dagblad voor alkmaar en omstreken.
Hitier, Hussolini, Daladier en Chamberlain
confereeren vandaag te München.
Onverwachte opkiaring van den
politieken hemel.
Telefoon-gesprekken tusschen
Mussolini en Hitier.
No. 229 Dit nummti bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.Donderdag 29 September 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Op het laatste oogenblik, toen een oorlog onvermijdelijk scheen, is er
plotseling eenige ontspanning gekomen in den internationalen toestand.
Wat voor onmogelijk werd gehouden, is geschied: Hitier is bereid ge
vonden, om vandaag te confereeren met Mussolini, Daladier en Cham
berlain. In München zullen deze vier staatslieden elkaar ontmoeten
en daar zal uiteindelijk beslist worden over oorlog of vrede.
Hitier heeft vervolgens de mobilisatie van het Duitsche leger 24 uur
opgeschort.
Nadat Chamberlain gistermorgen door zijn ambassadeur te
Rome, lord Perth, aan Mussolini verzocht had om zijn invloed
bij Hitier aan te wenden, teneinde een oorlog te voorkomen,
heeft Mussolini zich telefonisch met Hitier in verbinding
gesteld en het gelukte hem Hitier te bewegen om de drie
genoemde staatslieden tot een conferentie uit te noodigen.
Deze conferentie zal vandaag uiterlijk 3 uur en wellicht nog
eerder, beginnen. Daarmee is er plotseling len gelukkige
wending gekomen in den internationalen toestand. De rede
van Göbbels werd onverwacht uitgesteld en Mussolini zal
als bemiddelaar optreden in het internationale conflict.
,,lt is allright this time!"
Chamberlain nam initiatief
tot conferentie.
Witboek der Britsche
regeering.
VOOR-MOBILISATIE
OPGESCHORT.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND,behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTïEN:
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franci aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HF.RMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei 3320, redactie 3330.
„It is allright this time!", het is nu in
orde!
Aldus riep Chamberlain, Engelands
premier, gisternamiddag in het Lager
huis uit, toen hij de leden van het La
gerhuis kon mededeelen, dat te Mün
chen een conferentie zou worden ge
houden op uitnoodiging van Hitier.
„Nu is het in orde!"
Een zucht van verlichting moet er
door het Lagerhuis gegaan zijn op dat
oogenblik. De vrede was immers gered,
althans tijdelijk.
Het zyn historische telegrammen, welke
gistermiddag tusschen de hoofdsteden van
Europa's groote mogendheden gewisseld
zyn. Want het kan wellicht later blijken,
dat op het allerlaatste oogenblik de Euro-
peesche vrede gered is.
Gistermiddag was de toestand zeer kri
tiek geworden. Men wist, dat Hitier tot 2
uur op het antwoord van Praag zou wachten
en dat hy wanneer Praag niet antwoord
de het Duitsche leger zou laten mobili-
seeren.
Intusschen had de Engelsche ambassadeur
te Rome, lord Perth, zich in verbinding ge
steld met Mussolini en dezen namens Cham
berlain verzocht, als tusschenpersoon op te
treden, teneinde een laatste poging te doen,
om den vrede te redden. Mussolini heeft ge-
lukkig dit Engelsche verzoek niet afgewe
zen en stelde zich in den loop van Woens
dag in telefonische verbinding met Hitier
en het gevolg was de uitnoodiging van
Hitier tot het houden van een conferentie
te München.
Als eerste symptoon van ontspanning
kwam het plotseling aflasten van de ra
diorede van Göbbels. Reeds waren al e
Duitsche zenders op Berlijn aangesloten,
reeds speelde de muziek de vry eentonige
marschen en had de omroeper aangekon
digd, dat Göbbels weldra zou spreken toen
dezelfde omroeper even later aankondigde,
dat de rede was uitgesteld en dat de Duit
sche zenders allen haar eigen programma
zouden uitzenden.
Dat uitstellen van deze rede werd als een
bijdrage van de Duitsche regeering tot kal
meering der gemoederen gezien.
Telegrammen-wisseling.
Wij spraken hier over historische tele
grammen. Juist om de belangrijkheid er
van, moge hier het telegram volgen, dat
Chamberlain in den loop van Woensdag aan
den Duce zond:
„Ik heb heden een laatste beroep op
rijkskanselier Hitier gedaan om zich te
onthouden van geweld voor de oplossing
van de Sudeten-Duitsche kwestie, die naar
mijn vaste overtuiging kan worden opge
lost door een korte beraadslaging, waar
bij hij het verlangde gebied zal verkrijgen
en waarbij tevens zoowel de Sudeten-
Duitschers als de Tsjechen beschermd zul
len worden gedurende de periode van
overdracht. Ik heb hem aangeboden zelf
terstond naar Berlijn te komen om de re
geling te bespreken met Duitsche en Tsje
chische vertegenwoordigers en als de
kanselier het wenscht ook met verte
genwoordigers van Italië en Frankrijk.
