dagblad voob alkmaar en omstreken.
Een nieuwe daggéén nieuw geluid.
JAPAN EN FRANKRIJK HEBBEN GRIEVEN
TEGEN ELKAAR.
Oostenrijksch nationaal-
socialist gearresteerd.
No. n Pil nummer bestaal drie b|a<len DirecleU[; c. KRAK.
De algemeene toestond.
Donderdag 27 Januari 1938
140e Jaargang
RUSLAND ONTEVREDEN OVER JAPANSCHE
MAATREGELEN.
„NATIONALE MOBILISATIE".
Bezwarend materiaal gevonden.
Is dr. Colijn ten paleize geweest?
Wachtend op de telexbel.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, nitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 27 Januari.
De gevechten in Spanje zijn den laatsten
t\jd aan hevigheid zeer toegenomen. Vooral
van de zijde der Franco-aanhangers wordt
een groote activiteit aan den dag gelegd
Waarschijnlijk vindt dat zijn oorzaak in de
onverwachte aanval op Teruel door de
regeeringstroepen. Dat was niet in het be
lang van Franco, 't Ging wel niet zoo zeer
om het bezit van deze stad, maar allereerst
moest Franco rekening houden met de be
volking van het door hem veroverde gebied.
Die bevolking mag zich dan kalm houden^
zij zou wanneer de nationalisten achter
uit gedrongen werden wel eens onrustig
kunnen worden.
Daarom moet Franco toonen, dat hij
machtig is. Hij doet dat op de minst sym
pathieke wijze: hij laat lucht-raids uitvoeren
op de groote steden als Valencia en Barce-
lona. Strategisch zijn deze luchtaanvallen
niet noodig, moreel zijn ze absoluut te ver-
oordeelen. Want de slachtoffers zijn steeds
weer in hoofdzaak te vinden onder de bur
gerbevolking.
Zoo hebben de Franco-vliegtuigen giste
ren weer een bezoek gebracht aan Valen
cia. Midden op den dag bombardeerden zij
de centrale punten der stad, dus juist op een
uur, waarop de straten dicht bevolkt zijn.
Natuurlijk maakten de bommen tal van
slachtoffers en volgens de ons ten dienste
staande berichten zouden er 125 dooden en
208 gewonden zijn.
De strijd wordt op deze manier bloediger
dan ooit en ook bloediger dan noodig is.
Voor den buitenstaander valt er alleen uit
te leeren, wat een toekomstige oorlog voor
de bevolking zou beteekenen: niemand zal
zich veilig kunnen voelen.
Misschien, dat de actie der luchtvloten in
zoover haar nut kan hebben, dat wij hier in
ons land meer en beter de noodzakelijkheid
zullen inzien van den luchtbeschermings
dienst.
Er doen in Berlijn weer hardnekkige ge
ruchten de ronde, als zou dr. Schacht aftre
den als president van de Duitsche rijksbank.
Hoewel deze geruchten reeds herhaalde
lijk gelanceerd zijn en men ook nu op geen
enkele wijze een officieele bevestiging er
van kan krijgen, weet Havas uit Berlijn nog
mede te deelen, dat baron Kurt von Schroe-
der uit Keulen, de president van de in
dustrie- en handelskamer aldaar, en oud
officier van den generalen staf, dr. Schacht
zou opvolgen.
De mogelijkheid is vrij groot, dat dr.
Schacht nu weldra werkelijk zal aftreden.
Zijn ambtstermijn bij de rijksbank loopt op
17 Maart a.s. af en het zou de minst-onpret
tige wijze van ontslag zijn, als dr. Schacht
zich niet meer beschikbaar stelde.
Duitschers trekken hun land uit! Zij
zoeken werk in de koloniën, d.w.z. in de
vroegere Duitsche koloniën.
De nationaal-socialistische partij begun
stigt het vertrek van Duitschers naar de
vroegere Duitsche koloniën en wil de posi
tie van hen, die reeds in Duitsche onderne
mingen aldaar werken, verzekeren.
