DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
1
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regeJ meer J 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330.
Aantal kerkelijke goederen door den staat
geconfiskeerd.
Anti-clericale hetze van de
„Angriff".
Groote slag bij Tsjekloeng.
Chineesche versterkingen
naar Zuid-China.
De algemeene toestand.
Het terugtrekken der
vrijwilligers.
Spaansche regeering wil garanties
Ernstige spanning te
Jeruzalem.
Vandaag „zuivering".
Her-oriëntatie in
Tsjecho-Slowakije.
Reactie komt op.
hl
ALKMAARSCHE COURANT.
De strijd tusschen de katholieke kerk
in Duitschland en Oostenrijk en de
nationaal-socialistische autoriteiten duurt
voort. De kans op een redelijke oplos'
sing is thans, na de jongste aanvallen
op de kerk in Oostenrijk en op kardi
naal Innitzer in 't bizonder, kleiner dan
ooit.
Er zijn bepaalde teekenen, die weer
duiden op een verscherping van den
toestand. Zoo vinden hier en daar con
fiscaties van kerkelijke goederen plaats.
Scherpe maatregelen.
Over de jongste anti-katholieke maat
regelen, schrijft de Osservatóre Romano, dat
in Oostenrijk een aantal kerkelijke
goederen door den staat zijn geconfisceerd.
Er zijn ook andere maatregelen tegen gees
telijke gemeenschappen genomen.
O.a. de Admont-Abdy is geconfiskeerd
en het beheer is toevertrouwd aan een
regeeringscommissaris. De Sankt Lam-
brecht-Abdy is door SS bezet, nadat de
religieusen verdreven waren. De goede
ren van de Duitsche orde zijn eveneens
onder staatsbeheer geplaatst en aarts
hertog Eugenius, de grootmeester der
orde, is „uitgenoodigd" het land te ver
laten.
„De Osservatóre Romano" wijst er verder
op, dat rijkscommissaris Bürckel zou hebben
gezegd, dat hij voornemens is Hitier met
zijn verjaardag een „Oostenrijk zonder
kloosters" als geschenk aan te bieden.
In Italië.
Graaf Della Torre verklaart in de „Osser
vatóre Romano" te betreuren, dat de Itali-
aansche pers zoo weinig heeft geschreven
over de ongeregeldheden te Weenen tegen
kardinaal Innitzer, terwijl zij veel ruimte
schonk aan de beschuldigingen van de
nationaal-socialisten tegen een kardinaal en
de Oostenrijksche geestelijkheid om te pogen
de excessen goed te praten. Della Torre
wees erop, dat het een ernstige vergissing is
in Italië het als een arrogantie van den bis
schop en de politiseerende geestelijkheid
'voor te stellen dat zij het sacrament des
huwelijks, de katholieke scholen en de
christelijke beginselen verdedigen. In Italië
maken de staatslieden, alsmede de wijze
maatregelen van het concordaat een nauw
keurig onderscheid tusschen kerk en staat.
Anticlerikale campagne van de
„Angriff".
De „Angriff" zet zijn anti-klerikale
hetze voort. Het blad publiceerde giste
ren een artikel, getiteld „De oorlogs
partij van het Vatikaan", waarin wordt
gezegd, dat tijdens de jongste crisis de
„Osservatóre Romano" de woordvoerder
was van de oorlogspartij van het Vati
kaan.
Om dit te bewijzen haalt het blad een aan
tal uitlatingen van de „Osservatóre Romano"
tusschen 12 Juni en 2 October aan, o.a. een
artikel, waarin ten aanzien van de voor
gestelde volksstemming in het Sudeten-
land wordt geschreven: „De gevaarlijkste
zijde van een volksstemming is, dat deze in
het huidige geval niet werd voorzien in de
vredesverdragen, zooals het geval was in
het Saargebied en de mogelijkheid bestaat,
dat deze methode zal worden gegenerali
seerd voor herziening van grenzen. Het is
moeilijk om op hèt oogenblik de Sudeten-
duiischers het vrije zelfbeschikkingsrecht te
geven en dit morgen te weigeren aan andere
volken, die als minderheid leven tusschen
Oostzee en Zwarte Zee. De kaart van Europa,
van het Donaubekken en den Balkan zou
dan geheel gewijzigd worden".
De „Angriff" maakt zich vervolgens
kwaad over de uitlating van de Osservatóre
Romano na het tot stand komen van de
overeenkomst van München: „De oorlog is
voorkomen, doch wij hopen vurig, dat de
vrede niet alleen zal bestaan uit een voor
komen oorlog, want daarvoor heeft de ver
tegenwoordiger van Christus op aarde niet
zijn leven aangeboden".
