DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Hongaarsch-Tsjechische besprekingen mislukt. Ophitsende rede van gouwleider Bürckel. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, tranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven Irancc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330. No. 242 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 14 October 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADF.MA. 140e Jaargang Beroep op de vier groote mogendheden. Verklaring van Von Kanya. Geen discussies en onderhandelingen met den clerus meer. Nazi-betoogingen te Weenen. De rede van Bürckel. Brandstichting bij Jaffa. Drie Arabieren ter dood veroordeeld. ALKMAARSCHE COURANT. De onderhandelingen tusschen de delegaties van Hongarije en Tsjecho- Slowakije, welke te Komarom gaande waren, zijn gisteravond om 7.12 uur in eens afgebroken, nadat de twee dele gaties slechts 5 minuten byeen waren geweest. De Hongaarsche delegatie is onmid dellijk naar Boedapest teruggekeerd en de Hongaarsche regeering zou thans naar verluidt een beroep doen op de viermogendheden, die het accoord van München onderteekenden. Reeds Donderdagochtend, toen de bespre kingen verdaagd waren, bestond er een breede kloof tusschen de wederzijdsche op vattingen der beide delegaties. De Hongaren waren niet te spreken over de laatste voor stellen van Tsjecho-Slowakye en verzochten andere voorstellen. Men had bovendien in Hongaarsche kringen den indruk gekregen, dat de Tsjechische gedelegeerden trachtten tyd te winnen en slechts voet voor voet aan de Hongaarsche eischen toegaven. Wat de laatste Tsjechische voorstellen be treft, waarvan hier sprake is, naar het Hon- gaarsch Tel.agentschap meldt, had de Tsje chische delegatie gistermorgen tegelijk met haar tegenvoorstel een kaart aan de verga dering voorgelegd, waarop de nieuwe door Praag gewenschte grenslijn was uitgestip peld. Dit tegenvoorstel was echter onder dezen vorm voor de Hongaren onaanvaard baar. De Tsjecho-Slowaaksche delegatie was wel bereid, een deel van het zuiver Hon gaarsche gebied af te staan, maar zij behield dan nog alle groote Hongaarsche steden. In de gisterochtend gehouden bijeenkomst heeft Teleki in bijzonderheden het Hongaar sche standpunt uiteengezet nopens het Tsje cho-Slowaaksche voorstel. Hij zeide o.m., dat dit tegenvoorstel op geen enkele redelijke basis steunt, doch een verzameling vormt van verschillende opvattingen, ethnogra- phische, economische en strategische, terwijl andere weer het verkeer betreffen, maar die alle die gemeen hebben, dat ze uitsluitend rekening houden met de Tsjecho-Slowaak sche belangen. Verklaring van Kanya. Toen kwam de vergadering van Donder dagavond. Slechts 5 minuten bleef men bij een, juist lang genoeg, om de verklaring van Kanya, den Hongaarschen minister van bui- tenlandsche zaken, aan te hooren. Deze ver klaring luidde aldus: „Zooals wij reeds eenige malen de eer hebben gehad te verklaren, zyn wy hier gekomen met de beste bedoelingen en de oprechte hoop, dat het ons mogelyk zou rijn, snel tot een overeenkomst te komen, welke een hechten grondslag zou leggen voor de betrekkingen tusschen onze beide staten. Tot onzen diepen spyt is deze hoop niet verwezenlijkt. Ik geloof, dat het op het oogenblik niet nuttig is, opnieuw te spreken over zekere ongunstige verschijnselen, welke herhaal de malen tijdens de onderhandelingen zijn gebleken. Ik moet evenwel vaststel len dat de tegenvoorstellen welke ons hedenochtend door Tsjecho-Slowakije werden gedaan inzake nieuwe gren zen, zóóver zijn verwijderd van onze eigen voorstellen en dat de voorstellen, welke door beide delegaties zijn gedaan, te