DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De bombardementen opnieuw besproken. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. No. 1 46 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Vrijdag 24 Juni 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang Chamberlain geeft uiteenzetting over zijn ongewijzigde politiek. Voorkoming van uitbreiding van den oorlog het voornaamste. Arbeidsverplichting in Duitschland. Verordening van Göring. De algemeene toestand. het proces tegen de weduwe Becker. Met spionnageproces in de Vereenigde Staten. De samenwerking tusschen den Amerikaanschen en Engelschen inlichtingendienst. ALKMAARSCHE COURANT. In het Lagerhuis zijn gisteren weer verscheidene vragen gesteld over het bombardeeren van de Thorpeness en Sunyon buiten de haven van Valencia. Chamberlain erkende de feiten, waar aan hij evenwel niets toe te voegen had omdat spr. Maandag de regeeringspo- litiek in den breede had uiteengezet. Henderson zeide, dat de aanval het on middellijk gevolg was van die rede van den premier en het bewijs dat Mussolini zich niets aan Engeland gelegen liet liggen. Lloyd George zeide ook overtuigd te zijn dat de machines, die de beide Engelsche schepen tot zinken hadden gebracht, van Italiaansch of Duitsch maaksel waren ge weest. Chamberlain merkte op, dat deze aanval niet de eerste in haar soort geweest was en dat het best mogelijk was dat de vliegmachines tot de strijdkrachten behoor den die de partij van Franco te hulp wa ren gesneld. Ook dit feit kon niets aan de regeeringspolitiek veranderen. Het voeren van luchtafweergeschut door de schepen was een zaak die de regeering niet aanging en die uitsluitend door de reeders beslist moest worden. Wedgwood Benn zeide daarop, dat hij twee Engelsche kapiteins van aangevallen schepen had meegebracht en hij verzocht den premier hen te willen ontvangen om hem te overtuigen, dat de aanvallen met voorbedachten rade en zonder eenige mili taire noodzaak waren geschied. Na afloop van het vragenuur heeft Cham berlain de beide gezagvoerders in zijn particulier vertrek in het Huis ontvangen en hun vragen gesteld over het aantal vliegtuigen, de grootte en mogelijk de nationaliteit van de machines die hen aan gevallen hadden. In het Huis teruggekeerd vroeg Attlee verlof de zaak wegens het groote alge- meene belang onmiddellijk na afdoening der agenda te mogen bespreken en de voor zitter verleende hem verlof om bij het be gin der avondzitting te half acht nadere vragen te stellen. Het standpunt der oppositie. Attlee, de leider van labour, herinnerde aan de debatten van Maandag, waarin de eerste minister mededeelde te hebben ge protesteerd bij Franco. Wij kennen nu het antwoord op dit protest. Twee Britsche schepen zijn ter hoogte van Valencia aan gevallen, op een volkomen wettige handels reis. Op het eene schip bevond zich een Fransche waarnemer, op het andere een Duitscher. Beiden werden gered, doch an dere ambtenaren der niet-inmenging op Britsche schepen werden gedood. Wat de waarnemers betreft, zeide Attlee van meening te zijn, dat Denemarken re den kon hebben zich te beklagen. Attlee vervolgde met te zeggen, dat het geen ge heim is, dat deze aanvallen komen van de Balearen, welke door de Britsche vloot kunnen worden geblokkeerd en ook de vliegvelden kunnen worden aangevallen. Attlee opperde, dat de houding der regee ring was, dat niets gedaan moest worden om Franco te verhinderen den oorlog te winnen. Dit beteekent, dat niet-inmenging aan een zijde belangrijker is dan de levens van Britsche zeelieden. Hij vroeg of Groot- Britannië niet in staat is zijn onderdanen te beschermen wegens bedreiging door an dere mogendheden. Spreker betwijfelde dat. Hij gelooft niet, dat het onmogelijk is op te treden. Wanneer wij voortgaan, aldus Attlee, te berusten in deze aanvallen op Britsche schepen, zou spreker niet weten, waar het naar toe gaat. Hij voegde hieraan toe: ieder van ons wil volledig medewer ken om alles, wat op een oorlog lijkt of wat tot een oorlog zou kunnen leiden, tegen te gaan De eerste minister moet duidelij ker zijn, wil hij het Huis doen gelooven, dat wij de levens van Britsche zeelieden niet kunnen beschermen. *,■*».