Gedenksteen in het Belgisch monument
onthuld.
Sobere plechtigheid.
Vorstelijk bezoek aan het
Rijksmuseum.
Gala-avond in het
concertgebouw.
Hoogtepunten in het
muziekseizoen.
Auto door D-trein gegrepen.
Eén doode en twee zwaar
gewonden.
Gouden koets ging terug
naar Den Haag.
Rustige dag in de hoofdstad.
Thans 1000 vluchtelingen
toegelaten.
De door de regeering gevolgde
gedragslijn.
Nationale collecte voor
Joodsche vluchtelingen.
Inzameling op 3 December a.s.
Niet zoo net.
veu> 2 ijn Hi)h
een? naar Henk!
Je bent van-
daaq even rust iq
al? altijd.'
WlNGS
American
Cigarettes
Ook voorU.'
Hoe eerder,
hoe beter/
20 slults
2 5 cis
Protestantsch hulpcomité
en bankgarantie.
Vragen aan den minister.
De erkenning van Franco's
bewind,
TWEEDE BLAD.
In gezelschap van H.M. de koningin
heeft koning Leopold gistermiddag, na
dat ten paleize Soestdijk het noenmaal
was gebruikt, bij het Belgenmonument
Amersfoort een plechtigheid verricht,
even sober en eenvoudig als het monu
ment zelf, dat als herinnering aan de
droeve oorlogsjaren door de hier te lande
te Amersfoort geïnterneerde Belgische
soldaten en vluchtelingen ten teeken
van dankbaarheid voor de hulp hun
"verleend in Nederland, waar zij een
veilig toevluchtsoord vonden, is opge
richt.
Het monument waarin gisteren een ge-
denkteeken is aangebracht fieeft de vol
gende inscriptie:
Op 22 Nov. 1938 is dit gedenkteeken
aangebracht in tegenwoordigheid van
Hare Majesteit Wilhelmina, koningin
der Nederlanden, door Zijne Majesteit
Leopold III, koning der Belgen, als ge
tuigenis der dankbaarheid van het Bel
gische volk voor de edelmoedige hulp
vaardigheid aan de Belgische uitgewe
kenen gedurende den wereldoorlog
19141918 door het Nederlandsche volk
bewezen.
Het rijst in strenge lijnen boven het
eikenhakhout uit, een massief metselwerk
van baksteen, hier en daar verlucht door
eenige beelden en ornamenten en versierd
met reliefs, waarin het oorlogsleed symbo
lisch is uitgedrukt.
Het was een ontroerend gebaar van den
Belgischen koning dat hij, tijdens zijn ver
blijf in ons land, juist op deze plaats een
krans wilde leggen, daardoor den nadruk
leggende op de herinneringen aan weder-
zijdsche hulpverleening en verbroedering
tusschen de beide volken, die zooveel ge
meen hebben.
Dat indertijd het monument juist nabij
Amersfoort werd opgericht vond zijn oor
zaak in het feit, dat in de oorlogsjaren-
Amersfoort wel het voornaamste centrum
was in welks omgeving de meeste Belgische
vluchtelingen en geïnterneerden waren on
dergebracht.
In afwachting.
Een dichte menigte wachtte gistermiddag
in de nabijheid van het monument en langs
den Utrechtschen weg op de koninklijke be
zoekers. Tegen drie uur verzamelden zich
bij het monument verschillende genoodig-
den, terwijl aan de achterzijde van het mo
nument, meer naar den onderkant van den
berg, ruimte was vrij gehouden voor een
groot aantal genoodigden, meerendeels per
sonen die zich in de oorlogsjaren verdien
stelijk hebben gemaakt voor het vluchtelin
genwerk en in de organisatie daarvan een
belangrijk aandeel hebben gehad.
Verder bevond zich hier nog een delega
tie van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken der Geldersche vallei die den koning
een album mocht aanbieden, en de beeld
houwer van het reliefwerk op het monu
ment, Hildo Krop.
Tegen drie uur ging de motregen, die tot
nu toe gestadig was gevallen, in een stort'
bui over.
Aankomst van autoriteiten.
Te ruim drie uur arriveerden eenige
auto's, waarin o.m. gezeten waren de Bel
gische minister-president en minister van
buitenlandsche zaken, Spaak, en de Neder
landsche minister van buitenlandsche zaken,
Patijn.
