DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. ^BuUmland Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 151 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 30 Juni 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang Japan strijdt tegen het water. Tokio gedeeltelijk overstroomd. Spotlied op Hitier in Praag. Berlijn protesteert. Concessies van generaal Franco. Aan de Britsche scheepvaart. De algemeene toestand. Nieuws ir» 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. De strijd tegen het water is wel de hoofdoorzaak van de weinige vorderin gen, welke de Japansche troepen den laatsten tijd maken. Mag men de berich ten gelooven, dan heeft Japan de laatste dagen zelfs heelemaal geen vordering meer gemaakt, maar zijn zijn troepen zelfs hier en daar teruggedrongen. Zoo zouden de Chineezen o.a. Hsiangsjan en Hsijangkau heroverd hebben en zouden de Japanners daarbij zware verliezen hebben geleden. Maar niet alleen moet Japan in China strij den tegen de Chineesche legers en het Chi- neesche water, sinds eenige dagen wordt het ook zelf geteisterd door overstroomingen. Tengevolge van de hevige regens, welke zwaarder zijn dan men de laatste twintig jaar gekend heeft, zijn de rivieren in de om geving van Tokio sterk gezwollen. Ongeveer 100.000 huizen in de lager gelegen deelen van Tokio zijn reeds overstroomd en boven dien dreigde een taifoen vannacht het gebied rondom Tokio te zullen bereiken. Reeds zijn meer dan 70 menschen om het leven geko men. Bergverschuivingen. De spoorwegdienst tusschen Tokio en Osa- ka, vooral in de nabijheid van Yokohama, is onderbroken door den zwaren regenval. Uit verschillende deelen van Tokio en Yokoha ma komen berichten binnen omtrent onge lukken. Bij een bergschuiving, waardoor bij Yokohama een meisjesschool vernield werd, werden bovendien nog twaalf huizen ver woest. Tien personen werden gedood en ne gen gewond, van wie drie ernstig. Door een andere rotsinstorting, eveneens by Yokoha ma, werd een gezin van vier personen be dolven, van wie slechts één bevrijd kon„ worden. Nabij Noemazoe in de prefectuur Sjizoeoa is door een grondverschuiving een gezin van vier personen bedolven. Ook hier kon slechts één persoon worden gered. In Tokio en Yokohama zijn in totaal 120.000 woningen overstroomd. De versterking van Hokkaido. De Russische ambassade te Tokio heeft, gedateerd op 28 Juni, een nota gezonden naar het Japansche departement van buiten- landsche zaken, waarin geprotesteerd wordt tegen het vasthouden van het Russische schip met koelinstallaties, de „Refrigerator", te Wakkanai in Hokkaido wegens het maken van inbreuk op de wet tot bescherming van militaire geheimen. De Russische nota wijst er op, dat artikel negen van het Verdrag van Portsmouth van 1905 bepaalt, dat zoowel Ja pan als Rusland geen forten of dergelijke militaire bouwwerken zullen aanleggen op Sachalin en de naburige eilanden en tevens, dat vrijheid van scheepvaart moet worden gehandhaafd in de straten van Soya én de golf van Tartarije. Deze bepalingen zijn op nieuw bevestigd door artikel twee van het Sovjet-Russisch-Japansche verdrag van 1925. Op grond hiervan wordt in de nota de mee ning uitgesproken, dat het verbod voor vreemde vaartuigen tot binnenloopen van Wakkanai in Hokkaido met inroeping van de wet op bescherming van militaire gehei men een schending vormt van die tusschen Japan en de Sovjet-Unie gesloten verdragen. De woordvoerder van het departement van buitenlandsche zaken heeft commentaar ge léverd op deze nota en daarbij o.m. ver klaard, dat Japan als eilandenmogendheid belang hecht aan een patrouilleering van zijn