DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
v
CO
wja
M
ml u mbaé
n
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
j. 152 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 1 Juli 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
CHAMBERLAIN ERKENT DE SCHENDING DER
PRIVILEGES VAN HET LAGERHUIS.
Commissie tot onderzoek naar de schending der
militaire geheimen ingesteld.
Belangrijke principiëele kwestie.
„Schuschnigg moet vervolgd
worden" vindt Bürckel.
Oostenrijksche moeilijkheden
toegegeven.
ei
id
lis
>e-
nd
is-
is.
Het Vaticaan doet stappen
bij Japan's regeering.
De bombardementen op open steden
De algemeene toestand.
Amerika's politiek van
goede nabuurschap.
„De Democratie wint" aldus
Roosevelt.
Maximum tonnage van
slagschepen op 45.000 ton.
ALKMAARSCHE COURANT.
Engeland's eerste minister heeft giste
ren in het Lagerhuis medegedeeld, dat
de commissie voor de privileges erkend
heeft, dat de ontbieding van Duncan
Sandys voor de militaire commissie van
onderzoek een schending van de privi
leges van het Huis beteekent.
Chamberlain beval echter geen enkele
bizondere actie aan.
Commissie ingesteld.
Chamberlain diende vervolgens een motie
in, strekkende tot de vorming van een
ipaciile conanissie van onderzoek naar de
xaik-Sandys en naar de algemeene kwestie
van te politie der parlementsleden ten
aanzirn vaa de wet op de officieele ge-
hein D«ze is na de debatten met alge-
mer- steramen door het Huis aangenomen.
De »rem*r zeide voorts, dat de com-
jnjjso tot onderzoek zou bestaan uit negen
van de regeering en vijf leden
vtn omositie.
Br stomen n.L, aldus Chamberlain, de
'lÉNigenen de rechten van het Huis en de
meningsuiting aan den eenen kant,
dtfrilipeid van het land aan den anderen.
Ifcpnkriiet, aldus echter de eerste minister,
snj| lid zich bedreigt behoeft te ge-
heeft reeds de verzekering ont-
dat hem geen enkele bedreiging
^^bat hoofd hangt
\Étolgens nam de minister van oorlog
tat wford.
/Horc Belisha verklaarde, dat het
ent, dat zich in het bezit van
s had bevonden een verdedigings-
ym, was tegen aanvallen uit de lucht.
H«t was in April opgesteld. Het bevat
uawijzingen voor buitengewone ge-
vfllen en gaf een uiteenzetting van de
maatregelen, die genomen moesten
wirden. er stond in opgegeven, hoeveel
l" kmonnen beschikbaar waren en waar
z] moesten worden gehaald. Het was
ten document van groot belang, dat
Hktng geheim diende te worden ge-
ioiden.
De oppositie aan 't woord.
Attlee. de leider der oppositie, gaf
■Udrukking aan ztjn vreugde, dat de
Wgeering het voorstel had aanvaard een
tbnunlssie te benoemen, daar, aldus de
kider der Labour-partij, de zaak van
Poot belang is met het oog op de
«<-hten van alle Lagerhuisleden. De
"gluten zijn van het grootste belang
wcr het Lagerhuis, voor het land en
vooj alle democratieën over de ge-
bteln wereld.
Sw*tv's heeft zijn plicht gedaan met deze
"ngeiegi^iheid voor het Huis te brengen.
4nfccratie kan geen grooter slag wor-
en kegebracht dan met de toelating van
Jttig ttaki laden Van het Lagerhuis te
te beperken bij de uitoefening
J kH)Wichten jegens de natie.
kan ontkennen, dat de regee-
S gapend moet zijn met bevoegdheden
van een official secrets act voor
ling van spionnen.
