DAGBLAD VDOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
1
Japansche troepen in moeilijkheden.
Het antwoord van Franco gepubliceerd
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VER TENT ÏEN:
Van 15 regels f 1.25» elke regel meer f 0 25. groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franc< aan de N. V. Boek* en Handelsdruk
kerij v/b. HERMS. COSTER ZüON. Voordam C 9,
postgiro 37U60- Telef. 3320, redactie 3330.
No. 196 Dit nummei bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 22 Augustus 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
a
I
1
China meldt successen aan het front
van Kioekiang.
De situatie aan het Jangtsefront.
Nog steeds het vraagstuk der vrijwilligers.
De kwestie der oorlogsrechten.
De algemeene toestand.
Minister-crisis in Frankrijk.
Daladier's redevoering de
aanleiding.
ALKMAARSCHE COURANT.
De toestand aan het front van Kioe
kiang, aldus meldt het Chineesche
telegraafagentschap,, ontwikkelt zich
snel ten gunste van de Chineezen. Het
station Sjaho aan de spoorlijn is her
overd. Zaterdag zijn de Chineesche
troepen door Sjaho heengetrokken. Zq
bereikten de buitenwijken van Kioe
kiang, waar zij den strijd aanbonden
met de Japansche garnizoens-troepen.
Zij trokken zich echter naar hun oor
spronkelijke stellingen terug, toen, aldus
het Chineesche bureau, de Japannee-
zen gebruik maakten van gifgassen.
Het station Sjaho is echter nog in Chi
neesche handen.
Welingelichte kringen verklaren, dat het
niet in de bedoeling der Chineesche troepen
ligt Kioekiang te heroveren, teneinde bui
ten het bereik te blijven van het Japansche
geschutvuur en aldus onnoodig verlies van
menschenlevens te voorkomen. Bij geruchte
verluidt, dat de Japanneezen met het oog
op den ongunstigen krijgstoestand in
noord-Kiangsi het plan hebben hun hoofd
kwartier uit Kioekiang naar Woehoe te ver
plaatsen.
De laatste Japansche troepenbewegingen
doen blijken, dat de Japanneezen hun po
ging om in westelijke richting op te rukken'
langs den zuidelijken oever van de Jangtse
opgeven en hun voornaamste troepensterk
ten aan den noordelijke oever samentrek
ken om met kracht een aanval naar het
westen in te zetten.
Dagelijks worden uitgebreide Japansche
militaire bewegingen gezien aan den noor
delijken oever der rivier.
Berichten uit de overige strijdgebieden
melden, dat Tsinan nog door de Chineezen
wordt belegerd. Tsjangtien kan ieder
oogenblik in Chineesche handen vallen en
ook de val van Yoetsjen wordt ieder mo
ment verwacht. Voorts wordt bloedig ge
streden op de grens tusschen Sjangtoeng en
Hopei. De guerillatroepen worden steeds
actiever langs de spoorwegzones in noord-
China. Ook in de buitenwijken van Soets-
jau wordt fel gestreden, de Chineesche
troepen rukken geleidelijk naar de stad op.
Activiteit der Japansche vliegers.
Japansche vliegers hebben Zatedag twee
malen boven Hankau gevlogen. Zij hebben
echter slechts op een dezer vluchten bom
men uitgeworpen.
Tientallen gebouwen werden verwoest.
Een groot aantal personen uit de buurt van
Woesjang is gedood.
De Japansche strijdkrachten hebben een
offensief ingezet op den westelijken oever
van het Foyang-meer.
Meer dan twintig Japansche oorlogssche
pen bombardeeren thans de stad Singtse,
welke van strategische beteekenis is.
Vroeger op den dag waren troepen in de
buurt van Singtse aan land geaan. Volgens
berichten uit Chineeschen bron wordt thans
hevig gevochten.
Optreden van Chineesche guerilla-
benden.
