DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Overeenstemming te Hünchen
Ontruiming van Sudeten-land
begint 1 October.
Overeenkomst tusschen Duitschland,
Engeland, Frankrijk en Italië,
Internationale bezetting en volksstemming
in sommige provincies.
DE BESPREKINGEN.
aangegaan te München op 29 September 1939.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
No. 230 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Vrijdag 30 September 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
De besprekingen te München zijn gisteravond beëindigd en
het resultaat is geweest, dat volledige overeenstemming
bereikt werd. De genomen besluiten werden vastgelegd in
eenige documenten.
In het kort komt alles hierop neer: Duitschland zal vanaf
morgen belangrijke deelen van Sudeten-Duitschland be
zetten, terwijl in andere deelen een internationale bezetting
komt, totdat de volksstemming heelt plaats gehad. Deze
volksstemming moet uiterlijk 30 November gehouden zijn.
De houding van Tsjecho-
Slowakije.
Het historische uur.
Onderteekening van het accoord.
De algemeene toestand.
De Poolsche en Hongaarsche
minderheden.
De waarborging der nieuwe
grenzen.
De samenstelling der inter
nationale commissie.
ALKMAARSCHE COURANT.
Sneller dan verwacht werd, hebben
de staatslieden van Europa elkaar ge
vonden: gistermorgen kwamen de hee-
ren voor het eerst bij elkaar, gister
avond konden ze afscheid nemen met
de wetenschap, dat de vrede gered was.
Thans kan de geheele wereld het
Chamberlain nazeggen: „It is allright
this time!"
Wy hebben gisteren nog kunnen berich
ten, dat de besprekingen begonnen waren
en dat de staatslieden der vier groote Euro-
peesche mogendheden vervolgens het noen
maal gebruikt hadden.
De eerste bijeenkomst was vooral gewijd
aan kwesties van procedures en geen oogen-
blik is het noodig geweest, dat de vier
hoofdmannen zich afzonderden voor een
aparte gedachtenwisseling. Dat was een
gunstig teeken. Vóór het tweede onderhoud,
dat om half vyf begon en tot half r.egen
duurde, hadden Mussolini en Hitier eener-
zijds en Chamberlain en Daladier anderzijds
korte besprekingen gevoerd. Deze tweede
vergadering was de belangrijkste: het ging
er om, om den Duitschen eisch en 't Britsch-
Fransche plan met elkaar in overeenstem
ming te brengen, waarby nog rekening ge
houden moest worden met Tsjecho-Slowa-
kije zelf, opdat de te nemen besluiten voor
Praag niet onaannemelijk zouden zijn.
Toen ook hier een oplossing gevonden
was, kwam de slotconferentie, waarby het
protocol werd vastgelegd en onderteekend,
zoodat toen het oorlogsgevaar definitief
voorbij was.
Wij zullen hier de resultaten der be
sprekingen niet weergeven, doch slechts
verwijzen naar het officieele protocol,
dat vannacht door de vier staatslieden
werd onderteekend. Daaruit kan men
precies lezen, wat bereikt is en van wel
ke gevolgen dat voor Tsjecho-Slowa-
kije is.
Waarmee wij ons echter hier wel bezig
moeten houden is: hoe staat de Tsjechi
sche regeering tegenover de gevonden
oplossing?
In officieele Tsjechische kringen te Praag
werd vernomen, dat vóór de conferentie van
München begon, de Tsjechische regeering
erin had toegestemd die gebieden, welke
voor meer dan 50 pCt. door Duitschers wor
den bewoond, aan Duitschland af te staan.
