DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De internationale critiek jegens Duitschland.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 'f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven Irancr aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330.
No. 273 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 19 November 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Geen verbetering in de Duitsch-Amerikaansche
betrekkingen,
Reacties in Engeland en de
Vereenigde Staten.
De burgeroorlog in Spanje.
Het voorloopig einde aan de Ebro.
De algemeene toestand.
Minister Goseling over het
vluchtelingen-probleem.
Dagelijks 300 gevallen in
behandeling.
ALKMAARSCHE COURANT.
Te Washington beschouwt men, vol
gens Reuter, het a.s. vertrek van den
ambassadeur van Duitschland te
Washington, naar Berlijn te zijn inge
geven door trots van Duitschland. Deze
trots, aldus veronderstelt men, zou moei
lijk kunnen toestaan, dat Dieckhoff te
Washington zou blijven, nu de ambas
sadeur en de handelsattaché der Ver.
Staten uit Berlijn zijn ontboden. Wel
ingelichte kringen verwachten, dat deze
povere betrekkingen met het Duitsche
Rijk van langen duur zullen zijn en zij
verwachten geen verbetering aleer de
kwestie van den uittocht van de in
Duitschland vervolgde minderheden zal
zijn geregeld.
Groote beteekenis wordt toegekend aan
de besprekingen van Kennedy met Cham-
berlain en MacDonald over een uittocht op
groote schaal van Joden uit Duitschland.
Pas wanneer de kwestie zal zijn opgelost,
zal het mogelijk zijn een werkelijke verbe
tering in de Duitsch-Amerikaansche betrek
kingen onder oogen te zien.
Hooge kringen te Washington zijn zich er
van bewust, dat hier een aangelegenheid
is, waarin Groot-Brittannië en de Vereenig
de Staten niet precies een gelijkloopende
politiek volgen. Deze omstandigheid wordt
te meer betreurd, aangezien te Washington
niet de wensch bestaat Chamberlain te
dwarsboomen in zijn vredespolitiek. De re
geering der Ver. Staten, aldus verklaart
men, heeft zich trouwens niet aan deze po
litiek gebonden. Er wordt ten slotte ver
klaard, dat zoolang de omstandigheden in
Duitschland blijven, zooals ze thans zijn,
geen enkele regeering der Ver. Staten, wel
ke verantwoordelijk is voor minderheden
van katholieken, Joden en negers, in het ge
heel 36 millioen zielen, zou kunnen spreken
over een bevrediging van Hitier. Een derge
lijke politiek is onmogelijk.
Weinig commentaar te Berlijn.
In Duitsche politieke kringen levert men
geen commentaar op het bericht van het
Duitsche nieuwsbureau over het ontbieden
van den Duitschen ambassadeur te Washing
ton naar Berlijn. Men zegt, zoo meldt Ha-
vas, dat doel en reden van dezen maatregel
in het officieele bericht voldoende zijn uit
eengezet.
Anderzijds betoogt men, dat van een de
finitief terugroepen van den ambassadeur in
het geheel niet gesproken kan worden. De
Duitsche regeering heeft waarschijnlijk niet
gewild, dat haar ambassadeur te Washing
ton op zijn post bleef, terwijl de Amerikaan-
sche ambassadeur zich te Washington zou
bevinden om zijn regeering in te lichten
over de meeningen in Duitschland en de
laatste gebeurtenissen. Berlijn wilde, in ze
keren zin bij wijze van wederkeerigheid, op
de hoogte worden gesteld van de opvattin
gen in de Ver. Staten.
De Duitsche bladen zetten hun aanvallen
tegen personen en kringen in Engeland en
de Ver. Staten, die de anti-semietische maat
regelen veroordeelen, voort. De diplomatie
ke redacteur van de „Berliner Börsenzei-
tung" levert in een artikel, dat getiteld is
„protectoraat over het vasteland", critiek
op de houding van president Roosevelt. Hij
zegt zelfs: „het schijnt, dat Roosevelt van
de walgelijke golf van laster tegen Duitsch
land gebruik wil maken om zich op te wer
pen als beschermheer of Serdar van het ge
heele Amerikaansche vasteland".
