HET WITTE DOEK.
„Een mensch stierf onschuldig".
Een sterke speelfilm met
een boeiend gegeven.
HOE „WINTERSET" OP
HET WITTE DOEK KWAM
(WINTERSET).
Realistisch verhaal uit de
sloppen van New-York.
DE KORTE INHOUD
C
ONZE BIOSCOPEN.
Zl
SUGGESTIE EN SFEER
IN „WINTERSET"
„Winterset" is ge
schreven door een van
de drie grootste Ame-
rikaansche tooneel-
schrijvers, Maxwell
Anderson.
Anderson was on
derwijzer, deed van'
tijd tot tijd journa-
listieken arbeid en
wist als schrijver be
kendheid te verwer
ven. Eenmaal bekend
zijnde, schreef hij sa
men met Laurence
Stallings het too-
neelstuk „What Price
Glory", zijn eerste
succes, dat een mijl
paal werd in de ge
schiedenis van het
New-Yorksche too-
neel.
Niemand zal ont
kennen, dat in „What
Price Glory" de ten-
denz eenigszins ver
bloemd was door het
verhaal, maar toen
Anderson doorging
met tooneelstukken
schrijven, formuleerde
hij zijn bedoelingen steeds duidelijker.
Het waren „Outside Looking In", „Satur-
day's Children", „Elisabeth The Queen"
en de met de Pulitzer prijs bekroonde
tooneelstukken „Both Your Houses",
„Mary of Scotland", „Valley Forge" en
„Winterset".
Toen Anderson dit laatste stuk schreef,
was hij zich bewust van de poëzie in de
talrijke scènes. Hij had reeds rijmlooze
dichtregels geschreven voor „Mary of
Scotland" en hij aarzelde niet om dit
zelfde toe te passen in zijn drama van de
sloppen van New-York. De realistische
episoden, hoofdzakelijk die met het
gangster-element, spelen zich af onder de
pijlers van de Brooklyn Brug en vormen
'n levenden en sterken achtergrond voor de
mooie, doch melancholieke liefde van Mio
en Miriamne hun verlangen naar betere
dingen en hun strijd tegen de slechtheid.
In deze scènes moest de dichterlijke vorm
tot zijn recht komen. Zoo ongeveer was
Anderson's gedachtengang toen hij een
tooneelstuk schreef, dat eenparig door de
Amerikaansche critici geprezen werd.
„Winterset" werd door de „New-York
Drama Critics" uitgekozen als het beste
tooneelstuk van het jaar, een bekroning
die te meer waarde had daar de critici
zich hadden losgemaakt van het Pulitzer
comité teneinde zelf de beslissing te kun
nen nemen.
Pandro S. Berman, de producer van
RKO Radio, zag „Winterset" verleden jaar
en was diep onder den indruk, niet alleen
van het stuk zelf, maar ook van het spel
van Burgess Meredith, Margo en Eduardo
Ciannelli, die in zijn karakteruitbeelding
van den gangster Trock een der dreigend-
Burgess Meredith en Margo in „Winterset"
ste gestalten te zien gaf, die ook in New-
York ten tooneele was gevoerd.
Hij besefte, dat „Winterset" als mate
riaal kon dienen voor een groot realis
tisch filmwerk, dat iets heel bijzonders
kon worden.
Op zijn karakteristieke manier nam
Berman dit probleem op degelijke wijze
onderhanden. Hij besloot om het gevoels
element van het stuk in de film te behou
den en Meredith en Margo voor de hoofd
rollen te engageeren. Margo was al eens
eerder in films opgetreden, maar voor Me
redith was het iets nieuws.
Maxwell Anderson auteur van „Winterset"
John Carradine
Ook engageerde Berman Ciannelli, My-
ron McCormick en Maurice Moscovitch,
een in Amerika bekend Russisch acteur,
die zich eerst had teruggetrokken, maar
tenslotte de verleiding niet kon weerstaan
om ook in de film de rol van den vader te
spelen. Een krachtige rolverdeeling was
dus verzekerd.
Bermai. belastte Anthony Veiler met
de moeilijke taak Anderson's tooneelstuk
te bewerken voor de film en Alfred San-
tell zou de film „Winterset" regisseeren.
