DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Mobilisatie in Tsjecho-Slowakije bevolen.
Conferentie in Godesberg totaal mislukt.
Chamberlain hedenmorgen naar
Londen vertrokken.
Troepen-bewegingen in geheel
Zuid-Duitschland.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN;
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groofe
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telet. 3320, redactie 3330.
No. 225 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 24 September 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Een nerveuze spanning heeft zich van geheel Europa
meester gemaakt. Nadat eerst gisteravond werd mede
gedeeld, dat de besprekingen tusschen Hitleren Chamberlain
waarschijnlijk tot Zaterdagavond zouden duren, werd in den
loop van den avond bekend, dat Chamberlain hedenmorgen
vroeg naar Londen zou terugkeeren en met hem de geheele
Britsche delegatie.
Daaruit moest men opmaken, dat de conferentie mislukt
was. Slechts een beleefdheidsbezoek aan Hitier, dat tevens
een afscheidsvisite moest beteekenen, zou nog Vrijdag
avond volgen.
GODESBERG
OP VRIJDAGAVOND.
TOCH NOG EEN COMPROMIS?
Nederlandsche verloven
ingetrokken.
Intusschen was het ook in Tsjecho-Slowakije doorgedron
gen, dat de besprekingen te Godesberg mislukt waren en
aangezien Duitschland geen garantie wilde geven voor de
rust in Sudeten-Duitschland, nog minder voor de niet-bezet-
ting van dit gedeelte van Tsjecho-Slowakije, nam de regee
ring te Praag gisteravond het besluit om de algemeene
mobilisatie af te kondigen voor het geheele land.
Terzelfder tijd heeft Duitschland uitgebreide militaire maat
regelen genomen in Zuid-Duitschland, waar alles in oorlogs
gereedheid is gebracht. Groote legers rukken op in de
richting van Tsjecho-Slowakije en de luchtvaart is zeer
actief.
Praag mobiliseert snel.
Duitsche troepenbewegingen.
SPANNINGJ^^DIPLOMATIEKB HOOFDSTEDEN
f
Fransche hulpmaatregelen
bij niet uitgelokten aanval.
Frankrijk en Engeland
bereiden zich voor.
Nog geen mobiliJatie,
Diplomatieke besprekingen
in de hoofdsteden.
ALKMAARSCHE COURANT.
Het zijn spannende uren geweest in
Godesberg! Eerst was daar gistermor
gen het onverwachte uitstellen van de
hervatting der besprekingen, toen kwam
er de brief van Chamberlain aan Hitier
en uren later het (onbekende,) antwoord
daarop, vervolgens berichtte men, dat
de conferentie te Godesberg waarschijn
lijk tot Zaterdagavond zou duren en
toen kwam het sensationeele telegram,
meldende, dat Chamberlain reeds Za
terdagmorgen vroeg naar Londen zou
terugkeeren en nog slechts een kort be
leefdheidsbezoek aan Hitier zou bren
gen.
Daarmee was de conferentie te Go
desberg mislukt.
Na ontvangst van het antwoord van Hitier
op Chamberlains brief is een onderhoud
tusschen Henderson, Horace Wilson en von
Ribbentrop gehouden. Gedurende genoemd
onderhoud verwijderde von Ribbentrop zich
om zich naar Hitier te begeven. Nadat hij
teruggekeerd was, werd nog een kort ge
sprek gevoerd. Henderson en Wilson ver
lieten hotel Dreesen te 19.25 uur om haastig
naar Petersburg terug te keeren. Daar spra
ken zij met Chamberlain en vervolgens deel
de Wilson den journalisten in de hal van
het hotel mede: „Henderson en ik zijn in
hotel Dreesen geweest en ik heb twee ge
sprekken met von Ribbentrop gehad".
Om tien uur gisteravond verliet Cham
berlain hotel Dreesen om zijn afscheidsbe
zoek aan Hitier te brengen. De ernstige
trekken van den Engelschen staatsman
vielen den wachtenden buiten het hotel op.
Ondanks het late uur waren er vele men-
schen bij de boot, die den premier over
zette. Chamberlain was in gezelschap van
Henderson en Wilson.
In gewoonlijk goed ingelichte Duitsche
kringen geloofde men, dat Chamberlains
brief aan Hitier bedoeld was als een docu
ment, dat in de eerste plaats na de bespre
kingen gepubliceerd moest worden als mid
del tegen alle tendentieuze uitleggingen. In
dezelfde kringen was men van meening,
dat het vrij lange document een omschrij
ving van de behandelde onderwerpen be
vatte en een schets gaf van de voorgenomen
oplossingen.
