DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Nationaal eenheidsfront noodzakelijk.
140e Jaargang
Geen concreet werkprogramma.
De Poolsche openbare meening.
De algemeene toestand.
Poolsch ultimatum aan
Litauen.
Troepen zouden gereed staan.
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 <*egels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b. HERMS COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320. redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Gistermiddag heeft de nieuwe Fransche
minister-president Léon Blum zyn regee
ring aan de Kamer voorgesteld met de
traditioneele regeeringsverklaring die met
meer dan gewone spanning werd verbeid,
omdat de huidige regeering werd samen
gesteld onder den druk der gebeurtenissen
in Europa.
In zijn verklaring erkende de premier
de zwakheid van het huidige kabinet,
terwijl hij er op wees, dat do noodzake-
lijkheid van het vormen van een regeering
op een breedere basit nog steeds actueel
was.
„Het is nauwelijks noodig in herin
nering te brengen onder welke om
standigheden de regeering gevormd is,
welke zich thans aan u voorstelt. Zoo
begon Blum zijn rede en hij vervolgde:
Aan het einde van de vorige week
op een dramatischen historischen dag,
trad de ernst van den Europeeschen
toestand plotseling voor de openbare
meening. De regeeringscrisis was toen
begonnen. Het belang des lands zou
hebben geeischt, dat deze crisis opge
lost werd door de vorming van een
krachtige regeering, welke alle repu-
blikeinsche krachten der natie veree-
nigde rondom de door haar aangestelde
meerderheid. De poging werd onder
nomen. Zij slaagde niet.
Ondanks het initiatief dat door een der
meerderheidspartijen genomen was, on
danks de edelmoedige, terstond gegeven in
stemming van anderen, ondanks dringen
der en rechtstreeksche verzoeken werd de
oproep, met slechts één uitzondering, ver
worpen door de oppositioneele fracties. Toen
werd de tegenwoordige regeering gevormd,
de vierde van een wetgevende periode, die
nog niet het midden van haar tijdsduur
bereikt heeft.
Dit kabinet is samengesteld uit dezelfde
politieke elementen als het eerste. Ook dit
kabinet beroept zich op het Volksfront, dat
nog steeds het vertrouwen geniet van de
meerderheid van het volk. Wij zijn intus-
schen vast besloten geen gelegenheid voor
bij te laten gaan, om de meerderheid heen
de noodzakelijkt eensgezindheid van alle
Franschen te vereenigen. Wij zullen steeds
gereed staan de poging te herhalen, die
helaas is mislukt en ons laten leiden door
den geest, die tot deze poging heeft geleid.
De eerste daden, die ons kabinet heeft ver
richt toonen reeds welk deel van onze taak
ons het meest urgent toelijkt en in welken
zin wij aan het werk zullen gaan Wij zul
len er slechts een korte verklaring aan toe
voegen, want het is de tijd niet voor for
mules en de latere debatten zullen ons de
gelegenheid geven u ten aanzien van iedere
groep problemen aanvullende verklaringen
te verstrekken.
Wü hebben het bewind in handen geno
men den dag na een aangrijpende gebeur
tenis, die geheel Europa ontroerd en in ver
warring gebracht heeft, en die ontzettende
gevolgen zou kunnen hebben of aankondi
gen. In de eerste plaats moeten wy de ge
varen afweren van den buiten an c
toestand. Eensgezind wil Frankrijk harts
tochtelijk den vrede. Wanneer het gaat om
den vrede in Europa, is er geen en e
tiatief, dat Frankrijk niet vastbesloten is te
nemen of te aanvaarden. Frankrijk wil zij
volledige onafhankelijkheid en zijn levens
belangen behoeden, de veiligheid van zijn
grenzen en zijn verbindingen in stand hou
den en volledig, zooals wij daar zoojuis
opnieuw de verzekering van hebben 8e§e"
ven, de verplichtingen eerbiedigen die he
onderteekend heeft.
Wij zullen echter nooit, voor zoover ons
betreft, aannemen dat deze beide wenschen
niet met elkander in overeenstemming ge
bracht zouden kunnen worden en om ze
tot overeenstemming te brengen, zullen wij
tot het uiterste der menschelyke krachtsin
spanning gaan.
Leon Blum
Aangezien de omstandigheden ons
land daartoe dwingen, willen wij zijn
militaire kracht nog meer vergrooten.