De „Angriff" valt verder het Vatikaan aan,
omdat tijdens het Eucharistisch congres te
Boedapest op 21 Mei j.L een delegatie is ge
zonden, waarvan de uitgever van de Osser
vatóre Ronano, graaf Della Torre deel uit
maakte. Na aflcop van het congres bracht
;raaf Della Torre een bezoek aan Tsjecho-
Slowakije. Verder merkt de „Angriff" op,
dat kardinaal Verdier, de aartsbisschop van
Parijs, een bezoek heeft gebracht aan
Tsjecho-Slowaküe „om propaganda te maken
voor den staat van Benesj".
Tenslotte merkt de „Angriff" op, dat de
vroegere minister van Buitenlandsche Zaken
van Tsjecho-Slowakije, Krofta, die gezant
bij den Heiligen Stoel is geworden, een por
tret van den Paus heeft gekregen met diens
handteekening.
Radiorede van den Paus.
Uit Castel Gandolfe heeft de Paus een
radiorede gehouden tot het Amerikaansche
episcopaat en de geloovigen, welke ver
zameld zijn op het Nationaal Eucharistisch
congres der Vereenigde Staten te New-
Orleans. Na zijn droefheid te hebben uitge
sproken over de vervolging, waaraan de
kerk blootstaat, verklaarde de Heilige Vader
dat men kan hopen op betere tijden voor de
kerk, aangezien by de meeste volken een
verlevendiging van de godsvrucht merkbaar
is.
Er woedt in Zuid-China een hevige
slag by de samenvloeiing van de Oost-
Rivier en de Tsjaho, op minder dan
8 K.M. van Tsjekloeng.
In de buurt van de Oost-Rivier ko
men nog steeds belangrijke versterkin
gen voor de Chineesche troepen aan.
Het Chineesche hoofdkwartier is er
van overtuigd, dat alle gevaar voor
Kanton is afgewend.
Toch is de spoorweg van Koeoelong naar
Kanton op verscheiden plaatsen doorsneden.
Het is waarschijnlijk, dat de Japansche
troepenafdeeling, welke de stad Tsjangmoe-
tau in bezit heeft genomen voor Tsjekloeng
zal aankomen voor de ten Noorden van de
Oost-Rivier opereemnde Japansche troepen.
Kanton wordt snel een verlaten stad. Naar
schatting zijn een millioen menschen ge-
evacueerd. De Chineezen hebben de ijzeren
brug bij Tangkapa, op ongeveer 25 K.M. ten
Noorden van Tsjoemtsjoen vernield.
Berichten uit Kanton maken volgens een
officieel telegram uit Tsjoengking melding
van verwoede gevechten in de buurt van
Poklo aan den straatweg Waitsjau-Kanton.
Naar schatting zijn in den strijd om Waitsjau,
dat Zaterdag moest worden prijsgegeven
meer dan 3.000 Japanneezen gedood.
Japansche luchtmacht in actie
Het Chineesche persbureau deelt mede,
dat Maandag 150 Japansche bombardements
vliegtuigen de steden en dorpen langs den
spoorweg KantonHankau hebben gebom
bardeerd. Het aantal slachtoffers is nog niet
bekend.
Gedurende de maanden Augustus en Sep
tember heeft de Japansche luchtmacht
negentien steden in de provincie Honan 52
keer gebombardeerd, waarbij 427 personen
werden gedood en 869 gewond.
ALKMAAR, 19 October.
De situatie in Europa kenmerkt zich door
een sterke diplomatieke activiteit. Het is
alsof vele landen in Europa na de jongste
spanningen in ons werelddeel en de daarop
volgende „conferentie van vier", waar veel
en vertrouwelijk is gesproken, maar w'aar-
van weinig positiefs tot de buitenwereld is
doorgedrongen, hun positie opnieuw willen
bepalen, nieuwe mogelijkheden onder de
oogen willen zien en de betrouwbaarheid
van oude bondgenootschappen en vriend
schappen willen onderzoeken hetgeen
wel noodig is gebleken!
We noteeren het volgende: Een reis van
Tsjvalkowski naar Berlijn, van Funk naar
den Balkan, een reis van Beek naar Roe
menië en een tocht van den Britschen am
bassadeur te Berlijn naar Londen.
