DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De internationale critiek jegens Duitschland. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 'f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven Irancr aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330. No. 273 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 19 November 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang Geen verbetering in de Duitsch-Amerikaansche betrekkingen, Reacties in Engeland en de Vereenigde Staten. De burgeroorlog in Spanje. Het voorloopig einde aan de Ebro. De algemeene toestand. Minister Goseling over het vluchtelingen-probleem. Dagelijks 300 gevallen in behandeling. ALKMAARSCHE COURANT. Te Washington beschouwt men, vol gens Reuter, het a.s. vertrek van den ambassadeur van Duitschland te Washington, naar Berlijn te zijn inge geven door trots van Duitschland. Deze trots, aldus veronderstelt men, zou moei lijk kunnen toestaan, dat Dieckhoff te Washington zou blijven, nu de ambas sadeur en de handelsattaché der Ver. Staten uit Berlijn zijn ontboden. Wel ingelichte kringen verwachten, dat deze povere betrekkingen met het Duitsche Rijk van langen duur zullen zijn en zij verwachten geen verbetering aleer de kwestie van den uittocht van de in Duitschland vervolgde minderheden zal zijn geregeld. Groote beteekenis wordt toegekend aan de besprekingen van Kennedy met Cham- berlain en MacDonald over een uittocht op groote schaal van Joden uit Duitschland. Pas wanneer de kwestie zal zijn opgelost, zal het mogelijk zijn een werkelijke verbe tering in de Duitsch-Amerikaansche betrek kingen onder oogen te zien. Hooge kringen te Washington zijn zich er van bewust, dat hier een aangelegenheid is, waarin Groot-Brittannië en de Vereenig de Staten niet precies een gelijkloopende politiek volgen. Deze omstandigheid wordt te meer betreurd, aangezien te Washington niet de wensch bestaat Chamberlain te dwarsboomen in zijn vredespolitiek. De re geering der Ver. Staten, aldus verklaart men, heeft zich trouwens niet aan deze po litiek gebonden. Er wordt ten slotte ver klaard, dat zoolang de omstandigheden in Duitschland blijven, zooals ze thans zijn, geen enkele regeering der Ver. Staten, wel ke verantwoordelijk is voor minderheden van katholieken, Joden en negers, in het ge heel 36 millioen zielen, zou kunnen spreken over een bevrediging van Hitier. Een derge lijke politiek is onmogelijk. Weinig commentaar te Berlijn. In Duitsche politieke kringen levert men geen commentaar op het bericht van het Duitsche nieuwsbureau over het ontbieden van den Duitschen ambassadeur te Washing ton naar Berlijn. Men zegt, zoo meldt Ha- vas, dat doel en reden van dezen maatregel in het officieele bericht voldoende zijn uit eengezet. Anderzijds betoogt men, dat van een de finitief terugroepen van den ambassadeur in het geheel niet gesproken kan worden. De Duitsche regeering heeft waarschijnlijk niet gewild, dat haar ambassadeur te Washing ton op zijn post bleef, terwijl de Amerikaan- sche ambassadeur zich te Washington zou bevinden om zijn regeering in te lichten over de meeningen in Duitschland en de laatste gebeurtenissen. Berlijn wilde, in ze keren zin bij wijze van wederkeerigheid, op de hoogte worden gesteld van de opvattin gen in de Ver. Staten. De Duitsche bladen zetten hun aanvallen tegen personen en kringen in Engeland en de Ver. Staten, die de anti-semietische maat regelen veroordeelen, voort. De diplomatie ke redacteur van de „Berliner Börsenzei- tung" levert in een artikel, dat getiteld is „protectoraat over het vasteland", critiek op de houding van president Roosevelt. Hij zegt zelfs: „het schijnt, dat Roosevelt van de walgelijke golf van laster tegen Duitsch land gebruik wil maken om zich op te wer pen als beschermheer of Serdar van het ge heele Amerikaansche vasteland". Reacties in officieele Engelsche kringen. In een rede te Torquay heeft Lord Zet land, de Engelsche minister voor Indië, gis teren gezegd dat hij met den premier ge hoopt had dat de overeenkomst van Mün chen een niew tijdperk van internationale verzoening zou hebben ingeleid. Deze hoop was vernietigd door de gebeurtenissen van de laatste week in Duitschland, die ieder beschaafd mensch het schaamrood naar de