DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
j
1
l
1
Li
Uit den Alkmaarschen Raad.
Het S Oclober-feesl.
|i Stad en Omgeving i|
ij
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven irancc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 237 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 8 October 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Door een afschuivingssysteem op Gemeentewerken schijjit men
een schuldige in steeds lagere rangen te moeten zoeken.
Als de aard van het strijdgas niet verandert, zal het over tien jaar
toch door de motgaatjes van de nu gekochte maskers dringen.
Regen en wind dreigden spelbreker te worden.
Optochten en muziek.
Bevrijding van
„overlast ende tyrannije".
ALKMAARSCHE COURAN
„De toestand is uiterst verward" staat er
wel eens in buitenlandsche telegrammen als
er van een ver gevechtsterrein wordt ge
sproken en het niet zeker is welke groep nu
eigenlijk de overwinning heeft behaald.
Zoo was het ook in de raadszaal, waar de
meeningen botsten, waar voorstanders naar
tegenstanders waren overgeloopen, waar
tegenstanders vóór stemden en waar ten
slotte, na een staking van stemmen, geen
enkel positief resultaat werd verkregen.
Wij hebben zelden een raadsvergadering
bijgewoond, waar de meeningen zoo hope
loos uiteen bleken te loopen, waar men tel
kens weer den indruk kreeg, dat de gemeen
tebelangen aan onderlinge animositeit en
aan zoogenaamde principes werden opgeof
ferd, waar de leiding blijkbaar niet de
kracht had de debatten te localiseeren en in
rustige banen te leiden en waar tenslotte
alle raadsfracties op één na bij de stemming
uiteen zijn gevallen.
Men kreeg zoo nu en dan den indruk, dat
sommige raadsleden niet goed wisten waar
om het nu eigenlijk ging en dat was onver
klaarbaar omdat er tevoren een zoogenaam
de geheime vergadering van niet minder
dan twee-en-een-half uur was gehouden
waarin men voldoende gelegenheid had de
zaak aan alle kanten te bekijken.
De knuppel in dit hoenderhok, of beter
gezegd in dit hanenhok, was een voorstel
van B. en W. om de reeds toegestane cre-
dieten van 14.300 en van 12.000 voor
het graven van een verbindingsgracht en
het maken van de Piersonbrug met respec
tievelijk 800 en 3000 te verhoogen, om
dat de tot dusver toegestane gelden onvol
doende waren gebleken.
Dat lijkt een doodeenvoudig voorstel en
er komen er in den loop van het vergader
jaar vele van dat soort, waarbij nimmer van
oppositie kan worden gesproken.
Maar er zijn in onze raadszaal leden, die
een kijkje hebben op het bedrijf van Ge
meentewerken, die misschien den wethouder
graag eens een hak willen zetten of dm
directeur eens iets duidelijk willen maken
en zoo nu en dan doet zich wel eens plotse
ling een gelegenheid voor om in het teeken
van goeden burgerzin en zorg voor onze
financiën in de raadszaal een kunstmatig
stormpje te verwekken.
En nu willen we natuurlijk geenszins zeg
gen, dat de grootste opposanten niet werke
lijk door de bezorgdheid over onze gemeen-
tefinanciën werden gedreven, ten slotte ge-
looven wij toch ook, dat deze fel bewogen
golven veroorzaakt werden door onderstroo-
men waarvan men de oorzaak en df kracht
niet nader kan bekijken.
Laten we in het algemeen dit zeggen, dat
wanneer de hier gesignaleerde „vergissin
gen" niet bij Gemeentewerken, maar b.v. bij
het Slachthuis of bij de Reiniging geconsta
teerd waren, het debat zoo het er al ge
weest was niet de moeite waard zou zijn
om er over te schrijven.