Aanvullende bewapeningsprogramma's
zullen zonder eenige vertraging opge
steld worden. Niets zal gespaard wor
den voor de ontwikkeling der mate-
rieele. productiemiddelen, om deze op
rationeele wijze te ordenen en om hun
gebruik tot het hoogste op te voeren.
Wij zullen er naar streven de bondge
nootschappen, vriendschappen en sympa
thieën te onderhouden, waarin Frankrijk
tegelijkertijd een motief ziet van vertrou
wen voor zichzelf en een pand van den
vrede voor de wereld. De vrede in eer en
vrijheid is steeds Frankrijk's leidende ge
dachte geweest.
De toenadering tusschen alle vreedzame
krachten ter wereld voor de collectieve vei
ligheid zal steeds Frankrijk's doel zijn. De
financieele problemen moeten thans uit
denzelfden gezichthoek bekeken worden
als de diplomatieke en de militaire.
Van het standpunt van Frankryk's
kracht gezien, vormen de munt, het crediet
en de metaalvoorraad drie essentieele ele
menten, waarvan het eene niet aan het an
dere mag worden opgeofferd. Wy willen de
ooging om tot een saneering der begrooting
te komen waaraan de meesten onder
ons hebben medegewerkt niet in gevaar
brengen. Wij zullen zelfs maatregelen voor
stellen, welke ten doel hebbefl deze po
gingen voort te zetten. De gezondheid van
de Fransche staathuishouding eischt een
stabiele verhouding niet alleen tusschen de
inkomsten en uitgaven, maar ook tusschen
productie en verbruik, tusschen loonen en
prijzen en tusschen in- en uitvoer. Wij
zullen op elk gebied werken aan het her
stel van dit evenwicht. Wy gelooven, dat
om een gunstig resultaat te verkrijgen, dit
nationale streven gepaard moet gaan met
het betrachten van rechvaardigheid en der
sociale solidariteit, waaraan het land harts
tochtelijk gehecht blijft.
Wij zullen in het parlement de debatten
over de „moderne code van den areid"
voortzetten.
Wy zullen een wetsontwerp indienen in
zake pensioen voor oude arbeiders, dat zich
zelf dekt. Zonder uitstel zullen wy de or
ganisatie bestudeeren van een uitbreiding
van de gezinsbijslagen. Wy zullen er naar
streven de wetsontwerpen inzake de toe
standen van werkgevers en werknemers in
den landbouw alsmede van de kleine koop
lieden definitief te doen aannemen.
De Fransche eenheid is een kracht, die
men moet trachten aan het werk te zetten.
Het volksfront is een kracht, die men niet
moet laten verslappen of verworden, want
het vuur der volksmassa's, haar liefde tot de
vrijheid en haar wil tot rechtvaardigheid is
misschien het kostbaarste erfdeel der natie.
Dat is de diepe reden van onze aanwezig-
heid. t
Aangezien wy dé' meerderheid des lands,
d.w.z. in de democratie de souvereine macht
vertegenwoordigen, gelooven wij het recht
te hebben een beroep te doen op allen, om
allen niet alleen dezelfde discipline, dezelfde
vrijwillige onderwerping aan de gemeen
schappelijke wet te vragen, maar ook den-
zelden geest van zelfverloochening en offer
vaardigheid. Wy zijn er zeker van het oor
te treffen van het volk der arbeiders, want
men krijgt alles van het volk gedaan, wan
neer het het gevoel heeft, dat men werkt
met het volk, voor het volk en voor het
ideaal, dat sinds anderhalve eeuw 't zijne
is.
Wy hopen vurig, dat onze stem overal
denzelfden weerklank zal vinden. Tydens
zyn lange geschiedenis is Frankryk er altyd
in geslaagd te groeien naar gelang van de
moeilijkheden en de gevaren waaraan het
bloot stond. Eens te meer zal Frankryk het
schouwspel bieden van een sterke, moedige
natie, die trotsch is op zichzelf en opgewas
sen is tegen zijn historie en zyn lot".
Meerderheid voor de regeering.
Na de debatten, die dezen keer geen op
windend karakter hadden (dat komt na
tuurlijk a.s. Dinsdag, als de buitenlandsche
politiek aan de >rde komt!) heeft de Kamer
met 369 tegen 169 stemmen haar vertrou
wen in de regeering uitgesproken.
De actie der Poolsche regeering ter
vestiging van normale betrekkingen met
Litauen, aldus meldt het Poolsche tele-
graafagentschap Pat, wordt eensgezind
door de Poolsche bladen besproken. De
verontwaardiging tegen Kowno neemt
steeds breeder omvang aan.