Het buitenlandsch bureau van het ar
beidsfront heeft een overeenkomst gesloten
met het Deutsche Ostafrikanische Gesel
schaft inzake de employés van deze maat
schappij, die in Oost Afrika werken. De
employés krijgen een contract voor vier
jaar, dat met drie jaar kan worden verlengd.
De maatschappij neemt de kosten voor uit
en thuisreis voor haar rekening. Gelijke
overeenkomsten werden gesloten voor
Kameroen en Togo en voor Venezuela, sis-
mede voor Duitsche bank-employes in Bra
zilië, Urugay, Argentinië, Peru en Chili.
Verder zijn contracten in voorbereiding
voor de Duitschers in China, West-Afrika
en Nederlandsch-Indië.
Dit bericht zal ongetwijfeld de aandacht
trekken in andere landen, met name Enge
land en Frankrijk. Immers juist het feit, dat
de Duitschers weer naar hun vroegere kolo
niën trekken, wijst er op, dat Hitier g
steeds denkt aan deze bezittingen.
Zouden wij thans aan den vooravond staan
r\niifipkp der Duitsche
van een nieuwe politieKe aer
regeering? Een politiek in den vorm van.
koloniën
met menschen van eigen land-ervee^
dustrie stichten, enz. enz., en dan plotseling
met den eisch tot teruggave komen.
De tijd zal leeren!
De Culbertsons gescheiden. - De schei
ding tusschen het echtpaar itrokken
bekende bridge-spelers, is thans voltrokken.
Mevrouw Culbertson had scheiding
langd op grond van „moreele wreedheid
Overstroomingen in het Middenwesten.
- Tengevolge van overstroomingen zijn
scheidene honderden gezinnen in he i
denwesten van Amerika dakloos gewor -
Het verkeer wordt bovendien bemoeüyK
door zware sneeuwstormen. Verscheidene
steden zijn geïsoleerd.
De Japansche regeering heeft gisteren
aan de drie groote politieke fracties in
de Kamer bekend gemaakt, dat zij haar
de volgende maand een wetsontwerp op
de „nationale mobilisatie" zal voorleg
gen.
Dit ontwerp heeft ten doel in de plaats te
komen van de wet, die machtiging geeft tot
requireering van oorlogsindustrieën en van
toepassing zijn in geval van oorlog of van
een conflict, dat een mobilisatie noodig
maakt van alle hulpbronnen van het land,
aan personen zoowel als materiaal, doch zou
niet van kracht worden tijdens den duur
van het huidige Chineesch-Japansche con
flict. Onder hulpbronnen, die gemobiliseerd
zouden kunnen worden, moet men in den
geest van het ontwerp verstaan alle wape-
en, oorlogschepen etc., kleeding, levensmid
delen, dranken, veevoer, chemische produc
ten, geneesmiddelen etc. en tenslotte de
pers, die onder toezicht zou worden ge
plaatst.
De betrekkingen tusschen Rusland
en Japan.
In verband met het voortdurende, in strijd
met de wet achterhouden door de Japan
sche en Mandsjoerijsche autoriteiten van
een groot aantal postzendingen van Sovjet-
Russische onderdanen en van het postvlieg
tuig en van de aviateurs, die onderweg ver
dwaalden en op 19 December 1937 een nood
landing maakten op Mandsjoerijsch grond
gebied en met het oog op het uitblijven van
een bevredigend antwoord der Japansche
regeering, tot wie de Russische regeering
zich herhaaldelijk in deze aangelegenheid
gewend heeft, heeft het volkscommissariaat
van P.T.T. van Rusland op 26 Januari de
directie der posterijen in het Japansche mi
nisterie van verkeerswezen er van in ken
nis gesteld, dat het in overeenstemming met
de bepaling van artikel 5 in de overeen
komst tusschen Rusland en Japan betreffen
de de uitwisseling van postpaketten beschikt
heeft, dat tijdelijk vanaf 27 Januari iedere
uitwisseling van postpaketten, zoowel direct
als in transito-verkeer tusschen de Ussr en
Japan in beide richtingen gestaakt wordt.