Over deze reis van Henderson doet men
in diplomatieke kringen te Londen op
merken, dat Henderson naar Engeland
komt om zijn gewone vacantie te nemen,
die door de omstandigheden verlaat is. Hier
naast gaan echter geruchten, volgens welke
deze reis zou samenvallen met de opening
van onderhandelingen tusschen Engeland en
Duitschland over de afsluiting van een
luchtpact. Hoewel men weigert een beves
tiging te geven, acht men het in de genoem
de kringen waarschijnlijk, dat de ambassa
deur met den premier van gedachten zal
wisselen „over de houding van Duitschland
ten aanzien van de ontwikkeling der „inter
nationale verzoeningspolitiek", die werd in
geluid met het accoord van München".
Internationale verzoeningspolitiek? Kan
echter deze wel gebaseerd zijn op het ac
coord van München? Kan een internationale
samenwerking worden opgebouwd op een
accoord, waaraan een onrecht, aan een klein
land begaan, ten grondslag ligt?
En tenslotte: Wat is er tot nu toe terecht
gekometi vaji de verzoening, die München in
de wereld zou brengen? De eenige alge
meene reactie was: wapenen voorkomen,
dat men opnieuw voor verrassingen zou
komen te staan. Het eenige resultaat was, dat
Engeland en Frankrijk tot het inzicht kwa
men, dat een sterke diplomatie slechts kan
berusten op een sterke militaire macht. Een
resultaat, dat moest komen.
Eden verklaarde gisteren in dit verband
voor den wereldbond voor den vrede dan
ook het volgende:
„Er zijn voor ons drie hoofdprincipen, die
onze handelingen bepalen: eenheid, kracht
en rechtvaardigheidsgevoel. Nooit, zeide
Eden verder, kan er werkelijk vrede zijn
onder voortdurende dreiging van het kanon,
noch waar geluk daar waar macht het
eenige recht is. De menschheid zal zich
nooit met zulk een laag doel vergenoegen".
En dan is daar de reis van Beek. De
Poolsche minister van buitenlandsche za
ken, die steeds een zeer zelfstandige poli
tiek pro-Duitsch gericht, ondanks het
militaire accoord met Frankrijk! heeft
gevoerd is thans te Boekarest. Wordt
Roethenië het slachtoffer?
De Fransche bladen doen verschillende
veronderstellingen over het doel van zijn
reis.
De „Jour" schrijft, dat de Poolsche mi
nister Beek twee soorten voorstellen me
debrengt naar Boekarest: een Hongaarsch
voorstel, volgens hetwelk Hongarije voor
goed zal afzien van zijn minderheid in
Roemenië en een Poolsch voorstel tot 't uit
breiden van het PoolschRoemeensche
garantieverdrag tot de westelijke grenzen.
Indien Roemenië in een dergelijke regeling
zou toestemmen, zou het niet onmogelijk
zijn, dat men in de volgende weken de
vorming zou aanschouwen van een Hon-
gaarsch-Poolsch-Roemeensche groep, waar
bij misschien Tsjechsolowakije zich zou
aansluiten, terwijl men zoo niet op de be
scherming, dan toch op de goedkeuring van
Italië zou kunnen rekenen. Men begrypt
zeer wel, dat Italië, hoewel het trouw blijft
aan de spil, van de ontwikkeling gebruik
wil maken om in midden-Europa en den
Balkan de rol te spelen, die de accoorden
van Rome van 1934 het hadden toegedacht
en die door den „Anschluss" bedrogen is.
De „Populaire" schrijft: „Het lot van
Roethenië en het meer of minder defini-
tiev statuut van midden-Europa hangt in
sterke mate af van de besprekingen te Ga-
latz. Een gemeenschappelijke Poolsch-Hon-
gaarsche grens zou slechts tot stand kun
nen komen door annexatie van Roethenië
door Polen of Hongarije. Polen ziet daar
van af, omdat het bij de 5 of 6 millioen
Oekrainers, die reeds binnen zijn grenzen
wonen, niet nog een half millioen wil voe
gen en omdat het van de Roetheensche
markt door de Karpathen gescheiden zou
zijn. Hongarije is dus met deze operatie
belast, doch Roemenië staat er in het ge
heel niet gunstig tegenover".
Voorts is er tenslotte een nieuwe „as"
uitgevonden! Funk heeft de „Balkanspil"
bij zijn jongste reis verschillende malen ge
noemd, in verband met de economische
penetratie van Duitschland in den Balkan.