Thans speelde de kwestie op het terrein
van Gemeentewerken en dan heeft zij in
onze raadszaal direct een geheel inder ka
rakter. Dan speurt men dadelijk naar ontoe
laatbare oorzaken waardoor het een of an
dere werk duurder of slechter zal worden
dan noodzakelijk was, dan gaat men na of
Persoonlijke y delheid of andere minder
mooie menschelijke eigenschappen misschien
een rol hebben gespeeld, dan wordt gekeken
of een wethouder wel krachtig genoeg is
opgetreden om zich niet door ambtenaren te
laten overbluffen, dan vreest een groot deel
van den Raad, dat er niet in de raadszaal
maar op het bureau van Gemeentewerken
beslist wordt wat er al dan niet zal moeten
gebeuren.
Er moesten werken in den polder Overdie
en Achtermeer worden uitgevoerd, er moes
ten twee bruggen worden gebouwd en een
verbindingsgracht worden gegraven.
En het eigenaardige was, dat Gemeente
werken een en ander geraamd had en dat
daarna bleek, dat de inschrijvingssommen
van de heeren aannemers zoo veel hooger
waren, dat er bij een van beide iets niet in
orde moest wezen.
De aannemers waren veel te hoog en de
oorzaak daarvan werd geweten aan een ze
keren opzet, waarbij dan de klemtoon op
bet eerste deel van het woord moet gelegd
Worden.
Aannemers hebben moeilijke tijden en als
er twintig inschrijven voor de uitvoering
van een werk dan is er één, die het krijgt
en negentien, die weer naar huis kunnen
gaan. Die negentien hebben misschien avon
den lang gerekend om aan de hand van het
bestek hun inschrijvingssom te kunnen vast
stellen en het is begrijpelijk, dat men dan
wel eens overeenkomt, dat een van de
heeren het werk zal krijgen maar er zooveel
meer voor berekenen zal, dat het voor de
anderen een vergoeding voor hun tijdver
spilling kan worden.
Men zegt dat het ook hier zoo gegaan is,
maar men zegt ook, dat dit eenvoudig naar
voren gebracht is om het verschil tusschen
de ramingen en de inschrijvingen duidelijk
te maken.
Wij kunnen geen van beiden controleeren
en laten het dus verder buiten beschouwing.
In allen gevallen was er een groot ver
schil, zoo groot zelfs, dat zij die de aanne
mers vertrouwden zich er op beriepen, dat
men zich aan Gemeentewerken lee.'ijk ver
gist had.
Er was reden de werken niet te gunnen
en dus werd er een nieuwe aanbesteding
uitgeschreven.
Bij de eerste was in massa ingeschreven,
zoodat men geen overzicht van de kosten
van elk werk afzonderlijk had, de tweede
ging perceelsgewijze, zoodat men precies zou
kunnen bekijken wat elke brug en wat het
graven van de vaart zou kosten en dus ook
zou kunnen nagaan in hoeverre de ramin
gen van Gemeentewerken van de inschrij
vingssommen verschilden.
En nu komt het tweede, dat de aandacht
van den Raad heeft getrokken, namelijk, dat
het werk niet gegund werd aan de aanne
mers die perceelsgewijze inschreven, maar
aan den eenigen man, die dit niet deed en
een bod voor het gecombineerde werk had
gedaan.
Vooraf dient gezegd, dat de brug waar
over raming en inschrijving zoo ver uiteen
liepen eigenlijk niet eens voor de gemeente
bestemd was. Het was een brug voor de
Bouwmaatschappij „Nooit Gedacht", welke
deze ook zou moeten betalen.
Het was eigenlijk vanzelfsprekend, dat de
architect van de Maatschappij, de heer Van
der List, deze Heilooërbrug moest bouwen,
maar aan Gemeentewerken schijnt beweerd
te zijn, dat de heer Van der List geen water
bouwkundige is en dat het veel verstandi
ger was, dat de gemeente de zaak voor el
kaar bracht.