Reacties in officieele Engelsche
kringen.
In een rede te Torquay heeft Lord Zet
land, de Engelsche minister voor Indië, gis
teren gezegd dat hij met den premier ge
hoopt had dat de overeenkomst van Mün
chen een niew tijdperk van internationale
verzoening zou hebben ingeleid. Deze hoop
was vernietigd door de gebeurtenissen van
de laatste week in Duitschland, die ieder
beschaafd mensch het schaamrood naar de
haken moest drijven. Niemand zou den
Woord te Parijs willen goedpraten, maar het
Was monsterachtig om honderdduizenden
volmaakt onschuldigen te straffen, en hoe te
straffen, voor de daad van een enkeling,
wiens geest uit het lood geslagen was door
hetgeen zijn ouders reeds hadden moeten
^erduren. Minister Göbbels had gezegd dat
^e Duitsche regeering niet goed begreep
°e de buitenwacht zich zoo druk kon ma-
hen om een interne Duitsche aangelegen
heid. Spr. wilde hierop slechts antwoorden,
dat een actie ophield een interne aangele
genheid te zijn, zoodra het geweten van de
geheele overige wereld er er met een spon
tane uitbarsting tegen op moest komen.
De voorzitter der Duitsch-Britsche ver-
eeniging, de conservatieve oud-minister
Lord Mounttemple, is afgetreden in verband
met de behandeling der Joden in Duitsch
land.
Protestbetooging te Brussel.
Een groote menigte woonde gisteren de
protestvergadering bij tegen de Jodenver
volging in Duitschland, te Brussel georgani
seerd in de Magdalenazaal. Verscheidene
sprekers, o.w. het socialistische Kamerlid
Bset, Marcel Grégoire, oud-directeur van
het tijdschrift La Cité Chrétienne, Louis de
Brouckere, president van de Tweede Inter
nationale, de liberale oud-minister de Lave-
leye enz. kwamen aan het woord. Deze laat
ste besloot zijn toespraak met de verwach
ting, dat de Belgische regeering zich zal
aansluiten bij de stappen van de Nederland-
sche regeering. Bij het einde van de verga
dering werd een motie aangenomen, waar
bij de Jodenvervolging in Duitschland ten
strengste wordt gelaakt en aan de Belgische
regeering wordt gevraagd zonder verwijl
een internationale actie voor hulpverlee
ning en huisvesting op touw te zetten.
Arrestaties en vrijlatingen.
De diplomatieke redacteur van de Man
chester Guardian schrijft, dat men te Ber
lijn en omgeving ongeveer 10.000 Joden zou
hebben gearresteerd.
De redacteur raamt het totaal aantal ar
restaties op 35.000 tot 40.000. „Het meeren-
deel der te Berlijn gearresteerde Joden is
naar het concentratiekamp te Sachsenhau-
sen, nabij Oranienburg, gezonden, waar
zich ook ds. Niemöller bevindt".
Dezelfde redacteur schrijft bevestiging te
hebben gekregen van terechtstelling van
Joden in het concentratiekamp van Buchen-
wald bij Weimar, waar 70 Joden gefusil
leerd werden in den nacht van 8 op 9 No
vember, dat wil dus zeggen voor het over
lijden van von Rath. In alle streken langs
de westelijke grenzen vooral trachten dui
zenden Joodsche vrouwen en kinderen, wier
echtgenooten en vaders gearresteerd zijn, te
vluchten. Voorts verklaart de schrijver, dat
het steeds duidelijker was, dat de progroms
lang van tevoren waren voorbereid: alleen
reeds te Berlijn, zoo schrijft hij, werden
3000 Joodsche winkels methodisch verwoest
„door georganiseerde benden in zeer kort
tijdsbestek".
Te Kassei zijn de woningen en bezittin-
geo van bijna alle Joden vernield. Men
bracht de Joden op een plein bijeen waar
de brandweer hen natspoot, waarna zij, ge
heel doorweekt, naar het concentratiekamp
te Buchenwald werden gezonden.
