iaI^mpn
Tsjechoslowakije is het tot stan1
van een betrekking tusschen Düitschers
en Tsjechen in den staat, waarbij
tief afgezien wordt van iedere achte:rm
zetting en verdringen van de buaeien-
(Van onzen eigen correspondent.)
PARIJS, 20 Januari
Aan den avond van den vijfden dag
der regeeringloosheid is de Fransche
kabinetscrisis opgelost. Chautemps heeft
een nieuw ministerie gevormd, het 104de
sedert het bestaan der reepubliek.
Het program is dat van het volks
front, zonder beperking, zonder uit
breiding ook, en de taak der nieuwe
regeering zal in de eerste plaats liggen
in de verdediging van den frank en de
verzekering der nationale veiligheid.
Van niet geringe beteekenis is, dat zoowel
Delbos als minister van buitenlandsche za
ken en Daladier als minister van oorlog
bleef gehandhaafd, terwijl Bonnet, als mi
nister van staat, speciaal voor economische
en financiëele aangelegenheden in het nieu
we kabinet is opgenomen.
In wezen steunt dit kabinet slechts op de
radicaal-socialisten, die in de Kamer over
111 zetels beschikken, de „Union Socialiste
Republicaine", met 29 zetels, en eenige
kleinere groepen van links-onafhankelijken,
die ook deel uitmaakten van het volksfront,
met samen 21 stemmen. In totaal dus 161
stemmen van de 606.
Bij deze minderheid kan men gevoegelijk
rekenen de links-radicalen, 36 zetels, de
democratische alliantie, 41 zetels, en de
volksdemocraten vreeselijk pleonasme
13 zetels, partijen, welke van 1932 tot 1934
de radicalen steunden. Dit brengt het aantal
zetels op 251, nog geen meerderheid.
De oppositie brengt het met 73 communis
ten, die zich voorloopig wellicht van stem
ming zullen onthouden om de banden met
de socialisten niet te verbreken, en de
rechtsche partijen de Parti Social Fran
cais van overste La Bocque bezet niet meer
dan acht zetels op 199 zetels.
Het is nu wel zoo klaar als een klontje,
dat de socialisten, de partij met het grootste
aantal zetels, namelijk 156, den doorslag
geven, aan welken kant van de weegschaal
zij zich ook bevinden. Men weet, dat de
socialisten met 88 tegen 25 stemmen, 6832
tegen 1334 mandaten, hebben besloten het
nieuwe kabinet „binnen het raam van het
volksfront" te steunen, in welke houding de
U.S.R., die overigens wèl aan de regeering
deelneemt, volkomen aan hun zijde staat.
Zoodra de socialisten de handen van dit
ministerie aftrekken valt het als een kaar
tenhuis ineen.
De allerjongste geschiedenis.
Tot beter begrip van de situatie is het
noodzakelijk een stukje der allerjongste ge
schiedenis op te halen. Als steeds in het
leven moet men het verleden kennen wil
men het heden verstaan.
Toen een week geleden Chautemps en
Daladier voor de eer bedankten werd Bon
net met de vorming van een nieuw ministe
rie belast. Hij aanvaardde de opdracht, of
schoon bijna bij voorbaat vaststond, dat hij
niet zou slagen. De oud-ambassadeur te
Washington, die een goede pers in Engeland
en Amerika, en daaraan voor een deel de
portefeuille van financiën dankte, is geen
Duitschers, wier welzijn Duitschland niet
onverschillig kan laten.
De Diplo keert zich voorts tegen het
streven van hen, die inplaats van recht
streeks de betrekkingen met Duitschland
te verbeteren, aansluiting willen zoeken
bü combinaties zooals b.v. Boedapest en
Weenen, teneinde niet direct met Duitsch
land te moeten spreken. Het behoeft nau
welijks gezegd te worden, aldus het blad,
dat dit een kinderlijke opvatting is, want
noch Hongarije, noch Oostenrijk zullen
bereid blijken een rol te spelen, die Tsje
choslowakije in zijn tot nu toe aangeno
men houding zou stijven, en zoodoende
uiteindelijk ook ten nadeele van de beide
landen zelf zou uitvallen.