Juist deze brug bleek nu zoo laag ge
raamd, dat geen aannemer ze wilde bouwen
tenzij men ook de andere werkzaamheden
toegewezen kreeg en daarin lag opgesloten,
dat een aannemer aan de zoogenaamde Hei
looërbrug zou verliezen en aan de Pierson
brug en het graven van de vaart weer zoo
veel zou winnen, dat het verlies weer
gedekt was.
En aangezien het eerste werk betaald
moest worden door de Bouwmaatschappij
en de rest door de gemeente, was het ook
duidelijk, dat „Nooit Gedacht" een goed-
koope brug zou krijgen en Alkmaar zou
moeten bijleggen wat de aannemer aan den
bouw daarvan te kort was gekomen.
Als we de vaak verwarde debatten goed
hebben begrepen dan komt het len slotte
daarop neer.
En nu deden zich natuurlijk de vragen
voor waarom die brug voor „Nooit Gedacht"
welke Maatschappij vroeger altijd met de
gemeente overhoop lag plotseling zoo
goedkoop zou moeten worden en al scha
kelde men dan elk streven naar een per
soonlijk voordeel dadelijk uit, dan bleef
daar toch de kwestie van de persoonlijke
ijdelheid, van het b.v. niet willen toegeven,
dat men zich bij de lage raming vergist had,
een vergissing welke men nogmaals had
willen camoufleeren door bij de laatste gun
ning het werk te geven aan den eenigen
man, die in massa inschreef waardoor de
diverse werken door elkaar zouden loopen
en de brugcijfers niet zoo sterk meer op den
voorgrond zouden treden.
Wij kunnen over het algemeen niet zeg
gen, dat de wethouder van Gemeentewer
ken er in geslaagd is dat alles te verduide
lijken. Men nam eenvoudig niet aan, dat de
aannemers ditmaal gepoogd zouden hebben
de gemeente eens extra het vel over de
ooren te halen, men achtte het ook niet van
beteekenis, dat er eenige werken waren bij
gekomen waarop bij den opzet niet was ge
rekend of dat er zooals de Directeur van
Gemeentewerken in zijn rapport beweerde
plotseling gebleken zou zijn, dat het
graven van de gracht bemoeilijkt zou wor
den door de aanwezigheid van de zooge
naamde katteklei.
De heer Van der Borden toonde aan, dat
men al bij de eerste inschrijving geweten
had, dat die klei er was en de heer Mak
vertelde, dat hij 20 jaar geleden ter plaatse
volkstuintjes had willen aanleggen en geen
kans had gekregen omdat er „katteklei" in
den grond zat.
Men gevoelde, dat Gemeentewerken aller
lei dingen naar voren bracht, die geenszins
in staat waren om het onverklaarbare tot
een oplossing te brengen en een deel van
den Raad wenschte nu eens radicale maat
regelen te nemen.
Het werk was gegund aan den aannemer
Huiberts, die reeds met de verliesbrug was
begonnen en ook de goede portie van het
werk zou krijgen mits de Raad een verhoo
ging van het crediet met 3800 goedkeurde.
Welnu, men zou dat dan eens niet goedkeu
ren, het verdere werk in eigen beheer uit
voeren en den aannemer met de brug en
den strop laten zitten.
„Dan had hij er maar niet mee moeten
beginnen", zei de heer Grondsma en er zat
wel iets waars in zijn woorden.
Maar aan den anderen kant begrepen
velen, dat hier de verkeerde man gestraft
dreigde te worden, niet de verantwoorde
lijke man van Gemeentewerken aan wiens
zonderling beleid dit alles was te danken,
maar de aannemer, die alvast begonnen
was met 99 procent zekerheid, dat hy na de
brug ook de rest zou krijgen.
„Wij kunnen de gemeente 2500 bespa
ren", zei de heer Leesberg, „en ik stel daar
om voor het werk in eigen beheer uit te
voeren".
„Dat kan de gemeente niet", zei de wet
houder Klaver, „want de gemeente heeft
geen gereedschappen",
„Huiberts heeft ze ook niet", beweerde
de heer Leesberg, „en waar die ze kan
huren, kunnen wij ze ook krijgen".
