DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Uit den Alkmaarschen Raad. ^Binnenland Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN: Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 135 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 11 Juni 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang Op den weg naar het recht zullen wij ons niet van den rechten weg laten leiden. Wat uit de lucht komt vallen zal in Alkmaar nog duur betaald moeten worden. Branden. Drie boerderijen afgebrand Vier gezinnen dakloos. ALKMAARSCHE Het is een eigenaardige gedachte, dat wij tegen de Provincie gaan procedeeren. De Provincie, dat is in het overheidsgezin eigenlijk onze oudere broer, die tot dusver ons handje heeft vastgehouden en ons zon der ongelukken over allerlei opstapjes heeft geholpen. De Provincie is de autoriteit, die ont nuttige wenken en ernstige waarschu wingen heeft gegeven, die onze besluiten moet goedkeuren en ons bij allerlei ge meentelijke vraagstukken heeft voorge schreven wat wij mochten doen en wat wij moesten laten. En nu gaan wij daartegen procedeeren. Vadertje Staat heeft het goedgekeurd of beter gezegd, heeft ervoor gezorgd, dat wij de Koninklijke goedkeuring hebben gekre gen en in het overheidsgezin zal nu het onzelfstandige Alkmaarsche jochie zijn grooten broer voor de kadi dagen en tot in hoogste instantie l-.ten uitmaken wie er nu eigenlijk gelijk heeft. Wij hebben een heelen stapel adviezen van hooggeleerde juristen, die ons nu al verteld hebben, dat wij gelijk hebben, maar het eigenaardige is, dat.de Provincie er misschien nog veel meer heeft, waarin een tegenovergestelde meening wordt ver kondigd. Daartusschen zal de rechter hebben te kiezen en daaruit blijkt al, dat het rechters- ba&ntje geen sinecure is. Vrouwe Justitia heeft altijd een blind doek voor de oogen en een .zuivere weeg schaal in de hand en we leven gelukkig in een land waarin geen burgemeester en geen commissaris der koningin gelegenheid krijgt dien doek oen beetje te verschuiven of iets met de weegschaal uit te halen, waardoor we niet heelemaal op een zuivere afweging van ons recht kunnen rekenen. De Nederlandsche rechter is onpartijdig en onomkoopbaar en zal ook in dit proces naar eer en geweten zijn oordeel vellen. Maar dat alles neemt niet weg, dat de procedeerende partyen natuurlijk niet on partijdig zijn en al kan men dan den rech ter niet beïnvloeden, er zijn toch altijd nog wel van die kleine handigheidjes waardoor men zijn tegenpartij in een min of meer on- voordeelige positie kan plaatsen. De Provincie heeft als voorwaarde gesteld, dat het geding uiterlijk tegen een rechtsdag in Juli aanhangig moet worden gemaakt en daarin heeft de gemeente dadelijk toege stemd omdat het geenszins in hare bedoe ling ligt de behandeling noodeloos uit te stellen. Maar er is nog iets anders. Al geruimen tyd geleden is er in de groote dagbladen een bericht gelanceerd, dat den indruk maakte uit Alkmaar afkomstig te zijn en waarin als vanzelfsprekend werd aangeno men, dat Alkmaar er wel toe zou mede werken om het proces te bekorten, door het niet in eerste instantie voor de Haarlemsche rechtbank, maar dadelijk voor het Amster- damsche Hof te brengen. Daarvan wist het gemeentebestuur niets en daarvan hadden evenmin de Alkmaar sche journalisten iets vernomen. Dus kwam dat bericht uit Den Haag of uit Haarlem en het vermoeden bestond reeds dadelijk, dat het op de Provinciale griffie was gebo ren. Uit dat bericht bleek al op elke wijze men wilde trachten invloed op de procesvoering uit te oefenen en het was dan voor het ge meentebestuur