DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Bij Hankau buldert het kanon. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2,50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 'f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven trance aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telet. 3320, redactie 3330. No. 251 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag 25 October 1938 Hooidredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang De stad zal niet verdedigd worden door China. Tsjang Kai Sjek vertrokken. De algemeene toestand. HANKAU VEROVERD. Snelle Japansche opmarsch. Verdwijningen in de Sovjet-Unie. Blücher in ongenade. COURANT. Voor het eerst is in Hankau duidelijk het gebulder der kanonnen te hooren. De burgerbevolking gaat intusschen voort, de stad te ontruimen, welke thans reeds half is verlaten. Niettegenstaande het regenachtige weer, hebben Japansche vliegtuigen opnieuw Hankau en Woe Sjang hevig gebombardeerd. Officieel wordt aangekondigd, dat de scheepvaart op de Jang Tse stroom opwaarts van Hankau van hedenavond acht uur af gestremd zal zijn. Voor Hankau en de omliggende steden is thans de staat van beleg afgekondigd. De commissaris voor de verdediging, ge neraal Kwo Sjan, heeft gesproken over de mogelijkheid, dat gebouwen worden opge blazen. De belangen van de buitenlanders zullen echter worden geëerbiedigd, ver klaarde de generaal. Een ieder, die het leven van buitenlan ders in gevaar mocht brengen, zal worden doodgeschoten. 8000 Chineezen verdronken. Het Chineesche persbureau bericht, dat achtduizend Chineesche vluchtelingen uit Hankau, Woe Tsjang en Han Jang in de Jang Tse zijn verdronken, doordat de Ja panners de passagiersschepen, waarop deze mensehen een toevlucht hadden gezocht, tot zinken hebben gebracht. Een der schepen werd bij Sian Jang, 35 kilometer stroomopwaarts van Hankau, in den grond geboord. De beide andere bij Tsjang Lin Tsji, op de grens van Hoenan en Hoepe. Uit Tokio meldt een Reuter-bericht, dat, blijkens de laatste daar ontvangen berich ten, de voorhoede der Japanners Hwang Pi, gelegen op 123/« mijl ten Noorden van Han kau, heeft bereikt, terwijl vlooteenheden bij Jang Lo, 12 mijlen stroomafwaarts van Han kau, zijn aangekomen. Tenslotte doet de linkervleugel der Ja pansche troepen hevige aanvallen op Ko Tien Tsjen, 22 mijlen ten Oosten van Woe Hang, welke plaats tien mijlen van Hankau ligt. De Japansche strijdkrachten, die stellingen rond Tehan, een stad tusschen Kioe Kieng en Nan Tsjang, hadden betrokken, hebben, blijkens een legerbericht, Maandagavond een algemeenen aanval op Tehan ingezet. Chineesche vrijscharen strijden intusschen voort. Het Chineesche persbureau bericht, dat de Chineesche vrijscharen in de provincie Sjansi er in zijn geslaagd, twee steden aan den spoorweg Ta ToengPoe Tsjau te her overen, namelijk Kau Tsoen en Ta Meng, veertig en vijftig kilometer benoorden de hoofdstad der provincie Taijoean. Uit Taijoean wordt gemeld, dat, hoewel de Japansche troepen de stad een jaar geleden hebben bezet, zij geen meester zijn buiten de stadsmuren. Rond de stad houden zich sterke Chineesche benden op, welke telkens weer aanvallen doen. Hankau niet verdedigd. Officieel is medegedeeld, dat Hankau niet verdedigd zal worden. Zekere dis tricten zijn overgedragen aan het comité voor de vluchtelingenzóne. Vanochtend werd bevestigd, dat maar schalk Tsjang Kai Sjek en zijn echtge- noote met onbekende bestemming uit Hankau vertrokken zijn. In de geheele stad worden ontploffingen gehoord. Uit Sjanghai meldt Domei, dat een Japan sche gemotoriseerde afdeeling uit Hwangpei i* genaderd tot op 7 kilometer van de noordelijke büitenwijken van Hankau. Te Sjanghai bleef de Chineesche dollar stijgen in verband met hardnekkige geruchten over een aftreden van Tsjang Kai Sjek en een spoedigen vrede. Uit Sjanghai wordt verder gemeld, dat de Japanneezen gevorderd zijn tot een punt 5 kilometer ten noorden van den Tsjangkoeng- dijk. HET FRONT LANGS DE JANGTSE. Een correspondent van de Times te Sjanghai heeft per vliegtuig een kijkje ge nomen langs het front