Daarbij worden postpaketten, die uit an
dere landen in transito-verkeer door de
Ussr naar Japan voor 28 Januari naar an
dere landen onderweg zijn en die op het
moment van het staken der uitwisseling
onderweg waren op grondgebied van de
Ussr overeenkomsten heeft over het uitwis
selen van postpaketten, benevens het inter
nationale bureau van de wereldpostunie te
Bern in kennis gesteld.
Chineesche bommenwerpers in r.ctie.
Het hoofdkwartier van de luchtmacht te
Hankau deelt mede, dat gister dertien Chi
neesche bommenwerpers een aanval hebben
ondernomen op het Japansche vliegveld te
Nanking, waar meer dan twintig vliegtui
gen, die er op het terrein stonden, werden
verwoest.
Een Chineesch bombardementsvliegtuig
werd door het vuur van een luchtafweer-
batterij tot dalen gedwongen.
Uit Anwei wordt gemeld, dat een andere
groep van dertien Chineesche vliegtuigen
vanochtend een aanval hebben ondernomen
op Qoehoe.
Zij hebben Japansche troepen, die de r:vier
wilden oversteken, hevig met machinege
weer en bommen bestookt en hun daarbij
ernstige verliezen toegebracht
De Japanneezen wenschen nog vier
divisies.
Er is een goede reden om te gelooven,
dat Tokio zich ernstige zorgen maakt over
den tegenstand, die de Japansche strijd
krachten ondervinden langs den spoorweg
van Tientsin naar Poekau.
Het slechte weer en de onvoldoende
sterkte der troepen zijn niet gunstig voor
de Japanneezen, die een veel grooter tegen
stand ontmoeten, dan zij hadden verwacht.
Volgens een betrouwbare mededeeling
zou Matsoei Tokio om nog vier divisies heb
ben verzocht.
Chineesche troepen geconcentreerd.
Van gezaghebbende zijde wordt medege
deeld, dat ongeveer 300.000 man Chineesche
troepen geconcentreerd zijn voor een te
verwachten grooten slag in het gebied van
Hsoetjau Haitsjau, dat door de Chineesche
regeering wordt beschouwd als een factor
van vitaal belang voor den afloop van het
conflict.
Het moreel der Chineesche troepen in
Noord-China, is, naar gemeld wordt, goed.
Men verklaart dat de eenhoofdige leiding
der Chineesche troepen ongetwijfeld heeft
bijgedragen tot de versterking van hun te
genstand.
Men verwacht, dat ook het verzet der
Chineezen in Noord-Honan en Sjansi zal
toenemen.
Frankrijk en Japan
De Fransche ambassadeur heeft gisteren
een bezoek gebracht aan den plaatsvervan
genden Japanschen minister van buiten-
landsche zaken, Horinoetsji, in verband met
het incident in de haven van Joelinkou op
Hainan. Hij wilde nadere inlichtingen over
de gebeurtenissen daar hebben.
Horinoetsji herhaalde de reeds eerder af
gelegde Japansche verklaringen en voegde
daaraan toe, dat drie Japanners bij het in
cident gewond waren. De Japansche oor
logsschepen hebben slechts de hun verstrek
te opdracht tot het afsluiten van de haven
van Joelinkou ten uitvoer gelegd; een an
dere bedoeling hadden zij niet.
De Fransche ambassadeur nam kennis van
deze officieele Japansche verklaring. Van
Fransche zijde had men herhaaldelijk be
toogd, dat het in strijd met de overeenkomst
van 1907 zou zijn, wanneer Hainan in de
krijgsverrichtingen betrokken werd, en dat
dit bovendien een onmiddellijk gevaar voor
Indo-China, in het bijzonder voor de haven
van Haiphong, zou beteekenen. Japan had
anderzijds bezwaar gemaakt tegen munitie-
vervoer naar China over Fransch gebied.