Bij zijn echter geen huis van spionnen
■rerraders, riep Attlee uit. Het betreft
een zeer belangrijke zaak, waarbij
rechten betrokken zijn, die wij van
en
voorouders hebben gekregen
4e ij aan onze opvolgtrs moeten
°Trra|en- u -j
teze dagen, waarin de vrijheid in
landen wordt getrotseerd en
aldus besloot Attlee, moeten wij
I ^®*'Avaakzaam zijn om de wereld een
v°orbfLld tfe geven van de wijze. waal
onie parlementaire privileges
«.Weten, te b<\varen.
hbeyaie leider Sinclair verklaarde de
®^uner\ omdat hij gelooft, dat h
°P atevigen en gewijden gron
n led-w sariz,r»i van de bescherming va
uU^nen obstructie en molestatie U
epn
Van hun plichten
Rede van ChurcbiH-
eeiy'j" ^klaarde. dat het plicht is
ücht»., 'luislid om, wanneer hij over
;t, die ter kennis te breng®
van de Kamer en zich er van te verzekeren,
dat een minister de waarheid kent. Alle af
gevaardigden, aldus Churchill, zijn verant
woordelijk voor de landsverdediging. Het is
aan hen de regeering „die vergissingen en
fouten opstapelt" op den goeden weg te
houden.
Voorts zeide Churchill „de official secrets
act moet de landsverdediging beschermen
en er niet toe dienen ministers te dekken,
die de landsverdediging wellicht hebben
verwaarloosdde regeering heeft ver
klaringen afgelegd, die misschien het land
hebben gerustgesteld, zelfs wanneer zij het
bedriegen, maar volgens mij moet het
comité er naar streven vast te stellen of
dergelijke verklaringen al onze buiten-
landsche tegenstanders bedriegen". Spr. is
van meening, dat deze tegenstanders vol
komen op de hoogte zijn van de „wapenen
die wy bezitten en de wapenen, die ons
ontbreken op luchtafweergebied". Het co
mité zal dus met al die feiten rekening
moeten houden.
Verklaring van Sandys.
Nadat Hore Belisha, Attlee, Sinclair
en Churchill het woord hadden gevoerd,
heeft ook Duncan Sandys een korte
verklaring afgelegd. Hy zeide, dat hy
niet zou hebben getracht druk uit te
oefenen op den minister van oorlog, en
bevestigde, dat hy zyn vraag zou heb
ben ingetrokken, .wanneer men hem
dat had verzocht.
Het conservatieve standpunt
Vervolgens kwamen nog verscheidene
conservatieve Lagerhuisleden aan het woord,
die het standpunt verdedigden, dat parle
mentsleden evenals eenvoudige particu
lieren gehouden moeten zyn de defensie
geheimen te eerbieden. Voor deze sprekers
is de essentiëele vraag in de kwestie-Sandys
of hy getracht heeft zyn inlichtingen te
krijgen, dan wel of hij ze gekregen heeft
zonder er om te vragen.
Simon deed ten slotte een beroep op het
beleid der Lagerhuisleden, die een privilege
bewaken, dat zy moeten behouden en
sommige gevallen moeten interpreteeren en
op nauwkeuriger wijze moeten uitleggen.
De motie van Chamberlain werd, gelyk
gemeld, na de debatten met algemeene
stemmen aangenomen.
Het D.N.B. meldt, dat het ryksminis-
terie voor volksvoorlichting en propa
ganda een reeks vooraanstaande bui-
tenlandsche journalisten gelegenheid
gegeven heeft zich te Weenen te over
tuigen van de onjuistheid van alle ge
ruchten over Oos enryk die den laat-
sten tyd in het b jitenland de ronde ge
daan hebben.
Tóch moeilijkheden.
Op de vraag, wfearin de moeilijkheden
in Oostenrijk bestaan, antwoordde hij,
dat het vraagstuk in de eerste plaats
van psychologischen en economischer!,
aard is. Hij had oorspronkelijk moei
lijkheden verwacht als gevolg van het
feit, dat zich voor den „Anschluss"
talrijke van elkander onafhankelijke
groepen hadden gevormd.
