DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Poolsch-Tsjechisch grensconflict.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse oummerr 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTF.NTIENs
Van 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
No. 280 Dit nummer bestaat uit drie Maden. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 26 November 1938
Hooldredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Schoten gewisseld tusschen Poolsche
en Tsjechische troepen.
Grenscommissie teruggekeerd.
De Paus ernstig ziek.
Lichte verbetering ingetreden.
Algemeene staking in
Frankrijk.
Gedurende één dag.
De algemeene toestand.
Sneeuwstorm in Amerika.
Reeds 50 dooden.
ALKMAARSCHE COURANT.
Naar de propagandacommissie der
Slowaaksche regeering mededeelt, heeft
het Poolsche leger gisteren in de
gemeente Cierna de beek Ciernanka
overschreden en het geheele dorp bezet,
hoewel volgens de overeenkomst der
grenscommissie de beek als grens was
aangewezen.
De Poolsche en Tsjechische troepen
zijn gisternacht en -morgen met elkaar
slaags geraakt.
Tisso, de Slowaaksche premier, is
direct op de hoogte gesteld van het
gebeurde.
Nader vernemen wij, dat de Poolsche
grensafbakeningscommissie gisteren per
auto te Orava is aangekomen. De bevolking
wierp op den weg barricaden op en wilde
de Polen niet toelaten. De anti-Poolsche
stemming was zoo fel, dat de bewoners van
Orava alle ruiten van de auto stuk sloegen
en twee Polen licht gewond werden.
De Poolsche grenscommissie werd ge
dwongen zich vi?t Cazca, Zilina, Kralovany
en Ruimbrok naar Tairas terug te trekken.
Ook te Stis is de bevolking, toen zij hoor-_
de, dat de Poolsche commissie was aange
komen, in talrijke groepen te hoop geloo-
pgn. Zij wilde de Polen, die op zoo weinig
broederlijke wijze tegen de Slowaken op
treden, te lijf. De plaatselijke politie en
militairen uit Zilina slaagden er met
groote moeite in de orde te herstellen en
verdere incidenten te verhinderen.
Deze feiten toonen duidelijk wat er waar
is van de beweringen van de Poolsche pers,
dat de bewoners van Stis en Orava aan
hechting aan Polen willen. Het tegendeel is
waar. De bevolkingen van Orava en Stis,
bezield door Slowaaksche nationale gevoe
lens, hebben met verontwaardiging de da
den der Polen gadegeslagen en willen niets
hooren van een aanhechting aan Polen.
Poolsche uiteenzetting.
Zonder een definitief besluit af te
wachten van de PoolschSlowaaksche
grenscommissie (welke werkzaamheden
door de Polen zijn geschorst) hebben de
Poolsche troepen Czaca aan de Poolsch
Slowaaksche grens bezet.
Te Warschau beweert men in verband
hiermede, dat het door de Poolsche troepen
bezette gebied reeds in principe aan Polen
was afgestaan en dat nog slechts details
van ondergeschikt belang door de gemengde
commissie moesten worden geregeld. Daar
het werk der grenscommissie werd belem
merd, besloot de Poolsche regeering niet te
wachten op de formeele overdracht van het
gebied door de commissie op 1 Decem
ber. In politieke kringen wordt toegegeven,
dat dit optreden de verklaring vormt van de
passage in het gister gepubliceerde
officiëele communiqué betreffende maat
regelen, waarmede Polen zich voldoening
zal verschaffen.
Duitschland blijft Praag steunen
tegen Hongarije.
Hofmann, de tweede secretaris van de
Duitsche legatie te Praag, brengt op het
oogenblik een bezoek aan de Karpaten-
Oekraïne (het vroegere Roethenië of Sub-
Karpatisch Rusland). Uit een verslag over
zijn reis, dat gepubliceerd is door het
officiëele Tsjechoslowaaksche persbureau,
Wijkt volgens een bericht in de „Times",
dat Hofmann de bewijzen werden getoond
van de voortdurende terroristische activiteit
van Poolsche en Hongaarsche ongeregelde
benden. Hij zag hoe bruggen waren opge
blazen of gereed waren gemaakt om te wor-
den opgeblazen, hoe postkantoren en
andere regeeringsgebouwen door bommen
waren beschadigd en hoe gendarmerie
kazernes door de ongeregelde benden waren
aangevallen.