kustlijnen, evenals de Sovjet-Unie haar grens bewaakt. Daarom is de instelling van een verboden of beperkte zone voor buiten landsche vaartuigen in de aangegeven terri toriale wateren natuurlijk en staat die niet in verband met een versterkte zone. Voorts wees hij er op, dat 1. de aanleg van mili taire bouwwerken op het eiland Sachalin verboden is en niet op het eiland Hokkaido; 2. Hokkaido en de aangrenzende wateren ten noorden van 45.10 graden n.b. en ten westen van 142.15 graden o.l. door de Japan sche regeering is aangewezen als voor bui tenlandsche vaartuigen verboden zone. Het is vreemden vaartuigen verboden lang in die zone te verblijven, zonder geldige reden te hebben. Nooit echter heeft het voornemen bestaan, hinderpalen in den weg te leggen aan de vrijheid van scheepvaart in de stra ten van Soya en de golf van Tartarije. Het Russische protest is dan ook onhoudbaar. De Duitsche legatie te Praag heeft bij het Tsjechoslowaaksche ministerie van buiten landsche zaken een scherp protest ertegen ingediend, dat in Tsjechische volksscholen in Brünn en elders den laatsten tijd een smaadlied op Adolf Hitier. niet alleen door de onderwijzers geduld wordt, maar door deze functionnarissen zelfs ter vertaling in de schriften der kinderen op het schoolbord wordt geschreven. Hetzelfde smadelijke lied is in verschillende deelen des lands door sol daten op marsch en den laatsten tijd ook door sokols ter gelegenheid van het Praag- sche sokolfeest gezongen. De Duitsche lega tie heeft het ministerie van buitenlandsche zaken verzocht zonder verwijl stappen te ondernemen om een einde te maken aan de zen „onhoudbaren toestand" en de verant woordelijke personen ter verantwoording te roepen. Hodza zet zijn besprekingen voort Minister-president Hodza heeft gisteren de preliminaire werkzaamheden voortgezet ten behoeve van een parlementaire oplos sing der nationaliteitenkwestie. Na elkander heeft hij besprekingen gevoerd met de ver tegenwoordigers der Poolsche en Hongaar- sche politieke kringen. Vervolgens met een lid der Poolsche provinciale vertegenwoor diging en tenslotte met de vertegenwoordi gers van de Duitsche sociaal-democratische partij. Binnen het kader van deze onderhande lingen met de vertegenwoordigers der ver schillende politieke minderheidspartijen zal de minister-president ook vertegenwoordi gers ontvangen van alle andere groepen der parlementaire oppositie. Volgens een artikel van Gayda in de „Giornale dTtalia" heeft Franco eenige concessies gedaan ten behoeve van de Britsche scheepvaart. Gayda zegt, dat Franco reeds de volgende maatregelen heeft genomen 1. varende Britsche schepen zullen niet door vliegtuigen worden aange vallen. 2. De vliegtuigbestuurders zullen bij het bombardeeren van havens zoo mogelijk een onderscheid maken ten gunste van de Britsche vlag. 3. In het republikeinsohe gebied zullen vrije havens worden aange wezen, die toegankelijk zijn voor de internationale scheepvaart, welke zich met wettigen handel bezig houdt. In zijn artikel zegt Gayda, dat het mogelijk is, dat de Britsche ambassadeur gisteravond bij zijn onderhoud met Ciano de Italiaansche regeering heeft uitgenoo- digd van haar invloed bij Franco gebruik te maken om zekere wijzigingen in de voering van den luchtoorlog te verkrijgen. Ciano zou geantwoord hebben, dat de fascistische regeering de vriend van de nationalistische regeering van Franco is en vurig wenscht, dat deze wint. Italië heeft echter altijd de politieke onafhankelijkheid van het nationalistische Spanje geëerbie digd. Het oefent wel, zooals dat tusschen vrienden geschiedt, een bescheiden invloed uit. maar die iyvloed