„Wij gaan den verkeerden kant op", jam
merde de wethouder en hij bedacht met, dat
zijn bedrijf «laar zeif de oorzaak van ge
weest was.
„Wij kunnen den aannemer niet dupee
ren", riepen de heeren Van de Vall en Dek
ker, die vroeger aan den kant van mr. Lees
berg hadden gestaan.
„Dan moeten wij de zaak voor de derde
maal aanbesteden", zei mr. Leesberg en
niemand kon voorspellen welke verrassin
gen er dan weer voor den dag zouden
komen.
„Wij moeten het werk combineeren met
de ophooging van het terrein ten Zuiden
van het Dr. Schaepmanplein", ried mr. de
Groot aan, maar men stelde daar dadelijk
tegenover, dat dit geen verlaging van las
ten zou brengen.
„Wij dragen de verantwoording voor de
daden van Gemeentewerken", zei de heer
Hoytink, „en we mogen de lasten niet af
wentelen op den nek van een gedupeerden
aannemer".
Zoo ging het anderhalf uur door en zoo
was het waarschijnlijk ook al geweest in de
twee-en-een-half uur, dat de raad in ge
heime zitting was gegaan en de arme
hoofdopzichter van Gemeentewerken in
den leeuwenkuil was gestuurd om voor
zijn superieuren de krabben en de beten
te incasseeren waarbij beweerd moet zijn,
dat de fouten ook niet bij hem maar bij
nog lager geplaatste titularissen waren te
zoeken.
Totdat dan eindelijk het voorstel van
B. en W. tot verhooging van de credieten
in stemming kwam. Werd het aangenomen
dan zou de aannemer Huiberts al het werk
ongestoord kunnen afmaken, kreeg „Nooit
Gedacht" een paar duizend gulden op de
brug cadeau en zou de gemeente ergens
anders weer moeten bijleggen.
Werd de bijlage verworpen, dan zou er
voor de derde maal een openbare aanbe
steding moeten plaats vinden.
En het merkwaardige resultaat van de
zen chaotischen middag was, dat de stem
men staakten 10 tegen 10 en dat er
dus in de volgende raaflszitting opnieuw
gestemd zal moeten worden, tenzij er in-
tusschen weer nieuwe gezichtspunten op
duiken en de debatten dus weer heropend
kunnen worden.
Van de Vrijheidsbond waren het alle
leden, die opnieuw wilden besteden, van
de katholieken de heeren Leesberg, Ven-
neker en Woldendorp, van de christelijk-
historischen de heeren Grondsma en van
de soc democraten mej. Nierop en de heer
Van Drunen, zoodat verder alle fracties
uit elkaar lagen behalve die van de heeren
Appel en Sietsma, die niet uit elkaar kun
nen liggen omdat elke fractie maar uit één
man bestaat. Trouwens de heer Appel was
vóór herbesteding en de heer Sietsma was
er tegen zoodat er ook hier een merk
waardig evenwicht geconstateerd werd.
Den volgenden keer verschijnt bij leven
en welzijn de heer Keysper nog ten too-
neele en hy is een machtig man omdat hij
dan den doorslag kan geven, tenzij er in-
tusschen weer eenige politieke reuzen
zwaaien gemaakt worden en diverse raads
leden van opinie veranderen.
Wij kunnen slechts hopen, dat men tot
de conclusie zal komen, dat men een aan
nemer al is hy dan in goed vertrouwen
ook te vroeg aan een werk begonnen in
geen geval de dupe van de fouten bij
„Gemeentewerken" mag laten worden.
Bij het voorstel om 7000 beschikbaar te
stellen voor den gemeentelijken luchtbe
schermingsdienst heeft de heer Stoutjesdijk
den raad gegeven, den aankoop van 400
gasmaskers voorshands achterwege te laten.
