DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Belgische Regeering in volle dubbelzinnigheid. No. 296 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: Boven de partijen en toch door de partijen beheerscht. De moeilijkheden blijven. Vrijdag 16 December 1938 140e Jaargang Do algemeene toestand. Schacht's bezoek aan Londen. De Britsch-Duitsche concurrentie en andere kwesties. De spanning tusschen Rome en Parijs. Fascisten mogen geen lid meer zijn van de Italiaansch-Fransche oudstrijdersvereeniging. Brand in touwslagerij. Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN; Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franct aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HF.RMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330. C. KRAK. (Van onzen correspondent). Brussel, 13 December 1938. De ontwikkeling van den toestand in België blijft belangwekkend in zoo verre, dat de heer Spaak niet is afge treden, maar dat de moeilijkheden nog alle zijn blijven bestaan. Men kan zelfs gerust getuigen dat het bewind wordt uitgeoefend in volle dubbelzinnigheid. Het kranten lezend publiek woont sedert een achttal dagen het schouw spel by van hooge politieke strategie, waarin wij zeiden het reeds vroeger, de heer Spaak een meester is. De mi nisters werken de loopende zaken af maar besteden voor het overige hun tijd aan palabers, vergaderingen, be twistingen, kwesties van partij-politie- ken aard en intusschen weet niemand goed waar het naar toe gaat, welke maatregelen de regeering denkt te ne men om het tekort in de Kas te vullen zonder nieuwe belastingen, en vooral om te vermijden dat de genomen maat regelen niet zouden onvoldoende blij ken doordat plannen zouden worden verwezenlijkt die te veel uitgaven zou den eischen. Het staat vast dat de crisis steeds latent heerschen blijft en er ten slotte klaarheid zal moeten komen. Wie de gebeurtenissen van dichtbij volgt, ontdekt spoedig dat het uitzicht der dingen geen juist beeld geeft van wat er werkelijk omgaat. De heer Spaak heeft een verklaring afgelegd, lui dende dat hij grondwettelijk wil regeeren, dat de Koning zjjrt ministers benoemt en ook ontslaat en dat zij verantwoordelijk z(jn voor de Kamers. Hij heeft een meer derheid bekomen van 111 stemmen tegen 49 bij 21 onthoudingen. Hierbij werd geen wisselmeerderheid gevormd. Een politieke crisis acht hij dus overbodig en het wordt democratisch genoemd in de^e omstandig heden aan, het bewind te blijven. Het komt er slechts op aan éénstemmigheid te berei ken over de politiek welke ten opzichte van Spanje dient gevolgd. De afgevaardigde naar Burgos. Bij de totstandkoming van de regeering heeft de heer Spaak de partijen over het hoofd gezien. Dat is: hij heeft niet het ad vies ingewonnen van de partij-raden. Dat was grondwettelijk. Hij heeft zich laten be- heerschen echter bij de uitoefening van het bewind door de besluiten van zijn eigen partij ten opzichte van de Spaansche poli tiek, n.1. het zenden van een afgevaardig de naar Burgos, terwijl deze aangelegen heid behoorde tot de bevoegdheid van de uitvoerende macht. Thans, om aan het be wind te blijven stelt hij zich met zijn me dewerkers weer boven de partijen, op het grondwettelijk plan. Wat niet belet dat het leven van zijn regeering door de partijen wordt beheerscht. In werkelijkheid is het een kwestie van tijd te winnen. De posities zijn niet veran derd. De bedenktijd die intusschen is ge schonken aan ieder, geeft slechts gelegen heid om te trachten beter den slag thuis te halen. De socialisten hebben besloten dat het congres-besluit moet worden geëerbiedigd en de socialistische ministers moeten ont slag nemen indien België een afgevaardig de stuurt naar Burgos. De heer Spaak heeft in den Senaat het besluit m ;degedeeld de onderhandelingen over het zenden van een afgevaardigde te beginnen. Doch, op het oogebnlik dat alles op springen staat neemt het bureau van de socialistische partij het besluit dat de socialistische ministers niet moeten heengaan, dat de door het congres gestelde voorwaarden niet zijn vereenigd. want dat er nog geen afgevaardigde naar Burgos is gezonden. Dat