komen tot een grondslag voor een nieuwe regeling, door zulk een afgrond van elkaar zijn gescheiden, dat het on mogelijk is, hiervan zijn wij overtuigd, tusschen de huidige standpunten een brug te slaan. Daarom heeft de koninklijke Hongaar sche regeering, voor zoover het haar be treft, besloten, deze onderhandelingen als geëindigd te beschouwen en aan de vier mogendheden, welke de overeenkomst van München hebben gesloten, te verzoeken, zoo spoedig mogelyk een regeling van haar territoriale eischen ten aanzien van Tsje cho-Slowakije tot stand te brengen", Von Kanya Een Slowaaksch plan. Omtrent het verloop der Hongaarsch- Tsjecho-Slowaaksche onderhandelingen wor den uit Komarom nog de volgende bijzon derheden vernomen: Volgens zekere berichten heeft Kanya gis terochtend te Boedapest aan zijn regeering een Slowaaksch plan voorgelegd, dat voor zag in den afstand aan Hongarye van 55.000 vierk. K.M. Slowaaksch grondgebied, waarop 318.000 Hongaren wonen. Men weet nog niet, of dit plan ook de 21.000 vierk. K.M. Roetheensch grondgebied met 17.000 Hon garen omvatte. Voor de 300.000 Hongaren die in Slowakije moesten blijven, en die op zouden wegen tegen de minderheid van 300.000 Slowaken in Hongarije, stelde Slowakije een zeer uit gebreide autonomie voor. De Hongaarsche regeering achtte de Slo- waaksche voorstellen onaanvaardbaar en droeg Kanya op, aan de Slowaaksche dele gatie een nota te overhandigen, waarin ken nis werd gegeven van een tijdelijke verbre king der onderhandelingen. Kanya wees er nog op, dat Tsjecho-Slo wakije nog steeds 18 lichtingen onder de wapenen heeft en dat de Hongaarsche regee ring dus niet kan gelooven in de zuivere be doelingen van Praag. Na gezegd te hebben, dat Hongarije zijn zaak in handen der groote mogendheden zal stellen, trokken de Hongaarsche gedelegeer den zich aan gene zijde van den Donau terug. De Slowaken bleven alleen in de con ferentie-zaal achter, om de nota der Hon garen te bestudeeren en een beslissing te nemen. Intusschen dromde een schreeuwende menigte in de straten van Komarom samen en hoorde men allerwegen den kreet: „Wij eischen, dat men ons alles terug geeft." Opwinding te Boedapest. Het bericht, dat de onderhandelingen te Komarom zijn afgebroken, heeft in Boeda pest groote opschudding teweeg gebracht en verbittering onder de bevolking gewekt. Het is onmiddellijk tot groote demonstra ties gekomen. Van alle kanten verzamelden zich plotseling groepen demonstranten, die in stilte door de stad trokken en tenslotte ten getale van eenige duizenden zich voor het monument der verloren provincies ver zamelden. Daar weerklonken kreten als „Weg met Praag. Wij willen alles terug. Geeft Poz- sony en Kassa (Bratislava en Kosice) terug". Hongaarsche overval in Oost- Slowakije? Uit Uzhorod wordt gemeld: In den nacht van 12 op 13 October heeft een groep Hon gaarsche terroristen, die het deden voor komen, alsof zy een Hongaarsche militaire patrouille waren, een aanval gedaan op het spoorwegstation van Perbenik (Oost-Slo- wakije). Zij hebben drie ambtenaren, o.w. de stationschef en drie soldaten gevangen genomen. Toen zij naar de grens teruggingen, dood den zij een tolbeambte. In het geheele sub- Karpathische gebied was de nacht kalm, met uitzondering van eenige op zichzelf staande schietpartijen. Tsjecho-Slowaaksche militaire vliegers hebben tienduizenden in het Russisch, het Oekrainisch en Hongaarsch gestelde pam fletten uitgeworpen, waarin de vorming der eerste sub-Karpathisch-Russische regeering wordt bekend gemaakt en de bevolking wordt uitgenood igd tot eendracht, arbeid kalmte en vertrouwen. Een Praagsche verklaring. In de laatste 48 uur, zoo verklaart men na der