DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Frankrijk keurt de politiek van Daladier goed Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, iranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330. No. 234 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Overweldigende meerderheid voor de regeering. Het wetsontwerp tot het verleenen van volmachten aan de regeering goedgekeurd met 331 tegen 78 stemmen. De communisten zijn ontstemd. Woensdag 5 October 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang De algemeene toestand. ALKMAARSCHE COURANT. Daladier heeft in de Fransche Kamer een gemakkelijke overwinning behaald. Slechts spaarzaam werd er critiek op zijn beleid uitgeoefend. Met niet minder dan 535 tegen 75 stemmen heeft de Ka mer de buitenlandsche politiek van het kabinet-Daladier goedgekeurd en slechts 3 leden hebben zich van stem ming onthouden. De communistische fractie met 73 leden behoorde onder de tegenstem mers en slechts enkele socialisten heb ben de regeering hun steun onthouden. De regeering had de vertrouwens kwestie gesteld bij het verzoek de inge diende interpellatie tot een tateren datum te verschuiven. Het wetsontwerp tot het verleenen van volmachten aan de regeering werd met overgroote meerderheid aangeno men. Gistermiddag heeft minister-president Da ladier in de Kamer en Chautemps in den Senaat, de volgende verklaring van de re geering voorgelezen: „In de afgeloopen weken heeft de wereld zich met angst af kunnen vra gen of zij niet in een oorlog gewikkeld zou wonden. Op het oogenblik komen wij u rekenschap afleggen van onze werkzaamheid en wij kunnen u zeggen, dat wy den vrede hebben gered". De minister-president zette in zijn ver klaring vervolgens uiteen, dat het Sudeten- Duitsche probleem reeds bestond, toen de huidige Fransche regeering aan het bewind kwam. De regeering was bezield door twee gevoelens, zich niet te mengen in een mili taire actie en haar woord niet te breken. Einde April stelde de Fransche regeering niet voldoening vast, dat de Britsche regee ring op een gelijk standpunt stond. Daar door kon bij de crisis van 21 Mei onmiddel lijk gemeenschappelijk worden gehandeld. Na 'n wapensilstand laaiden de harstoch ten in het Sudeten-gebied wederom op, het geen leidde tot de gebeurtenissen in Sep tember. Daladier heeft toen de Tsjechische regeering aangeraden om de Sudeten snel belangrijke en rechtvaardige concessies te doen binnen het kader van den Staat. De Britsche regeering trad op gelijke wijze op en de zending van lord Runciman naar Praag deed hoop ontstaan door het onmid dellijk contact tusschen de regeering van Praag en de leiders van de Sudeten-Duit- schers. De voorstellen van de Tsjechische regee ring gingen steeds verder en de eigchen van de Sudeten werden steeds belangrijker. De eischen van Duitschland bleken duide lijk op het congres te Neurenberg, zij wa ren gegrondvest op het zelfbestemmings- recht der volken. Daladier verklaarde ver volgens, dat hij er niet aan heeft gedacht het land over te geven aan het blinde nood lot. Daladier nam het initiatief tot persoonlijk contact. In den nacht van 13 op 14 September heeft hij zich in contact gesteld met Cham- berlain en gewezen op het nut van persoon lijk contact tusschen de leidende personen. Chamberlain was het hiermee eens en hy begaf zich naar Berchtesgaden. Chamberlain heeft hierdoor groote verdiensten verzameld door het handhaven van den vrede. Dat de vrede tenslotte gered is, is te danken aan het feit, dat men niet zijn toevlucht heeft genomen tot de geheime diplomatie, doch onder het oog der vol ken besprekingen heeft gevoerd. Men stond voor een alternatief: ofwel neen te zeggen tot de Sudeten en te komen tot een gewapend conflict, dat zou hebben geleid tot de vernietiging van Tsjecho-Slo- wakije, ofwel men moest zoeken naar een compromis. Men heeft den vrede gekozen, dé Tsjechische regeering heeft het I ransch- Britsche plan heldhaftig aangenomen. Te Godesberg heeft Hitier evenwel nieu we eischen geformuleerd, hierdoor dreigde een verbreking van de onderhandelingen. Daladier zette vervolgens den toestand uit een, zooals deze was bij het vertrek van Chamberlain