Funk heeft er met het oog op de han
delsbetrekkingen van Duitschland met het
Zuidoosten op gewezen, „dat er niet gedis-
cussiëerd wordt over de noodzakelijkheid
der betrekkingen van alle betrokkenen bij
dezen Zuidoostelijken spil, met inbegrip
van Roemenië, Griekenland etc. ten behoe
ve van de uitbreiding der bestaande rela
ties. Omgekeerd echter hebben de voor
eenigen tijd begonnen pogingen om den
Duitschen invloed op den Balkan terug te
dringen Duitschland niet werkloos kunnen
laten. De politieke financieele credieten aan
de Balkanlanden zouden nooit zoo hoog,
noch zoo voordeelig kunnen zijn als de
capaciteit tot opnemen en leveren van de
Duitsche economische ruimte, waarbij zon
der moeite zoo noodig eventueel bestaande
moeilijkheden met goederencredieten wor
den overbrugd".
Interessant zou zijn te vernemen, wat
Hitiers „eenige vriend" Mussolini wel zegt
van deze monopolistische aspiraties!
Aan de monding van de paarlrivier zijn
twee Japansche vliegtuigen door de Chinee
sche luchtdoelartillerie omlaag geschoten
Chineesche wraak.
Het Chineesche persbureau bericht uit
Sjanghai, dat opnieuw een Chineesch ver
rader door drie jeugdige Chineesche patriot
ten ter dood is gebracht. Het slachtoffer is de
Chineesche journalist Joe Ta Sjoeng, die na^
dat de Chineesche troepen Sjanghai hadden
verlaten in November j.L met behulp van de
Japanneezen een persbureau heeft opge
richt, dat anti-Chineesche leugens de wereld
inzond. De drie jonge Chineezen drongen
vermomd als telegrambestellers, zijn woning
binnen en sloegen Joe dood. Zij slaagden
erin ongehinderd te ontkomen.
Ontruiming van Hankau
Uit Hankau wordt gemeld, dat het Chinee
sche Roode Kruis order heeft gekregen zich
gereed te houden voor de ontruiming van
Hankau. De autoriteiten dringen bij de bur
gerbevolking op een spoedig vertrek aan
Vluchtelingenkampen zijn 20 kilometer ten
Westen van de stad ingericht. Het vertrek
der burgers, aldus wordt hier verder gemeld
wordt bemoeilijkt door de opeisching van
alle auto's.
De controle-commissie der Volkenbond en
de commissie, welke benoemd is door de
Spaansche regeering tot regeling van het
terugtrekken der vrijwilligers hebben heden
het vraagstuk der veiligheid der teruggezon
den vrijwilligers besproken.
De Spaansche regeering stelt als
voorwaarde voor het terugzenden van
de vrijwilligers, dat de Italiaansche,
Duitsche en Tsjecho-Slowaaksche strij
ders, die niet naar hun land kunnen
terugkeeren, veilig zullen zijn. Zi.
vraagt deze menschen te verdeelen over
die landen, waar zij geen gevaar loopen
tengevolge van hun politieke overtul
ging. De Volkenbondscommissie zoekt
thans een oplossing om aan dit verzoek
te voldoen.
Bombardement op Denia,
Volgens een bericht van het Spaansche
persagentschap te Londen zijn gisterochtend
bij een bombardement op Denia twaalf per
sonen gedood en twintig gewond.
In het officiëele communiqué der Spaan
sche regeering wordt medegedeeld, dat gis
termiddag aan het Oostelijke front een
vijandelijke aanval krachtig is afgeslagen in
de Ebro-zone.
Generaal vrijgesproken
Generaal Villalba die beschuldigd werd
verantwoordelijk te zijn voor den val van
Malaga, is gisteren te Barcelona vrijgespro
ken. Hij is onmiddellijk in vrijheid gesteld.
Mussolini aan Franco.
In antwoord op het telegram, dat Franco
aan Mussolini heeft gezonden ter gelegen
heid van den terugkeer naar Italië van een
gedeelte der Italiaansche troepen in Spanje,
heeft Mussolini een danktelegram gezonden.
Blijkens een gistermiddag op het ministe
rie van koloniën van den hoogen commissa
ris in Palestina ontvangen telegram duurt
de ernstige spanning te Jeruzalem voort.
Sinds eergisteren bezetten militairen strate
gische punten rond het oude stadsdeel. Zij
wisselden schoten met de in dit stadsdeel
verschanste opstandelingen.
Gisteravond werd officieel aan Reu
ter medegedeeld, dat de Britsche troe
pen heden de oude stad van Jeruzalem
binnen zullen trekken om deze van re
bellen te zuiveren.
Gistermiddag is een speciaal staatsblad
uitgegeven, waarin wordt medegedeeld, dat
alle politiestrijdkrachten onder militaire
controle worden geplaatst.