van de Jangtse Donderdag vertrokken wij, zoo meldt hij, in een groote Douglas en vlogen 500 mijl over •He plaats:en, welke in onze telegrammen over den strijd in dat deel zoo vaak worden genoemd. Wij vlogen tot aan Hwangsjikang, dat nauwelijks zichtbaar was door den rook en dat eenige uren later den Japan ners in handen zou vallen. Wij brachten den nacht door aan boord van een Japansch hospitaalschip te Kioekiang. Den volgenden dag namen wij een kijkje in de goed georga niseerde Japansche hospitalen, waar twee duizend gewonden worden verpleegd en zagen ook hoe op georganiseerde wijze voedsel werd verstrekt aan de Chineesche bevolking. Er waren nog maar eenige dui zenden Chineezen in Kioekiang, dat in nor male tijden 30.000 inwoners telt. Tenslotte vlogen wij naar Nanking. Onze hoofdindruk was, dat de Ja pansche weermacht een uitstekende organisatie handhaaft bij de operaties in dit enorm groote gebied, dat vol ber gen en heuvels, meren en rivieren is. In Nanking werden wij voorgesteld aan de nieuwe regeering en wij keerden per trein naar Sjanghai terug. Over een afstand van 40 mijl was het land tusschen Nanking en Sjinkiang over stroomd, maar verder was elke duimbreed beplant, en de bevolking was druk bezig den oogst binnen te halen. De duizenden Chineesche boeren stoorden zich in het ge heel niet aan de Japansche schildwachten, die op langen afstand van elkaar langs de spoorlijn stonden opgesteld. Wij konden uit den trein aan beic'e zijden niet veel verder dan een mijl zien wegens boomen en bosch- jes aan den gezichtseinder zoodat wij niet jonden zien of het land daarachter even intensief werd bebouwd. Maar er is reden te gelooven, dat een groot gedeelte van het gebied tusschen Sjanghai, Nanking en Hangstjou behoorlijk wordt bebouwd, on danks de bedrijvigheid van de talrijke guerrilla-benden. Het Japansche bericht, dat de comman dant van het leger van Kwantoeng zich zou hebben overgegeven, is niet juist. Uit be trouwbare Chineesche bron wordt verno men, dat de generaal van het hoofdkwar tier de order kreeg terug te trekken, omdat het in verband met den slechten toestand van de spoorwegen en de wegen onmogelijk was om op tijd versterkingen te zenden voor de verdediging van Kanton. De Chi neezen zijn echte- zeer teleurgesteld over het gebrek aan tegenstand en er zal een enquête worden ingesteld. CHINA'S VREDESKANSEN. Edwin Haward, laatstelijk redacteur van de North China Daily News, houdt zich in een artikel in de Daily Telegraph bezig met de vraag, in hoeverre de jongste Japansche successen de Chineesche bereidheid tot het sluiten van den vrede kunnen doen toene men. Hij meent, dat de vooruitzichten van een vrede niet ongunstig zijn De Japanners, zoo zegt hij, zijn rtu in staat om op duide lijke en overtuigende successen te wijzen en het is de vraag, of hun legers, nadat Hankou gevallen zal zijn, lust hebben een lange guerrilla-campagne onder de oogen te zien. De voorwaarden van de Japanners zul len krachtig zijn, doch gezien het feit van de inspanning om ongeveer een millioen troepen in het veld te houden, zullen zij toch mogelijk niet zoo zijn, dat ze geheel en al onaanvaardbaar zijn voor China. Het is zelfs mogelijk, dat Japan op dit oogenblik meer te winnen heeft bij eeh vrede dan China bij voortgezet verzet. Tokio heeft niet opgehouden te verklaren, dat Japan niet de bedoeling heeft China blijvend te bezetten, hoewel meer extreme elemen ten onder de militaire leiders zeer strijden voor een algeheele verovering. Dat Japan volledige erkenning van zijn domineerende positie in het Verre Oosten zou eischen, staat voorop. Doch het zal mogelijk erken nen, dat het meer heeft te winnen bij een algemeene kalmeering van den toestand na deze groote successen, dan bij een lang gerekte campagne in het ontoegankelijke Westelijke berg- en heuvelgebied van China. De betrekkingen met de Westersche mo gendheden moe vtor Japan ook een punt van overweging zijn. Het afsnijden van China van de zee heeft de positie van Hong kong ten zeerste aangetast. Practisch is de Britsche kolonie thans geïsoleerd. Haward vraagt zich ook aff, of het Tsjiang