dagblad voor alkmaar en omstreken.
De onverwachte kabinetscrisis in Roemenië.
No. 36 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
De algemeene toestand.
"'l h" ^.r^rifglnnenundsche
Zaterdag 12 Februari 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Merkwaardig parlementair stelsel.
Toedracht van „revolte"
op 4 Februari in Berlijn.
Bijzonderheden van „Diplomaticus"
van Haagsche Post
Nieuws in 't kor*.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN;
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk-
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Alkmaar, 12 Februari.
De gebeurtenissen in Duitschland laten
ons niet met rust. Bijna elk uur van den dag
komen er nieuwe berichten binnen en hoe
wel men in Duitschland categorisch alle
moeilijkheden ontkent, houdt men in Polen
vol, dat de toestand niet alleen gespannen,
maar zelfs zeer kritiek te noemen is.
Zoo meldt de correspondent van de Dailv
Tel. te Warschau, dat ondanks het bestaan
van de Poolsch-Duitsche persovereenkomst
vele dagbladen te Warschau gisteren de
meening uitspraken, dat de binnenlandsche
toestand in Duitschland zeer ernstig is. Zij
verklaren, dat de misnoegdheid over de
recente politiek en militaire wijzigingen
wijdverspreid is. Men beschrijft den toe
stand als zelfs nog meer gespannen dan de
toestand was onmiddellijk voor de zuivering
van 1934.
Het regeeringsgezinde blad „Illustrowany
Burjer" van Krakau verklaart, dat er be
toogingen voorgekomen zijn aan de Duit-
sche zijde van de grens langs Opper-Silezië.
Het blad meldt verder, dat gisteren aan
plakbiljetten aangebracht zijn in Deuthen,
Hindenburg, Gleiwitz en andere steden in
Silezië, waarin geëischt wordt, dat von
Blomberg teruggeroepen zou worden en dat
von Fritsch in zijn functie zou worden her
steld.
Uit Berlijn meldt de Daily Telegraph and
Morning Post tenslotte nog, dat er gisteren
in Duitsche regeeringskringen een sfeer van
ongerustheid heerschte na den stroom van
geruchten over den binnenlandschen toe
stand. Er bestaat reden om te ielooven, dat
de berichten van de buitenlandsche pers
zorgvuldig voor Hitier weggehouden zijn.
De zenuwachtigheid in regeeringskringen
breidde zich uit tot alle lagen der bevolking
te Berlijn en de wildste geruchten deden
weer de ronde. De Duitschers konden echter
tot gisteravond laat geen authentiek nieuws
verkrijgen.
De Berlijnsche correspondent van de
Times heeft nog ander, niet minder interes
sant nieuws uit Duitschland: deze weet n.L
te melden, dat de veranderingen van de vo
rige week, die in het Duitsche leger groote
ontevredenheid hebben gewekt, aanleiding
zijn geweest tot oneenigheden. Drie gene
raals zouden uit protest hun ontslag hebben
genomen. Het leger zou verdeeld zijn in
twee kampen, dat van de aanhangers der af
getreden generaals en dat van de volgelin
gen der regeering.
Het blad vervolgt dan: „de ontevreden
heid onder de officieren zou misschien spoe
dig luwen, als zij konden verwachten, dat
de veranderingen definitief zijn. Men vraagt
zich echter af, hoe lang de pertij nog zal
aandringen op hervorming van het leger.
Zal zij bij voorbeeld afschaffing van het in
stituut der aalmoezeniers eischen. Zal de
militaire groet worden vervangen door de
nationaal-socialistische? Zullen aan de regi
menten politieke commissarissen worden
toegevoegd? Dt zijn punten van het pro
gramma, volgens hetwelk de partij het leger
tot een volksleger wil maken. Men gelooft,
dat Hitier aarzelt, dit programma streng ten
uitvoer te leggen, doch niettemin schaadt de
bedreiging het moreel in het leger. Het lijkt
waarschijnlijk, dat de onzekerheid ten aan
zien van de toekomst oorzaak is van de
spanning in de politieke situatie. Overigens
acht men het zeker, dat Hitier ditmaal nog
meester van den toestand blijft".