De Tsjechische regeering kan echter niet
accoord gaan met een volksstemming, noch
in de gebieden met een groote Tsjechische
meerderheid, noch in de gebieden welke ge
heel Tsjechisch zijn. Wel kan ze accoord
gaan met controle door een internationale
commissie.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering is be
reid te onderhandelen over demobilisatie en
het terugroepen van haar troepen, alsmede
over herziening van haar verdragenstelsel,
doch in het belang van haar eigen defensie
en van de Tsjechische en de democratische
Duitsche minderheid en ook van de joden
in het gebied, kan zij niet tot ontruimmg en
demobilisatie of het prijsgeven van haar
versterkingswerken overgaan vóór de gren
zen zijn afgebakend, garanties zijn ver
strekt voor de uitwisseling der bevolking
en een nieuw systeem van internationale
waarborgen is ontworpen. Zij wil niets lie
ver dan deze onderhandelingen verhaasten
en wenscht in geen geval uitstel van de defi
nitieve regeling, waartoe op advies van En
geland en Frankrijk eens en voor altijd is
besloten en waarvoor zoovele beroepen zijn
gedaan door zoo vele staatshoofden.
Op dit critieke oogenblik stelt de Tsje
cho-Slowaaksche regeering de belangen van
de beschaving en den wereldvrede vóór den
nood van haar eigen volk, en is zij besloten
tot het brengen van offers, die nooit in de
historie met zooveel aandrang van een on
overwonnen staat zijn verlangd. Zij is der
halve gerechtigd te verlangen, dat ook de
andere partij begrip voor den vrede in
Europa en in de geheele wereld toont.
Tot zoover de officieuze verklaring van
Tsjecho-Slowakije. Deze werd gegeven, nog
vóór de beslissing te München gevallen
was. Waar de regeering te Praag echter
blijk geeft van groote vredesgezindheid,
mag verwacht worden, dat Praag ook het
thans vastgestelde plan zal goedkeuren, zij
het met een bloedig hart.
Na een bespreking, welke in totaal
meer dan acht uur geduurd heeft,
heeft de Führer en rijkskanselier om
28 minuten na middernacht als eerste
de overeenkomst der vier mogend
heden in duplo, alsmede de daarbij
behoorende volkerenkaart van Tsje
cho-Slowakije, met aanduiding van de
af te stane Sudeten-Duitsche gebie
den, onderteekend. Hierop volgden
de handteekeningen van den Britschen
minister-president Chamberlain, van
den leider der Italiaansche regeering,
Mussolini en van den Franschen mi
nister-president Daladier. Het mag
nesiumlicht der fotografen zette deze
gedenkwaardige oogenblikken vast,
waarop de eerste staatslieden der vier
grootste landen van Europa den
eindstreep trokken onder de Tsjecho-
Slowaaksche crisis.
Bij de onderteekening, en reeds van te
voren bij de laatste voorlezing van de
overeenkomst, en van de vier aanvullende
verklaringen, hadden alle rechtstreeks bij
de besprekingen betrokken heeren zich in
de werkkamer van den Führer vereenigd.
In de groote behagelijke clubfauteuils
zaten aan de ronde tafel in een halven
cirkel rondom den grooten schoorsteen,
onder het portret van den eersten Duit
schen rijkskanselier, Otto van Bismarck,
de vier regeeringsleiders met hun mede
werkers. Men zag in dit gezelschap o.a.:
den Italiaanschen minister van buiten-
landsche zaken, graaf Ciano, den rijks
minister van buitenlanddsche zaken, Von
Ribbentrop, den secretaris-generaal van
de quai d'Orsay, Léger, en sir Horace
Wilson, alsmede de Berlijnsche ambassa
deurs van Frankrijk Italië en Groot-
Brittannië. Bij deze slotplechtigheid waren
voorts van Duitsche zijde aanwezig:
generaal velddmaarschalk Göring, de
plaatsvervanger van den Führer Rudolf
Hess, rijksminister Von Neurath, staats
secretaris Freiherr Von Weiszacker, als
mede andere heeren van het departement
van buitenlandsche zaken en van de om
geving van den Führer.
Vóór de onderteekening van de over
eenkomst werd het document voor de laat
ste maal voorgelezen, en wel door den
legatieraad, dr. Schmidt in het Duitsch en
Engelsch en door den ambassadeur Fran-
cois Poncet in het Fransch. Na eenige
korte beraadslagingen over den inhoud
der aanvullende verklaringen ging men
tot de onderteekening over, en nadat ver
volgens r.og alle verdere opengebleven
afzonderlijke kwesties waren opgehelderd,
werden ook de aanvullende documenten
over het vraagstuk der Poolsche en Hon-
gaarsche minderheden in Tsjecho-Slowa
kije, over den waarborg van het overblij
vende deel der Tsjechische republiek, en
over de samenstelling van de in het ac
coord vastgestelde internationale com
missie, in dezelfde volgorde als de hoofd
overeenkomst onderteekend. De vooraan
staande buitenlandsche heeren zetten ver
volgens nog op verzoek van den Führer
hun handteekening in het gastenboek van
den Führerbau.