ook geen verrassing toen de ministers van Binnenlandsche Zaken en van Waterstaat de medewerking gevraagd heb ben om het proces dadelijk voor het ge rechtshof te brengen met de mededeeling, dat Gedeputeerde Staten zich bereid ver klaard hadden tot een dergelijke prorogatie mede te werken. Voor Alkmaar en ook voor tal van andere gemeenten is de afloop van dit proces van zeer groote beteekenis en het is begrijpelijk, dat men hier niet van plan is iH te gaan op allerlei voorstellen, die er toe kunnen leiden, dat men niet van alle door de wet gewaarboigde rechten gebruik zou kunnen maken. Mr. Nysingh, de stadsadvocaat, heeft B. en W. dadelijk laten weten, dat prorogatie zeer ongewenscht zou zijn. Behandeling in wee instanties heeft groote voordeelen bij het tot klaarheid brengen van allerlei zaken en bij een ingewikkelde kwestie als deze is et zeker gewenscht reeds in eerste instan ts'tte1,kunnen kennisnemen van de onge- yteld interessante adviezen waarmee de provincie haar standpunt zal verduidelijken en waarop zij haar recht zal baseeren. Wan neer men het betoog van zijn tegenstander in eerste instantie gehoord heeft zal men in tweede instantie voor afdoende weerleg ging kunnen zorgen en al dergelijke over wegingen waren oorzaak, dat B. en W. onze vroede vaderen en onze vroede moeder bij een geroepen hadden om van hen te ver nemen, dat zij het goedkeurden als aan de betrokken ministers zou worden geschreven, dat de Alkmaarsche Raad niet bereid was de rechtbank over te slaan en de zaak da delijk voor het gerechtshof te brengen. Natuurlijk hebben de heeren juristen in onze raadszaal zich niet onbetuigd gelaten. Zij waren het ditmaal roerend eens, dat de stadsadvocaat volkomen gelijk had. Mr. Leesberg wees er op, dat een behandeling in twee instanties, waarbij ook tweemaal ge pleit zal kunnen worden, groote voordeelen biedt en mr. De Groot, die natuurlijk ook meermalen meegemaakt heeft, dat men vrouVe Justitia trachtte te beïnvloeden, waarschuwde er voor niet in te gaan op een mogelijk nog komend voorstel om een pro cedure op verkorten termijn te beginnen, daar een advocaat dan niet voldoende tijd en zorg aan zijn pleidooi kan besteden. Hij wees er op, dat het voeren van een proces in Juli tot gevolg kan hebben, dat de ge wone rechters met vacantie zijn gegaan en hun plaatsen door waarnemer* worden in genomen, terwijl niemand kan voorspellen, wie daarvoor zullen worden aangewezen. Daaraan valt natuurlijk niets te veranderen en we hebben nu eenmaal te verwachten en in allen gevalle te aanvaarden, dat ook die plaatsvervangers ervan overtuigd zullen zijn, dat vrouwe Justitia geblindoekt is en dat zij niet hebben uit te zoeken wie er procedeeren maar wel wie er gelijk heeft. Waar zelfs de juristen het roerend eens waren, was het niet te verwachten, dat er onder de gewone stervelingen onder onze Edelachtbaren nog iemand zou opduiken, die er een andere meening op nahield en zoo werd met algemeene stemmen besloten aan de regeering te berichten, dat Alkmaar bereid is in Juli een proces tegen de Provincie te beginnen, maar er prijs op stelt, dat dé kwestie op zoo breed mogelijke basis zal worden bekeken. Elke bedrijswinst althans uit gemeen telijke bedrijven is eigenlijk uit den booze en er is in het grijs verleden een tijd geweest, dat men er algemeen zoo over ge dacht heeft. Maar er kwamen jaren, dat er op ge meentelijke begrootingen tekorten gecon stateerd werden en dan was het maar al te gemakkelijk het gas of den electrischen stroom 'n cent duurder te maken, wat in den regel zooveel opbracht, dat de tekorten weg gewerkt werden