DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Overeenstemming te Hünchen Ontruiming van Sudeten-land begint 1 October. Overeenkomst tusschen Duitschland, Engeland, Frankrijk en Italië, Internationale bezetting en volksstemming in sommige provincies. DE BESPREKINGEN. aangegaan te München op 29 September 1939. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. No. 230 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Vrijdag 30 September 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang De besprekingen te München zijn gisteravond beëindigd en het resultaat is geweest, dat volledige overeenstemming bereikt werd. De genomen besluiten werden vastgelegd in eenige documenten. In het kort komt alles hierop neer: Duitschland zal vanaf morgen belangrijke deelen van Sudeten-Duitschland be zetten, terwijl in andere deelen een internationale bezetting komt, totdat de volksstemming heelt plaats gehad. Deze volksstemming moet uiterlijk 30 November gehouden zijn. De houding van Tsjecho- Slowakije. Het historische uur. Onderteekening van het accoord. De algemeene toestand. De Poolsche en Hongaarsche minderheden. De waarborging der nieuwe grenzen. De samenstelling der inter nationale commissie. ALKMAARSCHE COURANT. Sneller dan verwacht werd, hebben de staatslieden van Europa elkaar ge vonden: gistermorgen kwamen de hee- ren voor het eerst bij elkaar, gister avond konden ze afscheid nemen met de wetenschap, dat de vrede gered was. Thans kan de geheele wereld het Chamberlain nazeggen: „It is allright this time!" Wy hebben gisteren nog kunnen berich ten, dat de besprekingen begonnen waren en dat de staatslieden der vier groote Euro- peesche mogendheden vervolgens het noen maal gebruikt hadden. De eerste bijeenkomst was vooral gewijd aan kwesties van procedures en geen oogen- blik is het noodig geweest, dat de vier hoofdmannen zich afzonderden voor een aparte gedachtenwisseling. Dat was een gunstig teeken. Vóór het tweede onderhoud, dat om half vyf begon en tot half r.egen duurde, hadden Mussolini en Hitier eener- zijds en Chamberlain en Daladier anderzijds korte besprekingen gevoerd. Deze tweede vergadering was de belangrijkste: het ging er om, om den Duitschen eisch en 't Britsch- Fransche plan met elkaar in overeenstem ming te brengen, waarby nog rekening ge houden moest worden met Tsjecho-Slowa- kije zelf, opdat de te nemen besluiten voor Praag niet onaannemelijk zouden zijn. Toen ook hier een oplossing gevonden was, kwam de slotconferentie, waarby het protocol werd vastgelegd en onderteekend, zoodat toen het oorlogsgevaar definitief voorbij was. Wij zullen hier de resultaten der be sprekingen niet weergeven, doch slechts verwijzen naar het officieele protocol, dat vannacht door de vier staatslieden werd onderteekend. Daaruit kan men precies lezen, wat bereikt is en van wel ke gevolgen dat voor Tsjecho-Slowa- kije is. Waarmee wij ons echter hier wel bezig moeten houden is: hoe staat de Tsjechi sche regeering tegenover de gevonden oplossing? In officieele Tsjechische kringen te Praag werd vernomen, dat vóór de conferentie van München begon, de Tsjechische regeering erin had toegestemd die gebieden, welke voor meer dan 50 pCt. door Duitschers wor den bewoond, aan Duitschland af te staan. De Tsjechische regeering kan echter niet accoord gaan met een volksstemming, noch in de gebieden met een groote Tsjechische meerderheid, noch in de gebieden welke ge heel Tsjechisch zijn. Wel kan ze accoord gaan met controle door een internationale commissie. De Tsjecho-Slowaaksche regeering is be reid te onderhandelen over demobilisatie