te Praag, zijn in Roethenië Hongaarsche vrijkorpsen binnengedrongen, die, naar de politie heeft vastgesteld, militair georgani seerd zy'n. De leiders ervan zouden Hongaar sche reserve-officieren zijn. De wapens, waarover de benden beschikken, zyn, naar men verklaart, van buitenlandsche her komst. Tot nu toe heeft de politie zeven plaatsen ontdekt, waar wapens werden uit gedeeld. Volgens een tweede bericht is het bij Kvasy tot een schermutseling gekomen, waarbij een Roetheensche gendarme ge dood is. Uit Pressburg komt het bericht, dat in het Slowaaksche district Perecin tal van Hon garen zijn gearresteerd, die ervan beschul digd worden, tot vrijcorpsen te behooren, die uit Hongarije in Slowakije zijn binnen gedrongen. Naar verluidt, waren de arres tanten in het bezit van revolvers, handgra naten en dynamietbommen. Verder wordt verteld, dat deze lieden by hun verhoor verklaard hebben, dat de partij het „pijlkruis" de laatste weken haar leden heeft aangespoord, lid te worden van een geheime organisatie, „Szabdodpatok" ge- heeten, waarvan het doel zou zijn: de bezet ting van Tsjecho-Slowakije. Uit Roethenië wordt te Praag vernomen, dat „bepaalde kringen pogen, in Roethenië en Tsjecho-Slowakije bloedige incidenten te provoceeren. Deze illegale organisaties pro- beeren, door terrorisme een dergelijke span ning teweeg te brengen in de hoop, dat het Hongaarsche leger daarin aanleiding zou vinden, het land binnen te rukken". De rijkscommissaris voor Oostenrijk, gouwleider Bürckel, heeft gister zijn aangekondigdr rede gehouden, waarin hij sprak over de incidenten te Weenen. Hij zeide oa. dat „het episcopaat zijn hoop had gesteld op Tsjecho-Slowakije en dat de bisschoppen onlangs hadden vergaderd en besloten hadden, het volk op te hitsen tegen het nat.-socialisme". „Waarom heeft de geestelijkheid in Duitschland 'n eenneidsfront gevormd?, aldus vroeg Bürckel en hij gaf hierop zelf het antwoord: „Omdat zij zeggen, dat Hitier door een duivel is bezeten. In vergelijking met de houding van de geestelijkheid tegen het nationaal- socialisme, aldus de nazi-leider, zijn de incidenten te Weenen slechts een klei nigheid. Wij ontzeggen den priesters het recht, zich in onze politieke zaken te mengen. Wij hebben geen onder handelingen noodig". In zijn redevoering heeft gouwleider Bürckel om. gezegd: Zekere gebeurtenissen te Weenen op Vrij dag en Zaterdag j.L zijn in het buitenland verdraaid en verwrongen weergegeven. In werkelijkheid ging het om het volgende: Een reeks politiseerende geestelijken heeft getracht de bevolking tegen den staat op te ruien. Die onderneming is mislukt, want van de geheele bevolking hebben slechts eenige honderden brave oude vrouwen en verleide kinderen gevolg gegeven aan den clericalen oproep. Men heeft gepredikt en op straat gedemonstreerd, terwijl men enkele liedjes uit den tijd van het DollfussSchuschnigg- regime zong. Men heeft getracht de religie tegen den staat uit tt spelen en hoerageroep op kardinaal Innitzer te doen uitbrengen. Den volgenden avond is toen een troep jonge menschen naar het aartsbisschoppe lijke paleis getrokken en het is daarbij tot eenige excessen gekomen. Van het stand punt van den staat gezien hebben zich ver grijpen tegen de staatsorde voorgedaan. Tegenover een ongehoorde, verboden be tooging aan den eenen kant staan eenige excessen aan den anderen kant. Natuurlijk onderzoekt de nationaal-socia- listische staat de gebeurtenissen op beide dagen uiterst streng en zal hij ieder vergrijp tegen recht en orde straffen. De nat.