uit Godesberg. In deze dagen van spanning waren in Frankrijk twee stroomingen merkbaar. De eene zette alle hoop op onderhandelingen, de ander^. verwachtte meer van onbuigbare Daladier kracht. De minister-president zag evenwel, dat het heil lag in een samenvoegen van deze beide stroomingen. Het Fransche volk wilde een aanval van Duitschland voorko men, waardoor Frankrijk, overeenkomstig tie verdragen, in had moeten grijpen. Ten einde niet onvoorbereid te zijn- is op 24 September besloten tot een reeks voorzorgs maatregelen. Tegelijkertijd is de regeering wederom in contact getreden met de regee ring te Londen. Beide landen verlangden vrede en verzetten zich tegen een aanval. Op 26 September verscheen in de Engelsche avondbladen een officieele mededeeling, dat indien Duitschland Tsjecho-Slowakije zou aanvallen, Frankrijk het te hulp zou komen en dat Engeland en Rusland zeker aan de zijde van Frankrijk zouden staan. Terwijl president Roosevelt een oproep pu bliceerde, richtte Chamberlain zich opnieuw tot Hitier. Het antwoord liet weinig plaats en tijd voor een regeling. Mussolini wordt ingeschakeld. Op 28 September werd de conferentie te Miinchen gehouden. In den nacht van 27 op 28 September kreeg de Fransche ambassa deur te Berlijn opdracht zich persoonlijk tot Hitier te wenden en de ambassadeur te Londen kreeg opdracht lord Halifax te vra gen door middel van den Britschen ainbassa- deur te Rome den Duce te verzoeken het denkbeeld van een bijeenkomst te steunen. Het gevolg hiervan was een uitstel van 24 uur van de Duitsche mobilisatie en de uit- noodiging tot de bijeenkomst te München. De Fransche minister-president heeft deze uitnoodiging aangenomen. Er was geen sprake van een formule of van voorstellen, doch er was sprake van het redden van den vrede. Daladier heeft geen spijt van zijn handelwijze. Liever zou hij gezien hebben, dat alle betrokken mogendheden aanwezig waren geweest, doch er was geen tijc'. voor uitstel. De uitslag van de besprekingen te München is bekend. Uit de ontvangst, wel ke de vier staatslieden in hun respectieve hoofdsteden is bereid, blijkt wel, dat de vol ken den vrede wenschten. De overeenkomst van München was ook een groote winst op het memorandum van Godesberg. Tsjecho- Solwakije heeft internationale garanties ge kregen. Frankrijk en Engeland hebben de nieuwe grenzen gegarandeerd tegen een niet-uitgelokten aanval, Duitschland en Ita lië zullen garandeeren zoodra het vraag stuk der Poolsche en Hongaarsche minder- hden geregeld zal zijn. Verder is een inter nationale commissie ingesteld tot regeling van de verschillende vraagstukken. Indien de Fransche en Britsche legereenheden mor gen geroepen zullen worden om in de ge bieden, waar een volksstemming zal worden gehouden de orde te handhaven, dan zullen zij dit doen in het bewustzijn, dat zij deze gebieden en de geheele wereld een oorlog hebben bespaard. De overeenkomst van München zal het gebied van Tsjecho-Slowa kije verkleinen, doch de republiek zal vrij blijven leven. Minister-president Daladier verklaarde verder, dat de leiders van Tsjecho-Slowakije zijn groote bewondering hebben. Daladier wees er vervolgens op, dat men erin geslaagd is den vrede te redden door het toonen de rechtvaardigheid te willen en door loyaal te zijn, door te onderhandelen als mannen, die pverluigd zijn den waren weg des vredes te bewandelen. Hierbij steunde men op het vertoon van zijn kracht, niet als middel van intimidatie, want men behoeft er niet meer aan te denken Duitschland te intimideeren, evenmin als men eraan kan denken Frankrijk te intimi deeren, doch door het toonen van zijn kracht stond men als gelijken tegenover gelijke. Men kan niet onderhandelen met een man of een volk, zonder eerst de ach ting te hebben gewonnen. Daladier heeft te München gevoeld, dat de ach ting van Duitschland voor Frankrijk was gegrondvest op het feit, dat men overtuigd was, dat Frankrijk bereid was te strijden om te verhinderen, dat tekort zou worden gedaan aan zyn vitale be langen of aan zijn gevoelens van recht vaardigheid. Men moet, aldus Daladier, het land hier de eer brengen, welke het toekomt, op den eersten oproep hebben de jonge