Tegen half vier, terwijl de stortregen in
hevigheid toenam, naderden de koninklijke
auto's. Koning Leopold stapte het eerst uit
en hielp de koningin de auto verlaten. In
de beide volgauto's zaten dezelfde leden
van het kleine gevolg, die ook met de beide
vorsten den maaltijd ten paleize Soestdijk
hadden gebruikt.
De militaire muziek zette de Brabangon-
ne in toen de koninklijke bezoekers hun
auto verlieten. Nadat verschillende der
aanwezigen aan den koning waren voorge
steld, inspecteerden de koning en de konin
gin de eerewacht en vervolgens daalden zij
van het hoofdgedeelte van het monument af
om in langzaam tempo het voetpad dat naar
het voorste van het monument leidt, geheel
te volgen, tot groote vreugde van de vele
duizenden, die hier in een groote boog rond
om het monument stonden opgesteld.
Teruggekomen bij het hoofdgedeelte van
het monument gaf de burgemeester van
Amersfoort, graaf van Rand wij ck, den ko
ning uitleggingen omtrent de bouwwijze en
symbolische beteekenis der verschillende
figuren.
Vervolgens nam de koning de door
een lakei gedragen groote bloemruiker
over, bestaande uit witte seringen met
paarse orchideeën en versierd met lin
ten in de Belgische kleuren en plaat
ste die aan den voet van het monument.
Stram in de houding sloegen allen dit
symbolische gebaar gade, terwijl de mu
ziek het Wilhelmus speelde, dat ge
volgd werd door de Brabangonne. Hier
na onthulde de koning de beide bronzen
plaquettes, die ter weerszijden in de
beide torens zijn aangebracht, en die in
het Fransch en in het Nederlandsch den
reeds vermelden tekst bevatten.
Toen de plechtigheid hiermede ten einde
was, begaven de koningin en de koning
zich, voorafgegaan door den burgemeester,
naar binnen, in het monument, om de trap
te beklimmen die naar de kamer leidt waar
plaquettes zijn aangebracht van koningin
Wilhelmina en koning Albert en van ver'
schillende hooge autoriteiten, Belgische en
Nederlandsche, die in de mobilisatiejaren
aan het vluchtelingenwerk hebben bijgedra
gen. Tot op den bovensten omgang beklom
men de beide vorsten het monument, luide
toegejuicht door de menigte toen zij boven
verschenen. Na eenigen tijd binnen te heb
ben vertoefd, kwamen zij weer naar buiten,
waar hun door twee kleine kinderen van
bewoners uit de omgeving bloemen werden
aangeboden.
Ruim een kwartier na aankomst der
hooge bezoekers namen zij afscheid van de
aanwezige autoriteiten en terwijl de muziek
de Brabangonne speelde, vertrokken zij in
de hofauto's in de richting van Soestdijk
wederom toegejuicht door het publiek, dat
al dien tijd langs den weg was blijven
wachten om op den terugtocht nogmaals ge
legenheid te hebben de koningin en haar
Belgischen gast hartelijk toe te juichen.
Gisteren in den namiddag, het
ruim vijf uur en de duisternis
reeds gevallen, hebben de koningin en
koning Leopold, een bezoek gebracht
aan het Rijksmuseum.
Duizenden hadden zich in weerwil van den
staag neervallenden regen opgesteld voor
den oostelijken hoofdingang van het mu
seum, waar de hofauto's bijna een half uur
na het vastgestelde tijdstip, komende uit
Amersfoort, voorreden. Een hartelijk en
langdurig gejuich begroette .het vorstelijk
gezelsahap.
In de met palmen en bloemen versierde
hal ontving hier de hoofd-directeur, de heer
F. Schmidt Degener, het hooge bezoek. Aan
wezig was ook de minister van O. K. en W.,
prof. dr. Slotemaker de Bruine, die de ko
ningin ten geleide strekte, terwijl de hoofd
was
was
directeur van het rijksmuseum, de heer
Schmidt Degener, koning Leopold van voor
lichting diende.