Nadat vervolgens tegen 1.30 uur alle
formaliteiten waren vervuld, nam de
Führer op hartelijke wijze en onder dank
zegging afscheid van de buitenlandsche
regeeringsleiders. Hij sprak hun tevens
namens het Duitsche volk zijn dank uit
voor hun moeite en voegde hieraan toe,
dat hun eigen volkeren stellig even geluk
kig erover zouden zijn als het Duitsche,
dat thans deze crisis tot een goede oplos
sing kon worden gebracht. De Führer
drukte vervolgens Mussolini, Chamberlain
en Daladier bijzonder hartelijk de hand.
Neville Chamberlain verklaarde zijner
zijds dat het voor hem persoonlijk een
groot genoegen geweest was, naar Mün
chen te zijn gekomen. Hij zeide er zeker
van te zijn dat het Engelsche volk de ge
voelens deelt, waarvan de Führer zoo juist
gesproken had. Daarna nam de Führer
nogmaals op bijzonder hartelijke wijze af
scheid van de drie regeeringsleiders en de
heeren die hen vergezelden.
Duitschland, het Vereenigde Koninkrijk,
Frankrijk en Italië zijn, rekening houdende
met de overeenstemming, die ten aanzieh
van den afstand van het Sudeten-Duitsche
gebied reeds principieel werd bereikt, ten
opzichte van de volgende voorwaarden en
modaliteiten van dezen afstand en de daar
toe te nemen maatregelen, tot overeenstem
ming gekomen en verklaren zich door deze
overeenkomst elk afzonderlijk verantwoor
delijk voor de ter verzekering hiervan nood
zakelijke stappen.
1. De ontruiming begint op den eer
sten October.
2. Het Vereenigd Koninkrijk, Frank
rijk en Italië komen overeen, dat de
ontruiming van het gebied vóór 10 Oc
tober voltrokken wordt en wel zonder
vernieling van welke bestaande inrich
tingen ook, en dat de Tsjecho-Slowaak
sche regeering er de verantwoordelijk
heid voor draagt, dat de ontruiming der
aangeduide inrichtingen ten uitvoer
wordt gelegd.
3. De modaliteiten der ontruiming
worden in bijzonderheden vastgelegd
door een internationale commissie, die
samengesteld is uit vertegenwoordigers
van Duitschland, het Vereenigd Konink
rijk, Frankrijk, Italië en Tsjecho-Slowa
kye.
4. De etappegewijze bezetting van het
overwegend Duitsche gebied door Duit
sche troepen begint op den eersten Oc
tober. De vier op de bijgevoegde kaart
aangegeven gebiedssectoren worden in
de volgende volgorde door de Duitsche
troepen bezet:
de met 1. aangegeven gebiedssector op
den eersten en tweeden October,
de met 2. aangegeven gebiedssector op
den tweeden en derden October,
de met 3. aangegeven gebiedssector op
den 3en, 4en en 5en October,
de met 4. aangegeven gebiedssector op
den 6en en 7en October.
Het overblijvende gebied van overwegend
Duitschen aard, zal zonder verwijl door de
bovengenoemde internationale commissie
bepaald en vóór den tienden October bezet
worden.
5. De onder 3. genoemde internationale
commissie zal de gebieden bepalen, waar
in een volksstemming moet worden ge
houden. Deze gebieden zullen vóór het
einde der volksstemming door internatio
nale troepen worden bezet. Dezelfde com
missie zal de modaliteiten vastleggen,
waaronder de volksstemming ten uitvoer
moet worden gelegd, waarby de modali
teiten van het Saarplebisciet als grond
slag moeten worden beschouwd. De com
missie zal eveneens den dag bepalen,
waarop volksstemming plaats vindt: deze
dag mag echter niet later dan einde No
vember liggen.