- De premier heeft gezegd dat Britsche reederijen op hun eigen kosten luchtaf weergeschut aan boord konden brengen. Attlee achtte dit wel een der meest onver antwoordelijke uitingen van een minister die spreker ooit gehoord had Wat zou de regeering doen als een dier kanonnen een Italiaansch vliegtuig naar beneden zou ha len? Spreker's fractie stond op het stand punt dat de vliegtuigen ofschoon in werke lijkheid Italiaansch of Duitsch, van volken rechtelijk standpunt tot de strijdmacht van Franco behoorden, die niet als oorlogvoe rende erkend was en die dus geen recht had schepen van vreemde nationaliteit aan te vallen. Als de regeering Franco dan ook zou beduiden dat deze practijken moesten op houden, dan kon zij daardoor in geen enkel conflict komen met andere mogendheden die integendeel precies dezelfde belangen hadden. Wanneer Chamberlain zou blijven weigeren de levens van Britsche zeelieden bij de rechtmatige uitoefening van hun be roep te beschermen, dan was hij de eerste Engelsche minister die zulk een standpunt ooit had ingenomen. Chamberlain's antwoord. Chamberlain zeide, dat het duidelijk was, dat de oppositie de zaak zeer grondig ter hand heeft genomen. Toch vroeg hij allen leden te willen denken, dat ook zij hun ver antwoordelijkheden hebben en wanneer zij, aldus Chamberlain, zaken behandelen, die ons dilht brengen bij een gevaarlijke schei dingslijn, tusschen vrede en oorlog, moeten wij ons allen bewust zijn van deze verant woordelijkheden en niet alleen kijken naar de omstandigheden van het oogenblik, doch ook denken aan de mogelijke consequentie van eenige actie, welke wij mochten onder nemen voor het leven van onze landgenoo- ten. Van het begin van het Spaansche con flict af heeft de oppositie een zeer hard nekkig en somstijds verbitterd verzet ge boden tegen de geheele politiek der niet- inmenging. Een incident. Onder luide toejuichingen der La- bour-afgevaardigden stond Attlee op en zeide, dat de eerste minister volko men abuis was en dat de politiek der niet-inmenging door de labour-bewe- ging werd aanvaard totdat gebleken was, dat zij volkomen eenzijdig was. Toen Chamberlain opstond om zijn rede te vervolgen, riepen twee lieden van een der gaanderijen: „Chamberlain moedigt Franco aan Britsche zeelieden te vermoorden". Tegelijkertijd riep een jongmensch ongeveer hetzelfde. Zij werden direct verwijderd. Chamberlain vervolgde met te zeggen, dat de regeering de autoriteiten van Burgos verzocht heeft haar een verklaring te ge ven van de aanvallen op de Britsche sche pen. Wij hebben, aldus spr., Hodgson, onzen agent te Burgos, instructie gegeven te vra gen deze verklaring zonder verwijl te ge ven. Wy hebben hem opgedragen naar Groot-Britannië terug te keeren, zoodra hij het antwoord ontvangen had, opdat de re geering in overleg met hem den toestand kan bestudeeren, welke het gevolg zal zijn van de termen van dat antwoord. Wat deze bijzondere aanvallen betreft, ik betreur ze. Ik hoop, dat de waarschuwingen, welke ik korten tijd geleden heb uitgesproken, de aandacht zullen hebben van Franco. Ik vertrouw in ieder geval, dat