en het terugroepen van haar troepen, alsmede over herziening van haar verdragenstelsel, doch in het belang van haar eigen defensie en van de Tsjechische en de democratische Duitsche minderheid en ook van de joden in het gebied, kan zij niet tot ontruimmg en demobilisatie of het prijsgeven van haar versterkingswerken overgaan vóór de gren zen zijn afgebakend, garanties zijn ver strekt voor de uitwisseling der bevolking en een nieuw systeem van internationale waarborgen is ontworpen. Zij wil niets lie ver dan deze onderhandelingen verhaasten en wenscht in geen geval uitstel van de defi nitieve regeling, waartoe op advies van En geland en Frankrijk eens en voor altijd is besloten en waarvoor zoovele beroepen zijn gedaan door zoo vele staatshoofden. Op dit critieke oogenblik stelt de Tsje cho-Slowaaksche regeering de belangen van de beschaving en den wereldvrede vóór den nood van haar eigen volk, en is zij besloten tot het brengen van offers, die nooit in de historie met zooveel aandrang van een on overwonnen staat zijn verlangd. Zij is der halve gerechtigd te verlangen, dat ook de andere partij begrip voor den vrede in Europa en in de geheele wereld toont. Tot zoover de officieuze verklaring van Tsjecho-Slowakije. Deze werd gegeven, nog vóór de beslissing te München gevallen was. Waar de regeering te Praag echter blijk geeft van groote vredesgezindheid, mag verwacht worden, dat Praag ook het thans vastgestelde plan zal goedkeuren, zij het met een bloedig hart. Na een bespreking, welke in totaal meer dan acht uur geduurd heeft, heeft de Führer en rijkskanselier om 28 minuten na middernacht als eerste de overeenkomst der vier mogend heden in duplo, alsmede de daarbij behoorende volkerenkaart van Tsje cho-Slowakije, met aanduiding van de af te stane Sudeten-Duitsche gebie den, onderteekend. Hierop volgden de handteekeningen van den Britschen minister-president Chamberlain, van den leider der Italiaansche regeering, Mussolini en van den Franschen mi nister-president Daladier. Het mag nesiumlicht der fotografen zette deze gedenkwaardige oogenblikken vast, waarop de eerste staatslieden der vier grootste landen van Europa den eindstreep trokken onder de Tsjecho- Slowaaksche crisis. Bij de onderteekening, en reeds van te voren bij de laatste voorlezing van de overeenkomst, en van de vier aanvullende verklaringen, hadden alle rechtstreeks bij de besprekingen betrokken heeren zich in de werkkamer van den Führer vereenigd. In de groote behagelijke clubfauteuils zaten aan de ronde tafel in een halven cirkel rondom den grooten schoorsteen, onder het portret van den eersten Duit schen rijkskanselier, Otto van Bismarck, de vier regeeringsleiders met hun mede werkers. Men zag in dit gezelschap o.a.: den Italiaanschen minister van buiten- landsche zaken, graaf Ciano, den rijks minister van buitenlanddsche zaken, Von Ribbentrop, den secretaris-generaal van de quai d'Orsay, Léger, en sir Horace Wilson, alsmede de Berlijnsche ambassa deurs van Frankrijk Italië en Groot- Brittannië. Bij deze slotplechtigheid waren voorts van Duitsche zijde aanwezig: generaal velddmaarschalk Göring, de plaatsvervanger van den Führer Rudolf Hess, rijksminister Von Neurath, staats secretaris Freiherr Von Weiszacker, als mede andere heeren van het departement van buitenlandsche zaken en van de om geving van den Führer. Vóór de onderteekening van de over eenkomst werd het document voor de laat ste maal voorgelezen, en wel door den legatieraad, dr. Schmidt in het Duitsch en Engelsch en door den ambassadeur Fran- cois Poncet in het Fransch. Na eenige korte