Ten aanzien var het jodenvraagstuk ver
klaarde Bürckel, aldus het Duitsche Nieuws
bureau, dat de nceilijkheid in het feit van
de jarenlange verjoodsching van Weenen
ligt. Hoewel deze langdurige heerschappij
van het jodendom tot groote spanning had
geleid, is het tijdens en na den „Anschluss"
niet tot ernstige uitspattingen gekomen.
Er zyn in Oostenrijk 3.780 politieke arres
tanten, naar schatting zyn de helft daarvan
joden. Deze joden zijn echter niet gearres
teerd wegens hun joodsche afstamming,
'maar wegens politieke en crimineele delic
ten. Van al deze arrestanten zijn er 150 in
het kamp Dachau opgesloten.
Schuschnigg nog te Weenen?
Schuschnigg bevindt zich te Weenen. Het
gaat hem goed en hy wordt behoorlijk be
handeld. De vrouw, met wie hij leefde, al
dus Bürckel, is niet weer bij hem. De be
richten over een huwelijk tusschen Schusch
nigg en deze dame zijn onjuist.
Een journalist vroeg vervolgens naar de
geruchten, als zou de bevolking ontstemd
zyn wegens het in functie zijn van Ryks-
duitsche ambtenaren in de Oostmark.
Bürckel zeide het juist geacht te hebben
de instellingen, die in Duitschland haar
waarde bewezen hadden, zoo spoedig moge
lijk over te nemen. Hij haalt daarom uit het
oude rijk vaklieden voor de party en den
technischen opbouw. Deze lieden zyn ech
ter ondergeschikt aan de Oostenrijksche
gouwleiders en zullen na een bepaalden ter
mijn teruggeroepen worden. Na 1 Augustus
zullen bij de districtsbesturen geen Rijks-
duitschers meer werkzaam zijn en by het
staatsbestuur bekleedt slechts één Rijks-
duitscher een belangrijke functie: Bürckel
zelf.
„Daad van gerechtigheid..."
Op de vraag, waarom Schuschnigg
niet werd vrijgelaten, antwoordde
Bürckel, dat het hier een daad van ge
rechtigheid betreft. Onder Schuschnigg
zijn volgens Bürckel dertien man
nen in strijd met de wet opgehangen.
Van de terechtstelling van dertig an
deren heeft men slechts afgezien onder
den druk van de volksstemming.
Ik zou het juist achten, aldus Bürckel,
als Schuschnigg vervolgd zou worden
wegens deze justitiëele moorden. De be
slissing daarover ligt echter niet bij mij.
Het werkloozencijfer is sterk verminderd,
aldus Bürckel, joodsche employé's, die onder
arische leiding werken, zullen in het alge
meen niet ontslagen worden. Zoolang echter
nog vele ariërs werkloos zyn, kunnen de
joden geen aanspraak maken op belangrijke
betrekkingen. Het jodenvraagstuk zal
streng wettelijk geregeld worden en ook zal
vastgesteld worden, wat de joden by emi
gratie kunnen medenemen. Hoogstens 15
tot 30 pCt. der joden is voornemens het
land te verlaten.
Overwogen wordt nog, wat met het ver
mogen van Rothschild gedaan zal worden.
De geruchten, volgens welke Rothschild
tegen een losgeld zou worden vrijgelaten,
zijn volkomen onjuist.
Katholieken verontwaardigd.
Het officiëele, te Weenen door gouwleider
Bürckel gepubliceerde communiqué, waarin
de rijkscommissaris voor Oostenrijk zich tot
rechter opwierp over het particuliere leven
van Schuschnigg, heeft een pijnlijken indruk
gemaakt in katholieke en buitenlandsche
kringen te Berlijn. Duitsche katholieke
kringen herinneren zich nog de episodes
van den in het Rijnland gevoerden strijd
van Bürckel tegen den ouden bisschop van
Spiers. Met verontwaardiging wijst men er
op, dat Bürckel zich beroepen heeft op zyn
„goed katholiek" zijn om openlijk een oor
deel uit te spreken over het particuliere
leven van Schuschnigg.
