dagblad voor alkmaar en omstreken.
PRAAG BERUST IN DE BESLISSING.
T5JECHD-SLDWAKUE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330
No. 231 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 1 October 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Neerslachtige stemming in de hoofdstad.
Radio-rede van Syrovy.
Ministers keerden terug.
Chamberlain enthousiast
ontvangen.
De algemeene toestand.
Daladier teruggekeerd.
Mussolini's terugkeer
De Poolsche nota aan
Praag.
COURANT.
De eerste minister van Tsjecho-Slo-
wakije, generaal Syrovy, heeft gister
avond een radiorede gehouden voor de
geheele bevolking van Tsjecho-Slowa
kije en daarin medegedeeld, waarom de
regeering moest bukken voor de beslui
ten van München.
Generaal Syrovy zeide o.a., dat hij een
man is, die gehoorzaamt aan de discipline
en streeft naar de vrijwillige eendracht, uit
welke twee een sterk leger is opgebouwd.
Mijn vrienden hebben hun leven geofferd
voor het land. Als soldaat en minister-presi
dent moest ik er evenwel op bedacht zijn
het leven van u allen te redden. Als leger
leider was ik er mij van bewust, dat wy
6tonden tegenover een macht, welke grooter
was dan de onze en ik moest dienovereen
komstig handelen. Het was onze plicht het
land te redden. Onze vaderen, die dit testa
ment hebben nagelaten, hebben een harder
lot gehad.
De minister-president verklaarde verder,
dat hij alles had afgewogen en tot de over
tuiging was gekomen, dat de gekozen weg
de eenig juiste is. De vertegenwoordigers
van de vier mogendheden, welke te Mün
chen bijeen waren, verzochten nieuwe gren
zen te aanvaarden. Spr. stond voor een al
ternatief: of wel een wanhopige verdediging
met opoffering van een geheel geslacht,
waaronder de vrouwen en kinderen, óf wel
het aannemen van voorwaarden, welke eenig
zijn in de geschiedenis.
Tsjecho-Slowakije werd aan zijn lot over
gelaten. Het is alleen gebleven, alle buren
waren gewapend en de toestand was gelijk
aan die van een belegerd kasteel, omringd
door een overweldigende meerderheid. On
der deze omstandigheden was een ander be
sluit niet mogelijk.
De regeering der Tsjecho-Slowaak-
sche republiek protesteert tegen deze
beslissing, welke op unilaterale wijze
werd genomen en zonder dat zij deel
nam aan de besprekingen.
Syrovy dankte vervolgens het leger, dat
door zijn paraatheid het leven van het
volk heeft gered. Het is niet onteerend den
raad van vrienden te aanvaarden en te bui
gen voor een overweldigend sterke macht.
Spr. deed vervolgens een beroep op het ge
heele land om kalm en eensgezind te blij
ven.
Het leger, zoo ging hij voort, zal onzen
staat blijven verdedigen. Deze staat zal ge
zond zijn. Met hulp van u allen zullen we
dit bereiken, wij rekenen op u, hebt gij ver
trouwen in ons.
Na deze rede van den minister-president
sprak generaal Krejci, de opperbevelhebber
van het leger.
Een ontelbare menigte luisterde in de
straten naar beide toespraken.
Vervolgens werden vaderlandslievende
betoogingen georganiseerd.
Opgewondenheid.
Volgens Reuter heerscht er onder de be
volking te Praag vrij sterke opgewonden
heid naar aanleiding van de beslissing van
München. Evenals eenige dagen geleden
verzamelen zich menschenmenigten in de
hoofdstraten der stad en voor de dagblad-
bureaux.
De autoriteiten zijn den toestand evenwel
Volkomen meester.
Naar het D.N.B. meldt, zijn alle schouw-
burgvoorstellingen en concerten afgelast; de
café's zijn gesloten. Aam de andere steden
is in overweging gegeven dezelfde maatre
gelen te nemen.
De Tsjechische zender heeft bekend ge
maakt, dat uit rouw over de besluiten van
München het program niet wordt voortge
zet, doch dat de zenderdienst beperkt wordt
tot nieuwsuitzending en eventueele mede-
deelingen.
Gistermiddag precies te 6 uur is het
vliegtuig van Chamberlain te Heston
geland. Er was een onafzienbare menig-
te, die niet alleen de randen van het
vliegveld, maar den geheelen weg naar
Whitehall bezette en die den premier
een ovatie heeft gebracht die hem zijn
heele leven zal heugen. Vele huizen
hadden de vlag uitgestoken en op het
terrein waren groote bloemstukken ge
zonden, die later hun weg naar Dow-
ningstreet gevonden hebben.