Omtrent het onderhoud van den Fran-
schen ambassadeur met den vice-minister
van buitenlandsche zaken te Tokio, Hiro-
noetsji, meldt Domei nog, dat de Japansche
diplomaat gewezen had op de noodzaak voor
de Japanners om ter Zuidkust van China den
handel van de vaart voor Chineesche sche
pen te belemmeren. Japan was ervan op de
hoogte gekomen, dat de haven van Joelin
soms in het geheim werd aangeloopen door
Chineesche jonken. Op den 19den ging de
Japansche vloot eens poolshoogte nemen en
ontdekte de aanwezigheid van verscheiden
jonken te Joelin. Toen een motorsloep werd
uitgestuurd om een verkenning uit te voe
ren, werd zij van achter geboomte door de
Chineezen beschoten met machinegeweren
en gewone geweren. De Japanners kregen
drie gewonden. De motorsloep voer terug
en onderhield daarbij uit machinegeweren
een beschieting van de schuilplaatsen der
Chineezen. Daarna nam het Japansche oor
logsschip de verkenningsploeg aan boord en
verliet de haven. De Japanners hadden dus
enkel gehandeld om een eind te maken aan
de zeevaart van de Chineezen en voor geen
ander doel.
Te Weenen is Tavs, een ingenieur,
aangehouden, die de plaatsvervanger
is van kapitein Leopold als hoofd van
de Oostenrijksche Nazi's. Zoowel bij
Tavs als bij Leopold is huiszoeking
gedaan en moet veel bezwarend ma
teriaal zijn gevonden. Kapitein Leo
pold is verhoord, doch nog niet in
hechtenis genomen. De arrestatie van
Tavs geschiedde naar aanleiding van
een interview in een Tsjechisch blad.
Het nat. soc. centrum te Weenen.
Het onderzoek van de politie naar de
activiteit van het nationaal socialistische
centrum wordt actief voortgezet. Kapitein
Leopold werd gisteravond voorloopig op
vrije voeten gesteld. Hij moest zich echter
ter beschikking van de politie houden.
Uit bevoegde bron verklaart men, dat
de in beslag genomen documenten van het
grootste belang zijn en o.m. in staat zullen
stellen ir. Tavs wegens hoogverraad in
staat van beschuldiging te stellen. Uit de
documenten blijkt n! dat hij belast was
met de daadwerkelijke leiding der Oosten
rijksche nationaal socialisten als gouwlei
der. De NSDAP is in Oostenrijk verboden.
Het is overigens in dit beginstadium van
het onderzoek nog niet mogelijk de vraag
op te helderen of, zooals het gerucht wil,
de politie ook op het spoor is gekomc van
een plan van actie der nationaal socialis
ten tin Oostenrijk. De algemeene indruk is
echter, dat het interview van ir. Tavs met
een Praagsch blad slechts een voorwend
sel is geweest voor de politie, die o. m.
sedert de recente relletjes tusschen mo
narchisten en nationaal socialisten en de
bij de laatsten gedane huiszoekingen in
het bezit zou zijn van belangwekkende in
lichtingen en slechts op een gunstig oogen-
blik wachtte om op te treden.
Een tiental nationaal-socialisten die bij
het Centrum aangesloten waren, zijn gis
teren door de politie gehoord, evenals zes
tien anderen, die uit verschillende Ween-
sche arrondissementen afkomstig zijn.
Onder de bekendsten dezer verhoorden
noemt men Mayer, een gewezen ambte
naar van de regeering in Neder-Oosten-
rijk.
Rust in de provincies.
In de provincie heeft zich volgens de
berichten geen bijzondere reactie voorge
daan in verband met het optreden der
Weensche politie. Men meent echter te
weten, dat de namen van de nationaal-
socialistische persoonlijkheden, die voor
komen op de te Weenen in beslag genomen
lijsten, ter kennis gebracht zijn van de
politie in Linz.
