DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Uit den Alkmaarschen Raad. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, iranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven irancc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 213 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 10 September 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang Als de Warmenhuizenaren geen goede afnemers blijken, zullen ze het volgend jaar nog gaskachels cadeau krijgen. De oudste partij heeft weer een nestor geleverd. In Landstraten kan men geen water gebruiken. Engeland zal Praag steunen. Waarschuwing aan Duitschland. ALKMAARSCHE COURANT. Wie uit het feit, dat alle voorstellen van de Tsjechen door de Sudeten-Duitschers zijn verworpen en men in Praag weer op het doode punt staat, de gevolgtrekking maakt, dat het er met de onderhandelingen hope loos uitziet, moet eens een studie van de gaskwestie tusschen Alkmaar en Warmen- huizen maken. Hij vindt dan eenerzij ds Alkmaarsche voorstellers vol goede bedoelingen en an derzijds Warmenhuizenaren, die juist van plan zijn dankbaar op die voorstellen in te gaan, als er plotseling een onbekende factor wordt ingeschakeld. Het is of de Raad van Warmenhuizen uit het een of andere Berchtesgaden een stille wenk heeft gekregen, dat men de voorstellen volkomen onaanvaardbaar moet noemen en zoo enthousiast als men eerst in Warmen huizen geweest is, zoo afwijzend staat men er plotseling tegenover. Er is de een of andere Runciman noodig om de partijen weer tot elkaar te brengen, maar die is blijkbaar noch in Alkmaar noch in Warmenhuizen te vinden en het gevolg is, dat een tweetal ministers maar voor Run ciman gaan spelen, maar daarbij heel wat minder tact en diplomatie toonen dan de Lord dat in Tsjecho-Slowakije gedaan heeft. De ministers zijn hier de groote in Europa helaas onbestaanbare mogendheid en er wordt in Den Haag beslist wat er zal moeten gebeuren. Aan Warmenhuizen wordt eenvoudig medegedeeld, dat het nu uit moet zijn met de kuren en dat er, ook terwille van Harencarspel en Sint Maarten, gezorgd moet worden, dat de Almaarsche voorstellen vóór 1 October aanvaard zijn met de bedreiging, dat er anders de noodige sancties worden ge nomen. Dat is de dikke stok achter de deur, die 4* Europeesche politiek helaas ontbreekt en toch zoo'n heilzame uitwerking kan heb ben. Want nauwelijks hebben de Warmenhuize naren vernomen, dat de grens tusschen die gemeente en de residentie voor invoer van Rijksbijdragen zal worden gesloten, of er komt plotseling weer vooruitgang in de on derhandelingen met het gevolg, dat men al spoedig unaniem tot de conclusie komt, dat men vanaf 1 Januari uitsluitend gas van de gemeente Alkmaar zal moeten gebruiken. Er worden nieuwe voorstellen gedaan en men blijkt van beide zijden zoo enthousiast, dat men wederzijds beweert, dat men een bijzonder voordeeltje heeft gekregen. In allen gevalle is er na anderhalf jaar van vruchtelooze onderhandelingen plotseling overeenstemming bereikt en de burgemees ter, de secretaris en de directeur van de gasfabriek uit Warmenhuizen waren naar Alkmaar getogen en zaten met glundere ge zichten op de publieke tribune behalve de directeur natuurlijk, die zijn baantje kwijt raakt en hun gezamenlijke verschijning in onze raadszaal was het beste bewijs, dat Alkmaar en Warmenhuizen op gasgebied ge zworen kameraden zijn geworden. Nu men zoo in feestelijke stemming met zijn vroegere tegenstanders in de raadszaal bijeen was, is het begrijpelijk, dat men niet te veel over de misère van het verleden wenschte te spreken. Men nam voor een behoorlijken prijs een fabriek, drie woonhuizen en een gashouder over in goed vertrouwen, dat alles van uit stekende