De mogelijkheden voor een gunstige
ontwikkeling der toestanden in Midden-
Europa zijn thans zonder twijfel aanwezig
aldus besluit het blad en de goede wil om
tot zulke doeleinden te geraken, bestaat
eveneens. Het zou jammer zijn, wanneer
op bepaalde plaatsen de illusie gekoesterd
werd door onnatuurlijke, onorganische en
daardoor nutfcelooze projecten tijd te win
nen, daar het eenige gevolg zou zijn dat
den Midden-Europeesche volken de rust,
waarnaar zij zoozeer verlangen, ontnomen
wordt.
persona grata bij de meerderheid der radi
caal-socialisten. De socialisten beschouwen
„dien afgevaardigde van Dordogne" als een
tegenstander van het volksfront, zijn
verzet tegen de heropening der tentoonstel
ling ligt óók nog versch in het geheugen
bjj de communisten staat Bonnet in een
kwaden reuk en de syndicalisten zien in
hem een uitgesproken vijand. Niemand
heeft het verwonderd, dat zoowel de socia
listen als de communisten hem hun mede
werking weigerden; het votum van zijn
partijgenooten, 31 stemmen vóór steun, 26
tegen en 40 onthoudingen, deed de deur
dicht.
Georges Bonnet kan zich troosten met de
gedachte niet de eenige te zijn, die in eigen
partij een échec heeft geleden. Blum, die
volgens den politieken ritus thans aan de
beurt was om te trachten een regeering te
vormen en daarbij aan een kabinet van
nationale concentratie rondom het
volksfront had gedacht, van Tho-
rez tot Paul Reynaud, was de slogan, en
men rekende alvast op 480 stemmen
stuitte op verzet bij Reynaud, wien de
portefeuille van financiën was aangeboden,
dich die een meerderheid wenschte van
534 zetels wilde men met recht van een
nationaal kabinet kunnen spreken.
Het was echter bij de kabinetsformatie-
Chautemps, die Blum opvolgde, dat de lei
ders der socialisten het moesten beleven, dat
hun partij genooten hen in de kou lieten
staan. Immers het kabinet van den politie
ken vrede van Chautemps is niet tot stand
gekomen omdat de socialisten zich met 4155
stemmen tegen de deelneming (motie-Blum
4035 stemmen) aan een zoodanige regeering
verzetten. Voor de eerste maal sinds 1920
werden de leiders der socialisten in eigen
partij verslagen; de secretaris-generaal
Paul Faure heeft daaruit zijn conclusie ge
trokken en is afgetreden, al zal hij dan nog
tot 27 Maart een deel van zijn functie
waarnemen.
Voor Chautemps bleef er maar één weg
open, de vorming van een kabinet van
socialen vrede en nationale veiligheid, en
die weg heeft naar het voorloopig gestelde
doel geleid. Dit kabinet zal dan morgen
voor de Kamer treden.
Een faillieten boedel
De vraag, welke hier alle andere vragen
overheerscht, is wel hoelang dit kabinet het
zal bolwerken. In het algemeen gelooft men
niet, dat het een lang leven is beschoren.
Men staat, zeggen de pessimisten, voor een
faillieten boedel. Elf kabinetten binnen vijf
jaren, drie soorten geld in tien jaar, de
frank Poincaré, de frank Auriol, de frank
Bonnet waarlijk, fraai is het niet.
Wij voor ons gelooven, dat veel zal afhan
gen van de houding der socialisten, een hou
ding, welke bepaald wordt door de richting,
waarin deze partij zich ontwikkelt. Naar het
schijnt zijn de leiders wel van goeden wille.
Het was Léon Blum, die de idee der „Union
Nationale" heeft gelanceerd, een idee, welke
men hier „la plus grande depuis la guerre",
de grootste sedert den oorlog, heeft ge
noemd. Op waarlijk Poincaristische wijze
heeft deze socialist van een „demonstratie
van socialen vrede naar binnen en van
nationale kracht naar buiten" getuigd.
Echter kan een „Union Nationale" zich
niet scharen rondom een politieke strijd
organisatie, een volksfront, het begrip
front reeds verzet zich daartegen doch
behoort ze daarentegen het geheele volk in
al zijn politieke schakeeringen te omvatten.
Men heeft de wrange vruchten van de
volksfrontpolitiek geplukt en het verzet
ertegen wordt steeds sterker. „In geen en
kel land", zoo schrijven verschillende bla
den, „noch in Engeland, noch in België,
Nederland, Zwitserland, noch in de Skan-
dinavische landen kent men dit verbond
tusschen socialisten en communisten; het
volksfront, 't welk een uitvinding is van
Dimitroff, en de communisten, die geen
partij, maar een filiaal van de Dederde In
ternationale, van Moskou zijn".
Mag men thans nog van het bestaan van
een volksfront spreken? Het steunde in de
Fransche Kamer op 390 stemmen, waarvan
73 der communisten, die thans uitgescha
keld zijn, en 111 der radicaal-socialisten.