Ik vertrouw, dat Uw Excellentie den
Duitschen Rijkskanselier zal willen me
dedeelen, dat u bereid bent u te doen
vertegenwoordigen en dat u hem zult aan
sporen op mijn voorstel in te gaan. Ik heb
reeds gegarandeerd, dat de beloften der
Tsjechische regeering uitgevoerd zullen
worden en ik geloof, dat in den loop van
de week algeheele overeenstemming zou
kunnen worden bereikt".
Naar aanleiding van deze boodschap liet
de Duce den Britschen premier weten,
dat hij het voorstel van Chamberlain bij
den Führer zou ondersteunen.
Duitsch pubhek diep onder den
indruk.
Het bericht van de conferentie te Mün
chen heeft een diepen indruk gemaakt op
de Duitsche openbare meening, die van
deze bijeenkomst een ontspanning in den
toestand verwacht. De bladen spreken van
historische uren, die thans komen en betoo-
gen, dat de Führer door zijn initiatief nog
maals zijn vredeswil heeft getoond. Zij voe
gen hieraan echter toe, dat men zich niet
moet vergissen: de conferentie bedoelt be
trekking te hebben op de verwezenlijking
van een recht, dat den Duitschers toekomt.
De „Völkischer Beobachter" schrijft: Het!
betreft hier niet een conflict alleen tusschen
regeeringen, maar de eer van het Duitsche
volk staat op het spel. Wanneer de staats
lieden der westelijke mogendheden te Mün
chen zullen vergaderen met de twee leiders
van het Duitsch-Italiaansche blok, weten
wy, dat zij niet zullen twijfelen aan de vast
beradenheid der Duitsche natie.
Ht „Berliner Tageblatt" en andere Ber-
lijnsche bladen verzekeren, dat Praag geen
minuut behoeft te rekenen op de mogelijk
heid, dat „de onhoudbare toestand na 1 Oc-
tober kan blijven bestaan".
Opluchting te Washington.
De aankondiging van de conferentie te
München heeft in alle Amerikaansche krin
gen enorme opluchting teweeggebracht. In
officieele kringen verheugt men zich er
over, dat het tweede telegram van Roosevelt
op zijn minst gesproken bijgedragen schijnt
te hebben tot de verbeterde vooruitzichten.
Aan de Amerikaansche regeering is her
haaldelijk medegedeeld, dat een vier-mo-
gendhedenaccoord tot waarborging van den
Europeeschen vrede een sedert lang gekoes
terde wensch van Chamberlain is. Steeds
heeft men echter de moeilijkheid ingezien,
dit te verwezenlijken zonder Rusland's posi
tie als garant van de onafhankelijkheid van
Tsjecho-Slowakije te isoleeren. De hoop op
vrede is thans gebaseerd op de veronder
stelling, dat Hitier nauwelijks tot besprekin
gen bereid gevonden zou zijn, indien hij niet
bereid was tot het doen van enkele con
cessies.
Uit het volledige verslag van Chamber-
lains rede in het Lagerhuis blijkt, op welke
wijze het voorstel om de conferentie te hou
den is verwezenlijkt,
Chamberlain richtte gisterochtend een
boodschap tot Mussolini, waarin hij den
Duce verzocht zijn invloed by Hitier aan te
wenden opdat deze bij de regeling van het
Tsjecho-Slowaaksche probleem van geweld
zou afzien.
In antwoord hierop werd den minis
ter-president medegedeeld, dat Rome
instructies had gezonden aan den Ita-
liaanschen ambassadeur te Berlijn om
onmiddellijk von Ribbentrop te bezoe
ken en dezen mede te deelen, dat, hoe
wel Italië zijn belofte om Duitschland te
steunen ten volle zou nakomen, Musso
lini, met het oog op het belang van het
verzoek van de Britsche regeering hoop-
Hitler
Mussoii.ii
Daladier
Chamberlain
te, dat Hitier zijn actie 24 uur zou wil
len uitstellen, welke, naar Chamberlain
was medegedeeld, gistermiddag om
twee uur zou beginnen, teneinde den
toestand nogmaals te b^-'-deeren en
een weg te vinden vo t vredelie
vende oplossing.