kwaliteit is, er werden aan alle Warmenhuizenaren, die gas van Alkmaar zullen betrekken tweepits comforen als extra cadeautje in uitzicht gesteld en er werd zeifs niet op gezinspeeld, dat de nieuwe afnemers daarmee tweemaal zooveel gas kunnen ver stoken dan met de ouderwetsche toestellen, welke zij tot dusver in gebruik hadden. Er zijn wel eens warenhuizen, die scheer- apparaten cadeau geven, niet uit philantropie maar uitsluitend met de gedachte, dat men zich niet scheren kan zonder de daarbij be- hoorende mesjes. En wanneer men dan maar genoeg mesjes verkoopt blijkt het gratis verstrekken van een apparaat dikwijls nog een uiterst voor- deelige transactie te wezen. Maar op de Alkmaarsche koopmans eigenschappen zullen we maar niet te diep ingaan om de goede verstandhouding tus schen de belanghebbende gemeenten niet te verstoren. De autoriteiten uit Warmenhuizen waren nu eenmaal gasten, die met enthousiasme begroet werden. Er werd hun zelfs thee en cake gepresenteerd en het zou jammer zijn als zij de gedachte zouden koesteren, dat er aan deze tractatie min of meer een gas- luchtje was te ruiken. Die thee was van de gemeente en de cake was van den burgemeester, die op keurige wijze het regeeringsjubileum in den Raad herdacht heeft en als passende bijlage in den Raad werkt men nu eenmaal met bijla gen cake liet presenteeren waarbij de bankebakker op elk sneedje een oranjekleu rige W van suiker had gespoten. Het was een mooi staaltje van banketbak kerskunst en een patissier, die zulke fraaie W's kan fabriceeren, bezit alle capaciteiten om het nog eens tot hofleverancier te brengen. Ook hij heeft er zeker toe medegewerkt de goede stemming in de raadszaal te ver- hoogen en dank zij al deze tractaties en natuurlijk dank zij allereerst het door beide partijen voordeelig geachte contract werd de overname van het gasbedrijf met alge- meene stemmen goedgekeurd en heeft de burgemeester bij zijn algemeene felicitatie de hoop uitgesproken, dat het Alkmaarsche gas in Warmenhuizen met liefde zou wor den ontvangen. Het heeft wat minder calorieën en geeft wat minder hitte dan men in Warmenhuizen gewend is, maar wanneer het met warme liefde wordt ontvangen zal men daar zeker niet over verlaging van temperatuur hebben te klagen. De cake met de suikeren W's bracht nog een extra-verrassing. Want nadat de Raad uitgemaakt had, dat het de W van Wilhelmina en niet de W van Warmenhuizen voorstelde en dat het dus een tractatie ter eere van het regeeringsju bileum was, heeft de heer Van de Vall ais nieuwe nestor den plicht gevoeld den bur gemeester daarvoor namens den Raad een woord van hartelijken dank te brengen. Hij kweet zich op bijzonder verdienstelijke wijze van zijn nestorlijke taak, maar nadat het applaus, dat op zijn woorden volgde was uitgeklapt en nadat de Raad al weer over een voorstel van de agenda in gesprek was vroeg de heer Woldendorp het woord voor een persoonlijk feit en deelde hij tot aller verbazing mede, dat de heer Van de Vall nu wel de allures van nestor had aangenomen, maar dat er in werkelijkheid iemand anders was, die in de raadszaal zijn eerstgeboorte recht kon laten gelden en dus aanspraak op den titel van nestor zou kunnen maken. Dat was dan de heer Raat, de vertegen woordiger van den r.k. middenstand en dus zou bij plechtige gelegenheden voortaan door dezen Edelachtbaren worden gesproken, maar de heer Raat mag een man zijn, die steeds op de bres staat voor den verarmden en bedreigden middenstand, maar hij is al lerminst een vermaard redenaar en men mag in allen gevalle een nestor verlangen, die niet alleen kan spreken, maar ook goed te verstaan is. Er waren op dat oogenblik dus al twee candidaten voor het nestorschap, al is dat dan ook een eerebaantje