Veiler, die zelf enthousiast over het stuk
was, stond voor het probleem, wat te doen
met de dichterlijke dialoog! Het zou zeker
in strijd zijn met alle filmtraditie om
dichterlijk proza te gebruiken in een rea
listisch filmverhaal, zelfs al rijmde het
niet. Veiler hakte den knoop door en be
sloot althans een paar verzen te nemen.
Hij slaagde hierin zoo wonderwel, dat hij
vele momenten wist te behouden waar de
dichterlijke taal de sfeer onderstreepte.
De film krijgt hierdoor zelfs iets klassieks
en verhevens, dat als contrast met de
realistische scènes de film een zeer sterke
werking geeft.
Het décor van „Winterset" werd met de
grootste zorg ontworpen. Men ziet de
imposante Brooklyn Bridge, waar onder
door de East River stroomt, terwijl hoog
daarboven de spanning van de brug in
den nevel van de wereldstad verloren
gaat-
Het is de sfeer in deze film, die aanlei
ding was tot het toekennen van den
hoofdprijs op de Biennale van dit jaar.
Rolverdeeling:
Mio
Miriamne
Trock
Romagna
Rechter Gaunt
Garth Esdras
Esdras
Shadow
Politie-agent
Mrs. Romagna
De zwerver
Burgess Meredith
Margo
Eduardo Ciannelli
John Carradine
Edward Ellis
Paul Guilfoyle
Maurice Moscovitch
Stanley Ridges
Willard Robertson
Helen Jerome Eddy
Alec Graig.
De gangsters Trock en Shadow in ge
zelschap van een jongen kerel, Garth Es
dras, dooden een kassier tijdens een
overval en ontsnappen in een gestolen
auto. De wagen is het eigendom van Ro
magna, een socialist, die bang is den dief
stal aan te geven wegens eenige beschei
den van politieken aard, die hij in den
wagen had achter gelaten. De politie vindt
den auto en arresteert Romagna. On
danks de getuigenis van zijn vrouw en
van zijn zevenjarigen zoon, wordt Ro
magna ter dood veroordeeld door den
rechter Gaunt.
Vijftien jaar later baant Romagna's
zoon Mio zich zonder eenig geld een weg
naar New-York, nadat hij gelezen heeft,
dat een beroemd advocaat in het publiek
heeft verkondigd, dat de veroordeeling
van Romagna een dwaling der justitie is
geweest.
Tezelfdertijd verlaat Trock de gevan
genis, waarin hij voor een andere misdaad
werd opgesloten. Hij heeft de hernieuwde
belangstelling voor het geval gelezen en
daar hij bang is dat Esdras, wiens naam
in de couranten genoemd wordt, zal spre
ken, besluit hij, indien noodig, hem uit
den weg te ruimen.
Intusschen dwaalt rechter Gaunt, die
zijn geheugen is kwijtgeraakt, in de ach
terbuurten en sloppen van New-York en
belandt in de wijk, waar Garth Esdras
woon met zijn vader en zijn zuster Miri
amne. Trock zoekt Esdras op en waar
schuwt hem zijn mond te houden. Mio
Romagna, op zoek naar Garth Esdras,
ontmoet Mariamne, tot wie hij zich zeer
aangetrokken voelt, zonder te weten wie
zij is. Zij dansen samen op de muziek van
een draaiorgel, dat zonder permissie
speelt, waardoor de politie er aan te pas
komt, die den orgeldraaier dreigt te
arresteeren. Rechter Gaunt verdedigt dan
orgeldraaier, waardoor hij de aandacht
trekt van Esdras, die zich onder de toe
schouwers bevindt en hem herkent. Garth
neemt Gaunt mee in huis, wat gezien
wordt door een handlanger van Trock, die
zijn leider inlicht. Intusschen hoort Miri
amne van Mio, dat hij Garth Esdras, haar
broer, zoekt om de onschuld van Romagna
aan te toonen. Zij vlucht daarom van hem
weg.
Eduardo Cianelli
SCHURK OF GENTLEMAN?
Bioscoop Theater Harmonie.