Tegenover dit alles staat een verklaring van
dr. Dietrich, den perschef van het Duitsche
rijk die telefonisch den Berlynschen cor
respondent van het agentschap Havas mede
deelde dat alle in het buitenland loopende
échten omtrent den vierden Februari en
gevolgen daarvan van allen grond ont-
blDr Dietrich zeide, dat hij zijn verwonde-
'rdL «.li V» ««ruchjn „.et ml-
spreken. I» hel büsonder entendeiD-tnc»,
geheimen kabinetsraad v president,
non-activiteit gestelde off'cl Fritsch
26 Februari in diens't Generaa^ thans
is met ziekteverlof. Hu AyTQarcChalk von
in zijn woning te BerllJ"_ dg huwelijksreis.
Blomberg is nog steeds op afwezig
HÜ zal waarschynlyk ger Duitschiand
zijn, doch zal Zich dan
vestigen. -
Scheepsongeluk bij f°rku™/nal"teife£
klein schip van onbekende na Borkum
gisteravond door het lichtsch p J gen
in nood verkeerende, waarge" t ving de
sleepschip is te hulp gesneld. deelde
oproepen van het scheepje °P. r
korten tijd later mede, dat het nie
van het schip zag. Men gelooft,
zonken is.
7*"
Wat is er in Roemenië eigenlijk ge
beurd en hoe kon dat allemaal gebeu
ren? Een kabinet, dat nauwelijks twee
maanden aan het bewind was, werd tot
aftreden gedwongen door den koning
en enkele uren later was een nieuwe re
geering gevormd!
Een hoofdartikel in de N.R.Crt. geeft
over een en ander de volgende beschou
wing:
ï)e politieke toestand in Roemenië, reeds
paradoxaal toen Goga, wiens partij bij de
verkiezingen nog geen 10 pCt. van de stem
men had behaald, aan het bewind werd ge
roepen, is door zijn aftreden en de benoe
ming van een nationaal kabinet zoo mogelijk
nog paradoxaler geworden. Voorzoover de
oorzaken van Goga's val op politiek terrein
liggen, is hij bewerkt door de constitutio-
neele, parlementaire partijen, en het gevolg
is, dat er een regeering wordt gevormd uit
de kopstukken van het meerendeel dezer
parlementaire partijen, welke echter voor-
loopig zal blijven regeeren zonder parle
ment. Dit kabinet, dat men gerustelijk het
predicaat „koninklijk" zou kunnen verstrek
ken, zal blijkens 's Konings eigen verkla
ring „bevrijd van alle partij bezigheid, genie
ten van een respijt, dat het zal veroorloven
uitsluitend te arbeiden tot welzijn des
lands".
Hoe gek het klinken moge, er is voor deze
wijze van handelen veel te zeggen. Het par
lementaire stelsel in Roemenië werkte toch
al zonderling. Aan het eind van een wetge
vende periode werden niet eerst verkiezin
gen uitgeschreven, doch werd eerst een
nieuwe regeering benoemd, die er dan voor
moest zien te zorgen, tenminste 40 pCt. van
de stemmen te krijgen, omdat zij in dat ge
val tenminste 70 pCt. van de zetels in het
parlement verkreeg en dus beschikte over
een meerderheid, waarop te bouwen viel.
De verkiezingen waren slechts zelden vrij.
Ook bij de laatste algemeene verkiezing in
het vorig jaar was van een volledige vrijheid
geen sprake. Toch kreeg de liberale partij,
welke ze georganiseerd had, niet de ver-
eischte 40 pCt. Echter ook onder de opposi
tie was er geen groepeering, die dit percen
tage behaalde, en samenwerking tusschen ie
grootste partijen was tengevolge van het
geen aan de verkiezingen voorafgegaan was
en zich in den verkiezingsstrijd had afge
speeld, onmogelijk.
Een merkwaardig verschijnsel bij deze
verkiezingen was de snelle groei geweest
van de extremistische partij „Alles voor het
Vaderland", welke de voortzetting was van
de vroegere IJzeren Garde. Deze partij en
haar leider mochten zich echter niet in de
gunst des Konings verheugen en Karei II
droeg dan ook niet aan Codreanu de vor
ming van het nieuwe ministerie op. maar
aan Goga, den leider van een andere uiterst
rechtsche partij, welke weliswaar minder
stemmen had gekregen, maar door haar ver
leden in hofkringen niet zoo onmogelijk
was als „Alles voor het Vaderland". Men zal
wel niet mistasten, wanneer men 's Konings
keuze hieruit verklaart, dat hij de IJzeren
Garde in bedwang wilde houden en meende,
dat de concurreerende groep door verwe
zenlijking van een nagenoeg eender pro
gramma haar den wind uit de zeilen zou
nemen.