Er moet een einde komen aan de Litau-
sche provocaties, aldus de leuze, die den
kern vormt van tallooze resoluties, welke
aangenomen worden door organisaties, ver
gaderingen en bonden en die in oproepen
aan de leden wordt gericht. Verschillende
jeugdorganisaties hebben een oproep uitge
vaardigd, waarin o.m. gezegd wordt, dat op
nieuw aan Litauen de vraag gesteld moet
worden, die door Pilsoedski in 1927 aan
Woldemaras is gesteld: „Oorlog of vrede?"
De organisaties van de nationale party,
welke op binnenlandsche politiek gebied de
regeering bestrijdt, aarzelen niet de regee
ring te steunen in een actie van nationaal
belang.
Litauen is zich thans niet bewust van de
uitzonderlijke sterkte der Poolsche reactie
tegenover de laatste gebeurtenissen. De
Poolsche natie eischt categorisch, dat een
normale toestanc tusschen Polen en Litauen
tot stand gebracht wordt. Het geduld van
Polen is uitgeput.
De Warszawski Dziennik Narodowy stelt
vast, dat Polen waarborgen moet verkrijgen,
dat eens vooral een einde gemaakt wordt
aan de Litausche vijandelijkheid te zynen
opzichte.
De socialistische Robotnik verklaart ook,
dat de afwezigheid van betrekkingen tus
schen twee buurstaten gedurende reeds
achttien jaar absurd is. Een dergelijke toe
stand wekt conflicten van de soort van het
laatste grensincident.
Alkmaar, 18 Maart.
Waar gaat het om?
Ziedaar in enkele woorden de vraag, die
de geheele wereld zich gesteld heeft en zich
nog steeds eiken dag stelt.
Waar gaat het om? Gaat het om Tsje-
cho-Slowakije of om Spanje? In Engeland
beweert men, dat het om Spanje gaat, ui
Frankrijk is men er van overtuigd, dat het
om Tsjecho-Slowakye gaat.
Voor beide meeningen is wat te zeggen,
maar het voor en tegen wegen tegen elkaar
op. En Frankryk en Engeland zijn het er
niet over eens, zijn zelfs nog niet zoo ver,
dat zij zeggen, dat beider meeningen goed
kunnen zijn. En dus zijn zij het ook nog niet
eens over samenwerking.
Gaat het om Spanje of om Tsjecho-Slo-
wakije?
Wij hebben gisteren nog gewezen op de
gebeurtenissen in Spanje, waar Franco snel
terrein wint. En wy hebben herinnerd aan
de beschuldigingen aan het adres der Duit-
sche regeering, dat deze nieuwe troepen
massa's en nieuw materiaal naar Franco had
gezonden. Berlijn heeft dat categorisch ont
kend. Maar dat zegt tegenwoordig niets. Het
ontkende nauwelijks een week geleden ook
de troepenconcentraties in Beieren, om
hoogstens een halven dag later met de prac-
tische waarheid voor den dag te komen!
Een nieuw Duitsch leger van 30.000 man
zou in Spanje opereeren, om Franco in staat
te stellen, een snelle en volkomen overwin
ning te behalen. En meent Engeland
het gaat om een Franco-overwinning met
Duitsche hulp, want dan kan Italië Catalonië
krijgen, zooals Duitschland Oostenryk kreeg
met welwillende werkeloosheid van Italië.
De politieke puzzle is dus weer met een
vraagstuk verrykt: Spanje!
Toch valt het moeilijk te gelooven, dat het
de bedoeling is, om een deel van Spanje
onder Italiaansche vlag te brengen. Noch
Mussolini, noch Hitier zouden een dergelijke
actie openlyk durven steunen. Wat echter
niet zeggen wil, dat na een eventueele over
winning Franco niet onder de strenge en
absolute leiding van een der beide dictators
zou komen te staan.
Over de „verdrukte minderheden", waar
Berlyn zich zoo bezorgd over maakt, zullen
wy het vandaag maar niet hebben; zy zijn
door het nieuwe Spaansche probleem wat
cp den achtergrond gekomen, evenals het
Poolsch-Litausch conflict, dat al een paar
keer is opgelost, maar nog steeds terug keert,
zonder dat het echter als al te gevaarlyk be
oordeeld moest worden.
Totdat er sinds gisteravond laat een wen
ding is gekomen, die zeer ernstig schijnt te
zijn
Mussolini heeft gesproken! Zijn rede heb
ben wij gisteren gepubliceerd en de lezer
weet dus, hoe Mussolini over Oostenryk
denkt en hoeveel genegenheid hy voelt
jegens Hitier.