In Neurenberg moesten alle patiënten van
het Joodsche ziekenhuis bijeenkomen op het
binnenplein, terwijl het gebouw inwendig
werd afgebroken. Een tehuis voor ouden
van dagen te Ems moest des nachts ont
ruimd worden. De geheele inhoud van het
tehuis werd stuk geslagen.
Vijfhonderd Joden uit Dachau
ontslagen.
Havas meldt uit München, dat ongeveer
500 Joden zijn ontslagen uit het concentra
tiekamp te Dachau en te München terug
gekeerd. Het aantal Joden, dat nog in dit
concentratiekamp opgesloten is, moet op het
oogenblik ongeveer 1500 bedragen.
Men wijst er op, dat de Joden weer de
mogelijkheid hebben om in Joodsche win
kels inkoopen te doen. Het plaatselijk be
stuur der nationaal-socialistische partij kon
digt aan, dat de Joodsche cultureele bond
verkoopdepóts gevestigd heeft waar de Jo
den te München thans alle waren, die noo-
dig zijn voor hun levensonderhoud, kunnen
koopen.
Wegens plundering van Joodsche
winkels veroordeeld.
De rechtbank te Neurenberg heeft een
„arischen" jongeman wegens plundering
men mocht immers alleen kapot slaan
van een Joodschen winkel veroordeeld tot
twintig maanden gevangenisstraf. De open
bare aanklager noemden den veroordeelde 'n
hyena van het slagveld, die den nationalen
strijd tegen de Joden onteerde.
Te München zijn eenige S.S.-mannen in
hechtenis genomen op beschuldiging dat zij
te eigen bate van eenige rijke Joden cheques
zouden hebben afgedreigd, in één geyal
voor en bedrag van niet minder dan 50.000
gulden.
De maatregelen te Dantzig.
Op initiatief van de Kamer van cultuur te
Dantzig hebben de eigenaren der bioscoop
theaters besloten geen Joden toe te laten.
De verwoesting van synagogen.
De Joodsche perscommissie meldt: Wij
zijn vandaag in staat een lijst van de 179
synagogen en bedehuizen samen te stellen,
die volgens mededeelingen in de Duitsche
pers, de groote wereldpers en geloofwaardi
ge ooggetuigen in brand zijn gestoken. Deze
lijst, aldus de commissie, is verre van vol
ledig, daar in het bijzonder uit de kleine
plaatsen geen berichten zijn ontvangen.
Bij de branden hebben zich hartverscheu
rende tooneelen afgespeeld. De heilige voor
werpen en wetsrollen werden op alle mo
gelijke manieren ontwijd, waar zij niet aan
het vuur ten offer vielen werden zij kapot
geslagen of verscheurd.
Een groot aantal der verwoeste synago
gen, doch ook vele heilige voorwerpen, be
stonden reeds honderden jaren.
Kinderen dwalen langs de grens.
De Joodsche perscommissie deelt mede:
Van de Nederlandsch-Duitsche grens werd
Vrijdagochtend om half elf van zeer be
trouwbare zijde het volgende medegedeeld:
Sinds eenige dagen dwalen in de bosschen
langs de Nederlandsch-Duitsche grens en
ook verder in de omgeving Joodsche kin
deren rond, die waarschijnlijk vader- en
moederloos uit onbekende steden en dorpen
hierheen zijn geloopen. Wanneer zij aan de
Nederlandsche grens komen, worden zij
door de Nederlandsche grensbewaking in
veiligheid gebracht.
Voor de betrouwbaarheid van dit bericht,
aldus de Joodsche perscommissie, staan wij
volkomen in.
De strijd om den Westelijken oever
van de Ebro, welke meer dan drie
maanden lang heeft geduurd, is ge
ëindigd. De Ebro is weer de scheidslijn
tusschen de strijdende partijen in
Oost-Spanje geworden. Beide zijden
erkennen het resultaat van den strijd,
maar geven de meest uiteenloopende
cijfers van het aantal dooden, gevange
nen en veroverd materiaal.