Wat zou Fred Martini, één der hoofd
figuren uit deze spannende, sensationeele
film nu eigenlijk zijn? Is hij een berucht
individu of een ridderlijke en rechtschapen
persoon? Ja, als we het antwoord op deze
vraag dadelijk geven, zou één der attracties
van deze film verdwenen zijn en daarom
vermelden wij alleen, dat de film zich groo-
tendeels afspeelt aan boord van de „Cali-
tea", een oceaanstoomer van Kaapstad naar
Amsterdam. Aan boord bevinden zich tal
van merkwaardige personen, en dat feit
wordt al dadelijk verklaard door de om
standigheid, dat er kostbare diamanten aan
boord zijn, die door de directie van de Mi-
nervamijnen te Kaapstad naar Amsterdam
worden gezonden. En als steeds zijn er voor
kostbare steenen altijd liefhebbers ook on
der de slechtste individuën.
Ook Carola, een lieftallige journaliste,
werkend voor een blad te Hamburg is aan
boord en zij hoopt op een sensatieartikel
voor haar courant. Maar ook de zonderlinge
Daisy Lennox is er en bovendien nog een
vreemd echtpaar. Verder een man in een
ziekenstoel, die ook al niet is wat hij schjjnt
en dan Dick, de neef van één der directeu
ren, optredend als beschermer van Carola.
Een reeks van avontuurlijke gebeurtenissen
gaat aan de oplossing van het diamanten
raadsel vooraf, maar eindelijk komt men te
weten, wieMaar neen, gaat u dat zelf
maar eens zien.
Harald Paulsen en Herman Speelmans als
Martini en de neef zijn uitstekende acteurs.
Maar ook Marie Andergast als Carola en
Fita Beukoff als Daisy zijn goede beken
den.
Het hoofdnummer wordt voorafgegaan
door een Paramount-Nieuws en een Profilti-
journaal, geheel gewijd aan het bezoek van
den Belgischen koning, vanaf zijn komst tot
aan zijn vertrek. Verder een muzikale film
met zang en dans en een sensationeele één-
acter over gevaarlijke beroepen.
ZWERFSTERTJE.
City-theater.
Er verschijnt deze week een zwerfstertje
in het City-theater en ze is er op haar
zwerftochten al eens vroeger geweest, zij
het dan niet in een vermomming als deze.
Het is Shirley Temple en waar zij op het
witte doek verschijnt zijn er in Alkmaar
altijd een groot aantal enthousiaste toe
schouwers. Dat is natuurlijk geen wonder,
want Shirley is nog altijd een wonder
kind, een kleine filmactrice, die in haar op
treden kinderlijk natuurlijk is en toch haar
rol zoo ernstig opneemt en zoo uitstekend
verzorgt als weinig volwassenen haar dat
nadoen.
Shirley is thans de kleine Miss. Rebecca,
die door een hardvochtigen stiefvader als
wonderkind voor de radio bestemd is. Zij
moet proefzingen voor een uitzending, wel
ke een reclame voor havervlokken zal zyn,
maar door een misverstand krijgt haar stief
vader den indruk, dat zij geweigerd is en
hij brengt haar dan, om van haar af te zijn,
naar een zuster van zijn overleden vrouw,
die een boerderij heeft, ergens ver in het
Westen.
De directeur van de radio, die behoefte
aan rust heeft, trekt naar zijn boerderij
welke precies naast die van tante is gelegen
en de mogelijkheden om dan een spannende
film te krijgen liggen daarna voor het grij
pen.
Tante wenscht haar nichtje niet voor de
radio af te staan, maar Rebecca heeft nu
eenmaal beloofd voor de havervlokken te
zullen zingen, dus wordt er een extra tele
foonlijn aangelegd naar buurmans huis en
moet Rebecca, die zoogenaamd zoet naar
bed is gegaan, uit een raam klimmen om in
buurmans huis voor de telefoon te kunnen
komen. Slim Summerville, die in zijn hoeda
nigheid van buurmans factotum een ouwe
vlam van tante blijkt te zijn maar een
vlam, die al 25 jaar tevergeefs gebrand
heeft zorgt voor de noodige komische
verwikkelingen en het geheel wordt een
alleraardigste film, waarin Shirley weer op
haar best is, nog eens haar oude songs laat
hooren en zich een zeer bekwaam tapdanse
resje toont.