het voor hem niet te laat is om instructies te geven, wel ke een herhaling van die incidenten zullen voorkomen. Ten aanzien van wat in de toe komst geschieden kan, vraag ik het Huis slechts te wachten tot wij het antwoord hebben ontvangen en de gelegenheid heb ben gehad het te bestudeeren. Voortgaande verklaarde Chamberlain wederom met nadruk dat steeds de Brit sche politiek er naar gestreefd heeft het grootste der Britsche belangen, n.1. den vrede, te behouden. Tevens herinnerde de premier aan de waarschuwing aan reeders, dat in hun vaart op Spaansche havens zij op eigen risico werkten. Velen, aldus spr., hebben zich ervan onthouden de vaart voort te zetten, anderen hebben de waar schuwing in den wind geslagen en weer an deen werden aangetrokken door de hooge vrachtprijzen. Chamberlain bond vervolgens een woor denstrijd aan met Attlee en Lloyd George ten opzichte van de gevolgen eener blok kade van Majorca. Lloyd George heeft ge zegd: naar mijn meening zou dit een einde maken aan den oorlog en aan het bombar deeren van schepen, in het bijzonder nu de premier gezegd heeft, dat het een zaak van Franco is. Chamberlain antwoordde, dat dit de ma nier was om een nieuwen Europeeschen oorlog te ontketenen en dat dit de opvat ting der regeering in het algemeen is. Ik ga geen risico nemen, voegde hij er aan toe. Attlee heeft gezegd, dat hij geloofde, dat een blokkade van Majorca een doeltreffen- den druk zou vormen op Franco, die Groot-Britannië niet den oorlog zou ver klaren. Chamberlain antwoordde: Attlee is bereid een krijgshaftige actie tegen Franco te ondernemen. Kan een verantwoordelijk lid van het Lagerhuis meenen, dat het vei lig is te vertrouwen op Attlee's veronder stelling, dat die actie daarbij zou blijven? Wat repressailles door in beslagneming be treft, welke voorgesteld worden tegen Franco, herinnerde Chamberlain er aan, dat voor een bedrag van 40 millioen pond Britsch kapitaal belegd is in de industrieën in Franco's gebied. Chamberlain besloot zijn rede met de woorden: „Wij gaan geen wijziging brengen in onze politiek ten aanzien van Spanje. Wij zijn voornemens de niet-inmengingspo- litiek te voeren, die op het oogenblik een betere kans schijnt te bieden tot een succes te worden dan wellicht op eenig ander voorafgaand oogenblik in haar geschiede nis. Wij zijn niet voornemens een wijziging te brengen in de termen onzer waarschu wing aan de Britsche schepen". Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Berlijn: Minister-president, generaal-veldmaar- schalk Göring heeft als gevolmachtigde van Hitier voor het vier-jaren-plan een op 1 Juli van kracht wordende verorde ning uitgevaardigd, teneinde er voor te zorgen, dat de noodige arbeidskrachten voor werken, welke om staatspolitieke redenen dringend noodzakelijk worden geacht, beschikbaar zijn. Met deze ver ordening worden de wettelijke grond slagen gelegd voor een algemeenen, naar tijdsduur beperkten dienstplicht van alle Duitsche onderdanen. Alle tot arbeid in staat zijnde mannen en vrou wen van ieder beroep zijn verplicht tijdelijk op een hun speciaal toegewe zen werkplaats onder een gewoon ar beidscontract dienst te doen, resp. zich aan een bepaalde opleiding te onder werpen. Voor de dienstplichtigen blijven de oude betrekking en de tot dusverre verworven rechten behouden. Het loon der dienstplich tigen zal niet geringer zijn dan dat in de vorige dienstbetrekking. De president van het rijksbureau voor arbeidsbemiddeling en werkloosheidverze- kering voert de verordening uit volgens aanwijzingen van den gevolmachtigde voor 't vier-jarenplan. De gevolmachtigde bepaalt ook de taak, waarvoor de verordening van