De Lord Kamerheer, die een persoonlij
ken brief van den koning had meegebracht,
was de eerste die Chamberlain tegemoet
trad toen deze uit het vliegtuig stapte. Lord
Halifax en Hore Belisha volgden en daarop
kwamen de Fransche gezant Corbin en
Kordt de attaché van het Duitsche gezant
schap en de Italiaansche ambassadeur Gran-
di den minister de hand drukken. Het ge
juich dat uit de menigte opsteeg was on
beschrijfelijk en het hield volle vijf minuten
aan in welken tijd de minister van de lan
dingsplaats naar zijn auto wandelde, waar
tevens een microfoon was opgesteld. Of
schoon de politie voor een dubbele afzetting
had gezorgd werd deze op vele plaatsen
doorbroken en toen Chamberlain tot de mi
crofoon doorgedrongen was, stonden er men-
schen op de treeplank van zijn eigen auto
en de politie liet het maar toe.
Chamberlain's dank.
Toen sprak de minister: „Ik heb op dit
cogenblik slechts twee dingen te zeggen.
Mijn vrouw en ik hebben de laatste dagen
honderden brieven gekregen, brieven van
aanmoediging, van goedkeuring en van
dankbaarheid en ik kan u niet zeggen welk
een steun die bewijzen van medeleven van
het publiek voor my zijn geweest. In de
eerste plaats dus myn dank aan het Britsche
volk, voor hetgeen het gedaan heeft om
myn taak te verlichten.
Het tweede wat ik zeggen wil is, dat
de overeenstemming nopens Tsjecho-
Slowakije naar mijn meening slechts
het voorspel is van een ,veel breedere
overeenkomst door welke geheel Europa
den weg naar den vrede zal vinden.
Chamberlain las toen de gemeenschap
pelijke verklaring van hem en Hitier
voor, welke wij reeds in het avondblad
gepubliceerd hebben en begon zich toen
een weg te banen naar den wachtenden
auto.
De premier moest vele handen drukken
voor men hem veroorloofde in te stappen
en zelfs toen hij gezeten was, sprongen nog
jongelui op de treeplank en staken hun
hand uit. Onderwijl klonken van alie kan
ten kreten „Good Old Chamberlain, Well
done, Neville en „Leve de vredesstichter van
Europa". „God zegene u".
Op het balcon met den koning.
De tocht ging langs een even enthousiaste
menigte direct naar het Buckingham-paleis,
waar de leden van de koninklijke huishou
ding plotseling zoo geestdriftig werden, dat
zij hard naar buiten holden, toen de auto
door het hek reed, om den minister luid
keels toe te juichen, toen hij de trap naar
de eerste verdieping besteeg. Mevr. Cham
berlain was de eerste die haar echtgenoot
binnen het paleis begroet heeft en de ko
ning kwam daarop met uitgestoken hand
op zijn eersten dienaar toe en nam hem,
gevolgd door de koningin, mevr. Chamber
lain, Lord Halifax en den Lord Kamerheer
mee naar het balcon. Een gehuil als van een
orkaan steeg van beneden op.
ALKMAAR, 1 October.
Welke zijn de motieven geweest, die er
toe geleid hebben, dat de Europeesche
oorlog niet uitgebarsten is? Het is een
interessante vraag, die wij in de laatste
weken wel eens terloops hebben aange
haald, maar die toch nooit onze volle
aandacht heeft kunnen hebben, omdat de
gebeurtenissen zelf ons te veel in beslag
namen.
Het is de N. R. C., die een beschouwing
geeft over bovengenoemde vraag en daar
uit blijkt, hoe de Europeesche politiek in
nauw verband staat met die welke op het
oogenblik in Oost-Azië gevolgd wordt.
Het toeval wilde n.1., dat op denzelfden
dag, dat te München de Europeesche vrede
gered werd, gebeurter issen in een ander
land hebben plaats gevonden, welke een
schel licht werpen op de motieven, waar
door Chamberlain zich bij zijn bemidde
lingspogingen heeft laten leiden. Wij be
doelen het aftreden van Oegaki, den
Japanschen minister van buitenlandsche
zaken, alsmede van de kort geleden be
noemde diplomatieke adviseurs Sato en
Arita en den onderminister van buiten
landsche zaken Matsoemoto. Hun heengaan
beteekent, dat alle elementen, die voor
standers waren var^ een gematigde buiten
landsche politiek, zijn verwijderd.