Door de groote fraai verlichte hal op de
eerste verdieping bereikte het vorstelijke
gezelschap eerst de eeregaierij, waar de 17e
eeuwsche schuttersstukken, de prachtige
glazen van de oud-Hollandsche glazeniers en
de zeldzame verzameling ceramiek en go
belins bezichtigd werden.
Geruimen tijd vertoefden koning Leopold
en zijn hooge gastvrouw voor Rembrandt'c
„Nachtwacht",
Vluchtig in verband met den tijd
was het bezoek aan de zaal voor sculptuur
uit de tweede helft van de 17e eeuw, waarna
men door het kabinet waarin o.a. doeken
van Albert Cuyp zijn geëxposeerd, de Rem-
brandtzaal bereikte. Na de Jan Steenzaal, de
Haarlemsche zaal en de zaal met „De Staal
meesters" en „Het Joodsche bruidje" werden
de kleine kabinetten nog bezichtigd, bene
vens de zaal met het 17é en 18e eeuwsche
glaswerk en bereikte men de indrukwekken
de Vlaamsche zaal met meesterwerken van
van Dijck en Rubens.
In deze zaal kon het bezoek langer duren,
den vorstelijken bezoekers werden in deze
passende omgeving ververschingen aangebo
den, waarna naar het paleis teruggereden
werd.
Tijdens den rondgang door het museum
hadden zich Z.Exc. minister Spaak en de
Belgische gezant by ons Hof nog bij het ge
volg aangesloten.
Amsterdam, 22 November.
(Van onzen specialen verslaggever.)
Wat een prachtige avond is dit galacon
cert geweest, dat door t gemeentebestuur
van Amsterdam was aangeboden ter eere
van 't bezoek van Zijne Majesteit den Ko
ning der Belgen! In de eerste plaats al: wat
bood de zaal èen schitterenden aanblik: zij
was grootendeels in een bloementuin her
schapen, waarin de orchideeën, met kwistige
hand neergezet te midden van groote toefen
groen, een buitengemeen fraai aspect boden.
Rondom het verhoog, waarop de koningin
en koning Leopold zouden plaatsnemen,
was het één geweldige bloemenzee, terwyl
ook rondom het orkestpodium een het oog
bekorende bloemversiering was aange
bracht, waardoor de zoo vertrouwde zaal
wel een bizonder cachet had verkregen.
Te ongeveer negen uur werden de deu
ren gesloten en bleef men in gespannen af
wachting van de komst van de koningin en
koning Leopold. Prof. Dr. Willem Mengel
berg had reeds voor het orkest in den
dirigeerstoel plaats genomen. Tegen half
tien arriveerden de leden van het gevolg
van de koningin en van Jjaar koninklijken
gast, terwijl de geheele zaal oprees. Het ge
zelschap doorschreed, het, middenpad en nam
vervolgens op. het verhoqg plaats.
En te even over half .tipn hief prof. Men
gelberg den dirigeerstok, en zette het or
kest de Brabangonnein. Daar verscheen
de koningin met flan haar rechterzijde de
koning der Belgen. De koningin was gekleed
in zacht-grijs avondtoilet, de koning in uni
form. Majestueus golfde het Belgische volks
lied door de zaal, de koningin dankte nei
gend voor de haar gebrachte eerbewijzen
der dames en heeren, die op de voorste
rijen langs het middenpad waren gezeten;
de koning met een licht buigen van het
hoofd.
Bijna onmiddellijk daarop nam het con
cert een aanvang, waarvoor een uitgelezen
programma was opgesteld. Geopend werd
met de charmante en geestige ouverture
Cyrano de Bergerac" van den grijzen Dr.
Johan Wagenaar, die mede het concert bij
woonde, en zonder twijfel wel tevreden zal
zijn geweest over de wijze, waarop Mengel
berg en de zijnen dit product van zijn geest
vertolkten.
Vervolgens was het „woord" aan Willem
Andriessen, die met het orkest de Varia-
tions Symphoniques van César Franck speel
de, op een wyze zooals alleen Andriessen
dat kan.
En tenslotte de magistrale vijfde van
Beethoven, waarin het orkest grootsche
triomphen vierde.
Telkenmale gaven de koninklijke toehoor
ders het sein voor een dankbaar en harte-
lyk applaus.