Alkmaar, 30 September.
Een emotioneele dag en avond zijn voor
bij. Plotseling is er een einde gekomen aan
de spanning, waarin wij veertien dagen ge
leefd hebben. Nog slechts twee dagen gele
den werden Nederlandsche dienstplichtigen
uit hun werkkring weggeroepen, om zoo-
noodig onze landsgrenzen te verdedigen. En
nu? Weg is het oorlogsgevaar! De vrede is
gered.
Er is reden tot juichen, want een oorlog
zou een groot Europeesch bloedbad betee-
kend hebben.
En tocher zit iets in deze geschiede
nis, dat ons tegen de borst stuit: daar is in
München geconfereerd zonder de hoofd
figuur, zonder den vertegenwoordiger van
Tsjecho-Slowakye. Er is geconfereerd en er
is een beslissing gevallen. Maar het land,
dat slachtoffer wordt van deze beslissing,
heeft geen enkele stem in het kapittel ge
had.
Dat is een tragische bijkomstigheid, die
wij niet zonder meer mogen passeeren.
Daarmee willen wij niet het recht der Su-
deten-Duitschers, om by hun eigen land in
gelijfd te worden, veroordeelen. Verre van
dat! Maar het ware vóór alles beter ge
weest, wanneer de oplossing van het Sude
ten-Duitsche vraagstuk zonder wapen gerin
kel gevonden ware. Thans heeft het er veel
van weg, dat de democratie gebukt is voor
het nationaal-socialisme, dat de democratie
gezwicht is, om een oorlog te voorkomen.
Dan zou de vrede toch duur betaald zijn!
Maarhoe duur deze dan ook zij, alles
is beter dan een oorlog.
De beiaardier van den Waagtoren speel
den vanmorgen de volksliederen van Enge
land, Duitschland, Frankrijk en Italië, als
wilde hij op deze wijze uiting geven van
zijn blijdschap voor het behoud van den
vrede. Wij zelf en velen met ons sta
ken de vlag uit ten teeken, dat het oorlogs
gevaar voorbij was.
Het waren symptomen van opluchting,
het waren bewijzen van vreugde, dat de
vrede in Europa behouden was!
n
Wat valt er overigens te zeggen van de
bereikte overeenkomst? Zoolang Praag nog
niet geantwoord heeft, moeten wy afwach
ten. En Praag zal de kwestie zeer goed be-
studeeren, vóórdat het antwoordt. Want niet
alleen de Sudeten-Duitsche kwestie is be
handeld, ook de Poolsche en Hongaarsche
minderheden zijn onder de loupe genomen.
Wij moeten dus toch nog even voorzich
tig blijven en niet te vroeg juichen. Daar
zijn nog te veel duistere punten, nog te veel
kwetsbare plekken, die tot voorzichtigheid
dwingen. Allereerst dit: hoe zal de Tsjechi
sche bevolking reageren op de besluiten
van München en hoe zal ze reageeren, als
straks de Duitsche troepen het land bezet
ten? En hoe zal ze reageeren als Polen tege
lijkertijd zijn troepen over de grens stuurt
voor de bezetting van Tesjen? Want het
schijnt, dat het plan der Poolsche regeering
is, om tegelijk met de grensoverschrijding
der Duitsche troepen een aanvang te maken
met de militaire bezetting van dit deel van
Tsjecho-Slowakye, waar een Poolsche meer
derheid woont.
De vrede mag dan gered zijn, alle gevaar
is nog steeds niet geweken.
Het is dan ook begrijpelijk, dat de groote
buitenlandsche bladen buiten Duitschland
en Italië nog eenige reserve bewaren. Zij
zijn het er allen over eens, dat de opluch
ting een feit is, maar dat heel veel nog zal
afhangen van de houding der Tsjechische
bevolking, aan wie thans duidelijk gemaakt
moet worden, hoever de concessies gaan,
waartoe Praag gedwongen is.