Het laatste onderhoud.
Het laatste onderhoud tusschen Hitier en
Chamberlain, dat eerst een korte beleefd
heidsvisite zou zijn, heeft uren geduurd en
eindigde pas vannacht om half twee. Naar
mate Chamberlain langer weg bleef, her
leefde de hoop onder de journalisten en ook
in Duitsche kringen werd verondersteld, dat
de lange duur van Chamberlains onderhoud
met Hitier slechts zou kunnen beteekenen,
dat nog een laatste poging werd gedaan om
de standpunten tot elkaar te brengen.
Aan de besprekingen tusschen Hitier en
Chamberlain, waarbij bovendien de Duit
sche minister van buitenlandsche zaken von
Ribbentrop en de Britsche ambassadeur
Henderson aanwezig waren, is van tijd tot
tijd ook deelgenomen door den onderstaats
secretaris van buitenlandsche zaken, von
Weizsacker, en den eersten medewerker
van den Britschen premier, Horace Wilson.
De overige begeleiders van Chamberlain
bracht evenals de in het hotel aanwezige
Duitsche heeren den tijd in de overige ver
trekken van het hotel door.
Om 1.28 uur verlieten de Führer en Ne-
ville Chamberlain onder algemeene span
ning der aanwezigen de conferentiekamer.
Hitier begeleidde den Britsche premier
door de hotelhal naar zijn auto, waar hij
hartelijk afscheid van hem nam. De Führer
wenschte zijn gast in het bijzonder een
goede thuisreis.
De blitzlichtlampen der persfotografen
vlamden in den donkeren nacht op, waarna
Chamberlain naar zijn hotel terugkeerde,
naast hem in de auto had de Britsche am-
Dassadeur plaatsgenomen, terwijl voor, naast
den chauffeur, de chef van het protocol,
baron von Doernberg, zat.
Toch nog hoop?
Wat hadden Hitier en Chamberlain be
sproken in dezen laten nacht? Niemand
wist het precies en een officieel communi
qué zeide ook al niet veel.
Dit communiqué meldde, dat Hitier een
memorandum aan Chamberlain had over
handigd, waarin Duitschlands standpunt
t.o.v. Sudeten-Duitschland definitief was uit
eengezet. Waar het communiqué tevens mel
ding maakte van den vrienschappelijken
geest, welke de gevoerde be/ rekingen ken
merkte, kreeg men in Godesberg den in
druk, dat nog niet alle hoo'p moest worden
opgegeven.
De stemming na afloop der besprekingen
stond in opvallende tegenstelling tot de ze
nuwachtige spanning, welke gister onder de
journalisten heerschte, toen de ontmoeting
tot later op den dag werd uitgesteld. De bij
zonderheden van het slotcommuniqué zijn
terstond aandachtig bestudeerd. Een zeer
goeden indruk vooral heeft het gemaakt, dat
de slotbesprekingen tusschen Hitier en
Chamberlain niet minder dan drie uren ge
duurd hebben en in vriendschappelijken
geest gevoerd zijn.
De Führer kreeg het bericht over de mo
bilisatie in Tsjecho-Slowakije terstond na
het begin der besprekingen met den Brit
schen minister-president en bracht zijn gast
hiervan terstond op de hoogte. Chamberlain
zou door deze mededeeling zichtbaar ont
steld geweest zijn. Niettemin vermocht dit
alarmeerende bericht de besprekingen der
beide staatslieden niet op te houden of te
storen.
Algemeen schijnt men zich thans bewust
te zijn, dat het Duitsche memorandum, met
welks overdracht aan Praag de Engelsche re
geering zich belast heeft, en dat opgebouwd
is op grondslag van de in Godesberg voort
gezette besprekingen van Berchtesgaden,
een laatste vredesaanbod van den Führer
aan Tsjecho-Slowakije vormt.
(Zie verder pagina 2 van het 2e blad
Naar wij vernemen wordt, zooals
verwacht kon worden, onder de
huidige omstandigheden aan mili
tairen geen verlof of bewegings
vrijheid meer verleend.
waarschuwing gezonden om voorbereid
De nieuwe regeering te Praag heeft
met intense belangstelling de bespre
kingen in Godesberg gevolgd en o.a.
kennis gekregen van de weigering van
Hitier, om Sudeten-Duitschland niet
te bezetten, voordat men in Godesberg
tot overeenstemming zou zijn gekomen.
En toen bovendien bekend werd van
intensieve troepenbeweging in Zuid-
Duitschland, toen nam Praag het besluit,
om te mobiliseeren.