Vier jaar geleden heeft Mussolini ook eens
Oostenrijk en Duitschland onder de loupe
genomen. Dat was enkele dagen na den
moord op Dolfuss, den toenmaligen Oosten-
rij kschen bondskanselier.
Het Hbld. heeft nu om de rede van den
Duce naar waarde te kunnen schatten
eens opgezocht in zijn leggers, wat Italië in
1934 schreef en dacht. En ziet, het resultaat
was verrassend!
In het telegram van rouwbeklag naar
aanleiding van den moord op Dolfuss liet
Mussolini aan de Oostenryksche regeering
weten: „De onafhankelijkheid van Oosten
rijk, waarvoor Dolfuss gestorven is, is een
beginsel, dat door Italië werd verdedigd en
met nog meer hardnekkigheid zal worden
verdedigd in buitengewoon moeilijke tyden.
Dolfuss heeft zijn volk tot het einde toe ge
diend met volstrekte afwezigheid van eigen
baat en verachting van gevaar. Zyn nage
dachtenis zal worden geëerd niet slechts door
Oostenrijk, maar overal in de beschaafde
wereld, die reeds door haar zedelyke ver
oordeeling hen, die rechtstreeks en indirect
de schuldigen zijn, getroffen heeft. Ik geef
hierby uitdrukking aan myn rouwbeklag,
dat de tolk is van de eensgezinde gevoelens
van afschuw en leedwezen van het Italiaan
sche volk".
Van de stemming, die de moord op Dolfuss
te Rome had gewekt, kan het volgende Reu-
tertelegram d.d. 29 Juli 1934 getuigen: „In
Romeinsche kringen wordt groote aandacht
geschonken aan een artikel, verschenen in
de „Messagero" van gisterochtend, dat, naar
men zegt, door den Duce rechtstreeks is ge
ïnspireerd. Het is overbodig te zeggen, doet
het blad opmerken, dat Italië niet zal deel
nemen aan een démarche, welke de andere
mogendheden misschien zullen ondernemen.
Het is reeds vaak voorgeko
men, dat beloften van de Duit
sche regeering niet zyn ge
houden. Men onderhandelt
geen twee maal op voetvan
gelykheid met dengeen, die
met zooveel cynisme de wet
ten van de eer tekort heeft
gedaan. Er is op het oogen-
blik geen regeering, die ten
aanzien van Duitschland
niet het volste recht heeft,
zijn volledige vryheid van
handelen te herneme n".
De „Giornala d'Italia", het blad van Vir-
ginio Gayda, den spreektrompet van den
Duce, bevatte op 30 Juli 1934 de volgende
verklaring: „De onafhankelijkheid van Oos
tenryk is één der voorwaarden voor den
vrede van Europa. Duitschland kan in het
Oosten en Westen en Noorden terugverlan
gen wat het verloor; Oostenryk is steeds
een onafhankelijke staat geweest, en Duitsch
land kan geen rechten daarop doen gelden".
Ziet, er schijnt in Italië sinds vier jaar
wel iets veranderd te zijn. Anders ware het
verschil tusschen toen en nu niet zoo enorm
groot!
Wy schreven hier reeds over de kwestie
tusschen Polen Litauen, in welk conflict
sinds gisteravond een verandering is geko
men, die als zeer ernstig te beschouwen is.
Het verluidt n.1., dat Polen een nota aan
Litauen heeft gezonden, waarin het vijf
eischen stelt, welke moeten worden aange
nomen; zoo niet, dan zou Pblen niet terug
deinzen voor de scherpste vergeldingsmaat
regelen, desnoods met gebruik van militair
geweld.
Terzelfder tyd schynt Polen de garnizoe
nen aan de Litausche grens te hebben ge
alarmeerd.
Dit alles is zeer ernstig te noemen, vooral
ook, omdat Rusland zich in de kwestie
mengt. De Sovjet-staat wenscht n.1. de on
af hankelykheid van Litauen te waarborgen
en zou volgens geruchten reeds troepen naar
de Poolsche grens hebben gezonden.
Er heerscht groote spanning in Polen en
het oorlogsgevaar is daar op het oogenblik
zeker niet denkbeeldig.
Zou een nieuw spannend week-end op til
zyn?
Het Poolsche telegraafagentschap Pat
verneemt, dat Polen gisteravond om
9 nar een diplomatieke nota aan de
Litausche regeering heeft overhandigd.