De buitenlanders te Sjanghai slapen we
gens de geweldige hitte op de daken van
hun huizen. Zij werden Zondagochtend
vroeg uit hun slaap opgeschrikt, toen zij
hoorden, dat Chineesche guerillabenden het
vuur openden op Japansche wachtposten.
De kogels vlogen in het rond. Een Britsche
verpleegde in een tehuis voor herstellende
zieken werd ernstig gewond.
De vreemdelingen gaan Hankou
verlaten.
Met instemming van het corps consulaire
heeft de vereeniging van buitenlandsche in
gezetenen te Hankou allen vreemdelingen,
wier diensten niet volstrekt onmisbaar zijn,
uitdrukkelijk verzocht de stad te verlaten
zoolang er nog middelen van transport be
schikbaar zyn.
Onroerende goederen van particulieren,
zelfs van ambassades, legaties en consulaten
kunnen opgevorderd worden voor den aan
leg van versterkingen om Hankou, Woetsjang
en Hanjang, heeft de garnizoenscommandant
verklaard. Deze opvordering kan zelfs af
braak van de huizen, enz. tengevolge heb
ben, doch de regeering zal er behoorlijke
schadevergoeding voor betalen.
De bezuinigingswoede in Japan.
Naar Reuter uit Tokio verneemt, over
wegen de Japansche autoriteiten nieuwe be
zuinigingsmaatregelen, waartoe o.a. behooren
een verkorting van de hemden met 8 a 10
c.M., inkorting van mouwen van kimono's,
hemden, overjassen, verbod van plooien in
de kleeding. Reeds eerder zijn mode-shows
verboden, omdat zq leiden tot onnoodige
aankoopen. Daardoor zijn ongeveer 1000
mannequins op straat komen te staan. Van
de thans vooi gestelde maatregelen ver
wacht men een belangrijke besparing van
materiaal en dus ook van grondstoffen.
Particuliere auto-eigenaars, die thans
reeds beperkt zqn in hun benzinegebruik,
zullen eerlang heelemaal niet meer mogen
rijden ter besparing van brandstof.
Te Tokio zijn aan 17,000 politie-agenten en
2600 brandweerlieden linnen schoenen ver
strekt. De witte handschoenen bij de politie
zijn afgeschaft, behalve voor keizerlijke
stoeten en staatsie-gebeurtenissen.
Het invoerrecht op leege flesschen is af
geschaft, voor zoover die flesschen in Japan
gemaakt zijn en na gevulden uitvoer leeg
worden teruggezonden. Het invoerrecht be
droeg 100 pet. Men schat, dat er in China 20
millioen leege Japansche flesschen liggen,
welke 700,000 yen gevergd hebben aan in
voer van gfondstof voor de glasindustrie.
Terugkeer van een deel der leege flesschen
moet een besparing geven op den invoer
van grondstoffen.
De keizer heeft ten paleize ten voorbeeld
van de natie nieuwe bezuinigingen inge
voerd. Ondanks de warmte is de inrichting
voor luchtkoeling buiten gebruik gesteld en
worden ook de fans niet meer gebruikt. De
keizer gebruikt goedkoope, inheemsche pot-
looden en een vulpen, zooals de Japansche
scholieren plegen te gebruiken. Bij officieele
gelegenheden draagt de keizer een klein-
tenue militaire uniform, anders een goed
koop pak van buitenlandsche snit doch van
Japansche stof.
De overheid houdt een scherp toezicht op
de maatregelen tegen prijsopdrijving en de
commissie voor de prijspolitiek van het
ministerie van financiën, heeft al menige
prijsverlaging gelast, laatstelijk nog van
steenkool en ijs, beide met 10 pet. Voorts
zijn maximumprijzen vastgesteld voor de
stoffen voor zomerkleeren.