Hoe machtig hun partij ook is, per slot van
rekening zijn ook de socialisten een minder
heid, en de kantonnale verkiezingen van het
vorige jaar, 1.657.000 stemmen op de
socialisten en 1.080.500 op de communisten
is samen 2.737.500 stemmen op omstreeks
elf millioen hebben dit nog eens over
duidelijk aangetoond.
Nu en in de toekomst ligt de kracht der
socialisten in saman werking met de andere
politieke groepen. En de vraag hoelang het
huidige kabinet het zal houden is eigenlijk
dezelfde als die hoe de socialisten hun
macht zullen aanwenden. Vandaag of mor
gen zullen de communisten, nu al weinig
tevreden, zich tegen de regeering keeren.
Zullen zij de socialisten aan hun zijde of
tegenover zich vinden?
Meer en meer komt men ook in het
socialistisch kamp tot het inzicht, dat het
„Front Populaire" allerminst „la pierre
philosophale" de steen der wijzen is en dat
het welzijn van een groot en rijk land als
Frankrijk en van een goed en vlijtig volk
als het Fransche uitgaat boven de belangen
van partij en politiek. En het feit, dat een
nieuw inzicht baanbreekt ook al komt
het wat erg laat, doch was dit niet her
haaldelijk het geval in de historie? recht
vaardigt eenig vertrouwen in de toekomst.
Het proces tegen ds. Niemöller, dat op
7 Februari a.s. aanvangt, zal naar wordt
verwacht drie weken duren met moge
lijk korte tusschenpoozen. Er is een
groot aantal getuigen gedagvaard in dit
proces, dat volgens veler verwachting
de meest opzienbare cause celebre zal
worden 9edert het Rijksdagbrandproces.
Drie beroepsrechters van aanzien zullen
het gerechtshof presideeren, terwijl ds.
Niemöller verdedigd zal worden door
drie der uitmuntendste advocaten. De
rechters zullen beslissen over de vraag
of het proces openbaar zal zijn. Wan
neer geen publiek zal worden toegela
ten, zal het toch ndet uitgesloten zijn, dat
de pers vergunning krijgt verslagen van
het proces te maken.
de „Eastern State Petroleum Company",
heeft, zoo meldt Havas uit New York, be
vestigd, dat het petroleumtankschip „Nan-
tucket Chief' van deze maatschappij ten
Noorden van de Balearen door oorlogs
bodems van de vloot van Franco is aange
houden en opgebracht. Het schip had
zevenduizend ton petroleum aan boord,
bestemd voor de Spaansche regeerinig.
Het schip was 18 November uit Port
Arthur in Texas vertrokken met een be
manning van 35 Amerikanen. Het heeft
een lading petroleum naar Barcelona ge
bracht en is van hier naar Batoem ver
trokken. Het schip keerde thans naar Bar
celona terug. Armstrong verklaarde ver
der, dat hij nog niet besloten heeft of h(j
stappen bij de regeering van de Vereenig-
de Staten zal doen.
De huwelijksplechtigheid in het Koebbe-
paleis tusschen koning Faroek en Farida,
was gelijk aan de huwelijksplechtigheid
van de eenvoudigste Egyptische vrouw. Na
de plechtigheid keerde Farida met haar
vader per auto naar huis terug, waar zij
met haar familie een eenvoudig maal ge
bruikte. Vervolgens kleedde zij zich in haar
bruidstoilet en tooide zij zich met de ju-
weelen, welke zij als huwelijksgeschenk van
den koning heeft ontvangen.
Des middags te vijf uur begaf zij zich in
een gesloten auto naar het Koebbe-paleis,
waar zij aan de familie van koning Faroek
werd voorgesteld. Hiermede heeft zij offi
cieel haar intrek genomen in het paleis.
De bevolking is verrukt over de foto's,
waarop de koningin zonder sluier wordt af
gebeeld. Deze foto wordt zelfs officieel ver
spreid door de postzegels, welke ter gelegen
heid van het huwelijk worden uitgegeven.
Men beschouwt dit als een groote schrede
vooruit op den weg van de emancipatie van
de Egyptische vrouw.
Tijdens een bombardement van
Taragona door drie vliegtuigen van de
luchtmacht van Franco zijn enkele
bommen terecht gekomen bij het
Britsche schip „Thorpeness", dat in
de haven voor anker lag. Twee leden
van de bemanning werden gedood en
zeven gewond.
Uit Londen wordt nader vernomen, dat
van de bemanning van het Britsche schip
„Thorpeness" nog vijf man worden ver
mist. Vermoedelijk zijn ook zij omgekomen,
zoodat waar ook vier gewonden spoedig
bezweken het totaal aantal dooden van
de bemanning elf zou bedragen.
Het schip liep ernstige schade op, de
brug,- de machinekamer, de radiohut, het
voordek en de stoompijp werden ernstig
beschadigd.