Arrestaties te Weenen.
De „National Zeitung" uit Essen me'dt
uit Weenen, dat drie persoonlijkheden van
het „Schuschnigg-regime" zyn gearresteerd
n.1. Weinberger, leider van het Vaderland-
sche Front in Mödling, prof. Gunz, leider
van de Katholieke Actie in dezelfde stad en
dr. Bischof, districtsleider van het Vader-
landsche Front.
De paus heeft den apostolischen gede
legeerde te Tokio, mgr. Merella, op
dracht gegeven stappen te ondernemen
bij de Japansche regeering, opdat by de
vijandelijkheden het Japansche leger on
nutte slachtingen vermeden zullen wor
den bij het bombardeeren van open
steden.
De Japansche minister van buitenlandsche
zaken Oegaki heeft deze stappen met groote
deferentie ontvangen en verklaard „begrip
en waardeering te hebben voor de hooge mo
tieven van de H. Stoel".
Voorloopig echter heeft deze toezegging
nog niet veel invloed gehad op de gedrags
lijn van de Japanneezen in China. Domei al
thans meldt, dat de Japansche vliegtuigen
gisteren de plaats Lo Jang hebben gebom
bardeerd. Lo Jang is gelegen aan het weste
lijke traject van den Loenghai-spoorweg. Ze
hebben met succes o.m. het station gebom
bardeerd
De overstroomingen.
Niet alleen in China, maar ook in Japan
zélf, vlak rondom de hoofdstad heeft Japan
last van het water.
De rivier, die door Tokio stroomt is buiten
haar oevers getreden, als gevolg waarvan
volgens het ministerie van binnenlandsche
zaken 81 personen om het leven zijn geko
men, 45 zijn verdwenen, 255 huizen geheel
ALKMAAR, 1 Juli.
De Britsche agent by de Spaansche op
standelingen is gistermiddag om drie uur
op het Engelsche vliegveld Croydon aan
gekomen.
Hij heeft het antwoord van Franco bij
zich.
Volgens gisteravond in het Lagerhuis
vernomen geruchten officiëele gegevens
ontbreken ten opzichte van dit antwoord
op de protesten van Engeland tegen de
bombardementen van Britsche schepen,
zou de regeering van Franco de aanvallen
harer luchtstrijdkrachten rechtvaardigen
met de bewering, dat iedere scheepvaart
inrichting, die ravitailleering van den vijand
mogelijk maakt, een militair karakter heeft.
Het antwoord zou ontkennen, dat de on
derhavige aanvallen van opzettelijken aard
waren, aangezien het onmogelijk is voor
vliegtuigen, die op een zekere hoogte vlie
gen dat nationaliteit van schepen te onder
scheiden. Het te voren reeds gedane aan
bod tot aanwijzing van zekere kustgedeel-
ten. waar buitenlandsche schepen zouden
kunnen aanloopen en hun lading lossen on
der neutraal toezicht, dat zich zou moeten
verzekeren van de afwezigheid van oorlogs
contrabande, zou worden gehandhaafd, al
dus deze geruchten.
Met zekerheid kan over den inhoud van
dit antwoord nog niets gemeld worden. Men
kan echter wel constateeren, dat zoo de
ze geruchten juist zijn ook dit antwoord
weer (evenals een verklaring in dien geest
van Franco over deze bombardementen) in
strijd is met hetgeen Chamberlain in het
Lagerhuis gezegd heeft, n.1. dat Engeland
den indruk heeft gekregen, dat enkele bom
bardementen opzettelijk zouden zyn
uitgevoerd!
Een ander aspect van den Spaanschen
burgeroorlog en de pogingen tot oplossing
jpr netelige kwesties, die zich hier by
voordoen is de werkzaamheid der niet-in-
Mfrheeit - naar het
schijnt thans zoo veel vorderingen ge
maakt dat gisteren te Londen verklaard
werd, dat de sub-commissie der niet-in-
mengings-commissie in beginsel overeen
stemming had bereikt op alle punten van
het plan inzake de terugtrekking van de
„vrijwilligers".
