dagblad voor alkmaar en omstreken.
LLOYD GEORGE LOKT EEN FEL
INCIDENT UIT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTE NTEEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 45 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 23 Februari 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Eden door Churchill en Lloyd George verdedigd.
De debatten naar aanleiding
van Eden's aftreden als minister
van buitenlandsche zaken zijn
gisteren in het Lagerhuis voort
gezet. Het Huis had gelegenheid
gehad, de verklaringen van
Chamberlain en Eden te bestu-
deeren en daarvan hebben ver
schillende leden behoorlijk ge
bruik gemaakt.
Minister-president Chamberlain
heeft verschillende felle aanval
len moeten afslaan, o.a. een van
Lloyd George, die zelfs een
incident veroorzaakte. Tenslotte
echter werd de Labour-motie met
330 tegen 168 stemmen ver
worpen, een motie van afkeuring
van het beleid der regeering ten aanzien van de buitenlandsche
politiek.
LLOYD GEORGE OP DREEF.
Den premier beschuldigd.
De algemeene toestand.
Seyss Inquart maant aan
tot legaliteit.
Schuschnigg spreekt morgen.
ALKMAARSCHE COURANT.
t
Lloyd George.
De grijze staatsman Lloyd George,
wel eens de Vader van het Lagerhuis
genoemd, was een der laatste sprekers,
die de regeering aanviel. Hij was buiten
gewoon op dreef en werd ttnüótte zoo
scherp, zoo sarcastisch, dat het tot een
incident kwam, waarbij Eden meende
zelf te moeten ingrijpen, ofschoon de
afgetreden minister heelemaal niet van
plan was, om na zijn Dinsdag afgelegde
verklaring nogmaals het woord te
voeren.
Lloyd George begon met een gelukwensch
aan Eden en Cranborne voor hun ferme,
manlijke houding in een geschil, waarbij
schipperen niet op zijn plaats was geweest.
Maar toen vroeg spr. langs zijn neus weg,
waarom in den kabinetsraad van Zondag de
premier aan zijn nog in functie zijnden mi
nister van buitenlandsche zaken niet het
telegram van Grandi getoond had, dat hij te
elf uur van den Italiaansche gezant had
ontvangen? Sinds wanneer was het gebrui
kelijk, dat een gewichtig telegram voor
den betrokken minister werd achterge
houden?
Een geweldig kabaal volgde op deze woor
den en van de labourbanken klonk de kreet
„Aftreden is het eenige".
Chamberlain stond onmiddellijk op en
zeide, dat toen het kabinet bijeen was, het
betrokken telegram nog niet in zijn bezit
was geweest. De inhoud was hem echter
reeds door een gemeenschappelijken vriend
van Grandi en spr. zelf beteekend en hij
had dien inhoud ook aan het kabinet mee
gedeeld.
Toen vroeg Eden het woord en zeide,
dat de premier inderdaad den inhoud
van wat nu bleek een belangrijk telegram
te zyn geweest, had meegedeeld, maar
spr. had tot het oogenblik van zijn ont
slagneming niet geweten dat deze mede-
deeling van den premier op een tele
gram uit Rome aan den Italiaanschen
gezant sloeg en geen enkele mededee-
ling noch telegram had het departement
van buitenlandsche zaken or dat oogen
blik bereikt, welks chef spr. toen nog
geweest was. Onder stormachtige toe
juichingen der oppositie voegde Eden
erbij, dat de wetenschap dat het tele
gram van Grandi afkomstig was, hem
natuurlijk niet meer van besluit zou
hebb a doen veranderen.
Met de onnoozel klinkende opmerking,
dat hij in zyn 50-jarige parlementaire loop
ban nog nooit een staaltje van zulk een
handelwijze van een premier jegens zyn
verantwoordelijken minister gehoord had,
lokte Lloyd George Chamberlain opnieuw
■uit zyn tent.