Volgens de nationalisten hebben de re
publikeinen 75.000 dooden en gewonden
verloren en 20.000 krijgsgevangenen. Er
zijn 18 Russische tanks veroverd en 17 ver
nield. 242 republikeinsche vliegtuigen zijn
neergehaald en wellicht nog 94 meer. Vol
gens de republikeinen hebben de nationa
listen 80.000 dooden en gewonden verloren
en 214 vliegtuigen. Zooveel '.s zeker, dat
beide partijen in die drie maanden van
verbitterden oorlog zware verliezen heb
ben geleden. Volgens inlichtingen uit be
trouwbare bronnen, hebben de partijen
elk meer dan 40.000 man verloren.
ALKMAAR, 19 November.
De Belgische minister-president Spaak,
tevens minister van buitenlandsche zaken,
heeft gisteren den N^aerlandschen gezant
te Brussel, baron van Harinxma thoe
Slooten, ontvangen. De besprekingen had
den betrekking op het probleem der hulp
verleening aan Joodsche vluchtelingen
uit Duitschland. De Nederlandsche gezant
heeft den Belgischen piemier de vraag
gesteld of België zich zou aansluiten bij de
hulpverleening ten gunste van de Joodsche
uitgewekenen uit Duitschland, zulNs in
verband met het voorstel van den Neder-
landschen eersten minister, dr. Colijn.
Spaak heeft baron van Harinxma thoe
Slooten herinnerd aan hetgeen België
reeds had gedaan ten aanzien van hulp
verleening aan vluchtelingen uit Duitsch
land. De regeering heeft het onderbrengen
georganiseerd van ongeveer 1500 vluchte
lingen in twee centra, één te Merxplas, het
tweede te Marneffe. Wanneer andere lan
den de meening mochten zijn toegedaan
dat een aanvullend gebaar noodzakelijk is,
zou België de mogelijkheid om zich daarbij
aan te sluiten in gunstige overweging
nemen.
In antwoord op de stappen der Neder
landsche regeering, welke de vraag ge
steld heeft of Zwitserland bereid is eenige
faciliteiten te verleenen voor de toelating
van Joodsche vluchtelingen uit Duitsch
land heeft de bondsraad het politieke de
partement opgedragen de Nederlandsche
regeering de verzekering te geven, dat
Zwitserland alles doet wat in zijn ver
mogen ligt ten gunste van de vluchtelin
gen. Het Zwitsersche antwoord zegt o.m.:
„Zwitserland kan voor de uit Duitschland
komende vluchtelingen slechts een door-
gangsland vormen. Het eedgenootschap
kan derhalve op zijn gebied geen stroom
vluchtelingen opnemen zonder individuee-
le controle. Zijn grenzen zijn echter niet
volkomen gesloten. Alle aanvragen om
toelating, welke zeer talrijk zijn, worden
zorgvuldig bestudeerd en individueele
machtigingen worden zooveel mogelijk
verleend. Het spreekt vanzelf, dat deze
maatregel afhankelijk is van de mogelijk
heden to#t definitieve vestiging voor vluch
telingen uit Duitschland, welke mogelijk
heden elders zouden kunnen worden ge
vonden. Met het toenemen dezer mogelijk
heden zou de toelating in Zwitserland
stijgen.
In een rede te Schyl in Zuid-Wales heeft
Sir John Simon medegedeeld, dat de En
gelsche regeering zich telegrafisch in
verbinding heeft gesteld met de gouver
neurs van een aantal koloniën, waar wel
licht een mogelijkheid voor kolonisatie
bestaat in verband mt het vraagstuk der
Duitsche vluchtelingen. „Wij hopen"
aldus Simon „in het begin der volgende
week in het Lagerhuis een mededeeling
over den toestand te kunnen doen."
De omvang der hulp, die het koloniale
rijk kan bieden, wordt gemakkelijk over
schat in verband met het klimaat in som
mige- en de rechten der inheemsche be
volking op den grond in andere streken.