-soc. staat duldt, om der wille van de eenheid des volks, onder geen omstandigheden een politieke oppositie. Hy verwerpt en be straft gewelddadigheden en excessen. Scherpe maatregelen. Nadat Bürckel vervolgens had uiteen gezet, hoe kardinaal Innitzer zich had leeren kennen als een politiseerende bisschop, ver klaarde hij tenslotte de discussies en on derhandelingen met den clerus voor defini tief beëindigd en kondigde een reeks maat regelen aan. Met het oog op het feit, dat de voornaamste betrokkenen aan de demon stratie op Vrijdag joden en talrijke Tsjechen zijn geweest, heeft hij, Bürckel, besloten: 1. Alle Tsjechische joden en op eeni- gerlei wijze belaste Tsjechen moeten bin nen den kortsten termijn uit Weenen ver trekken. 2. De kort geleden nog bestaan heb bende voornemens om aan de kerk het een of andere jongensseminarium ondanks alles over te laten, zijn opgegevén, aan- Josef Bürckel gezien de politieke geestelijkheid, zooals zij hier naar buiten trad, geen waarborg kan geven, dat in deze scholen een fat soenlijke jeugd wordt opgevoed. 3. Met het oog op de groote overwin ning in Sudeten-Duitschland had men ook al plannen voor een amnestie voor con- fessioneele politici, deze amnestie moet op grond van de gebeurtenissen uitgesteld worden. 4. Het voorstel van de meest verschil lende clericale zijde om de in vrijheidsstel ling van Schuschnigg te overwegen be hoort thans bij Inn .zer ingediend te wor den. Voor de verdere betrekkingen tusschen partij en kerk geldt het volgende: Religieuze aangelegenheden zijn de zaak van een ieder, individueel. Wie zich aan het crucific of aan dergelijke zaken vergrijpt, wordt tot vijand van het nat.- socialistne. Wie naar de kerk wil gaan, moet dat doen. Wie ver van de kerk blijft, maakt dat eveneens met zijn geweten uit. Wan neer echter in de kerk als het huis Gods tegen den Führer of tegen de nationaal- socialistische zaak gevloekt wordt, dan zouden de nationaal-socialisten, van dat oogenblik af, met de kerk niets meer uit te staan hebben. Bürckel eindigde met de woorden: Wij buigen ons vroom voor den Almachtige, die ons den Führer heeft gezonden. Steeds zul len wij nederknielen pan het altaar van onze natie en wij zullen tot onzen Heere God bidden: Heere God, behoudt ons den» Führer". De redevoering van Bürckel werd voort durend door stormachtig gejuich en lang aanhoudende betoogingen tegen het poli tieke katholicisme onderbroken. Aan het slot werd de bijval tot ware or kanen van instemming met de uiteenzettin gen van Bürckel. Groote demonstraties. De rede, welke gouwleider Bürckel voor een gehoor van honderdduizend personen hield, werd, naar „United Press" meldt, ge volgd door een demonstratie van tien duizenden anti-katholieke nazi's. Onmiddellijk na afloop van de rede begon, met goedvinden van Bürckel, een groote opmarsch naar den St. Stephanus-dom en tegen half tien was een onafzienbare menigte op het St. Stephanus-plein en rond den dom verzameld, zoodat niet alleen het plein, doch ook de omliggende straten geheel gevuld waren met menschen. Woeste jubelkreten weerklonken, toen de deelnemers aan de demonstratie voorbij trokken en in het bijzonder laaiden de Gewapende Arabieren zyn gister middag de Maspero-sigarenfabriek, een der fabrieken van de Imperial Tobacco Company, even buiten Jaffa gelegen, binnengedrongen. Zij overmeesterden het personeel en staken daarop de voorraden in brand. De geweldige brand, die hierop volg de, heeft een schade aangericht van naar schatting 150.000 pond sterling. Drie Arabische dorpelingen die, toen zij na een gevecht bij Ramallan, waarby een Britsche inspecteur van politie werd ge dood, werden aangehouden en die in het bezit van geweren en munitie werden be vonden, zyn gister ter dood veroordeeld. Het hoofdbureau van politie deelt mede, dat het lyk