Oost en West zijp tegenwoordig nauw
verbonden. Niet slechts formeel, door het
anti-kominternpact; dat Japan met Duitsch
land en Italië verbindt, maar meer nog
door de verkleining van de potentiëele
machtsverschillen. De tijd is voorbij, dat
oorlogen in het Westen vrijwel onopge
merkt aan het Oosten voorbij gingen. Het
Oosten wacht niet meer af; het is bereid
en bij machte zijn lot in eigen handen te
nemen.
Dit te beseffen en geleid door deze ge
dachte ook in de moeilijkste uren nog te
trachten een oplossing voor het Europee
sche probleem te vinden, is de groote ver
dienste van Chamberlain geweest, een
verdienste, welke niet hoog genoeg kan
worden aangeslagen. Chamberlain droeg
niet slechts in belangrijke mate bij tot
het behoud van den Europeeschen vrede,
hij redde door zijn vastberadenheid in de
eerste plaats Europa's positie in deze
wereld. Velen hebben hem in de laatste
dagen toegevendheid en zwakheid verwe
ten. Ondanks den ernst van het feit, moet
zijn voldoening des te grooter zijn, dat op
den dag, waarop een regeling tot stand
kwam, het waarom van de noodzakelijk
heid om. den vrede in Europa te bewaren
ook voor iedereen duidelijk is geworden.
Het diepe meeningsverschil tusschen de
weermacht, daarbij zoowel het leger als
de marine, en het ministerie van buiten
landsche zaken in Japan was den Engel-
schen premier niet onbekend gebleven.
Zijn adviseurs te Tokio hadden hem ge
waarschuwd, dat de stemming in de krin
gen der Japansche weermacht aldus was,
dat van de gelegenheid van een Europee
schen oorlog gebruik gemaakt moest wor
den om Japan's positie in het Verre Oosten
te verbeteren. Camberlain wist, dat de
Japansche vloot gereed gemaakt werd,
hij wist, dat Hongkong niet te houden zou
daarmede van Europa in de wereld te
nog een gebied, zooals het in het protocol
worden betaald Die taak heeft Chamber
lain volbracht. In d«~ moeilijkste uren
heeft hy blyk gegeven zonder hartstocht,
koel en zakelijk de situatie te behandelen
en zijn werk is met succes bekroond.
De te München bereikte overeenstem
ming is mogelijk geworden, doordat aan
alle kanten concessies zijn gedaan. Musso-
lini heeft klaarblijkelijk Hitier kunnen
overtuigen van den goeden wil en de
goede trouw der Engelschen en Fran-
schen. Hitier is nu althans bereid geweest
een regeling te aanvaarden, welke het
weliswaar mogelijk maakt, dat van heden
af Duitsche troepen Tsjechoslowakije bin
nen rukken, maar het gebied, dat zy in de
eerste week van October zullen bezetten,
is slechts een betrekkelijk klein gedeelte
van wat de Duitsche rijkskanselier in zy'n
Godesberger memorandum heeft geëischt.
De bezetting hiervan zal etappengewyze
geschieden en daarop zal vóór 10 October
nog een gebied zooals het in het protocol
heet „van overwegend Duitschen aard",
waarvan de grenzen door een internatio
nale commissie afgebakend zullen worden,
bezet mogen worden. Maar dit alles is
toch nog heel wat anders dan de onmid
dellijke bezetting, welke in het memoran
dum werd geëischt. De internationale
commissie zal ook de gebieden bepalen,
waar een volksstemming zal worden ge-
bouden. Hoewel men dus mag aannemen,
zijn en dat niet alleen Engelsch gebied be- dat het gebied, dat Uiteindelijk aan
dreigd werd. Engeland bezit op dit oogen
blik nog niet de middelen in twee wereld-
deelen den zee-oorlog te voeren. En zoo
stond het voor de moeilijke taak om te
trachten de positie van Engeland en
Duitschland zal worden toegewezen, niet
veel kleiner zal zyn, dan hetgeen in .Godes-
berg werd gevraagd, is ten aanzien van de
te volgen procedure een alleszins bevredi
gende regeling getroffen.