Zoo werd deze avond zonder twijfel een
van de hoogtepunten van het koninklijk be
zoek aan de hoofdstad, doch tevens een
hoogtepunt in het Amsterdamsche muziek
seizoen. Een schoone avond, die niet licht
vergeten zal worden door allen die hem
hebben bijgewoond.
Op den onbewaakten overweg in
den Spiegelnisserweg, juist op de
grens tusschen Rotterdam en Hille-
gersberg, is vanochtend om kwart over
zeven een ernstig ongeluk gebeurd.
Uit de richting Rotterdam naderde een
personenauto, waarin gezeten waren drie
woonwagenbewoners, die den nacht in 'n
woonwagenkamp bij Rotterdam hadden
doorgebracht. Juist toen de auto zich op
de rails van den overweg bevond, naderde
eveneens uit de richting Rotterdam de D-
trein naar Utrecht, die om 7.02 uur van
het station D.P. vertrokken was. De auto
werd in de flank gegrepen. Het vehikel
werd ruim 300 meter meegesleurd, waar
na de trein tot stilstand kwam.
Het bleek, dat de 26-jarige J. F. Schef-
fer op slag gedood was, terwijl de 24-ja-
rige A. Van Laarhoven en de 31-jarige
E. J. Koernap zwaar gewond waren. Het
stoffelijk overschot van den heer Scheffer
werd naar het ziekenhuis aan den Qool-
singel overgebracht, terwijl de zwaarge
wonden naar een ander ziekenhuis ver
voerd werden.
(Van een eigen verslaggever).
AMSTERDAM, Dinsdagavond.
Voor de Amsterdammers is de sproke
van den gouden koets in de avondstad,
geen fantastische werkelijkheid gewor
den. De zware karos op veeren, met
hoogen staatsie-bok is vanmiddag van
uit de stallen aan den Singel waar zij
Zaterdag was aangekomen weer naar
het Weesperpoort-station vervoerd en
daar op transport gesteld, om per spoor
naar Den Haag terug te keeren.
Veilig toegedekt onder zeildoek is zij
door de Amsterdamsche straten gegaan
de hoofdstad heeft er geen glorieus
schouwspel van mogen genieten. Men
heeft aan het Hof de weersgesteldheid
klaarblijkelijk niet gunstig geoordeeld voor
een rit in het glazen huis met goud om
lijst!
Nu vanmiddag heeft het in Amster
dam pijpestelen geregend. Zwaar en lang.
Tegen zes uur werd het droog en sedert
dien bleef het vrijwel droog, al was de
temperatuur niet zeer behagelyk.
De trieste middag en de sombere ochtend
die vooraf gingen, zijn van sterken invloed
geweest op het bezoek aan de stad. Het was
in Amsterdam ook heden lang niet druk.
Toen de koninklijke stoet pas tegen den
avond van het Rijksmuseum op het pa
leis terug kwam drie kwartier later dan
was vastgesteld was er op 'den Dam bij
lange na niet die belangstelling van den
vorigen dag.
Ook toen men te kwart over negen in
den avond van het paleis vertrok naar het
Concertgebouw was de drukte op den Dam
niet van grootere beteekenis. Thans werd
gereden in een stoet van zeker wel twintig
auto's, want het bezoek aan Mengelberg's
orkest geschiedde „met groot gevolg". Van
daar de enorme file van auto's. De cadillac,
waarin onze Belgische gast en koningin
Wilhelmina waren gezeten, bleef 's mid
dags zoowel als 's avonds gesloten; zij, die
gehoopt hadden op verlichting van het in
terieur, werden in die verwachting teleur
gesteld. Men kon tijdens, het voorby-ryden
van den stoet slechts niet moeite de beide
vorstelijke personen ónderscheiden.
Een attractie voor het publiek op den
Dam was de omstandigheid dat de paleis
wacht vanmiddag en vanavond werd be
trokken door onze marine, onder comman
do van zee-officieren, natuurlyk in groot
tenue.
In den avond maakte de marine een
dankbaar gebruik Van de gelegenheid om
met de Amsterdamsche meiskens te passa
gieren, want alles wat zeeman was in de
ondergeschikte rangen, liep dikwijls ge
armd door de hoofdstedelijke straten. Een
marinier en een matroos zijn zeer gezochte
partijen en niet alleen in Amsterdam.