Chamberlain ontkende met nadruk, dat ei
bij het begin van den kabinetsraad al sprake
was geweest van een telegram. Spr. was in
het bezit geweest van de mondelinge bood
schap van den vriend en die had hij dade
lijk aan het kabinet en dus ook aan Eden
meegedeeld.
Lloyd George hield vol, dat er wél een
telegram was geweest, dat in bezit van óf
den premier óf diens minister had moeten
zyn, voor de „vriend" er den inhoud van
had kunnen weten, maar als spr. de verkla
ring van den premier aanvaardde, dan was
het nu meer dan duidelijk, waarom Grandi
geen haast had gemaakt met de bezorging.
Hij wilde eerst zekerheid hebben, dat hij
Eden kwijt was!
Een nieuw pandemonium ontstond by
deze woorden en toen eindigde Lloyd
George met de opmerking, dat bij al het
rumoer over het ontslag van Eden een an
dere belangrijke zaak in het geheel niet be
sproken was: de rede van Zondag van Hitier.
Had de premier ook denzelfden indruk ge
kregen van die rede als spr., n.L dat Hitier
op arroganten en onbeschaamden toon over
Engeland en zijn minister van huitenland-
sche zaken had gesproken, in de overtuiging,
dat hij Ier. een in zijn zak had en den ander
verslaan kon? Meer wilde spr. er niet van
zeggen.
Nog meer aanvallen.
Chamberlain moest voor de regeering
nog meer aanvallen afslaan van de oppositie.
Reeds direct na de opening van de zitting
diende Greenwood een officieele motie van
afkeurmg van het regeeringsbeleid in,
waarbij hij zeide, dat het ontslag van Eden
den buitenlandschen koers te eenenmale ge
wijzigd had. Eden was de man, die opkwam
voor goede trouw en eerlijkheid bij de in
ternationale betrekkingen, de premier daar
entegen stelde al zijn hoop op een blind
vertrouwen in een tegenstander, met wien
wij reeds zooveel droeve ervaringen opge
daan hadden. In de rede van den premier
was geen sprake geweest van den Volken
bond en de collectieve veiligheid, die vol
komen verlaten schenen als hoeksteenen der
oude beproefde politiek en in plaats daar
van was Chamberlain door de achterdeur
bij Mussolini binnengedrongen en had om
zijn gunst gebedeld. Was dit een eenzijdige
daad, die vooral op de betrekking tot Frank
rijk tot ernstige gevolgen zou kunnen lei
den, of niet? Italië had reeds zoo vaak zijn
woord gebroken dat Eden, volkomen terecht
thans eerst bewijzen had verlangd alvorens
nieuwe besprekingen aan te vangen. De er
kenning van de verovering van Abessinië
zou Mussolini uit een goed deel van zijn
moeilijkheden helpen, maar zijn erkenning
zou ons van de Vereenigde Staten vervreem
den waar president Roosevelt nu veel meer
moeite zou hebben om den tegenstand der
voorstanders van een isolatiepolitiek te bre
ken". Ten slotte eischte spr. een verbindende
toezegging, dat er bij de komende bespre
kingen geen sprake kan zijn van een leening
aan Italië in welken vorm dan ook.
Chamberlain antwoordt.
De premier antwoordde, dat hij reeds giste
ren duidelijk verklaard had, dat er geen
sprake zou zijn van voortzetting der be
sprekingen indien Italië zou pogen zich te
onttrekken aan de voorwaarden, die spr. bij
zijn laatste onderhoud met Grandi duidelijk
gesteld had.
Hier interrumpeerde Sir Archibald Sin
clair: „.Waarom behoorde tot die voorwaar
den niet, dat Italië de anti-Britsche propa
ganda zou staken en zijn troepen uit Spanje
terugnemen?"