en er van een sluitende begrooting kon worden gesproken. Er kwa men veel jaren van tekorten en veel jaren van kleine tariefsverhoogingen totdat de fabrieksprijs of inkoopsprijs van het pro duct in abnormale verhouding stond tegen over den verkoopsprijs en er dus eigenlijk van een ontoelaatbare indirecte belasting kon worden gesproken. En van Alkmaar begon weer de victorie. Ons radio-bedrijf is bijna afgeschreven en men behoeft niet bang meer te zijn, dat men er een strop aan zal hebben. Het geeft 38.000 winst en de betrokken wethouder heeft bij de behandeling van de begrooting voor 1938 in een royale bui gezegd, dat er geen enkele aanleiding bestond de dierbare gemeentenaren van overheidswege nog langer het vel over de ooren te halen. Men kon met 20.000 winst meer dan tevreden zijn en er was dus geen reden de abonné's zeven gulden per jaar teveel te laten beta len voor muziek en voordrachten, die men toch eigenlijk zelf gratis uit de lucht grijpt. Dus, zei de wethouder en de meerder heid van den Raad was het met hem eens zullen de abonnementsprijzen met een halven gulden per maand verlaagd kunnen worden en men zou dezen wethouder als een weldoener der menschheid aan al zijn collega's in Nederland ten voorbeeld kun nen stellen, als er niet ergens een klein addertje onder het gemeentelijke gras schuilde. Want een kleermaker, die aan zijn klan ten gratis horloges uitdeelt, doet dat niet omdat hij op eigen kosten voor Sinterklaas wil spelen, maar omdat hy verwacht, dat hij er klanten bij krijgt, die anders waar schijnlijk zijn winkel voorbij zouden stap pen. En een wethouder, die vrijwillig zeven gulden per jaar van het radio-tarief schrapt hoopt eveneens met een spierinkje een ka beljauw te kunnen vangen en als het aantal abonné's onrustbarend gedaald is, hoopt hij door een dergelijke tariefsverlaging er weer zooveel bij te krijgen, dat het verlies er aan alle kanten weer uitkomt. Dat heeft de wethouder trouwens ook als motief van zijn voorstel aan de regeering meegedeeld en als Alkmaar op eigen bee- nen kon staan zou de regeering die tariefs verlaging dan ook ongetwijfeld voor reke ning en voor risico van de gemeente hebben gelaten. Maar Alkmaar is nog steeds het zorgen kindje, dat elk jaar een stevige duit uit 's Rijks schatkist noodig heeft en al heeft de regeering bij de behandeling van de electriciteitswet dan ook betoogd, dat over matige bedrijswinsten uit den booze waren, nu zy zelf de dupe dreigde te worden nam zij een heel ander standpunt in en besliste, dat 24 per jaar zeker niet te veel betaald is voor alle fraaie muziek en leerzame voordrachten, die er, via de gemeente, door het omdraaien van een knopje uit een loudspeaker worden verkregen. Eenige raadsleden zijn eens zoo onver standig geweest in het openbaar te betoogen zij beweerden thans dat zy daartoe vol komen recht hadden en dat hadden zij na tuurlijk ook dat het wel eens zou kunnen gebeuren, dat men meer prijs gaf dan men er voor terug kreeg en de regeering bleek tot eenzelfde conclusie te zijn gekomen, met het gevolg, dat het besluit om den abonne mentsprijs met 0.50 per maand te verlagen door de heeren in Den Haag zonder meer var. de hand werd gewezen. Onomwonden heeft de regeering ver klaard, dat zij er niets voor gevoelde onze begrootingstekorten te betalen als men van plan was een bedrag van 18.000 per jaar aan de gemeentelijke luistervinken cadeau te geven. Toen is het college aan het uitleggen en aan het pleiten gegaan en wethouder Bon- sema is in Den Haag waarschijnlijk meer als een handige koopman dan als een wel doener van de Alkmaarsche