Ook de heer Appel was tegen het crediet
voor dit doel omdat hy er propaganda
voor het militairisme in zag en z.i. zou men
voor het geld nog beter bomvrije schuil
kelders kunnen maken. Waarom een gas
masker propaganda voor het militairisme
is en een schuilkelder niet, is ons niet recht
duidelyk geworden, maar wij hopen voor
den heer Appel en niet alleen voor hem
dat er nooit een tijd zal komen waarop
vijandelijke vliegtuigen boven Alkmaar
zullen verschijnen en hij voor de keuze
zal staan jammerlijk om te komen of een
gasmasker op te zetten en aldus propaganda
voor het militairisme te maken.
Overigens zijn wij het volkomen eens
met den heer Stoetjesdijk, dat de aankoop
van honderden gasmaskers op het oogen-
blik niet zoo'n haast heeft. Het gaat met
gasmaskers als met radio-toestellen. Ze zijn
vrij duur en men gelooft juist het beste
van het beste te bezitten als er plotseling
weer een uitvinding gedaan wordt waar
door het bestaande van een verouderd type
is geworden.
Wij kunnen ons voorstellen, dat men de
activiteit, welke den laatsten tijd in onze ge
meente bij de luchtbescherming geconsta
teerd kan worden al is het gevaar dan
eigenlijk van de lucht niet wil laten ver
slappen en dus geld wil besteden voor
de inrichting van verschillende onderdee-
len van den dienst. We kunnen ons even
eens indenken, dat men niet te veel waar
de hecht aan de mededeelingen van des
kundigen zelfs niet aan de door ons des
tijds gepubliceerde conclusies van de
Chemische commissie dat gasaanvallen
niet gevaarlijk zyn en in deze winderige
streken trouwens weinig kans van slagen
zouden hebben.
Maar we willen er op wijzen, dat vier
honderd nu gekochte gasmaskers uit
sluitend ten gebruike van den luchtbe
schermingsdienst over enkele jaren
waardeloos kunnen zijn. In Frankrijk pro
beert het publiek tevergeefs om gasmaskers
te beleenen en de Bank van Leening, die
in Frankrijk den karakteristieken naam
van „Ma Tante" draagt, wil ze niet hebben
omdat ze bederven en omdat er steeds
weer nieuwe gassen worden uitgevonden
waardoor ze waardeloos kunnen worden.
Laat de gemeente zoo verstandig zijn het
voorbeeld van „Ma Tante" te volgen en het
toegestane crediet wél aan den luchtbe
schermingsdienst maar nog niet aan de gas
maskers te bestede-:.
Met waardeering werd kennis genomen
van het aanbod om jeugdige werkloozen
tegen vergoeding van 3 per week in de
duinen onder Schoorl en Petten te laten
werken..Er zijn altijd nog jongens, die af-
keerig blijken van de Centrale Werkplaats
waar zij hun vakbekwaamheid kunnen on
derhouden en dezulken hebben nu de gele
genheid nuttig werk te verrichten en bo
vendien nog een zakduitje te verdienen, dat
niet van vaders steun zal worden afgetrok
ken.
Besloten is dat de leerlingen der open
bare lagere scholen voortaan drie rappor
ten inplaats van vier zullen krijgen omdat
men daardoor in eersten termijn de capa
citeiten der leerlingen beter zal kunnen
beoordeelen.
Het directe voordeel voor de zwakke
broeders onder de leergierige jeugd is dat
zij nu driemaal inplaats van viermaal per
jaar een meer of minder gevoelige straf
zullen krijgen.
Duidelyk was er eenige oppositie merk
baar tegen de benoeming van een leeraar
van het R.K. Lyceum tot tijdelijk leeraar
in Wiskunde aan de Gemeentelijke Avond
school voor lager nijverheidsonderwijs,
doordat op den tweeden candidaat, een
onderwijzer aan de o.l. school te Heiloo, niet
minder dan acht stemmen werden uitge
bracht.