Eenigszins geprikkeld antwoordde de pre
mier: „Waarom houdt Sir Archibald bij deze
twee dingen op en waarom eischt hij niet
ook dat wij zouden verlangd hebben dat
Italië eerst Abessinië moest ontruimen? Al
leen hetjVüorstel is reeds belachelijk en het
is duidelijk, dat we iiooit op zulke voorwaar
den tot eenige soort van overeenstemming
zouden geraken. Wij zijn niet huilende bij
Mussolini gekomen om te vragen als-je
blieft te willen ophouden met zijn radio
uitzendingen, omdat een groot land zich
sems kan veroorloven, wat een kleine staat
niet altijd kan: het toonen van grootmoe
digheid in het vergeven van gemaakte fou
ten. Maar nu de besprekingen vast staan,
is het voor ons een zaak van hoe eerder hoe
ge beter. Minister Eden heeft de Fransche
regeering ingelicht dat wij van plan waren
deze besprekingen te openen en hij heeft bij
de Fransche regeering volkomen begrip voor
deze noodzakelijkheid gevonden".
De minister-president wees er verder op,
dat veel critiek, welke geoefend is op zijn
rede van gisteren blijkbaar voortkomt uit
veronderstellingen, welke niet door de rede
van Eden werden gerechtvaardigd. Er mag
geen misverstand bestaan. In tegenwoordig
heid van Eden moet ik thans zeggen, zoo
vervolgde Chamberlain, dat ik mij niet kan
herinneren, dat hij ooit tegen my heeft ge
zegd, dat het vraagstuk van internationaal
goed vertrouwen een belemmering was voor
besprekingen met Duitschland of Italië.
Wat het verwijt van het verlaten van
de collectieve veiligheidspolitiek be
treft, zei spr., dat de Volkenbond in zijn
tegenwoordige constellatie niet bij
machte is iets voor dat denkbeeld te
doen en hoe eerder wij de pretenties
van den Volkenbond in dit opzicht
die overigens in ieder land doorzien
worden laten varen, des te eerder zal
het gelukken dien bond op een andere
meer gezonde basis te reconstitueeren,
hetgeen zijn moreele kracht weer ten
goede zal komen. Collectieve veiligheid
is een systeem, waarbij een aantal sta
ten zich verbinden elkaar te bescher
men en iederen aanvaller gezamenlijk
te lijf te gaan. Waar is dat aantal staten
op het oogenblik te vinden? Maar laten
we dan ook ophouden bij alle gelegen
heden de voorshands onbereikbare col
lectieve veiligheid erbij te sleepen.
De politiek der oppositie leidt ten slotte
slechts tot oorlog. Onze politiek van actie
op het juiste oogenblik, zonder daarbij te
vallen over dingen, die in het verleden an
ders hadden gekund, is de eenige politiek
die den oorlog zal voorkomen en daarom
zal de regeering aan deze politiek vasthou
den. (Applaus op de regeeringsbanken.)
De liberaal Kingsley-Griffiths zeide, dat
hij en zijn partijgenooten ook na de verkla
ring van den premier voor de motie van
afkeuring zouden stemmen. Mussolini
had de eerste ronde reeds gewonnen en
het zou toch wel het toppunt zijn als wij de
verovering van Abessinië zouden erkennen
in ruil voor een gewijzigd radioprogram van
Bari!
Churchill verdedigt Eden.
Churchill, die bij zijn opstaan reeds met
luid applaus door de oppositie werd aange
moedigd, zeide, dat er drie redenen waren
waarom hij het gedrag van Eden onvoor
waardelijk goedkeurde. De tijd was inder
daad niet rijp om thans besprekingen te be
ginnen. Eden had het standpunt van recht
en eer verdedigd en had ten slotte de con
sequentie van zijn eigen innerlijke overtui
ging aanvaard. Het was overbodig te herha
len, dat Mussolini zich in een moeilijke po
sitie bevond en daarom is het gemakkelijk
te begrijpen, dat Grandi zulk een haast had
met de opening van de onderhandelingen.