Toen Goga aan het bewind was gekomen,
wilde hij zijn positie versterken door het
uitschrijven van nieuwe verkiezingen. Ver
moedelijk heeft hij de verwachting gekoes
terd, dat de verleiding van regeerings- en
andere bestuursposten wel eenige der oude
partijen te sterk zou zijn, zoodat zij een ver-
kiezingsverbond met hem zouden aangaan.
Deze hoop werd niet of althans in voor Goga
veel te geringe mate verwezenlijkt. De
groote partijen weigerden hun medewer
king, maar wat erger was, de IJzeren Garde
ontplooide een geweldige actie en men
kreeg den indruk, dat deze partij, die de
laatste jaren sprongsgewijs bij de verkiezin
gen omhoog was gegaan, ditmaal nog veel
sterker uit de bus zou komen en naar alle
waarschijnlijkheid, alle verkiezingstrucs ten
spijt, de aanhangers van Goga zou blijven
overvleugelen.
Uit het optreden van Codreanu bleek, dat
hij zich overtuigd hield van althans een
moreele overwinning bij de verkiezingen en
zich reeds beschouwde als de toekomstige
politieke machthebber van het land. Dit
verwekte niet alleen in regeeringskringen
groote onrust, maar ook by de oude par
tijen, die voorzagen by de verkiezingen van
Goga geen kans te zullen hebben en zich, op
de boerenpartij en haar bondgenooten na,
tenslotte dan ook van de verkiezingen had
den teruggetrokken.
Er was dus in politiek opzicht al een
schier onhoudbare toestand ontstaan, welke
den koning, die tot dusver een sterk per
soonlijk bewind voerde, boven het hoofd
dreigde te groeien en voor hem het gevaar
bood een Codreanu als een Mussolini naast
zich te krijgen. De koning heeft nu tijdig
den knoop doorgehakt, door niet alleen
Goga naar huis te zenden, maar ook de ver
kiezingen uit te stellen. In zijn ver
klaring zegt hij, dat de nieuwe regeering
over zal gaan tot constitutioneele wijzigin
gen, die beantwoorden aan de nieuwe be
hoeften en aan de wenschen van de natie.
Laat ons hopen, dat het parlementaire ele
ment in de nieuwe regeering er een waar
borg voor zij, dat deze hervormingen zullen
geschieden in parlementair-democratischen
zin.
Zooals wij reeds zeiden, waren het niet
alleen politieke oorzaken, welke Goga c.s.
ten val hebben gebracht. De invloed van de
economische oorzaken is op zijn minst even
groot geweest. De partij van Goga was niet
zooals de IJzeren Garde op hiërarchische
leest geschoeid. Zij was ontstaan uit ver
scheidene kleine reactionnaire groepen met
verschillende aspiraties en telde onder haar
leiders ook prof. Cuza, den feilen anti-semiet
en nationalist. Tegen zijn invloed kon de
bedachtzamere Goga niet ten volle op. Zijn
streven naar verroemeensching op korten
termijn moest en zou worden toegepast. Dat
gaf om te beginnen al dadelijk wrijving met
het buitenland vanwege de sterke niet-Jood-
sche minderheden in de streken, welke Roe
menië na den oorlog heeft verworven, en
werkte bovendien ontwrichtend op het be
drijfsleven, dat voor een groot deel in han
den is, hetzy van niet-Roemeensche onder
danen des konings, hetzij van volkomen
vreemdelingen.
De economische achteruitgang sinds
de vorming van het ministerie-Goga is van
dien aard geweest,- dat hij alleen reeds een
ommekeer zou wettigen. Met het experiment
met Goga heeft de koning een verkeerden
greep gedaan. Misschien is het nog niet te
laat om de noodlottige gevolgen daarvan af
te wenden, doch het grootste beleid, zoowel
van de zijde van den monarch als van zijn
ministers, zal daarbij geboden zijn.
De „Haagsche Post" van deze week
bevat een artikel van zijn medewerker
„Diplomaticus", over het verzet der
Duitsche officieren op 4 Febr. 1.1., waar
van een geheele hervorming van de
leiding der weermacht het gevolg is
geweest.
De bijzonderheden, welke in dat arti
kel over deze revolte worden verteld,
zijn te interessant om ze onzen lezers te
onthouden.