burgerij opge treden. Hij heeft de regeering verteld, dat hij groote concurrentie ondervond van de handelaren, die goedkoope toestellen op af betaling geven en dat hij de eerste vruchten van de beloofde verlaging al geplukt had door 300 nieuwe abonné's in te schrijver., zoodat hij al aardig op weg was om met deze schoonschijnende transactie een niet te versmaden voordeeltje te behalen. De regeering heeft geweifeld en het resul taat is geweest, dat er een kwartje verlaging is toegestaan en men het verschil dus broe derlijk zou willen deelen. En nu krijgt Alkmaar dus 9000 minder en de regeering spaart ze uit, omdat ze dat geld minder voor onze begrootingstekorten zal moeten betalen. En de wethouder is verontwaardigd, dat men de Alkmaarders te veel voor de radio laat betalen, hij vergeet daarbij, dat ze nog veel zwaarder getroffen worden door de abnormale bedragen, welke ze nog altijd voor het gas en voor den stroom moeten op brengen. Mr. Leesberg betoogde, dat de plotselinge stijging met 300 abonné's na de geleidelijke daling niet aan de toegezegde tariefsver laging is te danken, maar een natuurlijk verschijnsel zou zijn en wij hopen voor zijn cliënten, dat hij gelijksoortige theorieën niet in zijn pleidooien zal gebruiken, omdat rechters alleen maar toegankelijk zijn voor argumenten, welke zij kunnen begrijpen. Hij zoowel als de heer Hoijtink bekeken de kwestie van den kant der regeering en betoogden, dat men geen riemen mag snij den van andermans leer, maar ten slotte viel er niet veel te bekijken en te snijden, want Alkmaar heeft by de heeren in Den Haag bitter weinig in te brengen en eenvoudig te accepteeren wat het wordt voorgeschre ven. Dus zal het radio-abonnement met een kwartje in de maand verlaagd worden, wat intusschen geen reden mag zijn voor even- tueele bedankjes, omdat de wethouder en zijn getrouwen zich zooals men dat hier noemt reeds op de borst staan te slaan en voor de volgende begrooting weer radio koeien met gouden horens beloofd hebben. Over die horens zal natuurlijk ook de regeering dan wel weer een woordje mee spreken, maar dat is allemaal nog toekomst muziek en het beste wat we kunnen doen is maar hopen, dat de gemeente steeds meer tot het besef zal komen, dat wy voor aller lei dingen veel te veel belasting betalen en dat de regeering zich zoo zal laten be- invloeden, dat zy op den duur genegen blijkt allerlei indirecte heffingen voortaan voor rekening van de schatkist te nemen. Den heer Schipper, die eervol ontslag ver zocht had als ambtenaar van den Burger lijken Stand, is openlijk dank gebracht voor de correcte en serieuze wijze waarop hij, om met Vondel te spreken, tallooze zielen gloeiend aaneengesmeed en in lief en leed heeft verbonden. En last not least vermelden wij hier, dat de burgemeester natuurlijk in passende be woordingen onzen zoo plotseling overleden nestor, den heer D. J. Govers, herdacht heeft en hem gekenschetst heeft als een eerlijk en bekwaam man, die in het vereenigingsleven en vooral in het landbouwleven een zoo vooraanstaande plaats had ingenomen en die in zijn dertig-jarig raadslidmaatschap de be langen onzer gemeente op onnavolgbare wijze gediend heeft. Wij zullen natuurlijk weer een anderen nestor krijgen, maar het zal moeilijk zijn den man te vervangen, die in de wijsheid zijner jaren zoo menig verstandig woord heeft gesproken en door wiens gemoedelijk optreden de vriendschappelijke toon in den Raad zoo goed als nimmer onderbroken is gewórden. ZWAARTE KRACHTMETINGEN MET ONDERZEEBOOTEN. Plannen voor een nieuwe expeditie. Naar aanleiding van het feit, dat van nu af aan