Waarom moet Engeland zulk een haast ma
ken om Mussolini uit zijn moeilijkheden,
die hij zelf veroorzaakt heeft, te helpen?
Wat bleef voor Eden over toen de premier
het buitenlandsch beleid in eigen handen
nam en waarom is de premier niet achter
dochtig geworden, nu een buitenlandsche
mogendheid met zooveel aandrang het af
treden van Eden verlangde? De besprekin
gen tusschen Eden en Grandi zouden onge
twijfeld langer geduurd hebben en mis
schien had Eden wel gevraagd of Italië be
reid was te vechten voor het behouden van
Oostenrijks onafhankelijkheid en dan zou
den we een heel andere basis voor onder-
Alkmaar, 23 Februari
Het aftreden van minister Eden c.s. kan
toch nog grootere gevolgen hebben, dan al
gemeen verwacht werd. Toen Eden en Cham
berlain Maandagmiddag hun verklaringen
.hadden afgelegd, kon men den indruk krij
gen, dat het aftreden voorloopig zonder
groote gevolgen zou blijven, maar daarbij
kon geen rekening gehouden worden met
de debatten, welke daarna gehouden zou
den worden.
Thans zijn deze debatten gehouden en
het werd verwacht! de regeering kreeg
een flinke meerderheid. En daarmee zou
dus alles verder uit zijn. Maar wij gelooven
niet, dat dit laatste juist is. Immers, onver
wacht werden de debatten van ongekende
felheid, vooral toen Lloyd George aan de
beurt was. Deze nestor heeft Chamberlain
bijna grof aangevallen en hoewel Chamber
lain zich goet^ verdedigde, weigerde Lloyd
George zijn beschuldigingen in te trekken,
't Ging om een telegram van Grandi, dat
volgens Lloyd George Zondagmorgen bij de
regeering was binnengekomen en dat vol
gens Chamberlain pas Maandagmorgen ver
stuurd werd.
Laten wij hier even woordelijk de slot
zinnen van dit onverkwikkelijk debat rele-
veeren. Toen Chamberlain aan Lloyd Geor
ge vroeg „wat is de beschuldiging tegen
mij?" antwoordde deze: „Het document had
gehaald moeten worden en aan Eden over
handigd voor hij aftrad. De minister-presi
dent deed geen moeite, het document in
handen te krijgen en Grandi deed geen
moeite het te overhandigen, want deze
wenschte den minister van buitenlandsche
zaken kwijt te raken. Ik ben overtuigd, dat
de dictatoren besloten hadden den minister
van buitenlandsche zaken te verdrijven, om
dat hij de eenige man in de regeering was,
die hen kon weerstaan",.
Lloyd George heeft men ziet het hier
boven geen blad voor den mond geno
men. Natuurlijk weten wij niet, of hy gelijk
had; zelfs moeten wij accepteeren, dat Cham
berlain zich zeer eerlijk heeft verdedigd.
Maar daar is men niet klaar mee.
De Engelsche regeering moet niet alleen
haar volle aandacht besteden aan het parle
ment (waar zij voorloopig nog over een
groote meerderheid beschikt), maar zij moet
onderhandelen met de Italiaansche en
later wellicht ook met de Duitsche regee
ring. De vraag is nu; zyn beide regeeringen
thans niet weer opnieuw geprikkeld door de
uitlatingen van Lloyd George? Hij heeft
weliswaar niet direct deze twee landen aan
gevallen, maar ongetwijfeld moet op het
oogenblik Italië weer ontstemd geworden
zijn door de debatten in het Lagerhuis. En
dat met de wetenschap, dat dergelijke aan
vallen zich steeds kunnen herhalen en zich
ongetwijfeld zullen herhalen.
Waarbij dan nog komt, dat de Engelsche
pers haar kritiek zal schrijven. Voor zoover
bekend, heeft zy zich in het jongste geval
uitsluitend bezig gehouden met de debatten
zelf en Italië er niet bij gehaald, maar in de
toekomst zal dat zeker gebeuren.