Na erop te hebben gewezen, dat de
voornaamste generaals het met de bui
tenlandsche politiek van het Derde Rijk
niet eens waren, in de eerste plaats
generaal von Fritsch, schrijft „Diplo
maticus":
„Tusschen hem en den Leider-kanselier
was de verhouding reeds sedert lang ge
spannen en die spanning was zoowel van
persoonlijken als van zakelijken aard. Ter
gelegenheid van de begrafenis van generaal
von Seckt kwam het tot een uitbarsting,
welke destijds streng geheim is gehouden,
maar waarover thans in sommige kringen te
Berlijn uiterst openhartig wordt gesproken.
Tijdens den uitvaartdienst in de protestant-
sche kerk stond de Leider-kanselier plotse
ling op om weg te gaan. Generaal von Fritsch
snelde op Hitier toe om hem te zeggen, dat
het leger dit vroegtijdig vertrek als een be-
leediging zou kunnen opvatten en dat hij den
Leider daarom verzocht de plechtigheid tot
het eind bij te wonen. Op een toon, welke
dien van een sergeant-majoor tegen een
recruut zeer nabij kwam, viel Hitier, nog
wel in tegenwoordigheid van anderen, tegen
den opperbevelhebber van de Rijksweer uit,
hem toesnauwend: „Ik bepaal zelf, wanneer
ik wil weggaan. Ingerukt, generaal von
Fritsch!" Maar het toenrr ~s hoofd van de
Rijksweer antwoordde a* „Wanneer ik
moet inrukken, bepaal i 3rop verlieten
Hitier en zyn begeleider 'g de plechtig
heid. Toen men den t n veldmaar
schalk von Mackensen t gebeurde op
de hoogte bracht, ontst e dermate in
woede, dat hy, thuis ge! trachtte zijn
sabel te breken, uitroept „En dat moet
het Duitsche leger zich v. een vroegeren
Oostenrykschen korporaal laten welgeval
len".
Vervolgens schetst de schrijver van het
artikel de positie en het drijven van
Himmler in de laatste dagen van Januari
en de eerste van Februari,
„Himmler, chef van de S.S. en almachtig
gebieder van de Gestapo, was het gelukt den
Leider-kanselier er van te overtuigen, dat
de leiding van de Rijksweer een monarchis-
tischen Putsch voorbereidde en wellicht den
tweeden zoon van den kroonprins, prins
Ludwig-Ferdinand, reeds klaar had staan
den troon te aanvaarden. Als de Leider er
niet in toestemde (moet hij er aan toege
voegd hebben) hem, Himmler, te machtigen
alle noodige maatregelen te nemen, gene
raals gevangen te nemen of te doen fusil-
leeren, stond hij voor niets meer in. Ver
slagen moet Hitier naar deze onthullingen
hebben geluisterd, zonder evenwel onver
wijld de door Himmler noodig geachte be
sluiten te nemen. Ten slotte echter en
goed-ingeliehte lieden beweren, dat de Lei
der-kanselier bij deze gelegenheid, gelijk
hem reeds meermalen is gebeurd, in huilen
uitbarstte legde Hitier zich neer bij alles,
wat Himler noodig achtte te doen. Hoe heeft
nu de Rijksweer de lucht gekregen van deze
maatregelen, waartoe zeer in het geheim
werd besloten? Daarvan zal men eerst
veel later het rechte vernemen. Een feit is,
dat de leidende generaals, onder voorzitter
schap van von Fritsch, in den nacht van 27
op 28 Januari een geheime bespreking over
den toestand hielden en dat het in den
vroegen morgen van 28 Januari voor de be
woners van de Wilhelmstrasse en het Brit-
sche gezantschap, dat in dezelfde buurt is
gevestigd, geen geheim meer was, dat de
Rijksweertroepen het gebouw van het Prui
sische minister-presidium hadden omsingeld,
dat Rijksweertroepen voor de Kanselarij
heen en weer marcheerden en dat, tot
stomme verbazing der brave burgers, ook
op belangrijke centrale punten in de stad
patrouilles stonden opgesteld. Deze patrouil
les schenen met name de bewegingen van
de politietroepen met groote opmerkzaam
heid gade te slaan.