Wanneer straks alles geregeld is en een
nieuw Tsjecho-Slowakije zal zijn gevormd,
dan zal wellicht Chamberlain de groote
vredesvechter genoemd worden, maar in
werkelijkheid zouden wij wellicht moeten
zeggen, dat nóch Chamberlain, nóch een der
andere staatslieden van München den vrede
gered hebben, maar dat Tsjecho-Slowakije
zelf een oorlog voorkomen heeft.
Zij het dan, dat er zonder haar geconfe
reerd is. Zij het dan, dat de Tsjechische be
langen geheel op den achtergrond hebben
gestaan.
6. De definitieve bepaling der gren
zen zal geschieden door de internatio
nale commissie. Deze commissie is ge
rechtigd, den vier mogendheden
Duitschland, het Vereenigd Koninkrijk,
Frankrijk en Italië, in bepaalde uitzon
deringsgevallen geringe afwijkingen
van de streng ethnografische bepaling
der zonder volksstemming over te dra
gen zones aan te bevelen.
7. Er wordt een recht van optie voor
het verhuizen naar de afgestane gebie
den en voor het vertrekken uit deze ge
bieden vastgelegd. De optie moet binnen
zes maanden, te rekenen vanaf het tijd
stip der afsluiting van deze overeen
komst, uitgeoefend worden. Een
Duitsch-Tsjecho-Slowaaksche commis
sie zal de bijzonderheden der optie
vastleggen, procedures ter vergemakke
lijking van de uitwisseling der bevol
king overwegen en principieele proble
men ophelderen, welke voortvloeien uit
deze uitwisseling.
8. De Tsjecho-Slowaaksche regeering
zal binnen een termyn van vier weken,
te rekenen vanaf den dag van afsluiting
dezer overeenkomst, alle Sudeten-Duit-
schers ontslaan uit hun militaire en po-
litie-organisaties, voor zoover zij dit
ontslag wenschen. Binnen denzelfden
termijn zal de Tsjecho-Slowaaksche re
geering Sudeten-Duitsche gevangenen
ontslaan, die wegens politieke delicten
vrijheidsstraffen ondergaan.
München, 29 September 1938.
Aanvullende verklaring.
De regeeringshoofden der vier mo
gendheden verklaren, dat het probleem
der Poolsche en Hongaarsche minder
heden in Tsjecho-Slowakije, voorzoover
het niet binnen drie maanden door een
overeenkomst tusschen de betrokken re
geeringen geregeld wordt, het voorwerp
vormen zal van een verdere bijeen
komst der hier aanwezige regeerings
hoofden der vier mogendheden.
München, 29 September 1938.
Bijvoegsel bij de overeenkomst.
Z.M. regeering in het Vereenigd Ko
ninkrijk Groot-Britannië en de Fransche
regeering hebben zich aangesloten bij
bovenstaande overeenkomst, met dien
verstande, dat zij het aanbod handha
ven, dat vervat is in paragraaf 6 van de
Engelsch-Fransche voorstellen van 19
September, betreffende de internatio
nale garantie der nieuwe grenzen van
den Tsjecho-Slowaakschen staat tegen
een niet uitgelokten aanval.
Zoodra de kwestie van de Poolsche en
Hongaarsche minderheden in Tsjecho-Slo
wakije geregeld is, zullen Duitschland en
Italië van hun kant Tsjecho-Slowakye een
garantie geven.
München, 29 September 1938.
Aanvullende verklaring.
De vier aanwezige regeeringshoofden
zijn overeengekomen, dat de in de he
den gesloten overeenkomst vastgestelde
commissie bestaan zal uit den Duitschen
onderstaatssecretaris van buitenlandsche
zaken, de te Berlijn geaccrediteerde am
bassadeurs van Engeland, Frankrijk en
Italië, en een door de Tsjecho-Slowaak
sche regeering te benoemen lid.
München, 29 September 1938.
Aanvullende verklaring.
Alle kwesties, die voortvloeien uit de
gebiedsoverdracht, worden gerekend te
behooren tot de bevoegdheid van de
internationale commissie.
München, 29 September 1938.
Zie verder pagina 1 derde blad
en eventueele Laatste Berichten.