dagblad voor alkmaar en omstreken. Hitier, Hussolini, Daladier en Chamberlain confereeren vandaag te München. Onverwachte opkiaring van den politieken hemel. Telefoon-gesprekken tusschen Mussolini en Hitier. No. 229 Dit nummti bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.Donderdag 29 September 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang Op het laatste oogenblik, toen een oorlog onvermijdelijk scheen, is er plotseling eenige ontspanning gekomen in den internationalen toestand. Wat voor onmogelijk werd gehouden, is geschied: Hitier is bereid ge vonden, om vandaag te confereeren met Mussolini, Daladier en Cham berlain. In München zullen deze vier staatslieden elkaar ontmoeten en daar zal uiteindelijk beslist worden over oorlog of vrede. Hitier heeft vervolgens de mobilisatie van het Duitsche leger 24 uur opgeschort. Nadat Chamberlain gistermorgen door zijn ambassadeur te Rome, lord Perth, aan Mussolini verzocht had om zijn invloed bij Hitier aan te wenden, teneinde een oorlog te voorkomen, heeft Mussolini zich telefonisch met Hitier in verbinding gesteld en het gelukte hem Hitier te bewegen om de drie genoemde staatslieden tot een conferentie uit te noodigen. Deze conferentie zal vandaag uiterlijk 3 uur en wellicht nog eerder, beginnen. Daarmee is er plotseling len gelukkige wending gekomen in den internationalen toestand. De rede van Göbbels werd onverwacht uitgesteld en Mussolini zal als bemiddelaar optreden in het internationale conflict. ,,lt is allright this time!" Chamberlain nam initiatief tot conferentie. Witboek der Britsche regeering. VOOR-MOBILISATIE OPGESCHORT. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND,behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, iranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTïEN: Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franci aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HF.RMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telei 3320, redactie 3330. „It is allright this time!", het is nu in orde! Aldus riep Chamberlain, Engelands premier, gisternamiddag in het Lager huis uit, toen hij de leden van het La gerhuis kon mededeelen, dat te Mün chen een conferentie zou worden ge houden op uitnoodiging van Hitier. „Nu is het in orde!" Een zucht van verlichting moet er door het Lagerhuis gegaan zijn op dat oogenblik. De vrede was immers gered, althans tijdelijk. Het zyn historische telegrammen, welke gistermiddag tusschen de hoofdsteden van Europa's groote mogendheden gewisseld zyn. Want het kan wellicht later blijken, dat op het allerlaatste oogenblik de Euro- peesche vrede gered is. Gistermiddag was de toestand zeer kri tiek geworden. Men wist, dat Hitier tot 2 uur op het antwoord van Praag zou wachten en dat hy wanneer Praag niet antwoord de het Duitsche leger zou laten mobili- seeren. Intusschen had de Engelsche ambassadeur te Rome, lord Perth, zich in verbinding ge steld met Mussolini en dezen namens Cham berlain verzocht, als tusschenpersoon op te treden, teneinde een laatste poging te doen, om den vrede te redden. Mussolini heeft ge- lukkig dit Engelsche verzoek niet afgewe zen en stelde zich in den loop van Woens dag in telefonische verbinding met Hitier en het gevolg was de uitnoodiging van Hitier tot het houden van een conferentie te München. Als eerste symptoon van ontspanning kwam het plotseling aflasten van de ra diorede van Göbbels. Reeds waren al e Duitsche zenders op Berlijn aangesloten, reeds speelde de muziek de vry eentonige marschen en had de omroeper aangekon digd, dat Göbbels weldra zou spreken toen dezelfde omroeper even later aankondigde, dat de rede was uitgesteld en dat de Duit sche zenders allen haar eigen programma zouden uitzenden. Dat uitstellen van deze rede werd als een bijdrage van de Duitsche regeering tot kal meering der gemoederen gezien. Telegrammen-wisseling. Wij spraken hier over historische tele grammen. Juist om de belangrijkheid er van, moge hier het telegram volgen, dat Chamberlain in den loop van Woensdag aan den Duce zond: „Ik heb heden een laatste