Wij bestudeeren echter de mogelijkheden
en in samenwerking met anderen zullen
wij ons uiterste best doen." Simon zeide
verder, dat de regeering het lot der
Duitsche vluchtelingen als een zaak van
de grootste urgentie beschouwt.
Lord Zetland, minister voor Indië heeft
hetzelfde onderwerp te Torquay bespro
ken. Deze zeide onder meer: „Mijn ver
wachting, dat de overeenkomst van Mün
chen het begin van een nieuw hoofdstuk
in de geschiedenis der menschheid zou be-
teekenen, is door de gebeurtenissen in
Duitschland ernstig geschokt. Niemand
kan iets anders dan afschuw voor de ver
schrikkelijke misdaad van den jongen
Poolsche Jood gevoelen, doch men staat
versteld over de massale wraakactie tegen
duizenden onschuldigen, waaraan de
Duitsche regeering zich heeft overgege
ven." De wensch van Göbbels, aldus zeide
Zetland nog, dat Engeland zich niet zal
bemoeien met het Duitsche optreden
tegenover de Joden, is niet in staat, het
geweten van het Britsche volk niet alleen,
maar van de geheele beschaafde wereld,
te onderdrukken.
In New York heeft de terugroeping van
Dieckhoff de volledige aandacht en ver
dringt in gesprekken en in de pers alle
andere onderwerpen in binnen- en buiten
land.
Een der meest vooraanstaande personen,
atorney general Cummings, wiens politieke
invloed belangrijk is, heeft zich over de
Jodenvervolging als volgt uitgelaten: „Het
is een walgelijk schouwspel, even onbe
schaafd als de wreedheden tweeduizend
jaar geleden, toen christenen voor de wilde
beesten werden geworpen"
Uit Washington vernemen wij verder,
dat Myron Taylor op 25 November naar
Londen zal vertrekken, om, in overeen
stemming met Roosevelt's verzoek, op
nieuw pogingen te doen, de Duitsche
vluchtelingen te helpen.
Huil heeft hierover gezegd: „De ontwik
keling der gebeurtenissen in Duitschland
gedurende de laatste dagen is van dien aard,
dat het dubbel noodig is, dadelijk alles te
doen om een nieuw vaderland te vinden voor
die vervolgden.
Er zijn volgens Roosevelt geen wetten, die
voor dergelijke gevallen een redelijke rege
ling geven. De feiten zullen aan het congres
worden voorgelegd, doch zelfs als het con
gres geen stappen doet, zal de regeering hen
verder laten blijven.
Die 12.000 tot 15.000 refugiees zijn, zoo
zeide Roosevelt, lang niet allen Joden. Er
zijn vele niet-Joden bij, die om geloofsrede
nen uitgeweken zijn en die als zij op 30
December terug moesten keeren, groot ge
vaar zouden loopen.
De bekende politicus Martin Dies heeft
over de kwestie eveneens zijn meening ge
zegd. Hij verklaarde, een tegenstander te
zijn van een verruiming der immigratie
regeling. Volgens hem zal een dergelijk
voorstel in het congres hoogstens honderd
stemmen halen. Dies is eerder voor een
strengere dan voor een ruimere regeling.
De stemming in New York is zoo, dat de
autoriteiten al vast voor 24 uur een bewa
king aan het landingshoofd der Duitsche
schepen heeft geplaatst. Vijftig agenten doen
reeds surveillancedienst, vooral gedurende
de uren van vier uur 's middags tot midder
nacht, de uren, waarin de meeste afvaarten
plaats hebben.
De autoriteiten zijn voornemens, den
maatregel voor onbepaalden tijd te besten
digen.
De overweldigende meerderheid van
vliegtuigen, kanonnen en tanks die de in
fanterie van generaal Franco steunden,
heeft de beslissing gebracht. Dikwijls kon
men 200 vliegtuigen tegelijk in de lucht
tellen, die hun bommen lieten vallen op
een betrekkelijk klein slagveld. Vaak ge
noeg vielen per dag gemiddeld 10.000 bom
men op de republikeinsche linies. Alleen in
moderne, diepe loopgraven met bomvrije
schuilplaatsen zou een leger het vernieti
gend vuur langer dan drie maanden heb
ben kunnen weerstaan. Ondanks deze
massale bombardementen hebben de na
tionalisten het eene bataljon infanterie na
het andere verloren bij aanvallen onder
den doodelijken hagel van republikeinsche
machinegeweerkogels.