De gemeente benoemt zonder naar poli
tieke opvattingen of godsdienst te kijken,
maar wij kunnen ons voorstellen, dat er
raadsleden zijn; die zoo overtuigd zijn, dat
men aan katholieke scholen nimmer een
andersdenkende zal benoemen, dat het bij
keuze van candidaten ook niet noodzakelijk
is juist een Lyceumleeraar een bijbaantje
by het openbaar onderwijs te verschaffen.
Een onzer gemeentelijke leeuwen was
door een vrachtauto aangereden en er was
gelukkig geen sprake van dierenmishande
ling omdat het een der grimmige beesten
van zandsteen was, welke op den pui van
den stadhuisstoep naar de voorbijgangers
zitten te kijken.
De schaderegeling bleek niet vlot te ver-
loopen en B. en W. hadden al voorgesteld
een rechtsgeding te voeren, toen het punt
plotseling van de agenda geschrapt bleek.
Naar wij vernemen is de gemeente te
vreden gesteld. Wij weten niet of zij alles
vergoed krygt wat zy gevraagd heeft maar
zij zal in allen gevalle wel het leeuwendeel
hebben gekregen.
Ten slotte moet er ons nog iets van het
hart over de eindelooze „geheime" verga
deringen welke tijdens de openbare raads
zittingen belegd worden. Wanneer men na
een half uur van openbaar debat voor niet
minder dan twee-en-een half uur de deuren
gaat sluiten, is het veel verstandiger met
die comité-vergadering te beginnen en de
openbare een paar uur later uit te schrij
ven.
Dit eindeloos wachten is het ergste voor
het publiek, dat uren in de gang moet
staan. De journalisten vinden wel een on
derkomen en weten den tyd met „harten
jagen" dit is in alle eer en deugd een
soort kaartspel ook nog gezellig door te
brengen, maar ten slotte kunnen zij op een
drukken Donderdagmiddag hun tijd wel
nuttiger besteden.
We zijn tegenwoordig al zoo ver, dat nie
mand naar de raadsvergaderingen gaat zon
der een spel kaarten en dat wijst er op,
dat het houden van comité-vergaderingen
van dien aard wordt, dat van een abnorma-
len toestand kan worden gesproken.
Er zijn reeds conferenties gehouden, die
het waarschijnlijk maken, dat bij pauzes
van te langen duur de heropening der deu
ren niet meer door de journalisten zal afge
wacht worden.
1
r
Het zag er dit jaar niet gunstig uit voor
een algemeene feestviering.
Uit loodgrijze luchten viel het water da
gen lang bij stroomen neer en een storm
wind sloeg het tegen de gevels der huizen
én tegen de regenjassen van alle Alkmaar-
aers die diep in hun kragen gedoken over
straat gingen.
Dat is geen ideaal weer om feest te vieren
en dat is evenmin een aansporing om nu
eens extra mooi aan het versieren te gaan.
Hoevele ijverige en goed voorbereide
buurtcommissies hebben de laatste dagen
niet naar de lucht gekeken en op den baro
meter getikt.
Zou men versieren of zou men liet niet
doen?
En wij kunnen ons begrijpen, dat er hier
en daar geweest zyn, die er maar matig
werk van gemaakt hebben of alles hebben
uitgesteld tot een volgend jaar om dan eens
extra uit den hoek te komen.
De groote „achten", die reeds enkele jaren
in de Langestraat worden opgehangen en
waarvan de opschriften met de jaartallen
hier en daar reeds duchtig door wind en
regen zijn gehavend, maakten gistermiddag
en gisteravond nog een zeer povèren in
druk.
Van deze houten gevaarten zijn er van
nacht enkele door den wind neergeslagen,
met het gevolg, dat eenige spiegelruiten
werden ingeworpen bij het filiaal van
Krom's stoomery en by de firma Albert
Heijn.
En omdat alle- Langestraat-w.nkeliers
dure jruitea feebbea .ea de barometer aog