Het feit, dat de resultaten van Hofmanns
bezoek blijkbaar met toestemming der Duit
sche legatie door het officieele Tsjecho
slowaaksche persbureau zijn gepubliceerd,
Wordt beschouwd als een nieuw bewijs voor
e stelling, dat Tsjechoslowakije in alle op-
«chten door Duitschland wordt gesteund
egen de Hongaarsche en Poolsche aspiraties
aanzien van de Karpaten-Oekraïne.
"e „Times"-correspondent te Praag ver-
6111 uit betrouwbare bron, dat zoowel
Polen als Hongarije troepen hebben gecon
centreerd langs de Karpaten-Oekraïnsche
grenzen. De sterkte dezer troepen is niet
nauwkeurig bekend, doch het is zeker, dat,
speciaal wat Polen betreft, militaire een
heden worden geconcentreerd op plaatsen,
waar zij voordien nooit gelegerd zijn ge
weest.
In Berlijn hoopt men volgens de
„Times", dat de val van het Hongaar
sche kabinet een einde heeft gemaakt
aan het gevaar van een Hongaarsche
invasie in de Karpaten-Oekraïne, welke
invasie nog Zondag j.1. te Berlijn als
zeker werd beschouwd.
Het is niet duidelijk of de Polen het uit
lokken van grens-incidenten, bedoeld als
hulp voor de Hongaren, hebben stopgezet,
maar Polen en Hongarije zijn er zoowel
langs diplomatieken weg als door de aan
komst van Tsjechoslowaaksche gemotori
seerde troepen in de Karpatan-Oekraïne
aan herinnerd, dat Duitschland de scheids
rechterlijke uitspraak van Weenen als bin
dend beschouwd.
De Karpaten-Oekraïne kan vrijwel niet
als een bruikbaren militairen corridor wor
den beschouwd, maar als centrum van Oe-
kraïnsche propaganda kan het onder Duit
sche leiding een rol spelen in een toekom
stige nieuwe verdeeling van het Europee-
sche grondgebied. Waartoe de moeilijkheden
zullen leiden, is moeilijk te voorspellen,
maar sommigen zien verband tusschen het
groeiende wantrouwen van Berlijn tegen de
Poolsche en de Hongaarsche politiek en de
aankondiging van een FranschDuitsche
overeenkomst.
Naar het Poolsche Tel. Ag. uit Warschau
meldt, vragen verscheidene Poolsche bladen
zich af hoewel zij het Hongaarsche stand
punt ten aanzien van de Karpatan-Oekraïne
blijven steunen of de door Boedapest ge
kozen tactiek om tot het doel te geraken wel
de juiste is. Volgens de „Express Poranny"
was deze tactiek te bureaucratisch. Boeda
pest trad niet op, maar stuurde nota's en
wist niet van de bijzonder gunstige gelegen
heid om de kwestie definitief te regelen, te
profiteeren. De huidige toestand in de
Karpaten-Oekraïne, aldus het blad, is on
houdbaar. Hongarije heeft het initiatief ge
nomen om in dat land een volksstemming te
doen houden en Polen steunt zijn eisch,
maar in de tegenwoordige omstandigheden
valt een snel succes niet te verwachten.
Paus Pius XI is plotseling ernstig
ziek geworden en ofschoon de jongste
berichten melding maken van een
lichte verbetering, baart de toestand
van den patiënt ernstige zorg. Waar de
paus een krachtig lichaam heeft, ho
pen de geneesheeren, dat de zieke
weer zal herstellen.
Pius XI
Reeds Zaterdag was de paus zeer ver
moeid en kreeg hij een hart-aanval, welke
echter slechts enkele seconden duurde. In
den loop van deze week verbeterde de toe
stand niet en Vrijdagochtend kreeg de
paus weer een hart-aanval, die het ergste
deed vreezen. Gelukkig voor den patiënt
herhaalde deze aanval zich niet, zoodat er
alle hoop op herstel was.
Alle kardinalen gewaarschuwd.
Alle te Rome verblijfhoudende kardina
len, d. w. z. de kardinalen, die in de Curie
zitting hebben, zijn te hunnen huize recht
streeks gewaarschuwd door een afgezant
van het Vaticaan in verband met de crisis,
die in den gezondheidstoestand van den
paus was ingetreden. Daaruit blijkt wel
hoe ernstig men den toestand van den paus
beoordeelde.
Vrijdag zou de bijeenroeping van een
consistorie voor de benoeming van twee
nieuwe kardinalen gepubliceerd worden.
De twee prelaten, die den rooden hoed
zouden krijgen, zijn de nuntius in Italië,
mgr. Borgonza Duca, en mgr. Rufini, de
secretaris van de congregatie van semina
ria en universiteiten.