Wat zal generaal Franco nu doen? De
algemeene militaire situatie is dezelfde als
op 25 Juli, den dag dat de republikeinen
de Ebro overstaken. Zij dwongen generaal
Franco zijn aanval in de richting van
Sagunto en Valencia te staken en 'n tegen
offensief te beginnen in 't Ebro-gebied.
Zal hij thans zijn onderbroken campagne
weer voortzetten? Of zal hij trachten Cata-
lonië binnen te dringen in de richting vap
Barcelona, wat een beslissende slag zou
zijn? Madrid en Almadén, het kwikzilver
centrum, trekken hem aan. Tijdens de drie
maanden van strijd aan de Ebro heeft de
republikeinsche regeering den tijd gehad
de defensieve posities in Catalonië zoowel
als aan het front van Sagunto en Valencia
te versterken. Indien de republikeinsche
soldaten hetzelfde weerstandsvermogen
blijven toonen als aan de Ebro, zal een
volledige overwinning van Oost-Spanje 'n
langdurige en bloedige operatie blijken te
zijn.
Minister Goseling heeft gisteren in de
Tweede Kamer bij de beantwoording van
de algemeene beschouwingen der Kamer
gesproken over het brandende vluchtelin
genvraagstuk. De minister verwierp voor
loopig het denkbeeld de beoordeeling over
de toelatingen over te dragen aan een af
zonderlijke instantie. Het departement be
handelt dagelijks 300 aanvragen. De minis
ter heeft lof voor het werk van zijn amb
tenaren. De adviseerende instanties zijn
thans reeds de vluchtelingencomités.
„Geen controverse".
De minister zeide, dat er geen moge
lijkheid mag zijn voor het oordeel, dat
er een controverse zou zijn tusschen de
toezeggingen van dr. Colijn en de uit
voering door het departement van
justitie.
De bedoeling is nooit anders geweest dan
hen, die onder den druk van direct levens
gevaar zich aan de grens kwamen melden,
toe te laten. De minister noemde het na
tuurlijk dat niet diegenen zonder meer.kon
den worden toegelaten, die thans nog niet
bestaand levensgevaar voor de toekomst
vreesden. De kinderen die werkelijk tegen
de grens waren aangedrongen, zijn toegela
ten, doch niet de kinderen die gisteren per
trein te Zevenaar zijn aangekomen en die
niet beantwoorden aan de door de regeering
gestelde voorwaarden.
Na Vrijdag zijn geen uitwijzingen meer
gelast, behalve de gevallen van Duitschers,
die met auto's clandestien waren gehaald.
Indien de minister hun binnenkomst had
toegelaten, zou dit een bevoordeeling heb
ben beteekend van de meer-gegoeden.
Het contact met het buitenland heeft
niet veel uitzicht geopend op resultaten.
Verder deelde de minister mede, dat
het bekende communiqué van den re-
geeringspersdienst noodig was gewor
den, omdat in Duitschland de mare
verspreid was dat Nederland zijn ;jren-
zen onbeperkt had opengesteld.
Intusschen is er met voortvarendheid
voortgewerkt. Donderdag te 6 uur is een af
sluitende conferentie gehouden met het
Joodsche comité en met het comité voor de
kinderen, waarmede volledige overeenstem
ming is bereikt. Het woord is thans aan de
comité's. De bedoeling is dat in kampen
zullen worden ondergebracht de menschen
van middelbaren leeftijd. Met het oog op
de gevaren voor gezondheid en zedelijkheid
zullen de kinderen vooreerst niet bij gezin
nen doch in gestichten worden onderge
bracht. Bij de toelating van kinderen zal,
met inachtneming van voorzichtigheid,
ruimheid worden betracht.