waarbij men minder den nadruk op de eer dan op het baantje zal mogen leggen. Maar het zou nog erger worden, want na dat de Raad een half uur in geheime zitting was geweest en de heer Dekker nog ouder dan de heer Raat was gebleken, kwam er plotseling nog een vierde candidaat voor het nestorschap naar voren en zijn verschijning was het beste bewijs, dat men den leeftijd van den mannelijken mensch niet alleen naar zijn kaalhoofdigheid of zijn grijze haren kan vaststellen. Men had tijdens de comité-vergadering blijkbaar alle raadsleden op den man af ge vraagd hoe oud zij nu eigenlijk waren en wat dat betreft was het maar gelukkig, dat de Alkmaarsche Raad uit mannen en niet uit vrouwen bestaat, want dan zou het de groote vraag zijn geweest of er werkelijk wel een nestor was gevonden. Mannen komen in den regel veel royaler voor hun leeftijd uit vooral als er een nestorschap vacant is en nadat alle raads leden gehoord en de doopbriefjes bekeken waren, kwam men tot de ontstellende ont dekking, dat noch de heer Van de Vall, noch de heer Raat, noch de heer Dekker de gelukkigen waren, maar wel de blozende eeuwig jonge heer Stoutjesdijk, die zich tot dusver bescheiden op den achtergrond had gehouden, maar thans noodgedwongen niet langer zijn aanspraken op den troon kon ont kennen. Hij werd gehuldigd met een plotseling te voorschijn getooverden ruiker, die tevens het symbool van zijn groote belangstelling in onze gasaffaires was omdat de bloemstelen in een stuk gasbuis waren gestoken. Het leek wel zooals de nieuwe nestor in zijn installatie-rede zelf opmerkte op een stukje van de beruchte „nepkraan", maar de heer Stoutjesdijk heeft zich die kraan tot voorbeeld gesteld en zich kranig door de moeilijkheden van het oogenblik heen ge slagen. Wilde men hem nestor maken, goed, dan zou hy ook nestor zijn en dan zou hij bij al- «lerlei feestelijke en droevige gebeurtenissen namens den Raad het woord voeren mits men hem rustig zou laten spreken. Hij zal aldus zijn geloofsbelijdenis in zooverre het voorbeeld van zijn voorganger volgen, dat hij geen lange redevoeringen zal houden, maar kort en krachtig zal zeggen wat hij op het hart heeft. „Geen geklets en geen langdradige pop penkast", heeft de heer Stoutjesdijk uitge roepen en wij kunnen ons dat volkomen be grijpen. „Gekletst" wordt er in de wereld al ge noeg en een langdradige poppenkast is een marionettentheater en als er iets is, dat de raadsleden niet willen weten, dan is het, dat zij hier voor marionet spelen als de hee- ren in den Haag aan de touwtjes hebben ge trokken. De bewoners van de Schaepmanstraat heb ben verzocht om die straat door te trekken naar de Korte Landstraat en er zou natuur lijk geen enkel bezwaar tegen een dergelijk verzoek zijn als men bij dat doortrekken niet dwars door twee huizen heen moest, welker eigenaren er zulke hooge prijzen voor ge vraagd hebben, dat de gemeente er niets voor gevoelde ze te koopen. Dat is al weer eenige jaren geleden en misschien zijn de huiseigenaren intusschen op de gedachte gekomen, dat de gemeente hun panden niet zoo dringend noodig heeft, dat men er niet rustig nog wat jaartjes op zal kunnen wachten. Maar intusschen is er een andere factor in het geding gekomen, namelijk, dat de ge meente min of meer noodlijdend is gewor den. Voor luxieuse neigingen als het fcfbreken van nog goed bewoonbare huizen is er te genwoordig geen geld meer, nog daargelaten wat de beruchte commissie in den Haag er wel van zou zeggen. Wanneer nu die eigenaren uit naastenliefde eens een bijzonder voordeelig bod deden en wanneer dan de overige straatbewoners in daadwerkelijken zin eens allemaal een duit in het zakje deden, zooals destijd ook de be woners van den Geesterweg een cadeautje