beroep op rijkskanselier Hitier gedaan om zich te onthouden van geweld voor de oplossing van de Sudeten-Duitsche kwestie, die naar mijn vaste overtuiging kan worden opge lost door een korte beraadslaging, waar bij hij het verlangde gebied zal verkrijgen en waarbij tevens zoowel de Sudeten- Duitschers als de Tsjechen beschermd zul len worden gedurende de periode van overdracht. Ik heb hem aangeboden zelf terstond naar Berlijn te komen om de re geling te bespreken met Duitsche en Tsje chische vertegenwoordigers en als de kanselier het wenscht ook met verte genwoordigers van Italië en Frankrijk. Ik vertrouw, dat Uw Excellentie den Duitschen Rijkskanselier zal willen me dedeelen, dat u bereid bent u te doen vertegenwoordigen en dat u hem zult aan sporen op mijn voorstel in te gaan. Ik heb reeds gegarandeerd, dat de beloften der Tsjechische regeering uitgevoerd zullen worden en ik geloof, dat in den loop van de week algeheele overeenstemming zou kunnen worden bereikt". Naar aanleiding van deze boodschap liet de Duce den Britschen premier weten, dat hij het voorstel van Chamberlain bij den Führer zou ondersteunen. Duitsch pubhek diep onder den indruk. Het bericht van de conferentie te Mün chen heeft een diepen indruk gemaakt op de Duitsche openbare meening, die van deze bijeenkomst een ontspanning in den toestand verwacht. De bladen spreken van historische uren, die thans komen en betoo- gen, dat de Führer door zijn initiatief nog maals zijn vredeswil heeft getoond. Zij voe gen hieraan echter toe, dat men zich niet moet vergissen: de conferentie bedoelt be trekking te hebben op de verwezenlijking van een recht, dat den Duitschers toekomt. De „Völkischer Beobachter" schrijft: Het! betreft hier niet een conflict alleen tusschen regeeringen, maar de eer van het Duitsche volk staat op het spel. Wanneer de staats lieden der westelijke mogendheden te Mün chen zullen vergaderen met de twee leiders van het Duitsch-Italiaansche blok, weten wy, dat zij niet zullen twijfelen aan de vast beradenheid der Duitsche natie. Ht „Berliner Tageblatt" en andere Ber- lijnsche bladen verzekeren, dat Praag geen minuut behoeft te rekenen op de mogelijk heid, dat „de onhoudbare toestand na 1 Oc- tober kan blijven bestaan". Opluchting te Washington. De aankondiging van de conferentie te München heeft in alle Amerikaansche krin gen enorme opluchting teweeggebracht. In officieele kringen verheugt men zich er over, dat het tweede telegram van Roosevelt op zijn minst gesproken bijgedragen schijnt te hebben tot de verbeterde vooruitzichten. Aan de Amerikaansche regeering is her haaldelijk medegedeeld, dat een vier-mo- gendhedenaccoord tot waarborging van den Europeeschen vrede een sedert lang gekoes terde wensch van Chamberlain is. Steeds heeft men echter de moeilijkheid ingezien, dit te verwezenlijken zonder Rusland's posi tie als garant van de onafhankelijkheid van Tsjecho-Slowakije te isoleeren. De hoop op vrede is thans gebaseerd op de veronder stelling, dat Hitier nauwelijks tot besprekin gen bereid gevonden zou zijn, indien hij niet bereid was tot het doen van enkele con cessies. Uit het volledige verslag van Chamber- lains rede in het Lagerhuis blijkt, op welke wijze het voorstel om de conferentie te hou den is verwezenlijkt, Chamberlain richtte gisterochtend een boodschap tot Mussolini, waarin hij den Duce verzocht zijn invloed by Hitier aan te wenden opdat deze bij de regeling van het Tsjecho-Slowaaksche probleem van geweld zou afzien. In antwoord hierop werd den minis ter-president medegedeeld, dat Rome instructies had gezonden aan den Ita- liaanschen ambassadeur te Berlijn om onmiddellijk von Ribbentrop te bezoe ken en dezen mede te deelen, dat, hoe wel Italië zijn belofte om Duitschland te steunen ten volle zou nakomen, Musso lini, met het oog op het belang van het verzoek van de Britsche regeering hoop- Hitler Mussoii.ii Daladier Chamberlain te, dat Hitier zijn actie 24 uur zou wil len uitstellen, welke, naar Chamberlain was medegedeeld, gistermiddag om twee uur zou beginnen, teneinde den toestand nogmaals te b^-'-deeren