Vooraf gaat een aardige screensong en
veel geïllustreerd nieuws in beweegbaren
vorm gepresenteerd.
Vóór de pauze trad de bekende radio
zanger Joe Petorsen op hij zal er ook
heden en morgen nog zijn en zong in
goed verstaanbaar Engelsch met zijn prach
Ann Miller, een van de jongste actrices van R.K.O., ze debuteerde onlangs in
„Radis Cipy Rcvels" en in „Room Service" met de Marx Brothers.
Het gelukt Mio echter Esdras' huis te
vinden. Deze ontkent alle medeplichtig
heid aan de misdaad en ook rechter Gaunt
tracht Mio te overtuigen van de schuld
van Romagna.
Trock, bang dat Shadow, die zich van
hem terug trekt, hem zal verraden, laat
hem neerschieten en gooit zijn lichaam in
de rivier. Op het moment, dat Mio van
Miriamne die hij bij Esdras ontmoet, hoort
wie zij is en haar zijn liefde bekent, komt
Trock de woning binnen met het plan om
rechter Gaunt te dooden.
Juist wanneer zich een heftige discussie
ontwikkelt, waarbij Trock op het punt
staat Mio te dooden, wankelt Shadow bin
nen, doodelijk gewond, met een revolver
in de hand. Trock is verlamd van schrik,
als hij den doodgewaanden ziet, doch Sha
dow sterft, voordat hij zijn vijand heeft
kunnen dooden.
Esdras werpt het lichaam vanuit een
achterkamer in de rivier. Als de politie op
dit moment binnenkomt om rechter Gaunt
die naar zij hooren bij Esdras is te
halen (naar aanleiding van een kranten-
oproep), beschuldigt Mio Trock van den
moord op Shadow. De politie doorzoekt
het huis, echter zonder iets te vinden. Na
het vertrek der agenten met rechter
Gaunt, gaat Trock de deur uit, nadat hij
Esdras opdracht geeft, Mio tien minuten
vast te houden. Miriamne, die weet, dat
Trock van plan is Mio bij zijn vertrek uit
het huis te dooden, smeekt haar broer
Garth den jongen Romagna direct vrij te
laten. Deze stemt toe.
Samen verlaten Mio en Miriamne de
woning, wetend, dat zij door vuurwapens
worden beloerd. Bij een poging om de
politie te waarschuwen, wordt Garth Es
dras' vader door Trock, die hem dit belet,
neergeslagen. En als daarna ook Garth
zelf, terwille van zijn zuster een poging
onderneemt, schiet Trock hem dood.
Plotseling herinnert Mio zich het ver
boden orgel en begint te spelen. Op het
geluid van het orgel komt een politie
agent den hoek om en Trock, die Mio's
bedoelingen doorgrondt, gaat eveeneens
op de muziek af om hem te vermoorden.
Dolgelukkig, dat zij nu door de vuur
linie van Trock's handlangers kunnen bre
ken, forceert Mio een arrestatie van hem
en Miriamne.
Trock wordt een slachtoffer van een
van zijn eigen schutters als hij zelf in de
val loopt, die hij voor Mio had gezet.
Terwijl de bioscoopbezoekers den in
druk krijgen, dat de huizen en het verdere
décor in de film „Winterset" een opper
vlakte beslaan van minstens 2 kilometer
is RKO Radio er in geslaagd alle ge
bouwen, die in het beeldvlak komen"
binnen een ruimte van slechts 350 M2. té
brengen.
„Winterset" speelt zich af in een typisch
New Yorksche omgeving en wel aan den
buitenrand van de stad met een blok
armzalige krotten als achtergrond, dicht
bij de pijlers van Brooklyn Bridge met
het uitzicht op East River. De actie, die
in dit suggestieve décor plaats vindt, 'con
centreert zich rondom een der boogen van
de zoo beroemde brug. Traag en trooste
loos kabbelt het grauwe water van de
rivier langs de monotone kade en geeft
het décor een triest aspect, dat mede den
invloed ondergaat van de sfeer, die uit
gaat van de rijen huizenblokken met hun
brandladders langs de gevels en geraniums
in de vensterbanken.