kwamen brengen toen zij hun straat geasfal- terd wilden hebben, ja, dan zou er misschien met de heeren in den Haag zijn te praten. Maar als men de kosten van dat alles al leen op de schouders van de gemeente wil schuiven, zag wethouder Klaver er absoluut geen heil in. Er is op dit oogenblik te veel productief werk, waarvoor men het benoo- digde geld niet kan vinden, dan dat men zich in den Haag om de jammerklachten van de bewoners van een doodloopende Alk maarsche straat zou bekommeren. Er bleken twee blokken van respectieve lijk 98 en 17 gemeentewoningen te zijn, waar de daken niet deugden en waar het lekte. Men was daar niet van den regen in den drop gekomen, maar van den dorp in den regen, want waar het bij slecht weer eerst bescheiden druppelde, had het regenwater thans vrij spel en het was onmogelijk de on tevreden huurders nog langer met beloften tevreden te stellen. Er moest iets gedaan worden en dus heeft de Raad respectievelijk 10.000 en 1700 voor dakvernieuwingen beschikbaar gesteld met de belofte, dat eenige Alkmaarsche tim merlieden het zaakje zullen opknappen, zoo dat het daaraan bestede geld voor een deel in de gemeente zal kunnen blijven. Wat dat betreft waren de vooruitzichten nog gunstiger dan die voor het kapitaal, dat men aan een elders wonenden schilder zal moeten betalen, die 108 woningen aan den Baansingel en 32 woningen aan de St. Josephstraat zal moeten opverven. Dat geld is bestemd als voorschot aan de Bouwvereeniging „Goed Wonen", die het zelf niet heeft, omdat het haar moeite kost voor deze huizen bewoners te vinden en er van huurvernooging, op straffe van een al- gemeenen uittocht, geen sprake zal kunnen wezen. De huizen aan den Baansingel mogen dan scheppingen van de vereeniging „Goed Wo nen" zijn, in werekelijkheid woont men er zoo miserabel, dat men de grootste moeite heeft er de noodige huurders voor te krijgen. Het blijkt, dat de bewoners recht hebben op een portaaltje van de bovenbewoners en eveneens op een stukje vliering, dat nog een verdieping hooger ligt en het resultaat van deze woonverwarring is van dien aard, dat beneden- en bovenbewoners met en door elkaar leven en als het ware één groote fa milie vormen, wat natuurlijk allemaal prachtig is als de verstandhouding nog goed is, maar een uiterst precaire geschiedenis als de diverse huurders niet heelemaal har monieeren. Er was aan den directeur van Bouw- en Woningtoezicht al eens om een oplossing gevraagd, maar de eenige oplossing bleek een radicale afbraak van al deze scheppin gen van „Goed Wonen" te wezen, welke luxe noch de vereeniging, noch de gemeente zich kan permiteeren. Dus worden de bewoners maar weer zoet gehouden met een nieuw kwastje verf en het was den Edelachtbaren alleen maar een raadsel hoe de laagste inschrijver een schilder uit Groningen eenige duizenden guldens beneden zijn Alkmaarsche collega's had kunnen blijven. Schilderen is nu eenmaal een kwestie van vertrouwen en al zal de gemeente er dan ook op toezien, dat er deugdelijke verf meegebracht wordt, verscheidene raadsleden waren er nog niet van overtuigd, dat die verf ook op de huizen zal worden gesmeerd. Zij hadden liever wat meer uitgegeven om degelijke Alkmaarsche schilders aan het kwasten te zetten, maar in Den Haag kijkt men op het oogenblik meer naar den prijs dan naar de kwaliteit van de verf en van daar is het bevel gekomen, dat het werk uitsluitend aan den laagsten inschrijver mag gegund worden. Van de levende schilders naar de doode en van de huisschilders naar de kunstbroe ders, il n'y a q'un pas. Van Everdingen is langen tijd de eenige schilderende artist geweest wiens nagedach tenis wij door een straatnaam geëerd hebben en later hebben wij een Jan van Scorelkade gekregen, maar