toepassing kan worden verklaard. De overwegingen, welke tot deze verorde- Alkmaar, 24 Juni. De Deutsche diplomatisch-politische Kor- respondenz, aldus 't Duitsche Nieuwsbureau uit Berlijn, wijst op de methode waarmee de regeering te Praag optreedt in de kwestie van het nationaliteiten-statuut en meent, dat de indruk sterker wordt, dat het er Praag in de eerste plaats om te doen is, tijd te win nen. „De algemeen waargenomen tactiek van vertraging gaat blijkbaar uit van de veron derstelling, dat de tijd de nationaliteiten moe zal maken, en dat de opmerkzaamheid van de wereld zal verslappen. Sudeten-Duitschers, Hongaren, Polen en Slowaken geven echter iederen keer nieuwe en steeds krachtiger bewijzen van hun on- buigzamen wil. Ook het belang van Europa bij een vlugge en principieele oplossing van het probleem blijft. Iedere overbodige manoeuvre tot uitstel zou daarom slechts de verdenking kunnen versterken, dat een op lossing niet ernstig wordt gewild. De Tsje- choslowaaksche regeering heeft bij het ne men van maatregelen, welke er klaarblijke lijk toe moesten dienen, haar autoriteit over de bevolking te versterken een opmerkelij ke snelheid en bereidheid tot het nemen van besluiten gedemonstreerd, hoewel zij zich toch rekenschap moest afleggen van de ge varen voor den algemeenen vrede, welke deze maatregelen met zich brachten. Het zou dus niet zwaar moeten vallen, in vraagstuk ken, welker oplossing de geheele wereld als de bevrijding van een zeer zwaren druk be schouwt, de beslissingen te treffen, welke van de regeering te Praag zouden kunnen worden verwacht. Dit moet des te gemakke lijker zijn, daar immers geruchten over mee- ningsverschillen in de regeering ontkend worden en daarentegen met kracht wordt betoogd, dat de officieele dragers van de staatsmacht in ongekende eensgezindheid en in een sfeer van vertrouwen samenwerken. Overeenkomstige eensgezindheid is echter aan den anderen kant aanwezig wat betreft de eischen, aan den staat gesteld. Men zal van de Tsjechoslowaaksche regee ring daarom mogen verwachten, dat zij ook naar deze zijde een brug van vertrouwen slaat". Hodza heeft gisteren de leiders van de Tsjechische coalitie-partijen en de voorzit ters van de Kamerfractie van deze partijen bijeen geroepen, teneinde hen op de hoogte te stellen van den stand der onderhandelin gen over het nationaliteitenvraagstuk. De coalitiepartijen zijn eensgezind van oordeel, dat onderhandeld moet worden. Evenwel zouden de linksche partijen om ideologische redenen en de rechtsche partijen omdat zij zich steeds opwierpen als kampioen voor de nationale idee, voor hun kiezers in moeilijk heden kunnen komen wanneer zij zekere concessies zouden doen aan de minderheden. Hierom vergemakkelijken de aanvallen van zekere buitenlandsche mogendheden, waar door het nationale gevoel wordt gekwetst, niet de taak van de regeering om verzoe nend op te treden. Franco's luchtmacht bombardeert de laat ste weken vooral de havengebieden van de republikeinsche kuststeden. En met succes! Want de haven van Valencia is naar uit goed-ingelichte bron vernomen wordt vrij wel geheel buiten gebruik gesteld. De" groote pakhuizen zijn doorzeefd en de nog aanko mende goederen worden direct uit de sche pen op vrachtauto's overgeladen en wegge voerd. De haven van Barcelona is nog bruik baar, maar ook daar zijn de verwoestingen ontzaglijk. Zoo zijn de groote petroleum- tanks, de grootste van Spanje, in vlammen opgegaan en het duurt soms weken, voordat in deze haven een schip gelost kan worden, aangezien steeds luchtaanvallen op de haven worden gedaan. Men heeft kunnen lezen, dat in het Engel sche Lagerhuis de