Stadgenoot en vreemdeling zwierven
de avonduren langs gracht-illuminatie
verlichtingen van gebouwen. Vooral
kleurige vlaggen-trophee tusschen
Eyenkorf en Vijgendam trok veel bekijks.
De water-trams van Bergman voor rond
vaart door de grachten hadden een zéér
geringe clandizie, de atmosfeer leende er
zich niet toe; de menschen gingen liever
met stevigen stap aan den wandel dan met
in
en
de
de
Omtrent de toelating van Duitsche vluch
telingen in ons land verneemt de Msb. van
bevoegde zijde omtrent de door de regee
ring gevolgde gedragslijn het volgende:
De regeering laat op hun verzoek
voornamelijk toe ouders van in Neder
land gevestigde personen (Nederlan
ders en vreemdelingen). Sedert 7 Nov.
zyn aldus meer dan 800 Duitsche Jo
den toegelaten. Behalve deze zijn plm.
200 Duitsche Joden toegelaten, die in
zeer dringende of zeer bijzondere po-
sitie verkeerden.
Voorts zyn toegelaten een aantal van in
het grensgebied aangetroffen aldaar ronddo
lende kinderen die menschelijkerwyze wel
moesten worden opgenomen; dit is dan ech
ter georganiseerd geschied.
Voor de toelating van een groep kinderen
en van een groep personen van middelbaren
leeftijd is de voorbereiding in vollen gang.
Herhaald moge worden dat de belangen van
Nederland en van de betrokkenen zelf
eischen, dat de toelating georganiseerd ge
schiedt en dat deugdelijke en blijvende on
derbrenging gewaarborgd zijn.
Ten aanzien van de kinderen zal het. voor
Nederland mogelijke worden gedaan, doch
hier vooral eischt de op de regeering druk
kende verantwoordelijkheid zeer nauwkeu
rige voorbereiding. Het departement van
Justitie staat met de betrokken comité's in
nauw contact en in regelmatig overleg.
Nogmaals moet er op worden aangedron
gen, dat in Nederland wonende personen er
zich van onthouden, kinderen uit Duitsch-
land mede te nemen. Het is zelfs voorgeko
men, dat automobilisten aan de grens ver
schenen met enkele kinderen, ten aanzien
van wié zij ieder gegeven misten, zelfs niet
wisten, of de ouders de onderbrenging in
den vreemde goedkeurden.
Toelating kan alleen geschieden op ver
gunning van den minister en wel op voor
dracht van het betrokken kinder-comité.
dat de zorg voor verdere onderbrenging
draagt.
Het bureau van het Nederlandsch Jeugd
leiders Instituut deelde ons gisteren mede:
„Het is verheugend voor ieder, die zich
bezig houdt met pogingen den ergsten nood
der Joodsche vluchtelingen te verzachten, te
bemerken, hoe ieder bereid is naar beste
krachten te helpen. Zooals reeds werd me
degedeeld zal het N. J. I., dat daarby de ge
zamenlijke vluchtelingencomité's vertegen
woordigt, met instemming en aanbeveling
der regeering een nationale inzameling r'oen
houden en wel op Zaterdag 3 December a.s.
(tot 's avonds 8 uur, in verband met de
mogelijkheid voor de Joden om te offeren).
troste, ft
^Kalmte 7 pipJ
Jd.jeweethêSS
ferS rooh>bGail*
myn zenuwen weer
fteoaa? qsworden
Het Tweede Kamerlid Donker (s.d.)
heeft aan den minister van justitie de
volgende vragen gesteld:
1. Is het waar, dat de regeering alleen
bereid is een beperkt getal Duitsche vluch
telingen toe te laten, wanneer door parti
culiere bijdragen de kosten te voren zyn ge
dekt en dat dientengevolge van het protes
tantsch hulpcomité, dat in de eerste plaats
tot taak heeft den steun aan „niet-arischeü.
christenen, door de regeering een bank
garantie van 150.000 gevraagd wordt? ZiA
2. Is de minister niet van oordeel,
dat de toelating van deze Duitsche
vluchtelingen onnoodig geremd wordt
door den eisch van het te voren gestort
zyn van een bankgarantie tot een zoo
hoog bedrag, te meer waar de inzame
lingsactie van gemeld comité in vollen
gang is en reeds giften en toezeggingen
tot een bedrag van meer dan 30.000
zyn ingekomen?