Dan zit de Engelsche regeering met nog
een moeilijkheid. Op het oogenblik heeft zij,
zooals gezegd, nog een groote meerderheid
in het Lagerhuis. Maar de Lagerhuisleden
hebben voortdurend contact met hun kie
zers. Zij gaan het komende week-end naar
hun districten, waar zij gekozen zijn en
daar zullen zij de gebeurtenissen voorleggen
aan het volk.
En nu is het de vraag, hoe de kiezers zul
len denken over het conflict Chamberlain—
Eden? Het zou niet de eerste keer zyn, dat
bet land anders denkt dan de afgevaardig
den. Omdat „het land" zich niet bezig houdt
met diplomatie, maarveel meer nuchter
denkt.
Aan de kiezers zal straks heusch niet ge
vraagd worden: „wilt gij op die en die voor
waarden met Italië onderhandelingen voe
ren?", maar het zal dood-nuchter gevraagd
worden: „wilt gij, dat uw land op zijn stuk
blijft staan tegenover de trouwelooze dicta
toren?"
Het lijkt misschien vreemd, dat de afge
vaardigden deze laatste vraag zullen stellen,
omdat zij een neutralen beoordeelaar even
tjes niet-objectief voorkomt. Maar men
dient niet te vergeten, dat sinds jaar en dag
de kranten geschreven hebben over die
„trouwelooze dictatoren". Het Engelsche pu
bliek is daar 'als 't ware in opgegroeid en
kan bijna niet meer anders denken. Het ziet
in de dictators zijn natuurlijke vijanden, om
dat hun lijfbladen dat steeds geschreven
hebben.
Langs diplomatieken weg komt men er
dus niet bij de massa. Ware dit wel het ge
val, dan zou de regeering waarschijnlijk
thans reeds geheel zeker van haar zaak zijn.
Nu de afgevaardigden op voor ieder begrij
pelijke wijze hun stem in het Lagerhuis moe
ten verdedigen, bestaat de mogelijkheid, dat
vele afgevaardigden de volgende week hun
houding moeten wijzigen.
Daarbij komt nog iets anders: de regee-
rings-afgevaardigden hebben reeds laten
rondfluisteren, dat Eden feitelijk ontslag
had genomen, omdat hy oververmoeid was
en daardoor in een zeer prikkelbare stem
ming was gekomen. Deze actie is natuurlijk
bedoeld, om „het land" te beïnvloeden.
MaarEden zal zelf ook spreken tot
zijn kiezers. En als hij zich nu eens niet als
een gebroken man toont, maar als een krach
tige persoonlijkheid, wat dan?
Zou het dan voor de regeeringspartijen
niet nog moeilijker worden?
Zoo ziet men, dat het komende week-end
heel belangrijk zal kunnen zijn voor de En
gelsche regeering.
En ook voor de groote Europeesche po
litiek!
handeling gehad hebben dan de magere toe
zegging die de premier heeft verkregen en
het succes dat Bari nu werkelijk sinds drie
dagen zijn mond houdt. Wel, Bari kan ge
rust zes maanden sluiten. Zooveel propagan
da had het onmogelijk kunnen maken, als
nu door het ontslag van Engelands minister
van buitenlandsche zaken voetstoots bereikt
is. In de Vereenigde Staten vooral zullen
onze vijanden het hoofd opsteken en spot
ten met het arme Britsche idealisme, dat
voor een schotel linzen zijn beginselen ver
kocht heeft!
Churchill eindigde met een opmerking
die op alle banken gelach deed losbarsten:
„De premier en sommige andere sprekers
heben gezegd, dat Eden eigenlijk voor zoo'n
kleinigheid niet had behoeven heen te gaan,
maar spr. zou dan wel eens willen weten,
wat hij (Eden) dan wel had moeten doen,
daar we het instituut van een minister met
een chaperonne in Engeland nog niet ken
den!" Ook na de verklaring van den pre
mier verwachtte spr. niet het geringste re
sultaat van de besprekingen, noch van En
geland noch voor den Europeeschen vrede.