prof. Vening Meinesz niet meer persoonlijk de reizen van onder zeebooten, die dienstbaar worden ge maakt aan het verrichten van zwaarte krachtmetingen zal medemaken, heeft de minister van defensie den professor gisteren in audiëntie ontvangen. Uiteraard zal hij de leiding behouden by deze wetenschapppelijke arbeid, doch het onderzoekingswerk zal door een jongere kracht, dr. Nieuwenkamp, geschieden. Prof. Vening Meinesz heeft niet minder dan een tiental reizen met onderzeebooten medegemaakt, waaronder die met de K. XIII door het Panama-Kanaal via San-Francisco naar Oost-Indië en de nog versch in het ge heugen liggende reis met de K. XVIII de voornaamste zijn. Het aantal waarnemingen, dat daarbij on der water werd verricht, beloopt bijna duizend. In dit verband kan nog worden mede gedeeld, dat er plannen bestaan voor een volgende groote expeditie, welke dan door dr. Nieuwenkamp zal worden medegemaakt. Met het oog op deze plannen heeft prof. Zernike te Gronin gen in het psysisch instituut van de uni versiteit aldaar de constructie onder handen genomen van een stemvorkklok, welke de tijdmeting voor het onderzoek nauwkeuriger zal maken, dan met chro nometers mogelijk is. SCHEEPSBOUWOPDRACHT. Voor Russische rekening. Naar wij vernemen heeft de N.V. J. en K. Smit's scheepswerven te Kinderdijk opdracht ontvangen voor de levering van twee zelf-stoomende baggermolens met pomp-installatie voor het persen naar den wal. Deze opdracht is voor Russische reke ning. De hoofdafmetingen der schepen zullen zijn 77 meter by 13.50 meter by 5.70 meter. De aflevering zal in Mei 1939 geschieden. Met deze belangrijke opdracht is een be drag van eenige millioenen gemoeid. VRAGEN AAN DEN MINISTER. Het optreden van Japansche visschers. Het Tweede Kamerlid Effendi (c.p.h.) heeft aan den minister van Koloniën de volgende vragen gesteld: 1. heeft de regeering kennis genomen van de groeiende onrust en verontwaardi ging onder alle lagen der bevolking in Indonesia, welke worden teweeg gebracht door ontoelaatbare handelingen jegens Nederlandsche onderdanen van Banka en Biliton door z.g. Japansche visschers? 2. Zoo ja, is de regeering dan bereid krachtige maatregelen te treffen, die er toe leiden, dat vreemdelingen in het ver volg meer eerbied betoonen voor de integriteit van Nederlandsch-Indië en de veiligheid van haar bevolking? Vergaderrecht in Indië. Voorts stelde de heer Effendi aan den minister van Koloniën de volgende vra gen: 1. wil de regeering mededeelen, welke overwegingen de Indische regeering er toe hebben geleid om, met betrekking tot de opheffing van de beperking van het vergaderrecht, ten aanzien van de Partai Sarikat Islam en de Persatoean Moslimin Indonesia een geheel andere gedragslijn te volgen dan voor de Partai Indonesia? 2. is de regeering niet van meening, dat in het belang van een gewenschte gezonde politieke ontwikkeling onder alle gezind ten van de bevolking de inderdaad nood zakelijk gebleken opheffing van de be perking van het vergaderrecht ook voor de P. Is. I. en de Permi voor geheel Indo nesia moet worden uitgebreid? HET NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS. Jaarvergadering te Bergen op Zoom. In de sociëteit „Thalia" te Bergen op Zoom heeft het Nederlandsche Roode Kruis gister zijn jaarlyksche algemeene vergadering ge houden, onder voorzitterschap van prinses Juliana. De prinses opende de vergadering met een begroetingsrede, waarna de secretaris-gene raal het jaarverslag uitbracht. Uit dit verslag ontleenen wij het volgen de: Het aantal transportcolonnes beweegt zich nog steeds in de stijgende lijn. Dit be