haken moest drijven. Niemand zou den Woord te Parijs willen goedpraten, maar het Was monsterachtig om honderdduizenden volmaakt onschuldigen te straffen, en hoe te straffen, voor de daad van een enkeling, wiens geest uit het lood geslagen was door hetgeen zijn ouders reeds hadden moeten ^erduren. Minister Göbbels had gezegd dat ^e Duitsche regeering niet goed begreep °e de buitenwacht zich zoo druk kon ma- hen om een interne Duitsche aangelegen heid. Spr. wilde hierop slechts antwoorden, dat een actie ophield een interne aangele genheid te zijn, zoodra het geweten van de geheele overige wereld er er met een spon tane uitbarsting tegen op moest komen. De voorzitter der Duitsch-Britsche ver- eeniging, de conservatieve oud-minister Lord Mounttemple, is afgetreden in verband met de behandeling der Joden in Duitsch land. Protestbetooging te Brussel. Een groote menigte woonde gisteren de protestvergadering bij tegen de Jodenver volging in Duitschland, te Brussel georgani seerd in de Magdalenazaal. Verscheidene sprekers, o.w. het socialistische Kamerlid Bset, Marcel Grégoire, oud-directeur van het tijdschrift La Cité Chrétienne, Louis de Brouckere, president van de Tweede Inter nationale, de liberale oud-minister de Lave- leye enz. kwamen aan het woord. Deze laat ste besloot zijn toespraak met de verwach ting, dat de Belgische regeering zich zal aansluiten bij de stappen van de Nederland- sche regeering. Bij het einde van de verga dering werd een motie aangenomen, waar bij de Jodenvervolging in Duitschland ten strengste wordt gelaakt en aan de Belgische regeering wordt gevraagd zonder verwijl een internationale actie voor hulpverlee ning en huisvesting op touw te zetten. Arrestaties en vrijlatingen. De diplomatieke redacteur van de Man chester Guardian schrijft, dat men te Ber lijn en omgeving ongeveer 10.000 Joden zou hebben gearresteerd. De redacteur raamt het totaal aantal ar restaties op 35.000 tot 40.000. „Het meeren- deel der te Berlijn gearresteerde Joden is naar het concentratiekamp te Sachsenhau- sen, nabij Oranienburg, gezonden, waar zich ook ds. Niemöller bevindt". Dezelfde redacteur schrijft bevestiging te hebben gekregen van terechtstelling van Joden in het concentratiekamp van Buchen- wald bij Weimar, waar 70 Joden gefusil leerd werden in den nacht van 8 op 9 No vember, dat wil dus zeggen voor het over lijden van von Rath. In alle streken langs de westelijke grenzen vooral trachten dui zenden Joodsche vrouwen en kinderen, wier echtgenooten en vaders gearresteerd zijn, te vluchten. Voorts verklaart de schrijver, dat het steeds duidelijker was, dat de progroms lang van tevoren waren voorbereid: alleen reeds te Berlijn, zoo schrijft hij, werden 3000 Joodsche winkels methodisch verwoest „door georganiseerde benden in zeer kort tijdsbestek". Te Kassei zijn de woningen en bezittin- geo van bijna alle Joden vernield. Men bracht de Joden op een plein bijeen waar de brandweer hen natspoot, waarna zij, ge heel doorweekt, naar het concentratiekamp te Buchenwald werden gezonden. In Neurenberg moesten alle patiënten van het Joodsche ziekenhuis bijeenkomen op het binnenplein, terwijl het gebouw inwendig werd afgebroken. Een tehuis voor ouden van dagen te Ems moest des nachts ont ruimd worden. De geheele inhoud van het tehuis werd stuk geslagen. Vijfhonderd Joden uit Dachau ontslagen. Havas meldt uit München, dat ongeveer 500 Joden zijn ontslagen uit het concentra tiekamp te Dachau en te München terug gekeerd. Het aantal Joden, dat nog in dit concentratiekamp opgesloten is, moet op het oogenblik ongeveer 1500 bedragen. Men wijst er op, dat de Joden weer de mogelijkheid hebben om in Joodsche win kels inkoopen te doen. Het plaatselijk be stuur der nationaal-socialistische partij kon digt aan, dat de Joodsche cultureele bond verkoopdepóts gevestigd heeft waar de Jo den te München thans alle waren, die noo- dig zijn voor hun levensonderhoud, kunnen koopen. Wegens plundering van Joodsche winkels veroordeeld. De rechtbank te Neurenberg heeft een „arischen" jongeman wegens plundering men mocht immers alleen kapot slaan van een Joodschen winkel veroordeeld tot twintig maanden gevangenisstraf. De open bare aanklager noemden den veroordeelde 'n hyena van het slagveld, die den nationalen strijd tegen de Joden onteerde. Te München zijn eenige S.S.