beteekent dat de Belgische regeering, indien zij haar socia listische ministers zou willen houden, on derhandelingen met Burgos zou moeten voeren, met de bedoeling deze niet te doen slagen. Het tegendeel schijnt door de re geering te worden gewild. Onderhande lingen worden gevoerd en alles schijnt er op te wijzen dat Spaak zijn woord houden zal. Wat er nadien gebeuren zal is een an dere vraag. Het spreekt van zelf dat de omstandig heid, dat de tegenstellingen ontstaan juist naar aanleiding van een kwestie van witte of roode sympathieën, of zoogenaamde sym pathieën vermits het eenvoudig gaat om practische belangen, de zaak een zeer spe ciaal karakter geeft en plaatst op het plan van de heerschende ideologische tegenstel lingen. Dat is ook een aanleiding om er voor uit te komen dat het grondwettelijk bewind waarover de heer Spaak spreekt zou ingegeven zijn door een interpretatie van de grondwet in een geest van autori taire democratie. Men ziet, in de politiek is alles mogelijk. Het zou overigens niet de eerste maal zijn dat grondwettelijke middelen worden aangewend om een auto ritair regime te vestigen. In België is dit gevaar intusschen zeer hersenschimmig. De vraag is nu echter meer bepaald of de heer Spaak zijn autoritair-democratische gevoe lens tegenover zijn partij zou durven hand haven en het zoo zal aan leggen, dat Burgos toch doorgaat en zijn socialistische medewerkers zooals hij zelf toch aan het bewind blijven, vermits er hiervoor een meerderheid in de Kamer, ondanks de ukaze van zijn partij. Hij heeft op een vo rige congres-vergadering immers verklaard dat hij bij zijn partij blijven zal, zelfs in haar fouten en vergissingen. De heer Van- dervelde heeft Zondag, in het partij-orgaan „Le Peuple" te kennen gegeven dat de re geering gerust kan voortduren, van het oogenblik dat de Burgos-kwestie niet meer wordt opgeworpen. Dat is dus duidelijk. De heer Spaak kan niet bij het stélsel blij ven van och toe te geven, noch ontslag te nemen. Verdeeldheid bij de socialisten. Men mag aannemen dat de Burgos kwestie Spaak als een struikelblok voorde voeten is gegooid door zijn eigen „vrien den" uit zijn partij die hem met groote vreugde zouden zien ontslag nemen. Het is zeer zeker om hen dat genoegen niet te gunnen, dat de heer Spaak zoo lang moge lijk in het zadel blijft zitten. Tevens wint hij tijd. Het bewind heeft steeds een groote aantrekkingskracht en nu hoopt hij blijk baar dat zijn partij als dusdanig hem vol gen zal wanneer het pathetische oogenblik van het ontslag zal aangebroken zijn. Voor de socialisten zijn de tijden in België eer der gunstig, vermits de premier een socia list is. Ontslag zou ontbinding en nieuwe verkiezingen kunnen voor gevolg hebben, welke voor de partij wellicht een ontgoo cheling zouden kunnen brengen, gezien de omstandigheden. De heer Spaak en dege nen in de partij, die hem steunen zouden 'n scheuring kunnen verwekken, doch dat kan hun wensch niet zijn. Wel kunnen zij het verlangen koesteren dat de anderen, zij die het niet eens zijn met hen, er zouden van door gaan, want zij weten dat scheurma kers veelal hun eigen graf delven, wan neer zij zonder de organisatie van de partij moeten vertrekken. Dat is zoowat als de ruzie in de fanfare, waar het op aankomt scheuring te verwekken, maar in het bezit te blijven van al de instrumenten. De an deren zijn echter even verstandig als Spaak en zijn vrienden. Zij zullen niet vertrek ken. De diepe verdeeldheid in de partij is intusschen duidelijk gebleken. Op het oogenblik dat de regeering was vergaderd om te beraadslagen over het ontslag en dit vrijwel vaststond, ontving de heer Spaak een delegatie van de „minderheids-socia listen" die hem verzochten aan het bewind te blijven. En het ontslag werd ingetrok ken. In allerlei kringen wordt verteld dat deze minderheids-socialisten met allerlei banbliksems hadden gedreigd indien de heer Spaak tot aftreden werd gedwongen. Zij zijn dan tegen het besluit in van het bureau der partij den heer Spaak gaan vinden. Dat bureau heeft moeten toegeven Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. vermits het een besluit heeft