De groote Japansche brouwerijen hebben
besloten de verhooging van een yen per
fleschje bier, waartoe zij onlangs gemach
tigd zijn, niet toe te passen, doch zij zullen
geen korting meer toekennen aan de gros
siers in de verwachting dat dezen ook de
korting aan wederverkoopers zullen in
trekken.
De meeste bezuinigingen, welke de over
heid heeft opgelegd, zqn zonder morren
aanvaard, doch er heerschte groote veront
waardiging toen bekend werd, dat het mi
nisterie van handel en nijverheid overwoog
de inrichtingen voor luchtkoeling (air-con-
ditioning) te verbieden. Het ministerie
merkte op, dat het onbehoorlijk was, dat
de menschen thuis dergelijke gemakken ge
noten, terwijl de soldaten moesten vechten
in een brandende zon. De schouwburgen en
restaurants hebben daarop geantwoord, dat
zq ten volle de ontberingen, welke de troe
pen zich moesten laten welgevallen, waar
deerden, maar dat de luchtverversching om
gezondheidsredenen noodzakelijk was. Dit
standpunt werd door de politie gedeeld en
het ministerie zag ten slotte van zijn plan af.
Aan het bovenstaande kan nog een be
richt van Domei worden toegevoegd, dat het
gebruik van goud voor industrieele doel
einden streng verboden is. Een uitzondering
wordt gemaakt voor tandartsen en fabri
kanten van medailles (onderscheidingen).
Men hoopt hierdoor voor een waarde van 30
millioen yen aan goud te besparen.
Het antwoord van Franco, dat onge
veer een week geleden aan de Britsche
regeering werd overhandigd en tot heden
geheim gehouden werd al wisten de
Engelsche bladen af en toe iets er van
te melden is thans openbaar gemaakt.
In beginsel blijkt Franco bereid te
zqn, de terugtrekking van de buiten
landsche vrijwilligers te aanvaarden en
hij is zelfs bereid, om het aantal direct
op 10.000 te brengen, op voorwaarde, dat
passende en redelijke maatregelen
worden genomen, dat dit geschieden
zal op de basis van wederkeerigheid.
Tevoren zouden echter aan Franco de
rechten van oorlogvoerende toegekend
moeten worden.
De nationalistische Spaansche regeering
biedt voorts aan de instelling te eerbiedigen
van twee veiligheidshavens in de vijande
lijke zóne, een in het gebied van Catalonië,
de andere in het kustgebied van de Mid-
dellandsche Zee, om den aanvoer van levens
middelen onder passende waarborgen moge
lijk te maken. De regeering van Franco
biedt aan samen te werken, bij de bepaling,
wat verstaan moet worden onder militair
doel bij luchtbombardementen.
Het antwoord van Franco vermeldt ver
volgens eenige punten, welke naar zijn mee
ning het plan der niet-inmengingscommissie
zouden verbeteren.
De kwestie der oorlogsrechten.
Ten aanzien van de kwestie der toeken
ning van oorlogsrechten is hij van meening
daar recht op te hebben. Zijn regeering kan
er niet in toestemmen, dat oorlogsrechten
zouden worden toegekend in den voorge
stelden vorm. Zij eischt, dat deze volledig
worden toegekend en niet onderhevig zullen
zijn aan voorwaarden.
De terugtrekking van vrijwilligers.
Wat betreft de terugtrekking van vrijwil
ligers is de nota van meening, dat de voor
gestelde evenredige terugtrekking moeilijk
heden biedt, die het voorstel zouden kunnen
verzwakken en te niet doen.
Na gewezen te hebben op tal van moei
lijkheden, welke zullen worden opgeworpen
in het bijzonder met betrekking tot vrij
willigers, die duurzaam of tijdelijk met het
Spaansche element verbonden zijn en met
betrekking tot hen, die bij den genees
kundigen dienst zijn en voor zoover betreft
buitenlanders, die behooren tot landen,
welke geen lid zqn van de niet-inmengings
commissie, verklaart de nota, dat de regee
ring van Franco de terugtrekking voorstelt
aan beide zijden van een gelijk aantal bui
tenlandsche vrijwilligers als eenige practi-
sche procedure.