troepen en de strijders uit den grooten oorlog zich achter hun vaandels geschaard en in weinig uren vormden zij een onoverkoombare wal tot verde diging van het land. De minister-president bracht ook hulde aan de burgerbevolking, welke zonder mor ren de voorschriften van de militaire auto riteiten is nagekomen. De minister-president wees verder op de verschillen van levensopvatting, welke be staan tusschen Frankrijk en Duitschland en Italië, doch ook met andere volken, die een andere opvatting hebben, leeft Frankrijk in goede vriendschap. Ongeacht den regeerings- vorm wenschen de volken vrede. Op het oogenblik moet de vredeswil van de geheele ■wereld vereenigd worden. In het belang van den vrede wil Frankrijk nieuwe vriendschap voegen bij de oude. De vrede is nog niet voor altijd verzekerd. Bij zijn aankomst te Le Bourget heeft de minister-president gevoeld, dat de vrede nog niet definitief heeft overwonnen, doch iede- ren dag weer verdedigd moet worden. Hij is zeker gevoelig voor het vreugdebetoon van het volk, doch als leider der regeering moet hij aan de toekomst denken. Nu de vrede ge red is, moet het land nieuwe energie too nen. Men moet den vrede weten te bewa ren en op onwrikbare grondvesten plaat sen. Dit is mogelijk, aangezien te München in enkele uren het aanschijn der wereld ge heel is gewijzigd, 't Zou in Frankrijk thans een misdaad zijn de polemieken te hervat ten, welke voor de oplossing werden ge voerd. Op het oogenblik moeten alle Franschen, die het wel van den Staat willen, zich be schouwen als in staat van permanente mo bilisatie voor den dienst des vredes en het vaderland. De eerste plicht van allen is te werken met alle kracht op de plaats waar zij zijn gesteld. De vrede zal slechts gehand haafd blijven, wanneer als gelijke kan wor den gesproken met de omringende landen, wanneer de financiën gezond zijn en de be grooting in evenwicht en indien men kan re kenen op alle hulpmiddelen van het land. De vrede kan slechts gehandhaafd blyven, wanneer in Europa en de geheele wereld nieuwe beginselen worden uitgewerkt en overal, waar nog een oorlog woedt, een re geling wordt getroffen. Alles wat haat op wekt en Franschen tegen Franschen ophitst moet worden beschouwd als verraad. Het land moet een moreelen ommekeer onder gaan. Tijdens de dagen van de mobilisatie is de eenheid hersteld en men moet zich niet verliezen in nieuwe twisten. Om dit tot stand te brengen moet de regeering kunnen handelen en derhalve heeft zij besloten het parlement te verzoeken haar de middelen hiertoe in de hand te geven. „Het is aan u ons deze middelen te geven, of ze te weigeren", zoo besloot Daladier zijn verklaring, „doch weet wel, dat het gaat om het belang en zelfs het leven van het vaderland". Zeer groote belangstelling. De rede van Daladier is aangehoord door talrijk belangstellenden. In de diplomaten loges hadden de vertegenwoordigers van de buitenlandsche mogendheden hun plaatsen ingenomen. Ook de plaatsen der afgevaar- ALKMAAR, 5 October. Het is een opmerkelijk verschijnsel, dat Frankrijk het in de crisisdagen, welke thans achter ons liggen, zooveel gemakkelijker heeft gehad dan Engeland. Natuurlijk is ook de spanning in Frank rijk groot geweest, natuurlijk heeft men ook daar millioenen en millioenen moeten offe ren voor een doelmatige grensbewaking en voorbereidingen voor een mogelijken strijd, maar hoofdzakelijk heeft men Engeland als woordvoerder en vredesapostel laten op treden en eerst op het laatste oogenblik is ook Daladier voor het internationale voet licht getreden. Eerst nu, tijdens de debatten in de diverse parlementen, blijkt, hoe Daladier weliswaar een zwijgende rol heeft gespeeld, maar hoe het toch aan zijn initiatief was te danken, dat Engeland's premier tot direct contact met de dictators is gekomen. Het was Daladier, die den wenk gaf, tot een persoonlijke bespreking met Hitier, omdat men daardoor alleen zekerheid zou hebben, dat de vredeswil der democratische staten door den muur van slechte raad gevers tot den Führer zou doordringen. En het was ook Daladier, die op het laatste en spannendste oogenblik aan de bemiddeling van Mussolini gedacht heeft en het Engelsche