Vrijdagmiddag laat bevond de paus zich
in zijn vertrek op de derde verdieping van
het Vaticaan, waar hij werd bijgestaan door
religieuzen uit Aken. Prof. Milani verlaat
de pauselijke appartementen niet. Behalve
kardinaal Lauri is niemand tot deze ver
trekken toegelaten.
Geneesheer is optimistisch.
Prof. Milani heeft na een bezoek te heb
ben gebracht aan den paus, verklaard, dat
zijn toestand eenigszins beter was en dat
hy in staat was eenig voedsel tot zich te
nemen. De geneesheer voegde hieraan
toe: „Ik persoonlijk ben optimistisch ge
stemd, maar natuurlijk hangt alles af van
den weerstand van het hart".
In verband met den hoogen leeftijd van
den paus en zijn zwakte blijft men onge
rust. Vaticaansche kringen echter blijven
hoopvol gestemd.
Toestand van den paus verbeterd.
In het jongste bulletin omtrent den ge
zondheidstoestand van den paus wordt ge
zegd, dat deze gisteravond veel beter was.
Ofschoon er, naar men gelooft, geen di
rect gevaar bestaat, heeft prof. Milani den
geheelen nacht aan het ziekbed vertoefd.
In den loop van den avond ontving de
paus bezoek van prof. Cesa Bianchi, een
hartspecialist, die twee uur bij hem bleef.
De C.G.T., het Fransche vakverbond,
heeft besloten tot afkondiging van een
algemeene staking, die in den nacht van
Dinsdag op Woensdag 30 November zal
beginnen en 24 uur zal duren.
Dit besluit werd door de bestuurscommis
sie van het vakverbond met algemeene
stemmen genomen.
In de vergadering werd een resolutie aan
genomen van den volgenden tekst: „In de
eerste plaats wenschen wij een krachtig
protest te doen hooren tegen de dwangme
thodes door de regeering genomen ten aan
zien van de arbeiders, die het werk hebben
neergelegd om hun verontwaardiging over
de wetsdecreten te toonen".
Eveneens werd besloten een beroep te
doen op alle arbeiders ieder incident en
iedere voorbarige actie te vermijden, welke
slechts nadeel zou kunnen toebrengen aan
de algemeene actie van het verbond.
Wat de staking zelf betreft wordt be
paald, dat, „wat de omstandigheden en de
gebeurtenissen ook zullen zijn, het werk op
Donderdag 1 December overal des ochtends
moet worden hervat. Er zullen voorzorgs
maatregelen worden genomen en maatrege
len tot beveiliging van het materieel, welke
met de grootste nauwgezetheid moeten wor
den uitgevoerd. De bij de gezondsheids-
diensten werkende arbeiders zullen hun
werk op normale wijze verrichten. De sta
king moet rustig verloopen. De arbeiders
ALKMAAR, 26 November.
De Britsche ministers Chamberlaih en
Halifax zyn gisteren weer in Londen
teruggekeerd van hun Fransche reis. Op
het Victoria-station te Londen werden de
ministers begroet door ambtenaren van
het ministerie van buitenlandsche zaken en
door den Franschen zaakgelastigde
Cambon.
Na een kort gesprek met den Franschen
diplomaat nam Chamberlain afscheid van
Halifax, om zich naar Downingstreet te
begeven.
De diplomatieke redacteur van Reuter
meldt, dat Chamberlain en Halifax bij hun
terugkeer in Londen zich zeer voldaan
toonden over het verloop der Britsch-
Fransche besprekingen. Zij vonden het
vooral aangenaam, dat men in den korten
kunnen verzetten.
tyd van hei bezoek zooveel werk had
In welingelichte kringen wil men geen
voorspellingen doen omtrent de besluiten
die in Engeland ten aanzien van de
defensie wellicht zullen worden genomen
als uitvloeisel der Parijsche onderhande
lingen. Naar echter verluidt, hebben de
staatslieden van beide landen hun stand
punt naar voren gebracht en is men ten
slotte tot volkomen overeenstemming ge
komen.
In de standpunten ten aanzien van de
Epaansche kwestie is geen verandering
gekomen. Men vermoedt, dat Frankrijk
Engeland niet speciaal verzocht heeft, be
middelend tusschen Parijs en Rome te
willen optreden.
Verder heeft Chamberlain het stand
punt der Britsche regeering aangaande
het vluchtelingenvraagstuk uiteen gezet.