burgeroorlog in Spanje druk besproken worden. Echter ook in Parijs worden thans belangrijke besprekingen ge voerd. In diplomatieke kringen sprak men daar Dinsdag en Woensdag zelfs van niets minder dan een aanstaanden wapenstilstand tusschen Franco en de republikeinen. Enkele dagen geleden is te Parijs een afge zant van Barcelona aangekomen, Iroego, die Dinsdag een langdurig onderhoud heeft ge had met den Franschen minister van buiten landsche zaken Bonnet. Denzelfden dag nog bracht Bonnet een bezoek aan den pauselij ken nuntius mgr. Valeri, met wien hij de jeuneerde. In den loop van den avond ont moette Bonnet opnieuw Iroego tijdens een diner op het Spaansche gezantschap. Alhoe wel het onderwerp van deze gesprekken niet openbaar werd gemaakt, denkt men alge meen aan 'n plan van bemiddelingsactie van het Vaticaan. Dit gerucht is niet onwaarschijnlijk, wan neer men daarbij weet, dat Barcelona de laatste dagen tegenover het Vaticaan opval lende blijken van goeden wil heeft willen geven en zelfs bereid was de vrije uitoefe ning van den godsdienst te garandeeren. De regeering stelde n.L voor, in de Catalaan- sche hoofdstad enkele kerken te heropenen. Volgens Iroego kon dit plan nog niet wor den verwezenlijkt wegens het weigerend antwoord van den vicaris-generaal van Bar celona, ingevolge instructies van zijn bis schop, die niet zoo overtuigd is van den om mekeer der extremistische elementen en die zijn priesters niet aan nieuwe gevaren wil blootstellen. Een groote hinderpaal voor eventueele onderhandelingen met Franco is het feit, dat Negrin, intieme bondgenoot der Russen, het bewind voert. Doch, naar verluidt, zou Ne grin zelf dit bezwaar begrijpen en reeds heeft men laten doorschemeren, dat hij be reid is het veld te ruimen voor Barrio, lei der der republikeinsche linkerzijde, wiens voornaamste medewerker Prieto zou zijn, die steeds de alliantie met Moskou heeft be streden. Dat al deze plannen en pogingen gepaard gaan met moeilijkheden, ligt voor de hand. De eerste vraag is, of het den republikeinen mogelijk zal zijn zich los te maken uit den greep van Moskou. Niettemin beschouwt men als een interes sante aanwijzing het feit, dat de Russen zich te Londen bij het plan van terugroeping der vrijwilligers uit Spanje hebben aangesloten. De onbekende factor bij dit alles zijn voor alsnog de inzichten van Franco. Aan de Ita- liaansche medewerking zal weliswaar een einde gemaakt worden, doch, volgens inge wijden was die hulp de laatste tijden niet zoo belangrijk meer. De aanval tegen Tor- tosa werd hoofdzakelijk ondernomen door Italiaansche vrijwilligers. Sedert hebben ze niet veel meer uitgevoerd. De divisie der „Zwarte pijlen" die Castellon veroverde was voor 92 pCt. samengesteld uit Spanjaarden met. slechts 8 pCt. Italianen. Het vertrek der Italiaansche vrijwilligers zou de actieve troe pen van Franco weinig of niet verzwakken. Zal Mussolini na het vertrek zijner vrij willigers, zich bij een aanstaande bemidde lingspoging van Frankrijk en Engeland aan sluiten? Het antwoord op deze vraag zal zon der den minsten twijfel ontkennend zijn. ning hebben geleid, aldus het Duitsche Nieuwsbureau, zijn de volgende: Bij de overijeming van de macht in Jan. 1933 waren zeven millioen arbeiders enz. werkloos. Toen de Leider en Rijkskanselier op den Rijkspartijdag in 1936 het nieuwe plan voor vier jaren meedeelde, was er voor de behoefte aan arbeiders nog een reserve van één millioen aanwezig. Eind Mei 1938 meldden de arbeidsbureaux nog één derde millioen werkloozen. Een groot deel daar van was als gevolg van invaliditeit, ouder dom enz. nog maar in beperkte mate voor arbeid geschikt. Het aantal der