Gedurende enkele uren had het er veel
van, of het tot een botsing kon komen tus
schen de nazi-militie en de Rijksweer-for-
maties. Zonder te trachten de verantwoor
delijkheid, welke hij op zich had genomen
te bemantelen, liet generaal Von Fritsch,
tot wiens nauwste medewerkers (en op deze
bijzonderheid behoort de nadruk te worden
gelegd) gedurende deze kritieke dagen
generaal Keitel behoorde, den Leider-kanse
lier weten, dat het leger weliswaar besloten
was, te allen tijde den eed van trouw ter
verdediging van het vaderland gestand te
doen, maar dat het Jiiet bereid was te dul
den, dat onmiskenbare nazi-partijleiders aan
deszelfs hoofd werden gesteld. Wat dit be
trof kon het noch Göring noch Himmler
boven zich verdragen. Want mocht het ooit
tot een oorlogsmobilisatie komen, waarbij
iedere man, van hoog tot laag, moest ge
hoorzamen, dan moest het mobilisatie-bevel
uitgaan van een instantie, waarin het leger
voldoende militair vertrouwen heeft. Eeni-
gen der belangrijkste medewerkers van
Hitier uit de nationaal-socialistische partij
waren er vóór, de Rijksweer onverwijld een
gevoelige les toe te dienen, waarbij zij er op
wezen, dat althans een deel van de Rijks
weer niet heulde met de rebelleerende
generaals, maar achter hem, den Leider
kanselier, stond. Hitier aarzelde evenwel
hun raad op te volgen en verklaarde zich
tenslotte bereid met een anderen generaal
dan generaal Von Fritsch te onderhandelen.
Hierop werd, met toestemming van Von
Fritsch, generaal Keitel opgedragen, be
sprekingen met Hitier te voeren. Over het
verloop van deze besprekingen doen in
militaire en politieke kringen, welke daar
bij betrokken waren, de meest dramatische
verhalen de ronde. Volgens deze moet het
gesprek zich op een gegeven oogenblik der
mate hebben toegespitst, dat generaal Keitel
op een bepaalde vraag, welke Hitier hem
stelde, ondubbelzinnig antwoordde: „In dit
geval kan ik geen waarborg geven, dat het
leger zal gehoorzamen."
Na dit woord toonde Hitier zich bereid te
trachten, in overleg met de Rijksweer, te
zamen een „oplossing" te vinden, op voor
waarde, dat generaal Von Fritsch onder
geen beding op zijn post zou blijven. Von
Fritsch zag zelf in, dat zijn positie als opper
bevelhebber onmogelijk was geworden nu
het niet tot een openlijken strijd was geko
men. Nu er mogelijkheden voor een com
promis bleken te zijn, vond hy het zelf
natuurlijk, dat hij heenging. Maar de voor
naamste taak, welke hij zich, in samenwer
king met andere generaals, had gesteld, was
voorloopig vervuld: Göring en Himmler
moesten voor generaal Keitel buigen. Dat
Hitier zichzelf proclameerde tot opperbevel
hebber daartegen kon de Rijks weer leiding
niets inbrengen, daar zij op de meest kri
tieke oogenblikken had doen weten, dat zij
te allen tijde bereid was den Leider-kanse
lier persoonlijk als minister van oorlog en
opperbevelhebber te erkennen en dat zij
hem niet beschouwde als een partijpoliticus,
maar als een man, die boven de partijen
staat. In hoever generaal Keitel tijdens de
besprekingen met Hitier uit naam van alle
generaals of eigenmachtig handelde, toen
hij zich vereenigde met het kamerarrest
van twee dagen, hetwelk von Fritsch werd
opgelegd en met de onmiddellijke afzetting
van een twaalftal generaals, die voor het
meerendeel te boek stonden als monarchis
tisch en heulend met de Hohenzollerns, is
vooralsnog moeilijk uit te maken. Eén ding
staat evenwel vast: Het militaire opperbevel
ligt practisch in handen van generaal Keitel,
die, in het door Hitier onderteekende de
creet, uitdrukkelijk „minister" wordt ge
noemd. Al heeft Hitier zichzelf ook tot op
persten bevelhebber geproclameerd, aan
wien alle bevelhebbers onmiddellijk onder
geschikt zijn, toch verklaart het decreet be
treffende de benoeming van generaal Keitel,
dat deze tegenover alle andere militaire in-
stanties en bevelhebbers als de „recht-
streeksche vertegenwoordiger" van Hitier
geldt. Practisch komt dit hierop neer, dat de
bevelhebber van het landleger, generaal
Brauchits, de commandant van de lucht
vloot, generaal-veldmaarschalk Göring en
generaal-admiraal Rader ondergeschikt zijn
aan generaal Keitel, die bij de jongste ge
beurtenissen, welke men, zonder overdrij
ving, als het begin van een militaire rebellie
mag beschouwen, een bijzondere rol heeft
gespeeld.