kabinet den raad gaf, zich rechtstreeks tot den duce te wenden. En zoo heeft nu ieder land eigenlijk zijn vredesapostel gekregen. Zoo eert men in Duitschland den Führer, die tot matiging van zijn eischen bereid was, in Italië den duce, aan wiens persoon lijke vriendschap met Hitier men die mati ging toeschrijft, in Frankrijk Daladier als de man van het iintiatief en in Engeland Chamberlain als de man, die openlijk op den voorgrond trad en wien daarom het allergrootste aandeel in het behoud van den vrede kan worden toegekend. Men moge er over twisten, wien de eer het meest toekomt, het feit dat men zich daar mee bezig houdt, wijst erop, dat hij die den vrede gered heeft als de figuur beschouwd wordt, wien de wereld op dit oogenblik den meesten dank is verschuldigd en dat bewijst, dat men overal dankbaar is dat de strijd niet ontbrand is. Het is een duidelijk bewijs, dat men in alle landen, ondanks den bewapeningswed loop, niets liever wil dan den vrede. Intusschen staan Chamberlain en Dala dier voor de min of meer ondankbare dank hun beleid te verdedigen en hoeveel lof men hun ook toezwaait, het is te begrijpen, dat de afgevaardigden van oppositioneele groepen de gelegenheid niet laten voorbij gaan hun principes aan de thans door de regeering gevolgde gedragslijn te toetsen. Het is opmerkelijk, dat Daladier wiens beleid in de Fransche Kamer intusschen al is goedgekeurd het daarbij zooveel ge makkelijker heeft gehad dan Chamberlain en eigenlijk en dit was vanzelfsprekend alleen de communisten tegenover zich heeft gevonden. In Engeland stelt men zich blijkens de in het Lager- en Hoogerhuis gehouden debat ten, veel sterker de vraag, wat er in de naaste toekomst zal moeten gebeuren. De oppositie heeft daar thans het voor deel, dat het directe gevaar is afgewend en men zich dus critiek kan veroorloven, die in de dagen van spanning achterwege zou zijn gebleven. Natuurlijk heeft de premier daar heel wat moeten hooren over Tsjecho-Slowakije, dat door zyn groote vrienden in den steek gelaten en verraden zou zyn en inderdaad is het feit, dat deze kleine staat het kind van de rekening is geworden, een zwak punt in het buitenlandsche beleid geweest, al wijst men er dan ook op, dat in een oorlog Tsjecho-Slowakije waarschynlyk in zyn geheel van de wereldkaart zou zijn ver dwenen. Maar daarnaast groeit voornamelijk in Engeland de ongerustheid, dat men welis waar met mannen als Hitier en Mussolini overeenkomsten kan sluiten, maar dat er geen enkele garantie is, dat deze niet zul len worden gebroken als de omstandighe den zich wijzigen en de dictator-staten zich sterk genoeg achten de rest van de wereld te trotseeren. Men dringt weer op een Volkenbonds- politiek aan omdat men hierin de hechte waarborg van vrede door overleg ziet. En ongetwijfeld zal men ook in de demo cratische staten de gedachten aan alge meen Europeesch overleg niet laten varen, maar intusschen is de geest van München, het feit, dat men door persoonlijk vriend schappelijk contact in weinige uren meer bereiken kan dan door maandenlange commissie-discussies, nog te sterk tot de regeeringen doorgedrongen, dan dat men hieruit voor de allernaaste toekomst niet de noodige consequenties zou trekken. Chamberlain verwacht zeer veel van een direct persoonlijk contact en de Fransche regeering heeft een vriendschapsgebaar naar de zijde van Italië gemaakt. Er zal een ambassadeur benoemd worden, die zijn geloofsbrieven zal overhandigen aan den koning-keizer waarmede tegelijkertijd de erkenning van Abessinië als Italiaansch bezit is geregeld. Sceptieci mogen dan al weinig vertrou wen in de Münchensche methodes hebben en niemand kan voorspellen of zij nog niet eens gelijk zullen krijgen toch is het duidelijk, dat onderlinge vriendschaps betuigingen en daadwerkelijke bewijzen van goede gezindheid tusschen de tegen standers van gisteren de vredesgedachte en den vredeswil slechts kunnen verster ken en daardoor de rust in Europa ten goede kunnen komen. digden waren alle bezet. Toen minister-pre sident Daladier het spreekgestoelte besteeg om zijn verklaring af te leggen, stonden alle afgevaardigden op om hem toe te juichen, alleen de communisten bleven