De regeering van Franco keurt het plan
goed voor wat betreft de verstrekking van
het toezicht aan de landgrenzen, doch
maakt voorbehoud ten aanzien van de con
trole ter zee. Zq verklaart, dat een grooter
doelmatigheid zou worden verzekerd door
de overbrenging van het toezicht op recht-
sche havens naar de havens van vertrek.
Zij legt er den nadruk op, dat de toeken
ning van oorlogsrechten naar haar inzien
een veel beter oplossing van het vraagstuk
zou geven. Ten aanzien van de controle op
luchtvaartgebied acht Franco het plan on
aanvaardbaar.
De rechtsche regeering behoudt zich het
recht voor verdere opmerkingen te formu
leeren op detailpunten, welke zij voor het
ALKMAAR, 22 Augustus 1938.
Te Gdynia, de jonge Poolsche haven
stad, is Zondagmiddag een bijeenkomst
gehouden, op welke bijeenkomst ongeveer
vierduizend personen protesteerden tegen
de door de nationaal-socialistische autori
teiten te Dantzig tegenover de Poolsche
minderheid aldaar toegepaste methodes.
Deze bijeenkomst was georganiseerd
door den West-Poolschen bond „Zachodnia
Polska". Aan het einde van de bijeenkomst
werd een motie aangenomen waarin ge-
eischt werd, dat de Dantziger autoriteiten
hun houding t. o. v. de Poolsche bevolking
te Dantzig op radicale wijze veranderen.
Des middags werd een tweede bijeen
komst gehouden, waarir. twee telegrammen
werden voorgelezen, die aan den president
der republiek en aan maarschalk Smigly
Rydz waren gezonden, waarin zij werden
uitgenoodigd troepen naar Dantzig te
zenden, teneinde aldaar de orde te her
stellen. De deelnemers aan de bijeenkom
sten wilden een symbolischen marsch naar
Dantzig ondernemen, doch de organisato
ren wisten hen daarvan te weerhouden.
Deze verklaarden: „Dit is de laatste bijeen
komst, die wij organiseeren. Als de regee
ring de orde te Dantzig niet herstelt zullen
wij ons daar zelf mede belasten."
Deze verklaring werd langdurig toege
juicht.
Niet alleen te Gdynia, ook in de meeste
steden van Pommeren en langs de Pool
sche kust werden Letoogingen gehouden,
zooals te Torun, Bydcosz en Gruziadz.
In totaal namen aan deze betoogingen
15.000 personen deel. Zij namen een reso
lutie aan, waarin krachtige maatregelen
werden geëischt tegen de Duitsche propa
ganda in Polen, zoomede een krachtige
politiek tegen de nationaal-socialistische
autoriteiten in Dantzig.
Alle resoluties werden gezonden naar de
garnizoenscommandanten.
Tijdens de betoogingen hebben zich op
verscheiden plaatsen incidenten voorge
daan, met name te Bygdzoscz, waar be
toogers de ruiten van Duitsche boekwinkels
ingooiden.
In het (Duitsche) „Reichsgezetz Blatt"
van Zaterdag is een wet over „de verant
woordelijkheid van leden van vroegere
Oostenrijksche bonds- en landsregeeringen
en hun helpers" afgekondigd, waarin o.m.
gezegd wordt, dat leden van vroegere
Oostenrijksche bondsregeeringen, die zich
bij hun werkzaamheid in het openbare
leven hebben schuldig gemaakt aan een
rechtsschending over een handeling, vijan
dig tegenover het volk, vooi een staats-
gerecht te Weenen ter verantwoording
kunnen worden geroepen. Hetzelfde geldt
voor de leden der vroegere landsregeerin
gen (burgemeester der stad Weenen) en
hun helpers. Het staatsgerecht te Weenen
zal vaststellen of een rechtsschending of
een hamdeling vijandig tegenover het volk
begaan is.