De overstroomingen in het Sacramento-
dal. - Men heeft het sluizenstelsel in wer
king gesteld om uitbreiding der overstroo
mingen in de dalen van de Sacramento en
de San Joachim te voorkomen. In Zuid-Cali-
fornië woedt een storm, die met zwaren
regenval gepaard gaat. Op de reede van San
Francisco ligt de scheepvaart stil.
Huiszoekingen in verband met wapen
smokkelarij. - In verband met de arrestatie
van twee wapensmokkelaars te Rochefort
zijn gisteren te Parijs een tiental huis
zoekingen verricht, bij personen, die min of
meer rechtstreeks bij deze zaak betrokken
zijn.
Het drijvende Poolstation. - Gistermid
dag om 18 uur bevond het drijvende Pool
station zich op 71 graden 48 minuten Noor
derbreedte en 19 graden 52 minuten Wes
terlengte. Er stond een Noord-Noordwesten
wind van een sterkte beneden één. De tem
peratuur bedroeg twintig graden onder nul.
Met tijdelijke onderbreking was de lucht
geheel bewolkt. De ijsbreker Taimyr bevond
zich gister om 12 uur op 72 graden 41 mi
nuten Noorderbreedte en 10 graden 23 mi
nuten Westerlengte.
In een zwaren storm is een luik van den
ijsbreker „Moerman", die zich in de Groen
landzee bevindt, weggeslagen, waardoor de
stuurkamer onder water kwam te staan. De
bemanning slaagde er in het water weg te
pompen en het stuur te herstellen. Het schip
zet zijn reis voort in de richting van Papa-
nins ijsschots.
De ijsbreker „Taimyr" heeft gemeld, dat
het schip niet langer een te zuidelijke route
behoeft te nemen en weer recht op de ijs
schots van Papanin aanstuurt. Omstreeks
middernacht had de ijsbreker een snelheid
van vijf knoopen. De „Taimyr" kreeg giste
ren draadlooze verbinding met Krenkel, die
mededeelde, dat op de ijsschots alles in
orde was.
Noodseinen van Italiaansch schip op
gevangen. - Het Deensche s.s. Otto Petersen
meldt, dat het noodseinen heeft opgevangen
van het Italiaansche s.s. Gianicolo, dat zich
op 41 gr. 28 m. N.B. en 5 gr. 50 m. O.L. be
vond.
Groote vraag naar sponzen. - De vis-
schers aan de Dalmatische kust, o.m. in de
dorpjes Krapanj en Slarin, verheugen zich
in een tijdelijke welvaart, die zij grooten-
deels danken aan de angst van de wereld
voor gasaanvallen. De visschers, die over ge
heel Dalmatie bekend staan om hun diepzee-
duiken, bepalen zich tot het naar boven
brengen van sponzen, een moeilijk en ge
vaarlijk werk. Lange jaren heeft hun bedrijf
nagenoeg stilgelegen door de felle concur
rentie van rubbersponzen, welke het hun
bijna onmogelijk maakte de natuursponzen
te verkoopen.
Thans echter, nu over de geheele wereld
beschermende maatregelen tegen gasaan
vallen worden genomen, zijn deze sponzen
dringend noodig bij de vervaardiging van
gasmaskers. Uit verschillende landen zyn
agenten naar Krapanj en Slarin gekomen
om groote orders te plaatsen.
In 1937 werden meer dan 100.000 sponzen
door duikers naar de oppervlakte gebracht
en verkocht, en het ziet er naar uit, dat de
onverwachte welvaart der visschers voor
loopig zal aanhouden.
Brand in het volkshuis te Parijs. - Van
morgen is brand uitgebroken in het volks
huis in de Rue Parmentier te Parys. De
brandweer kon het vuur meester worden,
doch de schade is zeer aanzienlijk. Uit het
onderzoek is gebleken, dat kortsluiting den
brand heeft veroorzaakt.
Helsche machines op een schip. - Op
het Poolsche motorschip „Batory", dat op
weg is van New York naar Gdynia, zyn op
den Atlantischen Oceaan twee helsche ma
chines ontdekt, een in de machinekamer, de
ander in de radiokamer. Verscheidene leden
der bemanning zijn aan boord gear
resteerd. Een uur na de ontdekking moest
de machine tot ontploffing komen.