heeft grenzen, welke Alkmaar, 30 Juni. Chamberlain beleeft moeilijke dagen! Na dat de gemoederen de vorige week in bewe ging zijn gebracht over de aanvallen op Britsche koopvaardijschepen en Chamber lain zich in het Lagerhuis heeft moeten ver dedigen, is er nu weer de kwestie-Sandys. Deze kwestie heeft de aandacht van het Britsche parlement en de Britsche pers ge heel in geslag genomen en het lijkt er op, dat dit vraagstuk Chamberlain al even veel zorgen als de luchtoorlog in Spanje zal be zorgen. De kwestie zelf komt in het kort op het volgende neer: De 29-jarige Duncan Sandys, schoonzoon van Churchill, een van de meest vooraan staande en actieve jong-conservatieven, had informaties verkregen, die op een ernstigen achterstand in Engeland's bewapening met luchtafweergeschut wijzen. Hij wilde dit ter attentie van den minister van oorlog bren gen, maar begreep, dat het tegen het open baar belang zou kunnen zijn, de betreffende informaties zonder meer in het licht te ge ven door in het Lagerhuis een vraag aan den minister te stellen. Hij nam derhalve de voorzorg eerst een concept van de vraag aan den betrokken minister voor te leggen, wien zoodoende de gelegenheid werd gegeven Sandys zoo noodig te verzoeken zijn infor maties niet openbaar te maken. De minister deed dit echter niet. Hij antwoordde slechts, dat hij het concept had ontvangen en kort daarop werd Sandys bij den procureur- generaal geroepen, die hem vroeg mede te deelen waar hij zijn informaties had ver kregen. Toen Sandys weigerde aan dit ver zoek te voldoen, werd hij er door den pro cureur-generaal op opmerkzaam gemaakt, dat hij zich bloot stelde aan vervolging on der de Wet op het staatsgeheim van 1920, waaronder weigering de bron van staatsge vaarlijke informaties te vermelden, strafbaar is gesteld me( een gevangenisstraf van twee jaren. U De Engelsche wetgevende macht heeft in zijn eeuwenlange worsteling met de uitvoe rende macht immer als een ware cerberus over zijn rechten en privileges gewaakt en verzet zich ook nu nog met hand en tand tegen alles wat op een schending zou lijken en privileges zou kunnen raken. De verant woordelijke afgevaardigden redeneeren in het onderhavige geval als volgt: Indien de wet op het staatsgeheim op Lagerhuis-leden kan worden toegepast, krijgt de regeering (de uitvoerende macht) daarmede een mach tig wapen in handen om gerechte critiek op haar administratie den kop in te drukken. Afgevaardigden, die informaties hebben ver kregen, waruit blijkt, dat er in deze of gene regeeringsafdeeling iets niet in orde is, zou den dan de rotte plekken nooit bloot kunnen leggen zonder het gevaar te loopen met het dreigement van strafvervolging gedwongen te worden de bron hunner informaties te onthullen. Op deze wijze zou het verkrijgen van de benoodigde infprmaties zeer bemoei lijkt worden. Niemand zou het meer aandur ven een Lagerhuis-lid van misstanden in kennis te stellen, hoe noodig het herstel van dien misstand ook zou kunnen zijn. De procureur-generaal heeft ontkend, dat hij met strafvervolging heeft gedreigd en gezegd, dat dat nooit in zijn bedoeling had gelegen. Sandys was hier echter niet door bevredigd. Hij was van meening, dat de wet op het staatsgeheim niet op Lagerhuis-leden mocht worden toegepast en wenschte, dat een onderzoek zou worden ingesteld niet alleen naar de juiste toedracht van de be handeling door den minister van oorlog en den procureur-generaal, maar tevens naar de algemeene vraag of de wet op het staats geheim van toepassing is op Lagerhuisleden. Er was geen twijfel aan, dat hij daarbij de meerderheid van het Huis op zijn hand had. De regeering