Dit was, aldus Chamberlain, een nogal
geruststellend bericht geweest en hij had
daarop besloten een laatste beroep op Hitier
zelf te doen, dat als volgt luidde:
„Na lezing van uw brief ben ik cr zeker
van, dat gij alle belangrijke kwesties zon
der oorlog en zonder uitstel kunt regelen en
indien gij het wenscht, kom ik terstond
naar Berlijn om met de vertegenwoordigers
van Tsjecho-Slowakije, Frankrijk en Italië
de regeling te bespreken.
Ik ben overtuigd, dat wij binnen een
week tot overeenstemming kunnen komen.
Ik kan niet gelooven, dat gij de verantwoor
delijkheid op u wilt nemen om een wereld
oorlog te ontketenen, welke een eind zou
kunnen maken aan de beschaving, alleen
wegens een uitstel van enkele dagen bij de
regeling van dit reeds lang bestaande pro
bleem".
In zijn antwoord stemde Hitier er in toe
de mobilisatie 24 uur uit te stellen.
Na de voorlezing van zijn boodschap aan
Hitier, verklaarde Chamberlain nog:
Wat men in het verleden ook over Mus
solini moge hebben gedacht, ik geloof dat
iedereen zijn gebaar met vreugde zal be
groeten. Hij is bereid met ons samen te wer
ken, maar dit niet alleen. Ik heb nog wat
meer te zeggen. Ik kan nu mededeelen, dat
Hitier mij heeft uitgenoo:digd hem morgen
ochtend te München te komen bezoeken.
(Toejuichingen).
Hij heeft ook Mussolini en Daladier uit-
genoodigd".
Briefwisseling openbaar gemaakt.
Een gister door de Britsche regeering
openbaar gemaakt Witboek bevat de cor
respondentie inzake Tsjechoslowakije o.m.
een brief van Runciman aan den minis
ter-president, de aan Tsjechoslowakije
voorgelegde Britsch-Fransche voorstellen,
Chamberlains brieven en memorandum
aan Hitier en andere documenten.
In zijn eersten brief aa.> Hitier ver
klaart Chamberlain, dat de uitvoering
van Hitiers plan tot onmiddellijke bezet
ting als een onnoodige tentoonspreiding
van geweld veroordeeld zou worden.
Chamberlain is ervan overtuigd, dat de
Tsjechen het niet in overeenstemming
zullen achten met den geest van de rege
ling, tot het aannemen waarvan wij en de
Franschen hen hebben aangeipoord, en
welke zij ook aangenomen hebben. Het
lijdt geen twijfel dat de Tsjechen geen an
dere keus zouden hebben dan aan hun
strijdkrachten order te geven, verzet te
bieden.
Hierop volgt het schrijven van Hitier
aan Chamberlain, dat Hitier besluit
met de woorden: „In elk geval is Duitsch
land, indien het zooals thans het geval
schijnt te zijn, zou zien, dat het niet
mogelijk is dat de rechten der Duitschers
in Tsjechoslowakije langs den weg der
onderhandeling worden aanvaard, vast
besloten, de andere mogelijkheden, die
dan alleen nog overblijven, uit te putten."
In een tweeden brief aan Hitier ver
zoekt Chamberlain, hem een memoran
dum te doen toekomen met de voorstel
len van Hitier, benevens een landkaart,
om deze aan Praag te kunnen doorzenden
en de Tsjechoslowaaksche regeering om
een spoedig antwoord te verzoeken, ter
wijl van Hitier de verzekering gevraagd
wordt, dat in dien tusschentijd door de
Duitsche strijdkrachten niet tot actie zal
worden overgegaan, hetgeen de verdere
bemiddelingspogingen zou schaden. Het
Witboek bevat ook dit memorandum,
waarvan de inhoud onlangs van gezag
hebbende zijde is bekend gemaakt en ver
der nog andere documenten, waaronder
brieven van Jan Masaryk, den Tsjechi-
schen gezant te Londen.
Zie vervolg pagina 2 van het 3e blad
en Laatste Berichten pag. 4, 2e blad.
Ingetreden ontspanning de oorzaak.
's-GRAVENHAGE, 29 September.
Tot op hedenmiddag is het door den
minister-president, dr. H. Coiijn,
gisteravond in zyn radio-rede voof-
waardelyk aangdcondigde tele
gram ten behoeve van de voor-mobi?
lisatie nog ni e t uitgezonden.
Hieruit leiden w y af, dat de re-
gecring in de gisteren als gevolg van
de aangekondigde staatsliedenconfe
rentie te München ingetreden
ontspannning in Europa aanleiding
heeft gevonden om de beslissing ter
zake op te schorten, totdat zich net
eenige meerdere duidelijkheid zal
afteckenen hoe de internationale situ
atie zich verder ontwikkelt.