in zijn buurt zijn w:j nu een schilderswijk aan het stichten en het is na tuurlijk, dat Rembrandt, de vorst onzer beeldende kunstenaars, daar allereerst een behoorlijke straat heeft gekregen. Die straat buigt plotseling naar binnen en als men het rechte pad volgt, is men op de Ferdinand Bolstraat, zoodat men zonder dat men het eigenlijk beseft, van de Rembrandtshuizen bij de Bolshuizen is gekomen. Er is geen enkele reden waarom Rem brandt voor Bol zou moeten wijken en dus werd er besloten, dat Rembrandt voortaan in onze schildersbuurt een rechte straat zal krijgen en dat de hier beschreven afwijking voortaan den naam van Ferdinand Bol zal dragen. Het is wel een degradatie voor de tegenwoordige bewoners, die er geen cent huurverlaging door krijgen, maar zij moe ten zich maar troosten met de gedachte, dat het, wat de kwaliteit van den schilder be treft, nog veel erger had kunnen wezen. Mr. de Groot wees op de ongerijmdheid van een Nicolaas Beetsstraat in de schilders- buurt en wij gelooven met hem, dat de oude heer Beets zich tusschen al die vrijbuiters van onze gouden eeuw niet heelemaal op zijn gemak zal gevoelen. Met Rembrandt en Bol zal het nog wel losloopen, maar zoodra er een Jan Steenstraat op komst is, zal de Raad waarschijnlijk verstandig doen dominé Beets uit die buurt te laten verdwijnen en hem in een rustig laantje in of bij den Alkmaarder Hout onder te brengen of in de buurt van „Truitje", wier borstbeeld al zoo vaak ach teruit gezet is, dat het er werkelijk naar uitziet dat onze tegenwoordige magistraten meer eerbied voor de schilderkunst dan voor de literatuur hebben. Hoe volkomen afhankelijk een arme ge meente van de residentie is, bleek weer eens duidelijk uit de omstandigheid, dat de hee- ren in Den Haag eerst nu de begrooting van 1938 onderhanden hebben genomen en dat de gemeente o.a. verplicht wordt op den plantsoendienst niet minder dan 2700 aan arbeidsloon te bezuinigen. Alkmaar heeft voor een kleine gemeente vele en mooie plantsoenen en het gevolg van de bezuinigingen der laatste jaren is, dat er niet voldoende geld is om de zaak behoor lijk te onderhouden, zoodat in verscheidene straten het gras in hooikleur over de stee- nen begint te groeien. In weinige jaren is de 50.000, welke eer tijds aan plantsoenen kon worden besteed, teruggeloopen tot 30.000 en omdat dit nu eenmaal een dienst is, die alleen maar geld kost en niets opbrengt dan wat doode tak ken en wat onverkoopbare bladaarde, is men in Den Haag al heel gauw geneigd het geld, dat Alkmaar tekort komt maar van de plantsoenen af te halen. Het jurkje, warin Vrouwe Alcmaria zich aan de buitenwereld vertoont, begint lang zamerhand een onsmakelijken indruk te maken en als het met de bezunigingen in gelijken tred doorgaat, zal het niet lang meer duren of Alkmaar is een wildernis, waar geen rentenierende buitenman meer een huisje wil laten zetten. Het wordt hoog tijd, dat er eens geld voor een tuinman beschikbaar komt, die ons gras eens kan maaien en het onkruid eens uit onze straten zal trekken. Aan de Landstraten staan de tuintjes ge regeld onder water met het gevolg, dat menige huurder een karretje zand koopt en zijn grond gaat ophoogen. Dan loopt het water natuurlijk naar zijn buurman toe en die koopt dan twee karretjes zand en gaat eveneens aan het ophoogen, zoodat het water weer naar het eerste tuintje terugloopt. Dat gaat zoo over en weer en om te voor komen, dat tuintjes en huizen langzamer hand onder het zand zullen verdwijnen en Alkmaar in dit stadsgedeelte een tweede Pompeji dreigt te worden, heeft de vereeni ging „Volkshuisvesting", waaraan de hui zen behooren, een voorschot van 1750 aan de gemeente gevraagd om een pompinstalla- tie te maken, die het water