beraadslagingen over den inhoud der aanvullende verklaringen ging men tot de onderteekening over, en nadat ver volgens r.og alle verdere opengebleven afzonderlijke kwesties waren opgehelderd, werden ook de aanvullende documenten over het vraagstuk der Poolsche en Hon- gaarsche minderheden in Tsjecho-Slowa kije, over den waarborg van het overblij vende deel der Tsjechische republiek, en over de samenstelling van de in het ac coord vastgestelde internationale com missie, in dezelfde volgorde als de hoofd overeenkomst onderteekend. De vooraan staande buitenlandsche heeren zetten ver volgens nog op verzoek van den Führer hun handteekening in het gastenboek van den Führerbau. Nadat vervolgens tegen 1.30 uur alle formaliteiten waren vervuld, nam de Führer op hartelijke wijze en onder dank zegging afscheid van de buitenlandsche regeeringsleiders. Hij sprak hun tevens namens het Duitsche volk zijn dank uit voor hun moeite en voegde hieraan toe, dat hun eigen volkeren stellig even geluk kig erover zouden zijn als het Duitsche, dat thans deze crisis tot een goede oplos sing kon worden gebracht. De Führer drukte vervolgens Mussolini, Chamberlain en Daladier bijzonder hartelijk de hand. Neville Chamberlain verklaarde zijner zijds dat het voor hem persoonlijk een groot genoegen geweest was, naar Mün chen te zijn gekomen. Hij zeide er zeker van te zijn dat het Engelsche volk de ge voelens deelt, waarvan de Führer zoo juist gesproken had. Daarna nam de Führer nogmaals op bijzonder hartelijke wijze af scheid van de drie regeeringsleiders en de heeren die hen vergezelden. Duitschland, het Vereenigde Koninkrijk, Frankrijk en Italië zijn, rekening houdende met de overeenstemming, die ten aanzieh van den afstand van het Sudeten-Duitsche gebied reeds principieel werd bereikt, ten opzichte van de volgende voorwaarden en modaliteiten van dezen afstand en de daar toe te nemen maatregelen, tot overeenstem ming gekomen en verklaren zich door deze overeenkomst elk afzonderlijk verantwoor delijk voor de ter verzekering hiervan nood zakelijke stappen. 1. De ontruiming begint op den eer sten October. 2. Het Vereenigd Koninkrijk, Frank rijk en Italië komen overeen, dat de ontruiming van het gebied vóór 10 Oc tober voltrokken wordt en wel zonder vernieling van welke bestaande inrich tingen ook, en dat de Tsjecho-Slowaak sche regeering er de verantwoordelijk heid voor draagt, dat de ontruiming der aangeduide inrichtingen ten uitvoer wordt gelegd. 3. De modaliteiten der ontruiming worden in bijzonderheden vastgelegd door een internationale commissie, die samengesteld is uit vertegenwoordigers van Duitschland, het Vereenigd Konink rijk, Frankrijk, Italië en Tsjecho-Slowa kye. 4. De etappegewijze bezetting van het overwegend Duitsche gebied door Duit sche troepen begint op den eersten Oc tober. De vier op de bijgevoegde kaart aangegeven gebiedssectoren worden in de volgende volgorde door de Duitsche troepen bezet: de met 1. aangegeven gebiedssector op den eersten en tweeden October, de met 2. aangegeven gebiedssector op den tweeden en derden October, de met 3. aangegeven gebiedssector op den 3en, 4en en 5en October, de met 4. aangegeven gebiedssector op den 6en en 7en October. Het overblijvende gebied van overwegend Duitschen aard, zal zonder verwijl door de bovengenoemde internationale commissie bepaald en vóór den tienden October bezet worden. 