Gisteravond elf uur hebben beide Praag-
sche zenders in vier talen Tsjechisch,
Duitsch, Hongaarsch en Poolsch het be
vel tot algemeene mobilisatie aan het ge
heele volk afgekondigd. Opgeroepen werden
alle actieve officieren die dit jaar hun veer
tigste jaar zullen voltooien en alle reserve
officieren en „rottmeister" ook van ouderen
leeftijd. De dienstplichtigen moeten zich
volgens de voorschriften van hun militair
zakboekje binnen zes uur in de naaste gar
nizoensplaats melden en daartoe ieder ver
voermiddel maar bij voorkeur het vrije ver
keer op de spoorwegen gebruiken. Zij moe
ten de uitrusting meebrengen, welke voor
geschreven is en een postadres achterlaten
voor terugzending van hun civiele kleeding
enz. Van heden af is het vliegen van parti
culieren en particuliere clubs ten strengste
verboden, alsmede het geven van berichten
over het leger en zijn bewegingen. Alle paar
den, auto's en andere vervoermiddelen zijn
gevorderd.
De oproep eindigde met de woorden:
Weest allen plichtgetrouw. Duldt geen
zwartkijkers en moedigt de zwakken en ver
saagden aan. Het gaat om de vrijheid en
onze heiligste rechten. Laat ons allen in een
vereenigd front optreden. Leve de vrije
Tsjechoslowaaksche Republiek. Daarna werd
het volkslied gespeeld.
Groote drukte.
De correspondent van Reuter reed gis
teravond uit het noordelijke Sudetengebied
naar Praag. In alle steden en dorpen waren
de straten en pleinen vol menschen en
heerschte groote drukte bij de militaire
aanmeldingskantoren. Alle soorten vervoer
middelen, auto's, karren, taxi's, enz. worden
opgeëischt, om de soldaten te vervoeren.
De correspondent bevond zich in een
Tsjechische stad aan de grens van het Su
detengebied, toen het mobilisatiebevel door
de radio kwam. De mededeeling werd met
gejuich en applaus onvangen en toen het
volkslied speelde, stond elkeen zwijgend
stil. Daarna schudden de mannen elkander
de hand, trokken hun jassen aan, en gingen
naar buiten om zich aan te geven bij het
plaatselijke aanmeldingsbureau.
Geestdriftige tooneelen te Praag.
In de straten der Tsjechoslowaaksche
hoofdstad is het vol met een juichende me
nigte. De opwinding en geestdrift zijn
enorm. Iedere automobiel wordt aangehou
den en den bestuurder wordt gelast of ver
zocht, reservisten naar de stations te ver
voeren.
Alle gezantschapsgebouwen, en in het bij
zonder de Duitsche legatie, worden krachtig
door politie en militairen bewaakt.
Aan alle zaken en instellingen is een
te
zijn op luchtaanvallen, en alle vensters zijn
verduisterd.
Spoorwegverbindingen verbroken.
In eenige deelen van noord-Bohemcn
tuschen Tannendorf en Oberkreibitz, in het
gebied van Rumberg en tusschen Libau en
Trautenau is de spoorweg-verbinding on
derbroken.
De speciale correspondent van Reuter in
het Sudeten-Duitsche gebied meldde gister
avond, dat de politie te Gablonz, waar de
Sudeten-Duitsche partij gisteren de over
hand had, is teruggekeerd. De Sudeten-
Duitschers staakten hun politiedienst, zon
der dat het tot incidenten kwam.
Henlein's antwoord.
Henlein heeft tot de Sudeten-Duitschers
den volgenden oproep gericht:
„Benesj heeft in zijn hazardspel de laat
ste kaart uitgespeeld. Hij heeft, steunende
op een in strijd met de grondwet zijnde
militaire regeering, de algemeene mobilisa
tie afgekondigd.
Gij, mijn volksgenooten in het vader
land, weet waarom het gaat. Geen
Duitscher zal op Duitschers schieten,
geen Hongaar op Hongaren, geen Pool
op Polen. Benesj heeft niet het recht,
U tot een vreeselijken broedermoord te
dwingen. Aan zijn mobolisatiebevel zal
geen Duitscher gevolg geven.
Over korten tijd zult gij vrij zijn".
Amerikanen geadviseerd het land
te verlaten.
De gezant der Vereenigde Staten te Praag
heeft alle Amerikanen aangeraden, Tsjecho-
slowakije te verlaten.