Kai-sjek zal gelukken onder de nieuwe omstandighe den de eenheid, die hij tot dusverre op zoo gelukkige wijze in het land had weten te bewaren, in stand te houden, en hij wijst op de verklaring van Wang, den voorzitter van den politieken raad van de Kwomin- tang, die niet geaarzeld heeft toespelingen op vrede te maken. VREUGDE TE TOKIO. Tokio heeft den val van Kanton met lam pionoptochten, vlaggen, eerepoorten en diensten in de tempels gevierd De autori teiten hebben het enthousiasme eenigszins geremd om het effect van de viering van den val van Hankou, welke begin Novem ber verwacht wordt, niet te bederven. Van alle kanten wordt de aandacht gevestigd op de grootte van dit succes in militairen zin. Het publiek is echter gewaarschuwd, dat zelfs de val van Hankou nog niet een spoedig einde van de campagne in China behoeft te beteekenen, men kan dus wel de conclusie trekken, dat de snelle opmarsch naar Kanton slechts gedeeltelijk bedoeld was als een tentoonstelling van militaire macht. De bedoeling zal ook wel zijn geweest, aldus meldt de Times uit Tokio, het Japan sche publiek een hart onder den riem te steken, dat somber gestemd werd door het langzame tempo van den opmarsch naar Hankou. Bovendien :s er de politieke be doeling, om in de kaart te spelen van de radicalen in de regeeringskringen, die van geen compromissen inzake het Chineesche vraagstuk willen weten. In politieke en militaire kringen te Tokio wordt in verband met de afsnijding van Kanton van Hankou erop gewezen, dat de militaire operaties wellicht niet meer tot stilstand komen en dat de tijd voor onder handelingen nog niet is gekomen. De inner lijke zwakte van het zgn. Chineesche een heidsfront is, zoo wordt verklaard, duidelijk geworden, en het is noodig, Zuid-China door het aanleggen van nieuwe steunpunten vol ledig af te snijden. In binnenlandsch-poli- tiek opzicht moet het eenheidsfront tegen Tsjang Kai-sjek door de hechtere aaneen sluiting van de natie versterkt worden, het geen het beste kan geschieden door de ont binding der partijen en de vorming van een uniforme .Jceizerpartij" onder leiding van prins Konoye. Waarnemers te Honkong vragen zich vol gens den correspondent van de Times al daar af, of China zal trachten vredesonder handelingen te beginnen zoodra Hankou is gevallen. Geruchten doen de ronde dat Chineesche waarnemers te Honkong zijn aangekomen, om de meening van den Britschen ambas sadeur Kerr (die op doorreis is naar den zetel van de Chineesche regeering Tsjoeng- king) te vragen. Het is de vraag in hoeverre de Chineesche autoriteiten, die er voor zijn. ALKMAAR, 25 October. Nog altijd wonen er een 30 Joodsche vluchtelingen op een strook niemandsland in de buurt van Brno. De Duitschers, noch de Tsjechen willen hun water en voedsel geven. De ongelukkigen leven van gaven van voorbijgangers. De Joodsche gemeente te Brno heeft hun zendingen levensmid delen willen doen toekomen, maar dat is verboden. Het is een groepje ongelukkigen, dat daar rond zwerft en dat niet weet, waar het heen moet. Twee meisjes liggen er met hooge koorts in een geimproviseerde tent op den barren grond. Andere Joden heb ben nog slechts een stel kleeren en bezit ten verder niets meer. Zij zijn uit Tsjecho- Slowakije gezet en Duitschland wil hen niet binnen laten. Uiterst moeilijk is het lot der Joden in de z.g. vijfde zóne, Zuid-Mahren en Sile- zie, die door de bezetting van hun woon steden door de Duitsche troepen geheel werden verrast, en zich niet meer door de vlucht konden redden. Oorspronkelijk had men n.1. gedacht, dat in dit gebied een volksstemming zou worden gehouden, en den Joden en den Tsjechen werd verzocht, niet te vertrekken, teneinde aan het ple bisciet te kunnen deelnemen. Uit de voormalige grensplaats Lunden- burg, waar een groote Joodsche gemeente van 624 zielen woont, verneemt het Jood sche Telegraaf Agentschap, dat reeds sedert een week naar het voorbeeld van Weenen na de inlijving de Joodsche inwo ners in de z.g. „poetscolonnes" worden samengebracht en aldus worden gedwon gen, straten te schrobben en auto's af te wasschen. In het bijzonder dwingt men hen