In een nota naar aanleiding van het eind
verslag over de begrooting van buitenland
sche zaken zegt de minister:
Dat generaal Franco in het grootste dee!
van Spanje gezag uitoefent, is een feit, dat
niemand kan loochenen.
De vraag betreffende erkenning van zyn
bewind in volkenrechtelijken zin, hetzij de
facto, hetzij de Jure, is daarnaast een kwestie
op zich zelf.
Het feit van de in het verslag bedoelde
publicatie in de pers van den niet-officieelen
vertegenwoordiger van generaal Franco te
's-Gravenhage heeft destijds aanleiding ge
geven tot een gedachtenwisseling, waarop
het den minister, die haar als een afgedane
zaak beschouwt, niet wenschelijk voorkomt
terug te komen.
VERRUIMING VAN
ECHTSCHEIDINGSMOGELIJKHEID.
Adres aan de regeering.
De Vereeniging tot verruiming van echt-
scheidingsmogelykheid heeft een adres a®n
den minister van justitie doen toekomen,
waarin wordt verwezen naar de volgen e
doelstellingen der vereeniging:
1. Opneming in de wet van ongeneesly
krankzinnigheid als echtscheidingsgrond,
2. wijziging der regeling van de schei in
van tafel en bed in dien zin, dat het W
partijen mogelyk zal zijn 3 jaar na het ui^
Daaraan zullen practisch alle jeugdvereeni- Sp™ken de[ s<*eiding. e?nzbJ'« ^11 -
omopn v-.anr - zonder medewerking van de wederpanu
gingen haar medewerking verleenen.
Heden heeft het N. J. I. zich telegrafisch
een boot in dezen November-avond via den geYeund tot alle burgemeesters in het land,
met het verzoek tot medewerking in hun ge
meente.
Amstel naar de Heerengracht, met kans
onderweg een stortbui te moeten trotsee-
ren.
„Bijzonder" is ook deze Dinsdagavond
„op straat" niet geweest. Buiten den Dam
viel er van iets buitengewoons niet veel te
bespeuren. Menige Zaterdagavond ziet een
grootere menigte op den been. Het restau-
rant-bedryf heeft over het algemeen ook
niet veel extra's gemerkt van deze dagen;
in een der groote inrichtingen in de Kal-
verstraat werden vanavond te half tien zes
bezoekers geteld! Het bedienend personeel
kon rustig in een hoekje 'n krant zitten
lezen.
Dit is de laatste avond te Amsterdam ge
weest!
Tevens hèeft het N. J. I. zich per tele
gram gericht tot de commissarissen der ko
ningin om voor dit bijzonder doel hun me
dewerking te vragen.
De jeugdverenigingen zullen zich nu tot
al hun leden wenden, om zich gereed te
houden en zich ter beschikking te stellen
de comHé's, die zich in den kortst moge-
lyken tyd plaatselijk, al of niet op het ini--
mïn pTt" i g®m,eentebestuur, zullen vor
men. Elk plaatselijk bestuur van een jeugd
vereniging kan reeds zijn voorloopige
maatregelen nemen.
Het adres van het N. J. I is; Vondelstraat
11, Amsterdam-West, tel. 86615 en 86831
Het gironummer is 342000".
zonder medewerking van de ,.-k
een definitieve ontbinding van het huw UJ
te verkrijgen. nêétt I
In het adres worden deze desiderata n
toegelicht. de
Geconcludeerd wordt, dat de bes a
echtscheidingswetgeving en regeling
scheiding van tafel en bed indruischen
de primaire rechten van den mensen.
Adressante verzoekt den minis er
Staten-Generaal een wijziging van e tg
gerlijk wetboek in den aangegeven z egn
wil'en voorstellen, ter bevordering v
gezonde ontplooiing van huwelijks-
zinsleven. ptition-
Voor steun aan dit adres zal een pe
nement in het land pphoude
MODERNE MACHINES VOOR
DRUKWERK! BIJ COSTEB-
ALKMAARSCHE COURANT. TEL.