-mannen in hechtenis genomen op beschuldiging dat zij te eigen bate van eenige rijke Joden cheques zouden hebben afgedreigd, in één geyal voor en bedrag van niet minder dan 50.000 gulden. De maatregelen te Dantzig. Op initiatief van de Kamer van cultuur te Dantzig hebben de eigenaren der bioscoop theaters besloten geen Joden toe te laten. De verwoesting van synagogen. De Joodsche perscommissie meldt: Wij zijn vandaag in staat een lijst van de 179 synagogen en bedehuizen samen te stellen, die volgens mededeelingen in de Duitsche pers, de groote wereldpers en geloofwaardi ge ooggetuigen in brand zijn gestoken. Deze lijst, aldus de commissie, is verre van vol ledig, daar in het bijzonder uit de kleine plaatsen geen berichten zijn ontvangen. Bij de branden hebben zich hartverscheu rende tooneelen afgespeeld. De heilige voor werpen en wetsrollen werden op alle mo gelijke manieren ontwijd, waar zij niet aan het vuur ten offer vielen werden zij kapot geslagen of verscheurd. Een groot aantal der verwoeste synago gen, doch ook vele heilige voorwerpen, be stonden reeds honderden jaren. Kinderen dwalen langs de grens. De Joodsche perscommissie deelt mede: Van de Nederlandsch-Duitsche grens werd Vrijdagochtend om half elf van zeer be trouwbare zijde het volgende medegedeeld: Sinds eenige dagen dwalen in de bosschen langs de Nederlandsch-Duitsche grens en ook verder in de omgeving Joodsche kin deren rond, die waarschijnlijk vader- en moederloos uit onbekende steden en dorpen hierheen zijn geloopen. Wanneer zij aan de Nederlandsche grens komen, worden zij door de Nederlandsche grensbewaking in veiligheid gebracht. Voor de betrouwbaarheid van dit bericht, aldus de Joodsche perscommissie, staan wij volkomen in. De strijd om den Westelijken oever van de Ebro, welke meer dan drie maanden lang heeft geduurd, is ge ëindigd. De Ebro is weer de scheidslijn tusschen de strijdende partijen in Oost-Spanje geworden. Beide zijden erkennen het resultaat van den strijd, maar geven de meest uiteenloopende cijfers van het aantal dooden, gevange nen en veroverd materiaal. Volgens de nationalisten hebben de re publikeinen 75.000 dooden en gewonden verloren en 20.000 krijgsgevangenen. Er zijn 18 Russische tanks veroverd en 17 ver nield. 242 republikeinsche vliegtuigen zijn neergehaald en wellicht nog 94 meer. Vol gens de republikeinen hebben de nationa listen 80.000 dooden en gewonden verloren en 214 vliegtuigen. Zooveel '.s zeker, dat beide partijen in die drie maanden van verbitterden oorlog zware verliezen heb ben geleden. Volgens inlichtingen uit be trouwbare bronnen, hebben de partijen elk meer dan 40.000 man verloren. ALKMAAR, 19 November. De Belgische minister-president Spaak, tevens minister van buitenlandsche zaken, heeft gisteren den N^aerlandschen gezant te Brussel, baron van Harinxma thoe Slooten, ontvangen. De besprekingen had den betrekking op het probleem der hulp verleening aan Joodsche vluchtelingen uit Duitschland. De Nederlandsche gezant heeft den Belgischen piemier de vraag gesteld of België zich zou aansluiten bij de hulpverleening ten gunste van de Joodsche uitgewekenen uit Duitschland, zulNs in verband met het voorstel van den Neder- landschen eersten minister, dr. Colijn. Spaak heeft baron van Harinxma thoe Slooten herinnerd aan hetgeen België reeds had gedaan ten aanzien van hulp verleening aan vluchtelingen uit Duitsch land. De regeering heeft het onderbrengen georganiseerd van ongeveer 1500 vluchte lingen in twee centra, één te Merxplas, het tweede te Marneffe. Wanneer andere lan den de meening mochten zijn toegedaan dat een aanvullend gebaar noodzakelijk is, zou België de mogelijkheid om zich daarbij aan te sluiten in gunstige overweging nemen. In antwoord op de stappen der Neder landsche regeering, welke de vraag ge steld heeft of Zwitserland bereid is eenige faciliteiten te verleenen voor de toelating van Joodsche vluchtelingen uit Duitsch land heeft de bondsraad het politieke de partement opgedragen de Nederlandsche regeering de verzekering te geven, dat Zwitserland alles doet wat in zijn ver mogen ligt ten gunste van de vluchtelin gen. Het Zwitsersche antwoord zegt o.m.: „Zwitserland