De film speelt echter niet alleen bui
tenshuis. Behalve een dramatische recht
zitting in den aanvang van „Winterset",
vindt een belangrijk deel van de hande
ling plaats in een arbeiderswoning vlak
bij de kade van East River.
Het grootste gedeelte van Maxwell
Anderson's drama echter, beleeft men in
de schaduw van Brooklyn Bridge, waar
alle figuren, die voor de oplossing van de
intrige noodig zijn, bijeenkomen in een
slop: de zoon, de moordenaar, de rechter,
die dei vader onschuldig veroordeelde, de
jongeman, die den moord kon ophelderen
en zijn zuster, Miriamr.e. Deze laatste rol
wordt vertolkt door de actrice Margo, die
in „Crime without passion" haar opval
lend film-debuut maakte. Burgess Mere
dith speelt den zoon van den veroordeelde
en Eduardo Ciannelli de rol van den
gangster Trock. Alfred Santell regisseerde
„Winterset", waarmee RKO op de Bien
nale van dit jaar een prijs verwierf.
Margo
tige, zuivere jongensstem in een microfoon
eenige van zyn liederen. Op verzoek der
aanwezigen werd besloten met het bekende
„Daddy good night" het spontane applaus
heeft den jeugdigen zanger wel bewezen
hoezeer men hier zijn prestaties op prijs
stelt.
EEN BRANIE VAN OXFORD.
Victoria-theater.
Die branie is Lee Sheridan uit Lakedale
(Amerika), zoon van een drukker, die
niets op de wereld voor zoo belangrijk
houdt als de sportprestaties van zijn stam
houder en zelfs zijn krant later doet ver
schijnen, om de wedstrijden, waarin Lee
uitkomt, te kunnen opnemen. Nu waren
die sportprestaties bijzonder goed en daar
het met de studie ook zoo ging, wist de
rector van Lakedale een studiebeurs voor
den jongen te veroveren, zoodat deze naar
het Cardinal-College te Oxford kon gaan.
Als een vorst deden zijn studiegenooten
hem uitgeleide en evenzoo dacht de door
z«n vele successen wel wat verwaand en
blufferig geworden jongeman ook in
Oxford te worden ontvangen. Maar dat
was mis, want de hem bereide ontvangst
rw t1¥ar gezet door een Paar andere
Oxfordstudenten, die met hem in den trein
kennis hadden gemaakt en in hem een
sterk met zich zelf ingenomen jongeman
m j Van het 6lorieuze van den
intocht bleef dan ook niet veel over en
tal van pijnlijke momenten waren er mede
het gevolg was.
De film geeft dan met een geweldige
massa-regie allerlei uit het studenten
leven wedloopen en roeiwedstrijden met
Lee als overwinnaar, maar ook een op
tocht van alle studenten voor edh afstraf
fing van hem voor zijn maniei van op
treden. Er komen ontmoetingen met jong-'
dames, eerst bedoeld als flirtpartijtjes,
maar later uitgegroeid tot liefde; we zien
edelmoedig optreden van een mede-stu
dent, een knokpartijtje tusschen dezenen
Lee; we zien ook het verwijderen van Lee
van de universiteit wegens een daad waar
voor hij de schuld op zich nam, met a
gevolg een algeheele verbroedering tu -
schen hem en de overige sttidentffl,
hem dan als een koning uitgeleide d
naar het station. Van dezen optocht is
oude vader getuige, want hij was
Amerika gekomen om zijn zoon den g
ten roeiwedstrijd te zien winnen. We
len niet vertellen wat er allemaal ge
de, genoeg zij het te zeggen, dat de
meeroeit en ook wint.
Een goede, frissche film van en
studenten, met grootsche opnamen
sport-evenementen en een weinig ro
tiek er tusschendoor, een film alz0 aar
zeer zeker in staat is het publiek ee
uren te boeien.
;chat
over
van
Het voorprogramma brengt ec ante
van geïllustreerd nieuws, een in e
film van behendigheid in het weip
bijlen en hoefijzers en ten slotte
kleurde teekenfilm.