volkomen beschikbaren bedroeg eind Mei ongeveer 37.000. Dit aantal is voornamelijk samenge steld uit arbeiders, die voorbijgaand, tus schen een oude en een nieuwe betrekking, werkloos zijn. Tegelijkertijd was het aantal arbeiders enz. dat een betrekking had en dat in Jan. 1933 slechts 12.3 millioen bedroeg, in den herfst van 1936 reeds tot 18.4 millioen ge stegen. Sedert is het tot 20.5 millioen ge klommen. De mannelijke bevolking van Duitschland bevat dus geen reserves meer. In het bijzon der ontbreekt de mogelijkheid om de groo- tere behoefte aan arbeidskrachten voor bij zonder belangrijke werkzaamheden, welker uitvoering om staats-politieke redenen geen uitstel kan verdragen, snel en zeker te dek ken. Teneinde 't gereed komen van niet uit te stellen werken niet te vertragen, heeft de gevolmachtigde voor het vier-jaren-plan zich genoodzaakt gezien door een verorde ning de wettelijke grondslagen voor een al gemeenen, naar den tijd beperkten dienst plicht van alle Duitsche onderdanen te scheppen. De werkingsfeer van de verordening is zeer ruim. Zij richt zich tot alle onderda nen. Uit alle lagen van de bevolking kun nen geschikte menschen worden uitgekozen om tot een bijzondere prestatie of tot een bijzondere opleiding te worden opgeroepen. De zitting van gisterochtend was grooten- deels gewijd aan het hooren van de des kundigen, die belast waren met het onder zoek naar de authenticiteit van het eerste testament van mevrouw Lambert. Zij hielden een lange uiteenzetting over den vorm der letters en kwamen niet tot een formeele conclusie. Niettemin zou men tot het oordeel kunnen komen, dat het testa ment valsch was. Men brengt dit echter niet op rekening van beklaagde. Andere getuigen beschuldigden de weduwe er van zich te hebben meester gemaakt van het bontwerk van mevrouw Lambert. Be klaagde gaf toe, dat de overledene bontwerk bezat, doch, zeide zij, dit verkeerde in zoo slechten staat, dat zij het moest weggooien. Ten aanzien van de zaak-Daubresse wenschte de verdediging, dat er acte van genomen werd, dat de argumenten tegen de verklaringen van mevrouw Daubresse niet zijn geput uit de verklaringen van be klaagde, maar uit het onderzoek der politie. Vervolgens werd de getuige Smets ge hoord, vriend van mevrouw Crulle, die als universeel erfgenaam de weduwe Becker een schuldbekentenis van 100,000 frank had verschaft. Een medewerker van de Daily Express vertelt in dat blad dat een lid van de 5de afdeeling van den Engelschen mili tairen inlichtingsdienst de eerste is ge weest die de Amerikaansche autori teiten op het spoor van de spionnen gebracht heeft die 1 Augustus te New- York terecht zullen staan. De afdeeling had reeds eenige maanden gegronde verdenking tegen mevrouw Jor- dan, de onlangs veroordeelde kapster te Dundee, maar zij besloot haar arrestatie uit te stellen toen de Amerikaansche detective Turrou meedeelde dat hij geloofde ook in Amerika een bende samenzweerders en spionnen op het spoor te zijn. De Engelsche recherche vermoedde dat tusschen deze ont dekking en de activiteit van mevrouw Jor- dan wel eenig verband kon bestaan en spoedig bleek dat zij juist gezien had. Een kapitein van een klein vrachtschip kwam vertellen dat hij mevrouw Jordan in 8 maanden 9 maal naar Hamburg had ver voerd, waarop haar correspondentie vóór de aflevering door de post werd gecopieerd en spoedig werden er ook bescheiden bij ge vonden die Duitsche zeelieden uit de Ver eenigde Staten hadden meegebracht. De G- men in Amerika hebben toen de bronnen gezocht die mevrouw Jordan de teekeningen verschaften die zij weer naar Hamburg

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1