Amerikaansch schip opgebracht.
Naar te Perpignan vernomen wordt is
Dinsdag j.L het Amerikaansche vracht
schip „Nantucket Chief' ten noorden van
de Balearen door een groep oorlogsbo
dems van de vloot van Franco aangehou
den. Men vermoedt dat het vaartuig naar
Palma is gebracht.
Daniël W. Armstrong, vice-president van
Incident leidt tot vriendschap. - Koti
geleden deden geruchten de ronde, dat
Uruguay een klein eilandje, dat aan Argen
tinië heet te behooren, zou hebben bezet. Het
ware van de zaak is eigenlijk niet bekend
geworden. Er werd ook gesproken van een
Uruguaan, die met zijn motorboot op de
Urugua-rivier grensschending zou hebben
gepleegd. In elk geval was er een diploma
tiek incident, dat nogal hoog werd opge
nomen.
De diplomaten staken de koppen bij elkaaar
en men kwam overeen, dat men op sym
bolische en tevens practische wijze het in
cident uit den weg zou ruimen. Er zou een
brug komen een brug over de rivier, die
beide staten scheidt, een brug, die tevens
zou loopen over het veelomstreden eilandje.
Met groote plechtigheid is nu de eerste
steen gelegd voor de nieuwe brug. Er zijn
hartelijke woorden van vriendschap gespro
ken. De presidenten omarmden elkaar ten
aanschouwe van duizenden Argentijnen en
Uruguanen en de bouw van de brug ving
aan.
Negen leden van een gezin door gasver-
stikking gedood. - Te Lodz is het uit negen
personen bestaande gezin van een kruiser
door lichtgasvergiftiging om het leven ge
komen.
Wapenopslagplaatsen uit den wereld-
I oorlog ontdekt. - Te Wadi Sjayab nabü Es
Salt in de buurt van de Palestijnsche grens,
zijn twee belangrijke wapenopslagplaatsen,
dateerende uit den wereldoorlog, ontdekt.
De wapens waren, naar het schijnt, ver
borgen door het terugtrekkende Turksdie
leger.
O.a. vond men talrijke Duitsche geweren
en twee kisten, elk inhoudende 10.000 gou
den Turksche ponden. Het geheel is ondef
goede bewaking naar Amman overgebracht.
Veldslag tusschen Bedoeienen. Als
gevolg van de rivaliteit tusschen twee hoof
den van den Bedoeienenstam Amarat k
tusschen hun aanhangers een vechtpart$
ontstaan, die de afmetingen van een waren
veldslag aannam. Na een dag en een nacht
verbitterd te hebben gevochten, lieten de
tegenstanders 62 dooden op het terrein
achter.
Soldaten, die zich in auto's naar het
tooneel van den strijd spoedden, werden
aangevallen en enkele wagens werden ver
nield. Een nieuwe expeditie onder bevel van
Emir Haal Ben Moessaid, bestaande uit
veertig auto's, wist de vechtenden ten slotte
uiteen te drijven.
Bestuur der communistische partij ge
arresteerd. - De politie voor de waakzaam
heid en de sociale verdediging te Lissabon
heeft medegedeeld, dat het geheele bestuur
der communistische partij in Portugal gear
resteerd is. Ook de leden van het districts-
bestuur te O porto zijn in hechtenis geno
men, met uitzondering van een dokter, die
de vlucht heeft genomen. Nieuwe arresta
ties zouden verwacht kunnen worden.
Een vijftigtal Leuvensche studenten
opgebracht. - Uit Tienen (België) wordt
aan Le Soir gemeld, dat Donderdagochtend
tegen half twee Grammens en een groep
studenten der universiteit van Leuven met
wee autobussen waren aangekomen en
direct waren begonnen met hun knuppels
borden, welke opschriften in de Fransche
taal vermeldden, te vernielen. De schade be
loopt in de duizenden franken.
De politie heeft een vijftigtal studenten
gearresteerd en ook Grammens overge
bracht naar het politiebureau, waar het
gezelschap tot gisterochtend acht uur werd
vastgehouden en waar tegen hen proces
verbaal werd opgemaakt.
Volgens Le Soir zou de taalcommissie de
sad Tienen nadrukkelijk hebben gemach
tigd voor het publiek bestemde mededee-
lingen in de beide talen bekend te maken.
De Brand in het Saint Hyacinthe kloos
ter. - Volgens het officieel communiqué zijn
bij den brand in het Saint Hyacinthe kloos
ter zeven en veertig jongens om het leven
gekomen. Tot nu toe werden 23 lijken ge-
morgen. De overigen liggen nog onder de
puinen.