en een weg te vinden vo t vredelie vende oplossing. Dit was, aldus Chamberlain, een nogal geruststellend bericht geweest en hij had daarop besloten een laatste beroep op Hitier zelf te doen, dat als volgt luidde: „Na lezing van uw brief ben ik cr zeker van, dat gij alle belangrijke kwesties zon der oorlog en zonder uitstel kunt regelen en indien gij het wenscht, kom ik terstond naar Berlijn om met de vertegenwoordigers van Tsjecho-Slowakije, Frankrijk en Italië de regeling te bespreken. Ik ben overtuigd, dat wij binnen een week tot overeenstemming kunnen komen. Ik kan niet gelooven, dat gij de verantwoor delijkheid op u wilt nemen om een wereld oorlog te ontketenen, welke een eind zou kunnen maken aan de beschaving, alleen wegens een uitstel van enkele dagen bij de regeling van dit reeds lang bestaande pro bleem". In zijn antwoord stemde Hitier er in toe de mobilisatie 24 uur uit te stellen. Na de voorlezing van zijn boodschap aan Hitier, verklaarde Chamberlain nog: Wat men in het verleden ook over Mus solini moge hebben gedacht, ik geloof dat iedereen zijn gebaar met vreugde zal be groeten. Hij is bereid met ons samen te wer ken, maar dit niet alleen. Ik heb nog wat meer te zeggen. Ik kan nu mededeelen, dat Hitier mij heeft uitgenoo:digd hem morgen ochtend te München te komen bezoeken. (Toejuichingen). Hij heeft ook Mussolini en Daladier uit- genoodigd". Briefwisseling openbaar gemaakt. Een gister door de Britsche regeering openbaar gemaakt Witboek bevat de cor respondentie inzake Tsjechoslowakije o.m. een brief van Runciman aan den minis ter-president, de aan Tsjechoslowakije voorgelegde Britsch-Fransche voorstellen, Chamberlains brieven en memorandum aan Hitier en andere documenten. In zijn eersten brief aa.> Hitier ver klaart Chamberlain, dat de uitvoering van Hitiers plan tot onmiddellijke bezet ting als een onnoodige tentoonspreiding van geweld veroordeeld zou worden. Chamberlain is ervan overtuigd, dat de Tsjechen het niet in overeenstemming zullen achten met den geest van de rege ling, tot het aannemen waarvan wij en de Franschen hen hebben aangeipoord, en welke zij ook aangenomen hebben. Het lijdt geen twijfel dat de Tsjechen geen an dere keus zouden hebben dan aan hun strijdkrachten order te geven, verzet te bieden. Hierop volgt het schrijven van Hitier aan Chamberlain, dat Hitier besluit met de woorden: „In elk geval is Duitsch land, indien het zooals thans het geval schijnt te zijn, zou zien, dat het niet mogelijk is dat de rechten der Duitschers in Tsjechoslowakije langs den weg der onderhandeling worden aanvaard, vast besloten, de andere mogelijkheden, die dan alleen nog overblijven, uit te putten." In een tweeden brief aan Hitier ver zoekt Chamberlain, hem een memoran dum te doen toekomen met de voorstel len van Hitier, benevens een landkaart, om deze aan Praag te kunnen doorzenden en de Tsjechoslowaaksche regeering om een spoedig antwoord te verzoeken, ter wijl van Hitier de verzekering gevraagd wordt, dat in dien tusschentijd door de Duitsche strijdkrachten niet tot actie zal worden overgegaan, hetgeen de verdere bemiddelingspogingen zou schaden. Het Witboek bevat ook dit memorandum, waarvan de inhoud onlangs van gezag hebbende zijde is bekend gemaakt en ver der nog andere documenten, waaronder brieven van Jan Masaryk, den Tsjechi- schen gezant te Londen. Zie vervolg pagina 2 van het 3e blad en Laatste Berichten pag. 4, 2e blad. Ingetreden ontspanning de oorzaak. 's-GRAVENHAGE, 29 September. Tot op hedenmiddag is het door den minister-president, dr. H. Coiijn, gisteravond in zyn radio-rede voof- waardelyk aangdcondigde tele gram ten behoeve van de voor-mobi? lisatie nog ni e t uitgezonden. Hieruit leiden w y af, dat de re- gecring in de gisteren als gevolg van de aangekondigde staatsliedenconfe rentie te München ingetreden ontspannning in Europa aanleiding heeft gevonden om de beslissing ter zake op te schorten, totdat zich net eenige meerdere duidelijkheid zal afteckenen hoe de internationale situ atie zich verder ontwikkelt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1