De bijeenkomst der voltallige commissie
is thans vastgesteld op Dinsdag 5 Juli a.s.
De te volgen gedragslijn schijnt nu zoo goed
als gereed. Het wachten is nu op daden!
Deze hebben maar al te lang op zich la
ten wachten. Want niet alleen, dat in den
tijd, dat de non-interventie-commissie be
raadslaagde, van werkelijke niet-inmenging
slechts de schijn is overgebleven, de mee-
doogenlooze bombardementen hebben de
twee jaren, dat de burgeroorlog woedt,
eveneens onbeperkt voort kunnen duren.
En juist de buitenlanders schijnen voor
namelijk in de bombardementen den hand
te hebben
Dit is althans meermalen van Italiaansche
zijde openlijk verklaard.
Zoo hebben gisteren weer vliegtuigen van
Franco aanvallen gedaan op Valencia en
Barcelona.
Te Barcelona vielen volgens de laatste
berichten in de noordelijke voorstad zestig
dooden en honderd gewonden. Tien huizen
werden vernield.
De aanvallen op Valencia mislukten.
Voorts is gisteren de plaats Blanes ge
bombardeerd.
Naar aanleiding hiervan heeft de Spaan
sche ambassadeur te Londen namens zijn
regeering verzocht een neutrale commissie
uit te zenden om een onderzoek in te stel
len naar dit bombardement.
Reuter verneemt met betrekking tot deze
uitnoodiging dat de Britsche opvatting in
deze aangelegenheid is, dat uit Neder
land antwoord moet zijn ontvangen op de
uitnoodiging deel te nemen aan een inter
nationale commissie.
De president der Tsjechoslowaaksche
republiek, Benesj, is gister benoemd tot
doctor honoris causa Van de Praagsche
Handelshoogeschool.
Bij deze gelegenheid heeft hij een rede
voering uitgesproken, waarin hy o.m. zeide:
„Ik ben er van overtuigd, dat binnenkort
misschien zelfs reeds in den loop der eerst
volgende dagen of weken, de nationalitei
tenkwestie zullen worden opgelost op billij
ken en omvattende wijze voor de Tsjechen
en andere nationaliteiten.
Wij willen het probleem royaal oplossen
in een geest van goeden wil jegens onze
nationaliteiten. In het belang van onzen
staat en in het belang der samenwerking
zullen wij gaan tot de uiterste grenzen, die
in overeenstemming zyn met de behoeften,
de politieke omstandigheden, de eischen en
mogelijkheden van onzen staat. Ik ben er
zeker van, dat alle verantwoordelijke po
litieke partyen zullen samenwerken in vol
ledige overeenstemming, met wederzijdsche
loyaliteit en solidariteit aan dit werk, dat
zoo vol consekwensties is.
Daartegenover willen wy binnen den staat
trouw van allen, orde en rust, waarbor
ging van de individueele vrijheden en van
de meeningsvijheid. Ik geloof nog steeds,
dat het mogelijk is den Europeeschen vrede
te redden".
In verband met de opstelling van dit nati
onaliteitenstatuut heeft minister-president
Hodza besprekingen gevoerd, o.m. met
Jaksch, den leider der Duitsche (Tsjechische)
sociaal-democraten en de Sudetenduitsche
afgevaardigden Kundt en Roch.
Jaksch kreeg de toezegging, dat bij de
onderhandeling met de Henleinisten de be
langen der Duitsche sociaal-democraten niet
zouden worden verwaarloosd.