In welingerichte Poolsche kringen
verheelt men niet, dat de toestand
ernstig is.
De plaatselijke pers heeft opdracht
gekregen, op krachtigen toon over het
conflict te schrijven en er op te wijzen,
dat het voor Polen onmogelijk is, nog
langer abnormale diplomatieke betrek
kingen met Litauen te onderhouden.
Het schijnt, dat het doel van deze pers
campagne is, Litauen te intimideeren en
het te dwingen, de Poolsche voorwaar
den te accepteeren.
Arbeidersblad publiceert den inhond.
De „Nowa Prawda", orgaan van de Pool
sche arbeiderspartij, die in de oppositie is,
heeft een extra nummer uitgegeven, waar
in gemeld wordt, dat gisterochtend te 11
uur een Poolsche nota naar Litauen gezon
den is. Er zou sprake zijn van een ultima
tum, waarin Polen op krachtige wijze een
onmiddellijk herstel der Poolsch-Litausche
diplomatieke betrekkingen eischt. In geval
van weigering zou Polen de uiterste conse
quenties uit het incident van 11 Maart
trekken, met inbegrip van een militaire
actie.
In officieele kringen blijft men het diep
ste stilzwijgen bewaren.
Het arbeidersblad noemt geen termijn
van het ultimatum, maar meent te weten,
dat Polen de volgende voorwaarden gesteld
heeft:
1. Herstel van normale diplomatieke
betrekkingen.
2. Herstel der post- en spoorwegbe
trekkingen.
3. Accoorden over de nationale min
derheden.
4. Een handels- en Douane-overeen
komst.
5. Afschaffing van de Litausche
grondwetsartikelen, waarin Wilna de
hoofdstad van Litauen genoemd wordt.
6. Schadeloosstelling van het nagela
ten gezin van den doodgeschoten
Poolschen soldaat.
Litauen zwijgt eveneens.
In officieele Litausche kringen weigert
men iets mede te deelen omtrent den
inhoud van de Poolsche nota.
Havas meent te weten, dat de Poolsche
nota inderdaad den vorm heeft van een
ultimatum. Dit zou in 48 uur afloopen.
Het Litausche kabinet is onmiddellijk
bijeen gekomen.
Poolsche troepen gereed tot een
inval?
Een bijzondere Havas-correspondent uit
Tallinn meldt, dat volgens bepaalde inlich
tingen gemotoriseerde Poolsche troepen op
twee punten aan de PoolschLitausche
grens samengetrokken zouden zijn.
Ingeval van een afwijzend antwoord op
het Poolsche ultimatum zouden de Poolsche
troepen het grondgebied van Litauen bin
nendringen en den weg inslaan naar Kau-
nas, dat 80 K.M. van de grens is gelegen.
Zij zouden zoodoende de Poolsche hoofd
stad waarschijnlijk den 19en Maart, den
naamdag van maarschalk Pilsoedski, bin
nenrukken.
Betoogingen te Warschau.
Van Poolsche zijde zou men op geringen
tegenstand van het Litausche leger rekenen.
Gisteravond hebben meer dan honderd
duizend personen betoogd op het maar
schalk Pilsoedski plein te Warschau, om te
protesteeren tegen de provocaties van Li
tauen en te eischen, dat de normale betrek
kingen tusschen Polen en Litauen zouden
worden hersteld.
De betoogers verklaarden zich geheel ter
beschikking van maarschalk Smigly Rydz
te stellen.
Gelyke betoogingen werden gehouden te
Krakau, Wilna, Lwow en Lublin.
Maarschalk Smigly Rydz, de opperbevel
hebber van het Poolsche leger, is heden
ochtend te Wilna, naby de Litausche grens,
aangekomen, waar hy door de bevolking
met enthousiasme werd begroet.
Vandaag zullen te Wilna groote tegen Li
tauen gerichte betoogingen worden gehou
den. De door de betoogers aangenomen
moties zullen aan Smigly Rydz worden
voorgelegd.
Weer een incident.
De Poolsche bladen melden dat te Kal-
waria in Litauen, Litausche onderdanen in
een huis van een Poolsche vereeniging zes
tien ruiten hebben vernield. De dader zou
een Litausch onderwyzer zyn, die tegely-
kertyd de leider van een paramilitaire or
ganisatie is. De Poolsche pers zegt datd»
niet de eerste keer is dat ze
sche organisaties worden gemolestreejd.