draagt thans 84, terwijl colonnes in wording zijn bij een 5-tal afdeelingen, waaronder Bergen. In vele gevallen verleenden de colonnes eerste hulp. Nadat in het begin van Febr. 1937 over eerste hulp by ongelukken langs de ver keerswegen overleg had plaatsgevonden met de verkeersbonden, werd het plan tot uitbreiding van het postennet met een 200- tal nieuwe posten aan den minister van wa terstaat voorgelegd. De minister hechtte daar aan zijn goedkeuring en het in uitzicht ge stelde bedrag van 30.000 uit het voordeelig saldo van het Centraal Bureau voor de af gifte van bewijsstukken van rijvaardigheid kwam ter beschikking van het hoofdbestuur ter uitvoering van het omvangrijke project. Met voldoening kon aan het einde van het verslagjaar worden geconstateerd, dat het geheele werk zoo goed als voltooid was en Nederland daarmede in het bezit van een net van hulpposten is, dat aan de meeste an dere landen ten voorbeeld kan strekken. Aan 39 afdeelingen is thans een bloed transfusiedienst verbonden. Het aantal do nateurs steeg van 1290 tot 1800. Na de verdere behandeling der agenda punten werden de deelnemers door het ge meentebestuur van Bergen op Zoom op het stadhuis ontvangen. De toespraak van den burgemeester werd door prinses Juliana be antwoord. Gistermiddag zijn in de buurtschap Oos- terwolde, gemeente Doornspijk (Geld.), drie boerderijen in de asch gelegd, waardoor vier gezinnen dakloos geworden zijn. Vermoedelijk tengevolge van een lek in den schoorsteen is de brand begonnen in de boerderij van den landbouwer A. van der Hul. In een minimum van tijd stond het pand, dat met een rieten dak gedekt was, in lichter laaie. Aangewakkerd door een krachtigen wind sloeg het vuur over naar een aangrenzende boerderij van den land bouwer T. Hup. Ook deze boerderij brand de tot den grond toe af. Een derde boerde rij, bewoond door de gezinnen S. van Dijk en G. van Dijk en toebehoorende aan den landbouwer S. van Dijk, ging eveneens in vlammen op. Van de inboedels kon slechts weinig worden gered. Eenig vee dat in de stallen stond, kon op het nippertje worden gered. De brandweer, die onder persoonlijke lei ding stond van burgemeester U. de Vries, moest zich tot de nablussching bepalen. Alle drie boerderijen waren verzekerd. Al leen de inboedel van de gezinnen van Dijk was niet geassureerd. BRAND BIJ FABRIEK TE HAARLEM. Spoedig bestreden. In den afgeloopen nacht heeft een felle brand gewoed op het fabrieks terrein van de N.V. v.h. gebrs. Merens, fabriek van rubber- en asbestartikelen, gelegen aan het zuider-Buitenspaarne te Haarlem. De brand is waarschijnlijk ontstaan door dat sintels, welke iederen middag uit de machine worden gehaald, op de opslagplaats niet voldoende zijn nagebluscht en in aan raking zyn gekomen met het rubberafval waarin het vuur gretig voedsel vond en vlammen hoog deed oplaaien, zoodat de brand tot ver in den omtrek te zien was. De brandweer, die spoedig met groot ma teriaal ter plaatse verscheen, tastte het vuur aan met zeven stralen. Inmiddels was een op het terrein staande schuur in vlammen opgegaan. De brand weer richtte al haar krachten op de aan deze schuur grenzenden benzine-plaats en zy mocht er in slagen het vuur tijdig te stuiten voordat het ernstiger verwoestingen kon aanrichten. Ook de omliggende gebouwen en percee- len liepen gevaar, zoodat de politie zich genoodzaakt zag de bewoners van drie om liggende straten te wekken. Dank zij het krachtig optreden van de brandweer kon het vuur worden gelocaliseerd en bleef het eigenlijke fabrieksgebouw gespaard.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1