zitten. Tijdens de rede werd de minister-presi dent herhaalde malen luide toegejuicht, al leen de communisten bewaarden het stil zwijgen. Na het afleggen van de regeeringsverkla- ring deelde de minister-president mede, dat Chichery heeft verzocht een interpellatie te mogen indienen. By zitten en opstaan sprak de Kamer zich uit voor een onmiddellijk vaststellen van den datum der interpellatie. De vertrouwenskwestie gesteld. De minister-president verzocht deze interpellatie uit te stellen tot na de an dere interpellatie en stelde de kwestie van vertrouwen. De Kamer heeft dit verzoek met 535 stemmen tegen 75 en 3 onthoudingen goedgekeurd. In de wandelgangen verluidt, dat de communisten en enkele ongeorganiseer den tegen hebben gestemd. De debatten. Na de verklaring van den minister-pre sident begonnen de debatten. Onder applaus van allen verklaarde de afgevaardigde van het departement der beneden Rijn, Walter, dat Elzas Lotha ringen in dienst van Frankrijk zou staan onder alle omstandigheden. De communist Peri verklaarde te betreu ren, dat de Sovjet-Unie niet tegenwoordig is geweest bij de besprekingen te München. Lous Marin veroordeelde het gebruik van geweld. Onder toejuichingen verzocht hij vervolgens de regeering een ambassa deur te Rome te benoemen. Tenslotte bracht Marin hulde aan Tsjechoslowakije dat onmetelijke offers heeft gebracht om den vrede te bewaren. Ook Leon Blum wenschte de regeering geluk met het behaalde resultaat, hij be treurde evenwel Tsjechoslowakije, dat zich voor de rust van Europa heeft opgeofferd. Hij stelde in Frankrijk hen verantwoorde lijk, die de actie van den Volkenbond hebben doen mislukken. De Kerillis verklaarde, dat volgens zijn meening Duitschland niet in staat was om oorlog te voeren, doch het heeft gebruik gemaakt van den toestand. Hij sprak lang over de bedoelingen, welke volgens hem Duitschland in Epropa heeft en zeide, dat alls Franschen één moeten zijn om den toestand meester te worden. Na de debatten werd met 535 tegen 75 de buitenlandsche politiek goedgekeurd. Het ontwerp in de financieele commissie. De Kamercommissie voor financiën is om half acht bijeengekomen ter bestudee ring van het volmachtenontwerp. Zij hoor de den minister van financiën en den pre mier. Vervolgens schorste zij de zitting tot 10 uur om de commissie-leden in staat te stellen hun fracties te raadplegen voor de stemming. Na de zitting verklaarden ver scheidene leden, dat zy geloofden, dat een compromis tot stand zou kunnen komen ten opzichte van den tijdslimiet der vol machten. In principe zou de regeering reeds accoord gegaan zijn met den datum van 1 December. Volgens Kamerleden, die de zitting heb ben bijgewoond heeft Daladier zich zeer krachtig getoond in zyn verklaringen aan de commissie en heeft hij er sterk op aan gedrongen, dat nog vannacht zou worden gestemd over de toekenning der volmach ten. Marchandeau en Daladier hebben de volmachtsvoorstellen toegelicht. Daladier verklaarde o.m. dat hij niet voornemens was een controle op de wisselkoersen in te voeren. Hij ging accoord met volmachten tot 1 December in plaats van 31 December. Marchandeau verklaarde geen gedwongen conversies in het voornemen te hebben, maar gaf te verstaan, dat een herwaardee ring der goudvoorraden van de banque de Fransche uitgevoerd zal worden. Het ontwerp van wet voor de volmach ten voor de regeering omvat slechts een artikel, dat ales volgt luidt: De regeering wordt gemachtigd tot 31 December 1938 bij decreet, overwogen en aangenomen in den ministerraad, maatrege len te nemen tot onmiddelijk herstel van den financieelen en economischen toestand des lands. Deze decreten zullen kracht van wet hebben en zullen voor 1 Januari 1939 ter ratificatie aan de Kamer worden voor gelegd. Op wie niet gerekend konden worden. De communistische fractie besloot tegen het volmachtenontwerp te stemmen. De socialistische fractie besloot eveneens met 92 tegen 48 stemmen, om haar stem tegen 't regeerings-ontwerp uit te brengen. De radicaal-socialisten, de democratische linkerzijde en de onafhankelijke republikei nen besloten voor het volmachtenontwerp

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1