kan voor de uit Duitschland komende vluchtelingen slechts een door- gangsland vormen. Het eedgenootschap kan derhalve op zijn gebied geen stroom vluchtelingen opnemen zonder individuee- le controle. Zijn grenzen zijn echter niet volkomen gesloten. Alle aanvragen om toelating, welke zeer talrijk zijn, worden zorgvuldig bestudeerd en individueele machtigingen worden zooveel mogelijk verleend. Het spreekt vanzelf, dat deze maatregel afhankelijk is van de mogelijk heden to#t definitieve vestiging voor vluch telingen uit Duitschland, welke mogelijk heden elders zouden kunnen worden ge vonden. Met het toenemen dezer mogelijk heden zou de toelating in Zwitserland stijgen. In een rede te Schyl in Zuid-Wales heeft Sir John Simon medegedeeld, dat de En gelsche regeering zich telegrafisch in verbinding heeft gesteld met de gouver neurs van een aantal koloniën, waar wel licht een mogelijkheid voor kolonisatie bestaat in verband mt het vraagstuk der Duitsche vluchtelingen. „Wij hopen" aldus Simon „in het begin der volgende week in het Lagerhuis een mededeeling over den toestand te kunnen doen." De omvang der hulp, die het koloniale rijk kan bieden, wordt gemakkelijk over schat in verband met het klimaat in som mige- en de rechten der inheemsche be volking op den grond in andere streken. Wij bestudeeren echter de mogelijkheden en in samenwerking met anderen zullen wij ons uiterste best doen." Simon zeide verder, dat de regeering het lot der Duitsche vluchtelingen als een zaak van de grootste urgentie beschouwt. Lord Zetland, minister voor Indië heeft hetzelfde onderwerp te Torquay bespro ken. Deze zeide onder meer: „Mijn ver wachting, dat de overeenkomst van Mün chen het begin van een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis der menschheid zou be- teekenen, is door de gebeurtenissen in Duitschland ernstig geschokt. Niemand kan iets anders dan afschuw voor de ver schrikkelijke misdaad van den jongen Poolsche Jood gevoelen, doch men staat versteld over de massale wraakactie tegen duizenden onschuldigen, waaraan de Duitsche regeering zich heeft overgege ven." De wensch van Göbbels, aldus zeide Zetland nog, dat Engeland zich niet zal bemoeien met het Duitsche optreden tegenover de Joden, is niet in staat, het geweten van het Britsche volk niet alleen, maar van de geheele beschaafde wereld, te onderdrukken. In New York heeft de terugroeping van Dieckhoff de volledige aandacht en ver dringt in gesprekken en in de pers alle andere onderwerpen in binnen- en buiten land. Een der meest vooraanstaande personen, atorney general Cummings, wiens politieke invloed belangrijk is, heeft zich over de Jodenvervolging als volgt uitgelaten: „Het is een walgelijk schouwspel, even onbe schaafd als de wreedheden tweeduizend jaar geleden, toen christenen voor de wilde beesten werden geworpen" Uit Washington vernemen wij verder, dat Myron Taylor op 25 November naar Londen zal vertrekken, om, in overeen stemming met Roosevelt's verzoek, op nieuw pogingen te doen, de Duitsche vluchtelingen te helpen. Huil heeft hierover gezegd: „De ontwik keling der gebeurtenissen in Duitschland gedurende de laatste dagen is van dien aard, dat het dubbel noodig is, dadelijk alles te doen om een nieuw vaderland te vinden voor die vervolgden. Er zijn volgens Roosevelt geen wetten, die voor dergelijke gevallen een redelijke rege ling geven. De feiten zullen aan het congres worden voorgelegd, doch zelfs als het con gres geen stappen doet, zal de regeering hen verder laten blijven. Die 12.000 tot 15.000 refugiees zijn, zoo zeide Roosevelt, lang niet allen Joden. Er zijn vele niet-Joden bij, die om geloofsrede nen uitgeweken zijn en die als zij op 30 December terug moesten keeren, groot ge vaar zouden loopen. De bekende politicus Martin Dies heeft over de kwestie eveneens zijn meening ge zegd. Hij verklaarde, een tegenstander te zijn van een verruiming der immigratie regeling. Volgens hem zal een dergelijk voorstel in het congres hoogstens honderd stemmen halen. Dies is eerder voor een strengere dan voor een ruimere regeling. De stemming in New York is zoo, dat de autoriteiten al vast voor 24 uur een bewa king aan het landingshoofd der Duitsche schepen heeft geplaatst. Vijftig agenten doen reeds