heeft dan ook het wijste pad gekozen door zich met het verzoek van Sandys om een onderzoek accoord te ver klaren en het Lagerhuis te vragen de motie voor de instelling van een commissie van onderzoek te aanvaarden. De motie zal in een met spanning tegemoet gezien debat worden besproken, warbij zoowel de minister van oorlog als de procureur-generaal het wel eens hard te verduren zouden kunnen krijgen. De beweging, die over dit geval in pers en parlement is ontstaan verschillende bladen noemden het een politieke sensatie van den eersten rang is voor den buitenstaander niet dadelijk begrijpelijk. De groote vragen „Een aanval op onze vrijheid?", of „Een bedreiging van de demo cratie?", waartoe de kwestie in tal van kran ten aanleiding heeft gegeven, schijnen sterk overdreven. Het gaat hier echter om een kwestie, waarbij de privileges van het La gerhuis op het spel staan. Daarin ligt de verklaring voor de opschudding, die het ge val heeft veroorzaakt. Administratie-schandalen zouden niet meer blootgelegd kunnen worden, want zoo als de Manchester Guardian opmerkt, is de onthulling van dergelijke schandalen in het verleden vrijwel altijd het gevolg geweest van het optreden van Lagerhuis-leden, die iu het bezit waren van „an authorized disclo- sure". Volgens hen, die zoo redeneeren, mag de wet op het staatsgeheim, waarin de defi nitie van wat een staatsgeheim is, geheel aan den procureur-generaal wordt overgela ten, niet op leden van het Lagerhuis worden toegepast. Zij moeten in dit opzicht in het staatsbelang zelf een gepriviligeerde positie innemen. Toegegeven wordt, dat deze gepri viligeerde positie zou kunnen worden mis bruikt. Over het algemeen mag worden aan genomen, dat de volksvertegenwoordigers zich uit den aard niet aan een staatsgevaar lijk vergrjjp tegen het staatsgeheim schul dig zullen maken. In ieder geval is dit risi co zeer klein in verhouding tot de veel groo- tere risico's voor den staat dan een opvat ting van de wet op het staatsgeheim, die de vryheid van geïnformeerde critiek van de volksvertegenwoordiging aanzienlijk zou be perken. De politieke beteekenis van het geval is nu vergroot door het feit, dat Duncan San dys, evenals zyn schoonvader, herhaaldelijk scherpe critiek heeft uitgeoefend op het re- geeringsbeleid inzake de bewapening. Dit heeft oppositiekringen ertoe geleid de ver denking uit te spreken, dat de behandeling door den minister van oorlog zijn oorzaak vindt in diens wensch hem het zwijgen op te leggen. Als de minister het uitlekken van confidentieele informaties had willen tegen gaan zou hy Sandys informeel hebben kun nen vragen hem behulpzaam te zijn bij het opsporen van het lek. Inplaats daarvan heeft hij het geval echter zonder meer in handen van den procureur-generaal gegeven. Italië nooit wil overschrijden. De oorlogs voermg en de aanwending der middelen daartoe bijvoorbeeld moeten geheel wor den overgelaten aan den wil en de beslis sing van het Spaansche commando. Alle pogingen tot inmenging zouden in strijd zijn met den eerbied voor de onafhankelijk heid van het nationalistische Spanje. Men heeft trouwens geen Britsche schepen ge bombardeerd, maar schepen, die contra bande vervoerden. Een dergelijk bombar dement is een defensieve en menschelijke daad. Daarna deed de minister, aldus de „Giornale", mededeeling van de reeds door Franco getroffen maatregelen. Activiteit der Italiaansche vliegers. Een bijzondere verslaggever van de Giornale dTtalia in Spanje meldt, dat de Italiaansche legionarissen bij de lucht macht een twintigtal bommen hebben ge worpen op de haven van Valencia. De bom men hebben vier vreemde schepen