De aanklacht wordt ingediend door den
rijkscommissaris voor hêreeniging van
Oostenrijk met het Duitsche rijk in naam
van het Duitsche volk. De rijksminister
van binnenlandsche zaken kan dengenen,
die volgens uitspraak van het staatsgerecht
schuldig zijn, het voorloopige rijkSburger-
schap ontnemen. Hij kan hun de Duitsche
nationaliteit ontzeggen. Bovendien kan hij
ter schadeloosstelling hun vermogen in
beslag nemen ten gunste van het Duitsche
Rijk.
De leden van het gerecht worden op
voorstel van den rijksminister van bin
nenlandsche zaken door den „Führer" en
Rijkskanselier benoemd.
Van welingelichte zqde wordt verklaard,
dat deze wet, die reeds lang verwacht
werd, uitsluitend toepassing zal vinden op
de groote rechtsschenders. Er kunnen nog
geen mededeelingen worden gedaan over
het aantal personen, die voor het gerecht
terecht zulle nstaan. Dat zal eerst mogelijk
zijn, als rijkscommissaris Bürckel, die be
voegd is voor het indienen der aanklach
ten, de bestudeering der documenten vol
tooid zal hebben.
Dat de processen te Weenen gevoerd
zullen worden, verklaart men uit den
wensch, dat Oostenrijksche aangelegen
heden in Oostenrijk zelf behandeld worden.
Het onderzoek zal dan ook op de plaats der
handelingen geschieden.
Intusschen wordt uit Lerlijn gemeld, dat
het decreet niet van toepassing zal zqn op
oud-bondspresident Miklas, die thans een
pensioen geniet, dat hem veroorlooft zijn
villa aan het Woerther-meer te blijven be
wonen. Hoewel hij een verklaarde vijand
der nationaal-socialisten is geweest, schijnt
hij deze voorkeursbehandeling te genieten
door het feit, dat zqn zoon een actieve rol
speelde in de nationaal-socialistische be
weging voor deze aan de macht kwam.
Zeer zeker zal echter Schuschrigg ond-r
bedoelde wet vallen. Voorts zullen zich
moeten verantwoorden dr. Schmitz, de
vroegereburgemeester van Weenen, dr
Ludwig, gewezen chef van het Bondspers-
bureau, kolonel Adam, chef van het Va
derlandsche Front, Bahr Baerenfeld, oud
gezant te Boedapest en vele anderen.
Van semi-officieele zijde wordt medege
deeld, dat in Duitsche politieke kringen
ten aanzien van de wet over de verant
woordelijkheid var. de voormalige Oosten
rijksche regeering verluidt, dat uit de
studie van de archieven van de voormalige
Oostenrijksche ministeries een dergelijke
massa materiaal over overtredingen van
leidende personen te voorschijn is ge
komen, dat een intensieve studie hiervan
noodzakelijk is. Gebleken is dat politieke
misdaden zijn gepleegd onder het Schusch-
nigg-systeem en dat men niet terugschrok
voor overtreding van de grondwet om
personen, die gehaat waren, economisch,
moreel en physiek te gronde te richten. Op
deze wijze zijn duizenden voor levenslang
gekerkerd. In Oostenrijk was een rechts
onzekerheid zonder weerga ontstaan.
Het gevonden materiaal zal door een on
partijdige rechtbank worden bestudeerd
en daarna j:al worden vastgesteld of de
leidende personen voor het gerecht gedaagd
zullen worden. De mogelijkheid bestaat,
dat de wet slechts in zeer geringen om
vang zal worden toegepast.
oogenblik nutteloos acht ter sprake te bren
gen, totdat zq een bevredigende oplossing
ziet der reeds vermelde punten.