Militairen nemen het bestuur over.
De Britsche hooge commissaris Mac
Michael heeft gister zijn goedkeuring ge
hecht aan de benoeming van militaire be
velhebbers, die het bestuur van de districts
commissarissen zullen overnemen.
De snelle maatregelen, die gisteravond in
verband met den voortdurenden ernst van
den toestand zijn genomen, komen in feite
neer op de afkondiging van den staat van
beleg. Den geheelen dag heeft de hooge
commissaris besprekingen gevoerd met de
militaire en burgerlijke autoriteiten, o.a.
met generaal-majoor Haining, den comman
dant van de Britsche strijdkrachten in Pa
lestina en Transjordanië.
Den geheelen dag vlogen boven de oude
stad verkenningsvliegtuigen. Terroristen
ben op een laag vliegend toestel het vuur
geopend.
De toestand van den Turkschen president,
Kemal Ataturk, is volgens het gisteravond
uitgegeven bulletin, weer verergerd.
Zooals bekend, lijdt hij aan een lever
kwaal en terwijl z'n toestand verleden week
zeer ernsig was, trad een lichte verbetering
in, welke ook thans, blijkens bovenstaande,
geen stand gehouden heeft.
In Tsjechische politieke kringen wordt
druk gesproken over een fundamen-
teele herziening van het systeem der
binnenlandsche politiek. De bladen spra
ken dagelijks over een hergroepeering
van de partijen en sommige zelfs over
afschaffing van de politieke partijen.
Twee partijen der regeeringscoalitie heb
ben in communiqué's hun standpunt be
paald. De sociaal-democratische partij, die
besloten heeft uit* de tweede internationale
te treden een speciale commissie zal
beraadslagen over de kwestie der vereen
voudiging van den politieken toestand en de
Tsjechische volksparty (katholiek), die be
kend heeft gemaakt, dat het uitvoerende
comité te Praag vergaderd heeft. De voor
zitter der partij mgr. Stacek, zeide, dat de
partijen zich moeten reorganiseeren volgens
de wenschen der massa's, die vragen om
„nieuwe en sterke mannen". „De natie al
dus deze voorzitter heeft thans behoefte
aan een nieuwe economische organisatie in
den geest van het corporatieve systeem en
aan een nationalisme, dat in staat is het
volk op te beuren uit zijn bittere vernede
ring en het op te heffen naar nieuwe hoop.
Met alle elementen, die zich bewust zijn van
deze nieuwe behoeften der natie, wil de
Tsjechische volkspartij samenwerken".
Spoedig hervatting der onder
handelingen?
Alles wijst op een spoedige hervatting
van de onderhandelingen tusschen Tsjecho-
Slowakije en Hongarije. Deze zullen dan
waarschijnlijk te Bratislava worden gehou
den.
Voorzoover hier kan worden nagegaan, is
de Slowaaksche regeering niet bereid het te
München door Tsjwalkowsky bij zijn bezoek
aan Hitier en andere Duitsche autoriteiten
opgestelde basisontwerp eener regeling ge
heel te aanvaarden. Dit basisontwerp was
Maandag aan de Slowaaksche gedelegeer
den voorgelegd, en gisteren is het door het
Slowaaksche kabinet bestudeerd.
Besprekingen met Duitschland en Polen
zullen worden gevoerd. Tiso vertrekt heden
naar Hitier.
De Slowaaksche regeering hoopt blijk
baar verbetering te kunnen verkrijgen van
de voorwaarden van München, en men kan
gevoegelijk aannemen, dat haar voornaam
ste zorg is, de stad Kosice te behouden.
De regeling met Berlijn.
Het bureau van minister Vavrecka heeft
medegedeeld, dat by de onderhandelingen
te Berlijn over de hervatting van het spoor
wegverkeer de meest dringende vraagstuk
ken het eerst worden behandeld. Derhalve is
besloten, dat de Tsjecho-Slowaaksche staat
onmiddellijk een aantal wagons ter beschik
king zal stellen voor het vervoer in het
steenkoolbekken van Noord-Bohemen. Ook
zal waarschijnlijk binnenkort het transport
naar het Sudetenland worden hersteld, ten
einde tegemoet te komen aan de meest drin
gende behoeften.
Aan beide zijden wordt verder hard ge
werkt aan de regeling van industrie ,n han
del. De Tsjechische industrie poogt zich zoo
snel mogelijk aan te passen aan den nieu
wen toestand. De Skodafabrieken vervullen
al hun verplichtingen.
Zie verder Buitenland pag. 1. 3e blad.
Hl