ge troffen, die munitie en onder leelen van vliegtuigen losten. Voorts werd de haven van Alicante ge bombardeerd, een stoomschip werd er ge troffen. Het werd geheel vernield. Het blad vermeldt niet van welke nati onaliteit bedoelde schepen waren. De militaire installaties van de haven van Gandi werden eveneens getroffen. Voorts hebben de Italiaansche vliegers op doel treffende wijze bijgedragen tot de tot stil stand brenging van het tegenoffensief der „ïooden" in den sector van Puebla de Valverde. Bechi door rechtschen omsingeld. De troepen van Franco zijn gisteren tot voorbij het dorp Fanzara opgerukt. Gemid deld zijn zij 5 K.M. opgemarcheerd Zij zijn voorts Bechi gepasseerd en beheerschen het dal van de Artena uit het N. W. De verdedigingslinie der regeeringstroepen is volkomen ontwricht. In den namiddag was Bechi volkomen omsingeld. Joodsche advocaten geschrapt - In toepassing van de verordening inzake het beroep van advocaat zijn 720 joodsche advo caten van de Weensche balie geschrapt. Verder wordt gemeld, dat een joodsch koopman, Martin Grossberg, werd gear resteerd. Hij was voorzitter van den Oosten- rij kschen Bond van Veehandelaren en wordt beschuldigd door zijn speculaties de vleesch- prijzen in Oostenrijk te hebben opgedreven. Cholera-epidemie in. Britsch-Indië. - Volgens berichten uit Alahabad heeft de in Britsch-Indië heerschende cholera-epidemie in de afgeloopen elf weken ongeveer dertig duizend menschenlevens geëischt. Niettegen staande alle tegenmaatregelen, is men er nog niet in geslaagd de epidemie tot staan te brengen. Groote hitte in Noord-Italië. - In Noord-Italië neemt de hitte voortdurend toe. Onder de landbouwers, die met den hooioogst bezig zijn, hebben zich zeven ge vallen van zonnesteek voorgedaan. Te Bo- logna zyn op straat zes menschen door de hitte bevangen en bewusteloos geraakt. Treinen ontspoord. - Nabij San Luis is Dinsdag een trein ontspoord, waarbij vol gens de eerste berichten, twintig personen werden gedood en 32 gewond. Het schijnt, dat de oorzaak van de ontsporing is gelegen in onoplettendheid. Bovendien zijn Dinsdag treinen ontspoord by Cardenas in den staat San Luis en bij Jalapa in den staat Vera Cruz. School door een bergschuiving bedol ven. - Te Yokosoeka in Japan is tengevolge van de hevige regens een meisjesschool door een bergschuiving bedolven. Een dertigtal meisjes van tien tot twaalf jaar werd levend begraven. Men is er in geslaagd negentien van hen te redden, doch omtrent het lot van de overigen is niets bekend. Hevig onweder eischt menschenlevens. - Tijdens het onweder, dat in den afgeloopen nacht boven Polen heeft gewoed, hebben zeventien personen den dood gevonden. Er zjjn tien gevonden. De onrust in Palestina. - Een uitge breide protestbeweging ontwikkelt zich over geheel Palestina. Alle joodsche ondernemin gen hebben de algemeene staking afgekon digd. Te Tel Aviv is voor het stadhuis een betooging gehouden, waarbij de politie moest optreden om de orde te handhaven. Twaalf personen werden gewond. Er is be paald, dat niemand zich tusschen 19 en 6 uur op straat mag bevinden. Het is voor het eerst sedert de ongeregeldheden van 1935 dat de Curfew te Tel Aviv is afgekondigd. Te Jeruzalem is het eveneens verboden, zich na 19 uur op straat te bevinden. Geruchten betreffende maarschalk Göring tegengesproken. - Met betrekking tot de geruchten, welke gisteren in het bui tenland over maarschalk Göring in omloop waren (er werd beweerd, dat hij zou zyn doodgeschoten, Red.), verklaren gezagheb- gende kringen, dat de maarschalk in uit stekenden toestand verkeert en verblijf houdt op zijn buiten Karinhall bij