tot het afkrabben van de verschillen de Tsjechische opschriften van winkel ruiten en reclameborden. In Teplitz-Schönau werden zeventig personen gearresteerd, onder wie zich zeer vele Joden bevonden. Te Saaz heeft men uit Joden, Tsjechen en socialisten een op tocht samengesteld, die met belachelijk ceremonieel, door de stad moest marchee- ren ;men had reeds zorg gedragen, dat zij overal werden bespuwd en bespot. De raad der federatie van Tsjecho- Slowaaksche sokols, die Zondag in ver gadering bijeen is geweest, heeft den tekst van een proclamatie aangenomen, waarin een uiteenzetting wordt gegeven van de beginselen, die bij de vernieuwing van den staat de leiding zullen moeten geven. De sokols verklaren, dat zij trouw blijven aan de idealen, die van de Tsjecho- Slowaaksche natie een van zichzelf bewus te natie hebben gemaakt, en vooral aan het ideaal der democratie. Zij hechten goedkeuring aan het streven naar vereen voudiging van het politieke leven en aan eenheid der partijen, doch vragen, dat de partijen „uitsluitend haar eigen zending zullen dienen en zullen afzien van een verbeten en ondraaglijk streven naar de macht en de exploitatie van den staat." Zij vragen, dat de nieuwe grondwet plaats zal inruimen voor dc vertegenwoordigers van het geestelijke leven en de instellingen, die het volk opvoeden, in het bijzonder voor den sokol. Ten slotte vragen zij dat bij de definitieve vaststelling der grenzen het beginsel van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren billijk zal worden toegepast. Het manifest der sokols bepaalt in de volgende bewoordingen een standpunt ten opzichte van de Joden: De Joodsche kwestie moet worden opge lost op nationalitaire en sociale basis. De sedert 1914 in he tland gevestigde Joden moeten terugkeeren naar hun landen van oorsprong. Van de anderen moeten zij, die in 1930 de Tsjecho-Slowaaksche nationa liteit aanvaardden geleidelijk in de ver schillende sociale klassen van ons volk een plaats innemen in verhouding tot hun aantal. Wat de overigen betreft, die moe ten gaan naar de naties, waarvoor zij in 1930 vrijelijk hun keuze hebben bepaald. (Havas herinnert er in dit verband aan dat de Joden zich in 1930 konden uitspre ken voor de Tsjechische of Joodsche of voor een andere „nationaliteit' van den Tsjecho-Slowaakschen staat. Op 357.000 Joden hebben zich er toen 87.000 voor Tsjecho-Slowaaksche nationaliteit ver klaard, 204.500 voor de Joodsche nationali teit, 46.000 vopr de Duitsche en 17.000 voor de Hongaarsche nationaliteit.) Dat in den toestand in Jeruzalem een algemeene verbetering is ingetreden, blijkt wel hieruit, dat de Coldstream Guards uit de oude stad zijn teruggetrokken. De andere troepen zijn reeds gisteren vertrok ken en het plaatsen van wachtposten en het verrichten van patrouillediensten is thans overgelaten aan de Britsche politie. Nu en aan wordt nor een schot gehoord, doch vandaag zijn geen berichten binnen gekomen over ernstige incidenten. Ondanks de verbetering in den toestand worden echter de leger- en machinegeweerposten op de meeste strategische punten op de muren gehandhaafd. Na de bezetting van de oude stadswijken van Jeruzalem hebben de Britsche autori teiten de organisatie van het burgerlijk bestuur ter hand genomen, door het uit reiken van identiteitskaarten. Detache menten militairen hebben de hoogten, welke de stad beheerschen, bezet. Ook andere steden zullen een garnizoen krijgen om mogelijk te maken, dat de militaire autoriteiten toezicht uitoefenen op het landsbestuur. De bezetting van de oude stad Jeruzalem is volgens den gene- ralen staf een voorspel voor een algemeene zuivering van het land. Men vestigt er verder de aandacht op, dat de Joodsche gewapende formaties geen deel hebben genomen aan de zuivering van Jeruzalem. Deze formaties hebben alleen ten doel te zorgen voor de veilig heid van de Joodsche nederzettingen. In hun commentaren over de rede van Halifax te Edinburg zijn de Engelsche bladen het erover eens, dat Engeland sterk gemaakt moet worden. De Times zegt, dat, afgezien van enkele kleine rectificaties, die nog moeten wor den aangebracht, de