Uit Parijs meldt Reuter, dat Chamber
lain en Halifax naar Londen zijn vertrok
ken met de voldoening te weten, dat het
steeds duidelijker wordt, dat de besprekin
gen op een uitgebreid terrein betrekking
hadden en de basis gelegd hebben voor nog
nauwere samenwerking. De jongste ge
beurtenissen in Europa hebben Frankrijk
bevrijd van bepaalde verplichtingen in
Oost-Europa, wat het land echter naar
schatting beroofd heeft van den waarde-
vollen steun van veertig Tsjechische divi
sies. Dit is de reden, waarom de Fransche
bladen melden, dat Daladier, Bonnet en
generaal Gamelin erop hebben aange
drongen, dat Engeland ingeval van een
oorlog een sterker Britsch leger naar het
vasteland zendt, in plaats van het oude
plan, op grond waarvan Engeland al zijn
kracht concentreerde op sterke vloten aan
vliegtuigen en schepen.
Van beide zijden is men thans voldaan
over de maatregelen, welke genomen zijn,
om aan den toestand tegemoet te komen.
Dat men geen tijd verloren laat gaan,
om de samenwerking te vervolmaken,
blijkt uit 't bezoek, dat Kingsley Wo#d de
volgende week aan Parijs zal brengen en
dat volgt op het bezoek van von Ribben-
trop.
In haar commentaar op de besprekingen
te Parijs betoogt de „Giornale d'Italia",
dat 't officieele communiqué vaag was. In
afwachting van de uitvoering der beslis
singen, die met zooveel bewuste zwijg
zaamheid omringd zijn, publiceert de
Fransche pers commentaren, aldus het
Italiaansche blad, die voor Parijs en Lon
den niet gunstig zijn. Het feit, dat Enge
land en Frankrijk zich oriënteeren naar
bewapening en militaire samenwerking, is
slecht in overeenstemming met den geest
en de daden van München te brengen en
beteekent eerder een reactie op München.
De leer van het krachtsevenwicht tus
schen het Fransch-Britsche en het Duitsch-
Italiaansche blok, die door de officieuze
Fransche pers verkondigd wordt, houdt
geen steek, daar de vlootmacht van Enge
land en Frankrijk die van Duitschland en
Italië aanzienlijk overtreft en de algemeene
oorlogskracht alle evenwicht reeds dade
lijk verbreekt ten voordeele van Engeland
en Frankrijk.
Het blad bespreekt verder het Parijsche
besluit, krachtens hetwelk de toekenning
van oorlogsrechten aan Franco afhankelijk
wordt gemaakt van een internationale
controle-organisatie en van de definitieve
terugtrekking der vrijwilligers aan beide
zijden en zegt, dat ook op dit punt Parijs
en Londen buiten de werkelijkheid omgaan
en dat Italië en Duitschland blijven streven
naar het erkennen van Franco als oorlog
voerende macht, opdat Spanje zijn vrij
heid zal herkrijgen.
Ten slotte verklaart het blad, dat men
nog ver verwijderd is van een Italiaansch-
Fransch accoord naar het voorbeeld van
de Italiaansch-Britsche overeenkomst en
dat men ook geen Italiaansch-Fransche
verklaring kan verwachten, die de
Fransch-Duitsche verklaring zou aan
vullen.
Op de gisteren gehouden jaarvergade
ring van de rijkscultuurkamer in het
feestelijk versierde operagebouw te Ber
lijn heeft de rijksminister voor volksvoor
lichting en propaganda een redevoering
uitgesproken, waarin hij o.m. zeide:
„Het buitenland neemt de Duitsche Joden
in bescherming, maar helaas neemt het ze
niet van ons over de wereldcampagne
tegen Duitschland in het Jodenvraagstuk
is een speculatie op onzen angst of op onze
wereldberoemde sentimenteele zachtmoe
digheid. Maar dat heeft thans op ons geen
uitwerking meer. Wij zijn daartegen vol
komen immuun. Wij kennen het valsche
en verleugende vrijheidsbegrip van dat
soort van democratie, dat er niets in ziet
om in het teeken der vrijheid millioenen
menschen in een vreemd land in een door
hen gehaat staatsbestel te dwingen, dat ze
daar zonder protest laat mishandelen en
onderdrukken, maar kaakkramp krygt,
van het schreeuwen wanneer men dezen
menschen hun juk ontneemt en de ketenen
vernielt, waarin de democratie ze uit
naam der vrijheid had geslagen."
zullen op geen enkele provocatie ingaan".