voor goed zal doen verdwijnen. In den strijd tegen het water zijn de Hol landers altijd eensgezind geweest en de Raad besloot dan ook met algemeene stemmen het gevraagde bedrag beschikbaar te stellen. Blijkt deze pompinstallatie succes te heb ben, dan zal de gemeente daaruit de noodige consequenties trekken en zullen ook andere buurten voortaan in de ware beteekenis van het woord drooggelegd kunnen worden. Ten slotte dient nog vermeld, dat de heer Van de Vall zich er over beklaagd heeft, dat van de 150 arbeiders aan het vliegveld onder Bergen slechts 16 mannen van Alkmaar zijn, waarvan de ondernemer er maar 5 over onze Arbeidsbeurs heeft betrokken. Die Arbeidsbeurs is een kostbare instel ling en het is niet te verwonderen, dat de vraag gesteld werd of de directeur daarvan nu werkelijk niet beter voor onze grondwer kers in de bres had kunnen springen. Wethouder Van Slingerland heeft in den breede betoogd, dat noch hij, noch de direc teur iets aan den loop van zaken had kun nen veranderen, maar er is weer een nieuwe conferentie met den uitvoerder van het werk geweest en in de toekomst zal er waar schijnlijk van Alkmaar ook op dit gebied nog wel eens de een of andere victorie kunnen beginnen. Afwachten is maar weer de boodschap, maar op aandringen van den interpellant is besloten, dat de gemeente den aannemer geen rustig oogenblik meer zal laten voor hij niet alleen beloofd, maar ook daadwerke lijk getoond heeft, dat hij onze werkloozen een boterham voor Rijksrekening wil laten verdienen. De diplomatieke redacteur van de „Daily Mail" schrijft: „De Britsche regeering heeft kort voor middernacht besloten de Duitsche regeering er in duidelijke en formeele termen van in kennis te stellen, dat Groot-Britannië niet terzijde zou blijven staan, wan neer Tsjecho-Slowakije het voorwerp werd van den militairen agressie. Te dien einde zal Henderson over enkele uren, waarschijnlijk aan Hitier, een nota ter hand stellen. De ambassadeur had gisteravond, op het oogenblik, waarop hij zich gereed maakte naar Berlijn te vertrekken, een telegram ontvangen, waarin hem ver zocht werd te Neurenberg te blijven, waar hem nieuwe instructies zouden worden meegedeeld. „De gisteren te Whitehall ontvangen inlichtingen hadden ten slotte tot ge volg Chamberlain te doen besluiten Duitschland te doen weten, dat Enge land aan den kant van Frankrijk zou staan om weerstand te bieden aan iedere agressie in Midden-Europa". Reuter meldt uit Neurenberg, dat Henderson daar blijft om vanmorgen de parade der Hitlerjeugd by te wonen. Duitsche troepenbeweging aan leiding van Engelands stap. Uit Londen wordt aan de „Figaro" ge meld: „De Engelsche regeering heeft zoo juist nauwkeurige rapporten ontvangen over de laatste troepenbewegingen in Duitschland. Deze rapporten zijn, naar ge zegd wordt, geheel van zoodanigen aard, dat de ongerustheid wordt verhoogd, waar mede de Engelsche ministers vandaag den toestand onder oogen hebben gezien. Zij verleenen een zekere vastheid aan de ge ruchten, volgens welke de Duitsche regee ring zou overwegen een plotselinge actie tegen Tsjecho-Slowakije te ondernemen. Onder deze omstandigheden zou men het hedenavond als bifha zeker beschouwen, dat zeer spoedig instructies zullen worden gezonden aan den Engelschen ambassadeur in Duitschland opdat hij een onderhoud met Hitier aanvraag*." Blum meldt uit Berlijn aan het „Jour nal": „Laten wij ons niet met illusies in slaap wiegen. Berlijn wil autonomie voor de Sudeten-Duitsche gebieden en zeer waarschijnlijk aanhechting in min of meer nabije toekomst dier gebieden aan Duitsch land. Slechts tegen dien prijs, zoo erkent men ii Neurenberg, zal Europa den vrede heroveren."

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1