politieke grenzen in midden-Europa thans meer dan ooit in overeenstemming zijn met de ethnografi- sche grenzen. Daarop kan de verwach ting gebouwd worden, dat de landen zich thans zullen wijden aan de consolidatie van hun binnenlandschen toestand, op economisch, financieel en politiek gebied. De Daily Telegraph schrijft, dat Halifax de gave heeft de politiek te verheffen bo ven het niveau van partijgeschillen, zoo dat een breedere blik en een grooter staatsmanschap noodig zijn. Halifax heeft de politiek, die gevolgd moet worden, duidelijk aangegeven: het volk heeft er naar te streven die politiek vruchtdra gend te maken. De Daily Herald zegt, dat de regeering- Chamberlain geen scheppende vredespo litiek heeft. Het blad betwist niet de nood zakelijkheid van een sterk Engeland, maar zegt, dat kracht voor een land betrekke lijk minder belangrijk is dan een wereld, waaruit gerechtvaardigde grieven verwij derd zijn, en waarin de collectieve veilig heid georganiseerd is. Hedenmorgen om 9.35 uur zijn Japansche gemotoriseerde afdeelingen Hankau aan den Noordkant binnen gerukt. De Japansche opmarsch vorderde zóó snel, dat een groot deel der Chi neesche troepen, die de Noord-Ooste lijke toegangen tot Hankau verdedigd hebben, afgesneden werd, zoodat de terugtocht onmogelijk werd. Het Ja pansche leger heeft reeds een cordon om de vlakte van Tsjingtsjau getrok ken, waarin dertig Chineesche divisies gevangen zijn. DE INSLUITING VAN GROOT1 HANKAU vredesonderhandelingen te beginnen, de al gemeene meening i">. China vertegenwoor digen. Aan den anderen kant komen berichten binnen, dat de Chineezen alweer bezig zijn zich te herstellen van den schok, veroor zaakt door den val van Kanton. De regee ring van Kanton heeft van een geheim ge houden plaats uit 'n manifest gepubliceerd, waarin de bevolking wojdt aangespoord zich tegen de Japanners te blijven verzet ten. De Chineesche kranten in Hongkong dringen er ook op aan, dat, zelfs indien Han kou is gevallen, doorgevochten behoort te worden. De Chineesche nieuwsbureaux hebben hun berichtgeving hervat. Zij melden dat Kan ton werd geëvacueerd volgens een tevoren vastgesteld plan. De Chineesche verdedigers hadden zich ten noordoosten van Tseng- sjing opgesteld, maar konden zich niet handhaven onder het ontzettende bombar dement, dat de Japanners op hen openden. Bovendien hadden de Japaners troepen aan wal gezet op den westelijken oever van de rivier, tegenover de forten van Bocca Tigris, die bestookt werden door een groote luchtmacht. Kanton is Zaterdag volledig bezet, maar de Japansche troepen zijn slechts een paar honderd man sterk en zij hebben de handen vol met blusschen van branden. De Japan ners melden officiëel, dat prins Tsjisjiboe lid van den generalen staf der troepen is. De aanwezigheid van den prins op dit front verklaart eenigszins waarom de Japanners zoo krachtig zijn opgetreden. Het lijkt waarschijnlijk, dat maarschalk Blücher, die geheel verdwenen is, in onge nade is gevallen. Voorbarig echter schijnen de in het buitenland verspreide geruchten, volgens welke Wyckingski, de procureur- generaal, zou werken aan de voorbereiding van een proces tegen Blücher, den chef van het protocol Barkof, den chef van de weste lijke afdeeling op het departement van bui- tenlandsche zaken Veinberg en den procu reur van Leningrad Pozern. Het is ook niet duidelijk, welke relatie er zou moeten be staan tusschen Blücher en de andere ge noemde personen, die een geheel anderen werkkring hadden. Pozern is zonder verklaring vervangen en Veinberg schijnt inderdaad verdwenen te zijn. Aan de buitenlandsche diplomatieke vertegenwoordigers is officieel medegedeeld, dat Barkof „met verlof vertrokken" was: dit is geen voldoende bewijs voor de bewering, dat hij in ongenade gevallen zou zijn. In verband met de geruchten, volgens welke Otto Schmidt, directeur van den Noordelij ken Zeeweg, in ongenade zou zijn gevallen, wordt opgemerkt, dat hij eergisteren bij de opening van het operaseizoen in den grooten schouwburg gezien Is. Zie verder Buitenland pag. 1, 3e blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1