5. De onder 3. genoemde internationale commissie zal de gebieden bepalen, waar in een volksstemming moet worden ge houden. Deze gebieden zullen vóór het einde der volksstemming door internatio nale troepen worden bezet. Dezelfde com missie zal de modaliteiten vastleggen, waaronder de volksstemming ten uitvoer moet worden gelegd, waarby de modali teiten van het Saarplebisciet als grond slag moeten worden beschouwd. De com missie zal eveneens den dag bepalen, waarop volksstemming plaats vindt: deze dag mag echter niet later dan einde No vember liggen. Alkmaar, 30 September. Een emotioneele dag en avond zijn voor bij. Plotseling is er een einde gekomen aan de spanning, waarin wij veertien dagen ge leefd hebben. Nog slechts twee dagen gele den werden Nederlandsche dienstplichtigen uit hun werkkring weggeroepen, om zoo- noodig onze landsgrenzen te verdedigen. En nu? Weg is het oorlogsgevaar! De vrede is gered. Er is reden tot juichen, want een oorlog zou een groot Europeesch bloedbad betee- kend hebben. En tocher zit iets in deze geschiede nis, dat ons tegen de borst stuit: daar is in München geconfereerd zonder de hoofd figuur, zonder den vertegenwoordiger van Tsjecho-Slowakye. Er is geconfereerd en er is een beslissing gevallen. Maar het land, dat slachtoffer wordt van deze beslissing, heeft geen enkele stem in het kapittel ge had. Dat is een tragische bijkomstigheid, die wij niet zonder meer mogen passeeren. Daarmee willen wij niet het recht der Su- deten-Duitschers, om by hun eigen land in gelijfd te worden, veroordeelen. Verre van dat! Maar het ware vóór alles beter ge weest, wanneer de oplossing van het Sude ten-Duitsche vraagstuk zonder wapen gerin kel gevonden ware. Thans heeft het er veel van weg, dat de democratie gebukt is voor het nationaal-socialisme, dat de democratie gezwicht is, om een oorlog te voorkomen. Dan zou de vrede toch duur betaald zijn! Maarhoe duur deze dan ook zij, alles is beter dan een oorlog. De beiaardier van den Waagtoren speel den vanmorgen de volksliederen van Enge land, Duitschland, Frankrijk en Italië, als wilde hij op deze wijze uiting geven van zijn blijdschap voor het behoud van den vrede. Wij zelf en velen met ons sta ken de vlag uit ten teeken, dat het oorlogs gevaar voorbij was. Het waren symptomen van opluchting, het waren bewijzen van vreugde, dat de vrede in Europa behouden was! n Wat valt er overigens te zeggen van de bereikte overeenkomst? Zoolang Praag nog niet geantwoord heeft, moeten wy afwach ten. En Praag zal de kwestie zeer goed be- studeeren, vóórdat het antwoordt. Want niet alleen de Sudeten-Duitsche kwestie is be handeld, ook de Poolsche en Hongaarsche minderheden zijn onder de loupe genomen. Wij moeten dus toch nog even voorzich tig blijven en niet te vroeg juichen. Daar zijn nog te veel duistere punten, nog te veel kwetsbare plekken, die tot voorzichtigheid dwingen. Allereerst dit: hoe zal de Tsjechi sche bevolking reageren op de besluiten van München en hoe zal ze reageeren, als straks de Duitsche troepen het land bezet ten? En hoe zal ze reageeren als Polen tege lijkertijd zijn troepen over de grens stuurt voor de bezetting van Tesjen? Want het schijnt, dat het plan der Poolsche regeering is, om tegelijk met de grensoverschrijding der Duitsche troepen een aanvang te maken met de militaire bezetting van dit deel van Tsjecho-Slowakye, waar een Poolsche meer derheid woont. De vrede mag dan gered zijn, alle gevaar is nog steeds niet geweken. Het is dan ook begrijpelijk, dat de groote buitenlandsche bladen buiten Duitschland en Italië nog eenige reserve bewaren. Zij zijn het er allen over eens, dat de opluch ting een feit is, maar dat heel veel nog zal afhangen van de houding der Tsjechische bevolking, aan wie thans duidelijk gemaakt moet worden, hoever de concessies gaan, waartoe Praag gedwongen is. Wanneer straks alles geregeld is en een nieuw Tsjecho-Slowakije zal zijn gevormd, dan zal wellicht Chamberlain de groote vredesvechter genoemd worden, maar in werkelijkheid zouden wij wellicht moeten zeggen, dat nóch Chamberlain, nóch een der andere staatslieden van München den vrede gered hebben, maar dat Tsjecho-Slowakije zelf een oorlog voorkomen heeft. Zij het dan, dat er zonder haar geconfe reerd is. Zij het dan, dat de Tsjechische be langen geheel op den achtergrond hebben gestaan. 