Geen enkele arrestatie is op grond hier
van verricht. Dr. Gleissner, de bestuurder
van Neder-Oostenrijk en dr. Revertera,
het hoofd der politie te Linz zouden zon
der verwijl te Weenen verwacht worden.
PIRITUS THEELICHTJE
Verbruik: slechts één
vijfde cent per uur
In Tirol stellen de nationaal socialisti
sche kringen geen belang in het lot van de
nationaal socialistische organisatie te Wee
nen, hetzij doordat zij niet rechtstreekschi
daarvan afhankelijk zijn, hetzij door hun
bekende oneenigheden met kapitein
Leopold.
De ontploffing te Villejuif. Nader
wordt gemeld, dat bij de ontploffing te
Villejuif elf menschen om het leven zijn ge
komen. Alle mannen, die bezig waren met
het laden van de granaten op twee auto's,
stonden in een vuurzee. Lichaamsdeelen
werden tot driehonderd meter weggewor
pen. De identificatie der slachtoffers zal
zeer moeilijk zijn. De minister van binnen-
landsche zaken, Sarraut, heeft een bezoek
aan de plaats van het ongeluk gebracht.
Volgens Kling is de ramp aan onhandig
heid te wijten.
Henri Cornuel gearresteerd. - Henri
Cornuel, die er in was geslaagd uit zijn door
de gendarmen in brand geschoten boerderij
te ontvluchten, is gistermiddag gearresteerd.
(Van onzen specialen verslaggever.)
BAARN, Woensdagavond.
Een nieuwe dag is aangebroken ver
vuld met hope. De nacht gaat aanbreken
en de belofte van den dag is niet inge
lost. Het wachten duurt voort, de span
ningsgraad stijgt. Het dagelijksche be
richt is doorgekomen de Prinses
reed uit de Prinses kwam terug.
Maar voor de zeer weinige menschen,
die zich omstreeks vier uur langs den
betonweg naar Bilthoven bevonden,
was het een oprecht genoegen de Konin
gin, Prinses en Prins tesamen in het
park te zien wandelen.
Verder verliep de dag rondom het paleis
zooals op het oogenblik een dag pleegt te
verloopen en de eenige prooi van rondzwer
vende journalisten was de chauffeur van
een meubelauto. Een tijd lang had de wagen
vlak voor den nieuwen vleugel van het
paleis gestaan en men wenschte te weten of
nieuws verteld kon worden. Het antwoord
was geheel onbevredigend. De chauffeur en
zijn helper hadden slechts meubelen moeten
halen en het eenige wat zy gezien hadden
waren een paar arbeidende schilders ge
weest. Binnen waren zij niet gegaan, want
de te halen meubelen stonden klaar.
Het gerucht deed hardnekkig de ronde,
dat dr. Colijn en mr. Beelaerts* van Blok
land ten paleize waren. Uit den aard der
zaak verwekte deze mededeeling een groote
opschudding, aangezien deze beide staats
lieden beschouwd worden als getuigen te
zullen optreden bij de aangifte van geboorte
van den Oranjetelg. Naderhand werd het
nieuws tegengesproken. Dr. Colijn zou zich
in den Haag bevinden in welke bezigheid
mr. Beelaerts van Blokland hem terzijde
stond. Het verhaal zou door „iemand" de
wereld in zijn gestuurd na vele omzwervin
gen. De vrouw van een vriend van een ken
nis kwam er bij tepas enfin, het bekende
recept werd trouw gevolgd. Na het dementi
kwam nog een ander „iemand" vertellen,
dat zij toch op het paleis vertoefden.
Deze laatste suggestie is de eerste geweest
waar de krantenmenschen eens niet op ge
reageerd hebben.
De wacht in het hotel gaat met meer ple
zier op dan andere nachten het geval was.
Twee weken is het thans geleden, dat het
communiqué betreffende den vermoedelijken
geboortedatum werd uitgegeven. De uiterste
termijn is thans verstreken en men wacht
op een nieuwe mededeeling.