surveillancedienst, vooral gedurende de uren van vier uur 's middags tot midder nacht, de uren, waarin de meeste afvaarten plaats hebben. De autoriteiten zijn voornemens, den maatregel voor onbepaalden tijd te besten digen. De overweldigende meerderheid van vliegtuigen, kanonnen en tanks die de in fanterie van generaal Franco steunden, heeft de beslissing gebracht. Dikwijls kon men 200 vliegtuigen tegelijk in de lucht tellen, die hun bommen lieten vallen op een betrekkelijk klein slagveld. Vaak ge noeg vielen per dag gemiddeld 10.000 bom men op de republikeinsche linies. Alleen in moderne, diepe loopgraven met bomvrije schuilplaatsen zou een leger het vernieti gend vuur langer dan drie maanden heb ben kunnen weerstaan. Ondanks deze massale bombardementen hebben de na tionalisten het eene bataljon infanterie na het andere verloren bij aanvallen onder den doodelijken hagel van republikeinsche machinegeweerkogels. Wat zal generaal Franco nu doen? De algemeene militaire situatie is dezelfde als op 25 Juli, den dag dat de republikeinen de Ebro overstaken. Zij dwongen generaal Franco zijn aanval in de richting van Sagunto en Valencia te staken en 'n tegen offensief te beginnen in 't Ebro-gebied. Zal hij thans zijn onderbroken campagne weer voortzetten? Of zal hij trachten Cata- lonië binnen te dringen in de richting vap Barcelona, wat een beslissende slag zou zijn? Madrid en Almadén, het kwikzilver centrum, trekken hem aan. Tijdens de drie maanden van strijd aan de Ebro heeft de republikeinsche regeering den tijd gehad de defensieve posities in Catalonië zoowel als aan het front van Sagunto en Valencia te versterken. Indien de republikeinsche soldaten hetzelfde weerstandsvermogen blijven toonen als aan de Ebro, zal een volledige overwinning van Oost-Spanje 'n langdurige en bloedige operatie blijken te zijn. Minister Goseling heeft gisteren in de Tweede Kamer bij de beantwoording van de algemeene beschouwingen der Kamer gesproken over het brandende vluchtelin genvraagstuk. De minister verwierp voor loopig het denkbeeld de beoordeeling over de toelatingen over te dragen aan een af zonderlijke instantie. Het departement be handelt dagelijks 300 aanvragen. De minis ter heeft lof voor het werk van zijn amb tenaren. De adviseerende instanties zijn thans reeds de vluchtelingencomités. „Geen controverse". De minister zeide, dat er geen moge lijkheid mag zijn voor het oordeel, dat er een controverse zou zijn tusschen de toezeggingen van dr. Colijn en de uit voering door het departement van justitie. De bedoeling is nooit anders geweest dan hen, die onder den druk van direct levens gevaar zich aan de grens kwamen melden, toe te laten. De minister noemde het na tuurlijk dat niet diegenen zonder meer.kon den worden toegelaten, die thans nog niet bestaand levensgevaar voor de toekomst vreesden. De kinderen die werkelijk tegen de grens waren aangedrongen, zijn toegela ten, doch niet de kinderen die gisteren per trein te Zevenaar zijn aangekomen en die niet beantwoorden aan de door de regeering gestelde voorwaarden. Na Vrijdag zijn geen uitwijzingen meer gelast, behalve de gevallen van Duitschers, die met auto's clandestien waren gehaald. Indien de minister hun binnenkomst had toegelaten, zou dit een bevoordeeling heb ben beteekend van de meer-gegoeden. Het contact met het buitenland heeft niet veel uitzicht geopend op resultaten. Verder deelde de minister mede, dat het bekende communiqué van den re- geeringspersdienst noodig was gewor den, omdat in Duitschland de mare verspreid was dat Nederland zijn ;jren- zen onbeperkt had opengesteld. Intusschen is er met voortvarendheid voortgewerkt. Donderdag te 6 uur is een af sluitende conferentie gehouden met het Joodsche comité en met het comité voor de kinderen, waarmede volledige overeenstem ming is bereikt. Het woord is thans aan de comité's. De bedoeling is dat in kampen zullen worden ondergebracht de menschen van middelbaren leeftijd. Met het oog op de gevaren voor gezondheid en zedelijkheid zullen de kinderen vooreerst niet bij gezin nen doch in gestichten worden onderge bracht. Bij de toelating van kinderen zal, met inachtneming van voorzichtigheid, ruimheid worden betracht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1