6. De definitieve bepaling der gren zen zal geschieden door de internatio nale commissie. Deze commissie is ge rechtigd, den vier mogendheden Duitschland, het Vereenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië, in bepaalde uitzon deringsgevallen geringe afwijkingen van de streng ethnografische bepaling der zonder volksstemming over te dra gen zones aan te bevelen. 7. Er wordt een recht van optie voor het verhuizen naar de afgestane gebie den en voor het vertrekken uit deze ge bieden vastgelegd. De optie moet binnen zes maanden, te rekenen vanaf het tijd stip der afsluiting van deze overeen komst, uitgeoefend worden. Een Duitsch-Tsjecho-Slowaaksche commis sie zal de bijzonderheden der optie vastleggen, procedures ter vergemakke lijking van de uitwisseling der bevol king overwegen en principieele proble men ophelderen, welke voortvloeien uit deze uitwisseling. 8. De Tsjecho-Slowaaksche regeering zal binnen een termyn van vier weken, te rekenen vanaf den dag van afsluiting dezer overeenkomst, alle Sudeten-Duit- schers ontslaan uit hun militaire en po- litie-organisaties, voor zoover zij dit ontslag wenschen. Binnen denzelfden termijn zal de Tsjecho-Slowaaksche re geering Sudeten-Duitsche gevangenen ontslaan, die wegens politieke delicten vrijheidsstraffen ondergaan. München, 29 September 1938. Aanvullende verklaring. De regeeringshoofden der vier mo gendheden verklaren, dat het probleem der Poolsche en Hongaarsche minder heden in Tsjecho-Slowakije, voorzoover het niet binnen drie maanden door een overeenkomst tusschen de betrokken re geeringen geregeld wordt, het voorwerp vormen zal van een verdere bijeen komst der hier aanwezige regeerings hoofden der vier mogendheden. München, 29 September 1938. Bijvoegsel bij de overeenkomst. Z.M. regeering in het Vereenigd Ko ninkrijk Groot-Britannië en de Fransche regeering hebben zich aangesloten bij bovenstaande overeenkomst, met dien verstande, dat zij het aanbod handha ven, dat vervat is in paragraaf 6 van de Engelsch-Fransche voorstellen van 19 September, betreffende de internatio nale garantie der nieuwe grenzen van den Tsjecho-Slowaakschen staat tegen een niet uitgelokten aanval. Zoodra de kwestie van de Poolsche en Hongaarsche minderheden in Tsjecho-Slo wakije geregeld is, zullen Duitschland en Italië van hun kant Tsjecho-Slowakye een garantie geven. München, 29 September 1938. Aanvullende verklaring. De vier aanwezige regeeringshoofden zijn overeengekomen, dat de in de he den gesloten overeenkomst vastgestelde commissie bestaan zal uit den Duitschen onderstaatssecretaris van buitenlandsche zaken, de te Berlijn geaccrediteerde am bassadeurs van Engeland, Frankrijk en Italië, en een door de Tsjecho-Slowaak sche regeering te benoemen lid. München, 29 September 1938. Aanvullende verklaring. Alle kwesties, die voortvloeien uit de gebiedsoverdracht, worden gerekend te behooren tot de bevoegdheid van de internationale commissie. München, 29 September 1938. Zie verder pagina 1 derde blad en eventueele Laatste Berichten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1