De afgev. Boothby was de zesde jonge
conservatief die het voor Eden en tegen
Chamberlain opnam. In een korte rede zeide
hij, dat Chamberlain een kans gewaagd had
op de goede trouw van Mussolini en al wat
spr. zijn leider daarbij kon toewenschen
was: „Veel geluk!"
Motie van wantrouwen.
Nadat de arbeidersafgevaardigde Mor-
rison nog het een en ander gezegd had
naar aanleiding van de woorden van
Lloyd George, werd de motie van af
keuring met 330 tegen 168 stemmen
verworpen.
Het Hoogerhuis wacht af.
Ook het Hoogerhuis heft gisteren een
kort debat over het ontslag van Eden ge
houden.
Lord Snell zeide, dat de Labour-pairs 't ge
drag van Eden volkomen konden begrijpen
en goedkeuren en zij behielden zich het
recht voor ook de kwestie van vertrouwen
te stellen maar zouden de debatten in het
Lagerhuis eerst afwachten.
Ook Lord Crewe drukte zijn. sympathie
uit met Eden's beweegredenen namens de
liberale pairs en spr. hoopte dat Eden spoe
dig op een hoogen post in de regeering van
het land zou terugkeeren.
Lord Halifax kon zich volkomen met de
woorden van lof voor Eden vereenigen die
ook de premier gisteren reeds geuit had,
maar zooals Chamberlain gisteren tevens
verklaard had, was de regeering niet op de
hoogte van een zoo groot verschil van op
vatting tusschen Eden en de meerderheid
zijner collega's, als bij de kabinetszitting
van Zondag gebleken was. Ook spr.
wenschte het voorloopig hierbij te laten.
Gisterochtend hebben studenten voor de
universiteit te Weenen betoogd.
In verband daarmede heeft de minister
van buitenlandsche zaken, Seyss Inquart, in
een door den omroep verspreide verklaring
een beroep gedaan op de discipline der na-
tionaal-socialisten.
De weg is vrij, aldus de minister, voor een
doeltreffende actie van alle pro-Duitsche
en nationaal-socialistische krachten voor me
dewerking aan den opbouw van Oostenrijk
in legalen vorm en binnen het kader van
de grondwet, opdat de Duitsch-Oostenrijk-
sche betrekkingen zoo nauw worden aange
haald als de geschiedenis en het belang van
het geheele Duitsche volk eischen. De mi
nister beval den nazi's verder aan, geen mis
bruik te maken van het hakenkruis en zich
van den Hitlergroet te onthouden, waar bur
gers van andere gezindheid er een uitdaging
in kunnen zien.
Hij deelde mede, dat Schuschnigg op 24
Februari als verantwoordelijk staatsman
zal spreken. Dan aldus Seyss zal het
uur komen om alles in de waagschaal te
leggen voor het geheele Duitsche volk en
het Oostenrijksche vaderland.
Opvarenden van Russisch schip gear
resteerd. - De 35 leden der bemanning van
het Russische schip „Koesnetskstroi", dat in
de haven van Hakodate wordt vastgehouden,
zijn thans door de Japansche autoriteiten
gearresteerd. Nog steeds is geen reden voor
de aanhouding opgegeven.
Ongeluk in steengroeve. - Gistermid
dag is in een steengroeve nabij La Bois-
siere in de Fransche Vendée ten gevolge
van voortijdig ontploffen van een lading
dynamiet een instorting ontstaan, waardoor
vier arbeiders om het leven kwamen.
Veetrein verongelukt. - Nabij het
station Stanislawow (Polen) is gisteren een
goederentrein tegen een veetrein ge o s
spoorwegarbeider is om het leven g
verscheidene wagons werden vermeld, ook
zijn twee ossen gedood.