De koning, dr koningin en Chamber
lain stonden enkele oogenblikken naast
elkaar op de eerste ry en toen had ko
ning George het gelukkige denkbeeld
zich terug te trekken en Chamberlain
met een hoofsCh gebaar aan te moedi
gen de betuigingen van hulde voor zijn
persoon in ontvangst te nemen. De mi
nister scheen iets als een afwijzend ge
baar te willen maken, omdat hij dan al
leen voor den koning en de koningin
zou komen te staan, maar de koning
noodigde hem nogmaals uit zich naar
den rand der balustrade te begeven en
nu gehoorzaamde de minister en hij
dankte naar alle zijden voor de hem ge
brachte hulde. De koning en de konin
gin, die zoo juist nog in die hulde ge
deeld hadden, vereenigden zich r.u met
het volk beneden en klapten mee in de
handen.
Het moet voor Chamberlain een onverge
telijk oogenblik zijn geweest. De ovaties be
neden hielden natuurlijk niet op, maar ten
slotte begaf het gezelschap zich naar bin
nen en Chamberlain heeft nog een goed uur
op het paleis vertoefd, voor hij met zijn
Gisteravond te tien minuten voor vijf
is de Fransche minister-president Dala
dier op het vliegveld Le Bourget ge
daald. Een groote menigte was aanwe
zig om hem toe te juichen en de men-
schen braken door de afzetting heen en
omringden de auto, waarin de minister
president naar Parijs terugkeerde.
Voortdurend hoorde men kreten: „Leve
den vrede", „Leve Frankrijk", „Leve
Daladier", „Leve Chamberlain" en werd
de „Marseillaise" gezongen.
Te Parijs zag men hetzelfde tooneel. Een
groote menigte wachtte op den aankomst
van dén minister-president en zoodra hij
verscheen barstte men in toejuichingen uit
en zwaaide men met vlaggen en hoeden. De
auto kon slechts zeer langzaam voorwaarts
gaan.
Zoodra Daladier op Le Bourget uit het
vliegtuig steeg verklaarde hij: „Ik kom te
rug uit Duitschland. De onderhandelingen
zijn zeer zeker moeilijk geweest, doch ik
heilig overtuigd, dat de gesloten overeen
komst noodzakelijk was voor het handhaven
van den vrede in Europa. Ook ben ik over
tuigd, dat dank zij de wederkeerige conces
sies en dank zy den geest van samenwer-
echtgenoote naar zijn ambtswoning is ver- king, welke de vier groote mogendheden be^
trokken, waar na nauwelijks een uur rustzielde, de vrede is gered. Op het vliegveld
een kabinetsraad gehouden werd. werden den minister-president bloemen aan
geboden.
Te half zes is de ministerraad onder voor
zitterschap van president Albert Lebrun bij
eengekomen.
Mussolini werd gister bij zijn terugkeer
uit Duitschland nog hartelijker verwelkomd
dan precies een jaar geleden, toen hy terug
keerde van zyn vorige bezoek aan Hitier.
Op alle stations waar zijn trein langs kwam,
stond een groote menigte te juichen. Te
Florence werd Mussolini door koning Vic-
tor Emanuel gefeliciteerd met zijn succes.
Te Rome stonden alle Italiaansche ministers,
de leiders van de fascistische party en veel
vertegenwoordigers van het corps diploma-
tique op het perron en een dichte menigte
stond op straat opgesteld en juichte zich
schor. Mussolini reed in een open auto naar
het Palazzo Venetia en verscheen op het bal
kon, om de toejuichingen van de massa op
het plein aan te hooren. Hij werd telkens
teruggeroepen.
Wie meenen mocht, dat de rust in Mid-
den-Euopa thans teruggekeerd is, heeft
het mis, er is niet alleen een Sudeten-
Duitsche kwestie, er is daarnaast een
Poolsche en een Hongaarsche kwestie. Van
de laatste hoort men nog heel weinig, van
de Poolsche daarentegen zooveel te meer.
De Poolsche regeering heeft de volgende
officieele verklaring gepubliceerd:
spoorwegen
gebergten
5) (3860)
grens van de 50%
en meer rr~i
(DUITSCHE BEVOLKING
Vannacht om 1 uur is de ontruiming der Tsjechische grens begonnen en zyn de Sudeten-Duitsche voorposten met hun opmarsch begonnen. En over ruim een
week zal het grootste deel van Sudeten-Duitschland by het Duitsche ryk zyn ingelyfd. Het kaartje, dat wy hierboven afdrukken, geeft het gebied, dat ontruimd
zal worden, weer. Op de kaart is tevens aangegeven de grens, welke in het te München gesloten pact werd vastgesteld.