Liefst een per telex, gepaard met hevig
belgerinkeL
Men wacht gespannen op dreunende gong
slagen door het Badhotel die nu eens niet
dienen om de maaltijden aan te kondigen.
Hoelang nog?
Avondoefening der Baarnsche saluut-
batterij.
Wanneer zullen commando's „gereedstel-
ling innemen" gegeven worden aan de sa-
luutbatterijen, welke in de garnizoensplaat
sen en in de prinselijke residentie Baarn nu
reeds drie weken lang zyn opgesteld?
Het tijdstip, waarop dit commando gege
ven zal worden, hangt, zooals ieder begrij
pen zal, af van het antwoord op een andere
vraag, welke thans geheel Nederland in zoo
groote spanning houdt: wanneer zal de blijde
gebeurtenis in het prinselijk gezin plaats
hebben?
Zal het heden, morgen of overmorgen
zijn? Zal het overdag, des avonds of des
nachts zijn?
Niemand die het weet.
En onmiddellijk nadat de blijde gebeurte
nis bekend is, zullen de eere-schoten door
de lucht daveren.
Het spreekt vanzelf, dat de batterij-com
mandanten geregeld met hun manschappen
oefenen om dit „in gereedstelling" komen
binnen den kortst mogelijken tijd te doen
plaats hebben. Telkens weer ziet men den
troep met de stukken door de straten trek
ken om goed bekend te geraken met het
terrein, zoodat verwarring en oponthoud
niet voor zullen komen, wanneer het groote
oogenblik eenmaal aangebroken is.
Dit groote oogenblik kan ook des avonds
zijn en dein wordt de batterij weer voor ge
heel andere moeilijkheden geplaatst in ver
band met de duisternis.
Daarom had de commandant van de sa-
luutbatterij in Baarn, kapitein Nijnatten,
vanavond besloten, zijn troep te laten uit
rukken om 7 uur om op deze wijze zijn man
schappen aan het terrein en de toegangswe
gen in duisternis te wennen.
De weersomstandigheden waren kapitein
Nijnatten gunstig: het regende en het was
pik-donker.
Om even na zeven uur vertrok de batterij
van het Oranjepark. Zonder rumoer wer
den, de vier stukken zeven-veld door de
manschappen het terrein afgetrokken en
naar het weiland aan den Eemnesserweg
gebracht. Voor elk stuk liep de stukscom
mandant, een wachtmeester, om den weg te
wijzen. Het zandweggetje, dat naar het wei
land voert, was doorweekt, maar toch trok
ken de soldaten de stukken er zonder noe
menswaardige hinder door en het was nog
geen kwart over zeven, toen de vier stuk
ken in stelling gebracht waren en de batte
rij-officier zijn commandant kwam melden,
dat de batterij gereed was om de eere-
schoten af te vuren.
Het stuk dat het eerst zal vuren is het
meest rechtsch opgestelde kanon 103, gecom
mandeerd door wachtmeester van Griffen.
Nadat de stukken in stelling waren ge
bracht voor de eere-schoten, werd nog een
eenvoudige oefening in de bediening gehou
den, de stukken werden evenwijdig gesteld
en daarna op een bepaald punt gericht.
Na ongeveer een uur was de oefening af-
geloopen en werden de stukken weer naar
het Oranjepark teruggebracht. De afstand,
nauwelijks 300 meter, werd in enkele minu
ten afgelegd.
De publieke belangstelling trok het nau
welijks.
De inwoners van Baarn zyn reeds zoo
vertrouwd met het dagelijks uitrukken der
batterij, dat men er weinig aandacht meer
aan schenkt. Temeer niet, daar de geheele
oefening in volkomen stilte verloopen was.
Wanneer men op den Eemnesserweg geloo-
pen heeft, zal men zich hoogstens verbaasd
hebben afgevraagd, wat toch al die lichtjes
in het weiland te beduiden hadden; dat daar
een batterij in stelling werd gebracht, zal
niemand hebben kunnen bevroeden.