Uit München wordt gepield, dat gedu
rende den gcheelen dag troepen door
München trekken in de richting van de
autowegen, welke van München naar
Salzburg leiden. Treinen, welke met
troepen en materiaal beladen zijn, ver
laten voortdurend het station. Het verkeer
in München is verstoord door de troepen
bewegingen, welke onafgebroken door
gaan, voornamelijk van gemotoriseerde af-
deelingen in volledige uitrusting en veld
geschut. Bij de militaire vervoertreinen
zijn honderden gerequireerde particuliere
auto's en vrachtwagens. Op alle wegen
van München naar de grens neemt men
hetzelfde schouwspel waar.
Laat in den namiddag vlogen verschei
dene eskaders bombardementsvliegtuigen
over München in Noord-Oostelijke rich
ting.
Ook later op den avond ronkten de
vliegtuigen onophoudelijk boven de stad.
Vele verdwenen in de richting van de
grens.
In de stad heerscht een gespannen at-
mospheer. Op verschillende punten is
luchtdoelgeschut geplaatst. De schuilplaat
sen voor de bevolking zijn duidelijk ken
baar gemaakt.
Op den grooten Beierschen autoweg zijn
verschillende gemotoriseerde colonnes op
gemerkt, waarvan de manschappen de
regimentsnummers van hun uniformen
hadden verwijderd.
Bij een onderhoud tusschen Daladier
en een delegatie der socialistisch-radi-
cale partij, maakten eenige gedelegeer
den een toespeling op de mogelijkheid,
dat de besprekingen met Duitschland
zouden worden verdaagd of zelfs ver
broken. De minister-president zeide
daarop, dat Frankrijk en Engeland ze
ker zouden moeten beraadslagen over
eventueele maatregelen. Wanneer Tsje
cho-Slowakije het slachtoffer zou wor
den van een niet uitgelokten aanval zou
Frankrijk onmiddellijk de noodige hulp
maatregelen nemen. Op een andere
vraag verklaarde Daladier, dat, als de
omstandigheden het noodig maakten,
het parlement zal worden bijeengeroe
pen om tezamen met de regeering ver
antwoordelijkheden op zich te nemen.
In geheel Frankrijk is vanmorgen
aan de gemeentehuizen een biljet
aangeplakt, waarbij de reservisten
van sommige lichtingen terstond wor
den opgeroepen.
Deze maatregel, zoo voegt Havas
hieraan toe, welke in geen enkel op
zicht een algemeene mobilisatie be-
teekent, is uitsluitend bedoeld om het
grensverdedigingsstelsel in werking
te stellen.
De genomen maatregelen vullen de
voor de dekking van de grens nood
zakelijke strijdkrachten aan. Het is een
der laatste veiligheidsmaatregelen
vóór de algemeene mobilisatie.
Maatregelen in Londen.
Naar vanochtend vroeg te Londen werd
vernomen, worden door de admiraliteit
bepaalde voorzorgsmaatregelen genomen
buiten die welke reeds zijn aangekondgd.
Deze maatregelen omvatten het terug
roepen van een aantal manschappen van
verlof en het op volle sterkte brengen van
de bemanning van een paar schepen.
Gelijk in deze uren van groote spanning
te verwachten was hebben gisteren in de
verschillende hoofdsteden drukke diplo
matieke besprekingen plaats gevonden.
In Londen hebben de Poolsche ambassa
deurs en de Russische zaagelastigde een
bezoek aan het ministerie van buitenland
sche zaken gebracht. Daar zijn in den loop
van den namiddag ook Simon en Inskip
geweest, die met Halifax hebben beraad
slaagd. Halifax heeft ook Attlee en Green-
wood van den gang van zaken op de
hoogte gebracht.
Hore Belisha, de minister van oorlog,
die zich op een inspectietocht bevond in
het graafschap Wiltshire ,is gisteravond
per vliegtuig te Londen teruggekeerd.
De regeeringen van de Dominions zijn
bijna van uur tot uur op de hoogte ge
houden van de ontwikkeling van de situa
tie. Men meent te weten, dat tot op dit
oogenblik de grootst mogelijke overeen
stemming bestaat tusschen het Londensche
kabinet en de regeerinen van de Domi
nions.
Te Parijs heeft minister Bonnet een on
derhoud met den Britschen ambassadeur
gehad. Tijdens het onderhoud kwam een
secretaris der ambassade den ambassadeur
een document brengen.
Te Washington heeft de Fransche am
bassadeur een bezoek aan Huil gebracht.
Het onderhoud duurde twintig minuten.
Zie verder pagina 2 van het 2e blad 1