van den Arabischen leider Hassan Dajany gisterochtend werd gevon den ter zyde van den spoorweg van Jeru- salem naar Lydda. Het is nog niet zeker, op welke wijze hij gedood is, maar vast staat dat hy gister avond door bandieten is ontvoerd. De afgehouwen hoofden van twee Ma- rokkaansche Moslems, die te Jericho ver mist werden, zijn gisteravond by de Damascuspoort te Jerusalem gevonden. Men zegt, dat het de hoofden zyn van twee mannen, die vroege behoorden tot de lijf wacht van den Moefti van Jerusalem, die thans verbannen is. Er hebben zich gister verscheidene ge vallen voorgedaan van beschieting uit hinderlagen, brandstichting en bommen- werpen. Er zijn twee Arabieren gedood, o.a. een terrorist, die door regeeringstroe- pen bij het vliegveld van Gaza werd neer geschoten. Dajany was door krijgsraad der rebellen veroordeeld. Gisteravond werd onthuld, dat Dajany door een vuurpeleton der rebellen dood is geschoten. Hy was gesommeerd om voor den krijgsraad der rebellen te verschij nen, naar beweerd wordt, op last van een hooge commissie der rebellen. Toen hy in zijn auto had plaatsgenomen, werd hy, zonder dat hy eenig vermoeden had, naar een dorp in de heuvels gereden. Hy moest zich verantwoorden en werd schuldig be vonden aan daden, welke nadeelig waren voor de Arabische zaak, waarna hy werd doodgeschoten. hartstochten op, toen plakkaten werden getoond, waarop opschriften te lezen waren als: „Weg met den politieken clerus. In nitzer is erger dan nutteloos. Wij willen vrede, maar geen politiek bedrijvende priesters. Joden en priesters zijn de vijanden van het Duitsche volk". Toen tenslotte een galg werd meege voerd, waaraan een bord hing met het op schrift: „Hier zouden wij Innitzer graag willen zien hangen", groeiden de bijvals betuigingen nog meer aan. Verschillende groepen die voorbijtrokken, vormden spreekkoren, welke verschillende leuzen schreeuwden. Aldus riep een groep in spreekkoor steeds: „Dachau, Dachau, Dachau", een andere aldoor: „Zonder Joden en zonder Rome willen wy Duitschlands dom bouwen", weer een andere: „Weg met Innitzer en hen, die achter hem staan". Een .groep marcheerde met een bord, waarop te lezen stond: „Alle leden van ons bedrijf zijn reeds uit de kerk getreden". Represaille-maatregelen. Naar Reuter omtrent de rede van Bürckel nog meldt, heeft de gouwleider represaille maatregelen aangekondigd tegen de Katho lieke Kerk in Oostenrijk wegens de zooge naamde anti-nationaal-socialistische houding van kardinaal Innitzer. Bürckel zeide, dat alle katholieke scholen in Oostenrijk, welke niet reeds gesloten zijn, van vandaag af gesloten worden. De politieke amnestie, welke waarschijn lijk zal volgen na den „Anschluss" van het Sudeten-Duitsche gebied, zal niet van toe passing zijn op priesters en alle pogingen van de zijde der geestelijkheid, om amnes tie voor Schuschnigg te krijgen, worden definitief van de hand gewezen. Bürckel stelde de Tsjechen en Joden verantwoordelijk voor de jongste demon straties tegen kardinaal Innitzer en hy kondigde aan, zooals hierboven gemeld, dat alle Joden, die Tsjechisch onderdaan zijn en alle politiek-verdachte Tsjechen Weenen ter stond moeten verlaten. Tengevolge van wat Bürckel heeft aan gekondigd, dat alle Joden en Tsjechen, die aan de demonstraties tegen kardinaal In nitzer hebben deelgenomen, uit het land zullen worden gezet, verwacht men, naar de „United Press" verneemt, dat minstens alle Joden van Tsjechische nationaliteit, alsook de Tsjechen, die politiek op den voorgrond hebben gestaan, uit Weenen zullen worden verdreven. Zie verder Buitenland en Algemeene Toestand op pag. 1, 3e blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1