De nota besluit met de opmerking, dat
de rechtsche regeering nimmer zal toestem
men in de kleinste hypotheek op den grond
van Spanje of het bedrijfsleven en verklaart,
dat zij altqd het grondgebied, de protecto
raten en koloniën zal verdedigen, indien daar
eenige aanval op zou worden ondernomen.
De indruk te Londen.
De Britsche regeering zal, naar in offi
cieele kringen wordt vernomen, de nota
van Franco zeer grondig bestudeeren. De
algemeene indruk" is evenwel, dat er veel
vindingrijkheid noodig zal zijn om de brug
te slaan over de kloof tusschen de eischen
van Franco en de grenzen, waartoe zekere
leden der commissie zouden willen gaan.
In Spaansche kringen te Londen is men
van gevoelen, dat de toekenning van oor
logsrechten aan Franco zonder voorafgaan
de terugtrekking van vrijwilligers voos
Barcelona onaanvaardbaar zal zijn.
De moeilijkheid is nu een weg te vinden,
welke zoo min mogelijk tijd in beslag zat
nemen.
In welingelichte kringen heerscht de mee
ning, dat geprobeerd zal worden van Franco
nadere opheldering te krijgen. Hem zou ge
vraagd kunnen worden een wijziging te
aanvaarden, welke voor de andere partij
aanvaardbaar zou zijn, hoewel er weing
hoop is, dat oorlogsrechten zouden worden
toegekend zonder voorwaarde met betrek
king tot de terugtrekking van vrijwilligers.
Fransche indrukken.
In Frankrijk merkt men met belangstel
ling en voldoening op, dat de regeering van
Burgos uitdrukking geeft aan haar goeden
wil de onschendbaarheid van Spanje en zqn
onderhoorigen te waarborgen
Overigens moet men begrijpen, dat de
Fransche staatslieden met uiterste aan
dacht de gebeurtenissen in Spanje volgen,
doch een kwestie van Tsjechoslowakqe
voor het oogenblik toch op den voorgrond
plaatsen. De tegenwoordige toestand in het
Iberisch schiereiland is thans zoo, dat men
zqn ontknooping niet in de naaste toekomst
kan verwachten.
De Sudeten-Duitsche kwestie daarentegen
moet snel tot een einde komen. Parijs wan
hoopt niet haar op vreedzame wijze op te
lossen. In ieder geval eischt zq de volledige
waakzaamheid der Fransche regeering.
Het nieuwe element in het antwoord.
Het nieuwe element in he antwoord van
Franco op het Britsche voorstel tot terug
trekken van de vrijwilligers uit Spanje
behelst twee nieuwe factoren:
Ten eerste: Franco stemt toe in het te
rugtrekken van 10000 vrijwilligers, in plaats
van drieduizend.
Ten tweede: Franco stelt voor de regee
ring twee havens te laten.
Tusschen de regels door kan men in het
antwoord het volgende lezen: Ofwel wij
zijn opstandelingen, die de macht hebben
in drie kwart van Spanje, ofwel wij zqn
oorlogvoerenden wien men een internatio
naal plan voorlegt en dit kan men niet goed
doen, zonder ons de gevraagde rechten toe
te kennen.
De autoriteiten te Burgos geven duidelijk
te verstaan, dat zij niet het slachtoffer zul
len worden van een doorzichtig manoeuvre.
Men hoeft er niet op te rekenen dat de vij
andelijkheden zullen worden gestaakt om
het terugtrekken der vrijwillgers te verge
makkelijken.
Naar aanleiding van een radio-rede-
voering, welke Daladier, minister-pre
sident van Frankrijk, Zaterdagavond
voor de radio gehouden heeft, hebben
de minister van openbare werken
Frossard en de minister van arbeid
Ramadier hier ontslag ingediend.
Daladier
Waarschijnlijk moet het ontslag op reke
ning geschoven worden van dat gedeelte
van Daladier's rede, waarin deze sprak