De C.G.T. verklaart, dat de staking niet
vergezeld zal gaan van bezetting van werk
plaatsen of kantoren.
„Woensdag 30 November zal geen enkele
betooging worden georganiseerd en ook
geen enkele vergadering worden gehouden.
Na de staking zal de actie der C.G.T. tegen
de wetsdecreten worden voortgezet op de
wijze, welke tijdig door de verantwoorde
lijke organen zal worden bepaald.
De aldus aangegeven beweging der alge
meene staking is slechts bestemd om te pro
testeeren tegen de wetsdecreten in het alge
meen, die den arme treffen ten voordeele
van den rijke en beoogen voordeel te geven
aan het kapitaal ten koste van de arbei
ders".
In de resolutie wordt vervolgens betoogd,
dat het door de regeering bepleite stelsel in
zich elementen draagt voor een nieuwe dé-
bacle, „welke het land voor altijd de moge
lijkheid op herstel en onafhankelijkheid zal
doen verliezen".
Aftreden der regeering geëischt!
De socialistische fractie heeft een
motie aangenomen, waarin gezegd
wordt:
„De socialistische fractie eischt onmid
dellijk aftreden der regeering, die in
Kamer en land op geenerlei meerder
heid meer steunt en welker politiek
van reactie en stelselmatige provocatie
van de werkende bevolking tot een ge
vaar wordt voor de natie en de repu
bliek".
Tijdens een bijeenkomst van de fractie
der Republikeinsch-Socialistische Unie werd
in beginsel besloten een motie op te stellen,
waarin opnieuw critiek wordt geleverd op
de wetsdecreten en den ministers, die tot de
partij behooren, wordt verzocht bij hun col
lega's aan te dringen op „humaniseeren" der
wetsdecreten.
De fractie der Republikeinsche Federatie
heeft een motie- aangenomen, waarin de re
geering wordt uitgenoodigd zich niet ertoe
te beperken overeenkomstig de wet de vrij
heid van arbeid en het recht op bezit te be
schermen, doch met kracht op te treden te
gen de menners en agitatoren, die de verant
woordelijke daders zyn van ongeregeldhe
den, die even schadelijk zyn voor de arbei
ders als voor de levensbelangen van het
land.
De eigenlijke stakingsactie.
In het district Valenciennes zijn in het
geheel 51.000 arbeiders in staking. Om
over twaalf werden gister de mijnen,
die bezet waren, ontruimd.
Tegen half een begon echter een her
bezetting. Er deden zich daarbij geen
ernstige incidenten voor.
De directie der Renaultfabrieken heeft
zich civiele partij gesteld in een door haar
aanhangig gemaakt proces wegens inbreuk
op de vrijheid van arbeid.
De fabrieken zyn ontruimd doch niet her
opend. Zij worden door de politie bewaakt.
Er vormen zich groepjes nieuwsgierigen ten
einde een kennisgeving van de directie te
lezen, waarin gezegd wordt dat de fabriek
tot nader order gesloten zal blijven, „daar
het fabriekspersoneel het arbeidscontract
met de maatschappij, in strijd met het col
lectief contract van 2 Mei 1938, heeft mee-
nen te moeten verbreken".
Bij Citroën te Levaillois is het werk weer
hervat. Te Parijs is thans geen enkele fa
briek meer bezet.
De staking in de metaalnijverheid heeft
zich tot bepaalde fabrieken in het departe
ment Seine-et-Oise uitgebreid. Er is thans
ook een staking uitgebroken in de vliegtui-
genfabriek van Breguet te Villacoublay,
doch zonder bezetting der werkplaatsen. De
politie heeft de vliegtuigfabrieken van
Bloch te Orly ontruimd.
Een hevige sneeuwstorm, die het
Noorderlyk deel der Vereenigde Sta
ten heeft geteisterd en vooral heeft
huisgehouden aan de kust van den
Atlantischen Oceaan, heeft minstens
50 dooden geëischt.
Te New York lag de sneeuw gister
zes voet hoog en het stadsbestuur stel
de 40.000 arbeiders in dienst voor het
opruimen van de sneeuw.
In de wijk Amsterdam te New York
sprong een kachel uit elkaar, waar
door een moeder met haar vijf kinde
ren om het leven kwam.
De sneeuwstorm was de hevigste
sinds 1871.
Reeds 81 dooden.
Het aantal personen, dat als gevolg van
den sneeuwstorm om het leven is gekomen,
is thans reeds tot 81 gestegen.