Berlijn, waar hij gister tal van bezoeken heeft ont vangen. Liftkooi omlaag gestort. - In een zilver mijn bij Kobe (Japan) is een liftkooi om laag gestort, tengevolge van het breken van den kabeL 12 mijnwerkers zijn hierbij om het leven gekomen. Ongeluk bij bruggebouw. Bij den bouw van een brug is een kraanwagen der spoorwegen op het traject München-Rosen- heim omgevallen en van den spoordijk ge stort. Twee menschen kwamen om het leven, drie werden zwaar gewond, terwijl een zesde vermist wordt. Alkmaar, Donderdag. EEN LEELIJKE BOTSING. De 13-jarige Nico v. d. A., die gistermor gen met zijn zusje achter op de fiets om kwart over twaalf op de Handelskade reed, keek achterom naar de boot van het katho lieke schoolfeest en botste daardoor tegen een lantaarnpaal. De botsing kwam heel on gelukkig aan. De fiets was geheel vernield en de jongen kwam zoo ongelukkig terecht, dat er een paar tanden uit den mond werden geslagen en hy een gat in de knie opliep. Per zieken auto is hij naar zijn woning vervoerd. Het zusje kwam er wondergoed af. Toen de boot des avonds terugkeerde had er op den Helderscheweg een botsing plaats tusschen een auto die in de richting Koedijk reed en een paar fietsrijdende meisjes, die met de boot mee reden en zich op den ry- weg bevonden. Persoonlijke ongelukken bleven ditmaal achterwege, maar twee meisjesfietsen wer den totaal vernield. DE OPHOOGINGSWERKZAAMHEDEN OP HET TERREIN VOOR DEN KAZERNEBOUW. De Commissie inzake Werkverschaffing, samengesteld door den Nederlandschen Aan- nemersbond en Patroonsbond voor de Bouw bedrijven in Nederland, den Nederlandschen R.K. Bond van Bouwpatroons, den Neder landschen Chr. Aannemers- en Bouwvak patroonsbond, den Alg. Nederlandschen Bouwarbeidersbond, den R.K. Bouwvak arbeidersbond „St. Joseph", den NederL Christ. Bouwarbeidersbond en den Chr. Nat. Bouwvakarbeidersbond in Nederland, heeft zich met een adres gewend tot het college van B. en W. van Allunaar. In dit adres wordt met klem verzocht de voorgenomen ophooging en draineering van het terrein, bestemd voor den kazernebouw, niet aan de normale arbeidsmarkt te ont trekken en dus het werk niet by wijze van werkverschaffing uit te voeren. De Commissie verklaart zich verder gaar ne bereid met het gemeentebestuur overleg te plegen omtrent een wijze van uitvoering, welke het mogelijk maakt een zoo groot mogelijk aantal arbeiders te werk te stellen, b.v. door geheele o' gedeeltelijke uitschake ling van mechanische kracht. EEN UITSTAPJE. De naaikrans „Dorkas" der Evang. gem. maakte gisteren, onder leiding van mevr. J. M. RuysSchupper, een uitstapje naar Rotterdam, den Haag en Scheveningen per Habo-bus. Er waren 17 deelneemsters. Te 8 uur v.m. kwamen allen samen op Geesterweg la. Daar werd eerst door ds. Ruys Psalm 121 gelezen en een kort woord gesproken. In blyde stemming gingen daarna allen in de autobus. De reis werd ge kort door gesprek en gezang. Te Rotterdam werd eerst de fabriek van v. d. Bergh bezich tigd, een zeer leerzaam bezoek voor huis moeders. Daarna werd de lunch gebruikt, aangeboden door de firma v. d. Bergh, waar na men een rondrit maakte door Rotterdam. Vooral 't Park en de Maas trokken de aan dacht. Hierop werd naar den Haag en Sche veningen gereden, waar alle bezienswaar digheden achtereenvolgens in oogenschouw werden genomen. Hoogst voldaan keerde 't gezelschap te 10.30 's avonds hier terug. Zulke reisjes be vorderen *t saamhoorigheidsgevoel en den onderlingen band. Ook werken ze zeer ont wikkelend. Er waren verscheidene moeders van groote gezinnen by, die er schier nooit uit komen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1