Men merkt op, dat in den loop der week
geen bespreking gehouden is tusschen de
delegatie der Sudetenduitsche partij en de
regeering. Men verwacht ook geen bespre
king van dien aard voor het einde van de
week. De aandacht der regeering schijnt
vooral te zijn geconcentreerd op de parle
mentaire procedure, die toegepast zal moeten
worden, wanneer de ontwerpen, die het
nationaliteiten-statuut vormen, in de Kamer
zullen worden ingediend. Verscheidene
Tsjechische bladen spreken over de bijeen-
roeping van een nationale vergadering op
15 Juli. Het schijnt echter, dat de vermelding
van dien datum voorbarig is.
en 131 gedeeltelyk werden vernield, terwyl
256.903 huizen onder water zyn komen
staan. Deze cijfers hebben betrekking op het
geheele gebied, dat ten gevolge van de re
gens te lyden heeft gehad.
Gisteravond zyn bovendien te Tokio en in
de omgeving twee lichte aardschokken ge
voeld, die de reeds door de overstroomingen
verontruste bevolking nog meer beangst
maakten. Vanochtend hield de regen op. In-
tusschen hebben de overstroomingen een
schade aangericht als nooit tevoren. De trei
nen met bestemming naar Tokio konden niet
vertrekken, ook de tramdiensten waren ge
staakt. Te Tokio staan 150.000 huizen onder
w^ter.
President Roosevelt heeft de steenleg
ging verricht van het gebouw der Ame-
rikaansche regeering op de wereldten
toonstelling. Hy heeft het daarbij nood
zakelijk genoemd, dat de wereld de
Amerikaansche politiek van goede na
buurschap zou overnemen, waaraan hij
toevoegde:
„Wij zyn ons er allen van bewust, dat
de zaken in vele deelen der wereld min
of meer waanzinnig zyn. Dit gaat nood
zakelijkerwijze gepaard met geruchten
over oorlog niet afzijdig blijven, in het
bijzonder, omdat wy ons verheugen in
de vriendschap van alle naties..
Tijdens deze plechtigheid heeft president
Roosevelt voorts o.m. verklaard, dat de
eindoverwinning voor de democratie zal
zijn, die zal triumfeeren, dank zy de opvoe
ding, welke zij aan de volksmassa's geeft,
aangezien geen enkel volk eeuwig in stand
kan blijven in onwetendheid en slavernij.
Landen waar bibliotheken werden verbrand,
geleerden werden uitgestooten, universitei
ten aan het wankelen gebracht, kunst en
literatuur werden gecensureerd, kunnen
worden beschouwd als landen, die den voor-
uigang der beschaving vertragen.
De Ver. Staten moeten vooral de persvrij
heid verdedigen en een veilig toevluchtsoord
zijn voor eeuwige waarden.
„Indien de vrijheidsvuren in andere lan
den uitgaan, moeten zij bij ons voortdurend
gaande worden gehouden. Het voordeel, dat
het Amerikaansche volk er van zal trekken,
het prestige, dat de Amerikaansche democra
tie er mede zal winnen zullen oneindig meer
waard zyn dan de bedragen, welke tot dat
doel zullen worden uitgegeven".
De Engelsche minister van marine heeft
in het Lagerhuis medegedeeld, dat En
geland, Frankrijk en de Ver. Staten het
protocol hebben geteekend, waarbij op
grond van de waarborgclausule inzake
de tonnenmaat van slagschepen, vervat
in het verdrag van 1936, de maximum
tonnage van slagschepen wordt verhoogd
van 35.000 tot 45.000 ton.
Het maximum-kaliber van het geschut
blijft onveranderd 40.6, c.M.
Voorloopig niet boven 40.000 ton.
Duff Cooper zeide nog, dat de Britsche
regeering alle vlootmogendheden, waarmede
zy op grond van verdragen in betrekking
staat, ervan in kennis heeft gesteld, dat zii
zich voor het oogenblik niet voorstelt slag-
-hZetU8 bouwen boven een tonnage van
40.000. Zy vertrouwt, dat ook de andere
Europeesche maritieme mogendheden örvan
zullen afzien, dat cijfejte overschrijden,! De
twee Britsche slagsch<Q op het vlootboW
program voor 1938 zullen bewapend worf
1 van Ï6 duim en geen groof.
40.000 ton.
Jt«
<Jes
i
63