kenbaar ge maakt het aanblijven te kunnen aanvaar den omdat het feit van een afgevaardigde naar Burgos te zenden nog eigenlijk geen feit is. Men begrijpt in deze omstandigheden den toestand. Het woord dubbelzinnigheid is hier wel gepast. Aan katholieke zijde i het een feit dat men zich daar niet zal la ten afbrengen van de vertegenwoordiging te Burgos. De verdeeldheid bij de socialis ten treedt dan ook speciaal aan het licht in verband met de samenstelling van de partij uit Walen en Vlamingen. De socia listische Kamerleden, die voor de regeering hebben gestemd, zijn meest allen Vla mingen. De afgevaardigden die op het so cialistische congres voor Spaak hebben ge stemd zijn eveneens allen Vlamingen. Dat is voor de partijleiding een onaangenaam verschijnsel. Naar gelang de wijze waarop deze crisis zal worden te boven gekomen zal de Bel gische politiek worden georiënteerd. Maar hoe dan ook gaat het hier om een belang rijken datum in het Belgische politieke leven. ALKMAAR, 16 December. Wordt Chamberlain wakker? Deze eenvoudige vraag zullen velen zich vandaag stellen, omdat de Britsche premier zich gisteravond g. waagd heeft aan een uit lating, welke men van hem niet zou hebben verwacht. Sinds het Tsjecho-Slowaaksche conflict heeft Chamberlain getracht, de Duitsche rijksregeering voor zich te winnen, heeft hij althans zelf niets gedaan om de Duitsche regeering te krenken. Daarentegen heeït hij zooveel moeten hooren van andersdenkenden in het Lager- en Hoo- gerhuis en in het openbaar heeft hij heel wat moeten nooren dat het eigenlijk ver wonderlijk was, dat Chamberlain nog bleef! Wordt Chamberlair nu eindelijk wakker? Het lijkt er op, want al heeft hij zich zeer, zeer voorzichtig uitgelaten daarvoor is hij een staatsman! het vo'gende had men waarschijnlijk niet van Chamberlain ge dacht. Het is een gedeelte uit zijn redevoe ring, uitgesproken aan een gister gehouden noenmaal. Chamberlain zeide daar n.1.: „Wij mogen aannemen, dat, wanneer de Duitsche staatslieden ik wil niet zeggen het Duitsche volk nadenken over de mogelijke consequenties van een conflict, wanneer er ooit een conflict mocht ontstaan tusschen onze beide landen, zij niet alleen denken aan onze bewapeningen, maar ook aan onze groote financiëele hulpbronnen, die in een oorlog van langen duur wel eens een beslissende factor zouden kunnen blijken te zijn". Chamberlain voegde hieraan toe: „Dit be sef is altijd bij ons aanwezig en ik ben er zeker van, dat het zelf een zeer belangrijken invloed vormt tot behoud van den wereld vrede". Zijn redevoering besluitende, zeide de premier, dat de city van Londen een der grootste invloeden en der grootste hulp bronnen des lands vormt, welke hun ge wicht ook in het buitenland doen gevoelen Minister Göbbels heeft gisteren het kolo niale vraagstuk nog eens weer aangesneden, zulks ter gelegenheid van een bijeenkomst van arbeiders aan de rijksautowegen, die gedurende drie dagen in Berlijn vertoeven. In een rede zeide dr. Göbbels o.m. het vol gende: „In Duitschland leven bijna 140 menschen op een vierkanten kilometer. Niet de Duit- schers hebben schuld aan die kleine levens ruimte. Hoewel het land grooter geworden is, is het niet toereikend voor de levens behoeften van het Duitsche volk. De buiten- landsche pers betwist den Duitschers het recht koloniën te bezitten. Zij beweert, dat Engelschen en Franschen, Nederlan ders, Spanjaarden en Portugeezen tot kolonisatie in staat zijn, slechts de Duit schers niet. Tengevolge van de geringe levensruimte heeft het Duitsche volk alle krachten moe ten inspannen. Er bestaat een fundamenteel verschil tusschen het volk van 1932 en dat van 1938. Bij het overnemen van de macht kwam het er voor de leiders van den staat op aan de economische machinerie weer op gang te brengen. Het nationaal-socialistische bewind heeft door groote demonstratieve verrichtingen moeten bewijzen, dat de inge slagen weg juist was om de bezwaren van criticasters en betweters te weerleggen. Een dergelijke groote demonstratieve verrichting is, aldus dr, Göbbels, ook de aanleg der rijksautowegen". Dr. Schacht is men zie de rubriek Bui tenland op het oogenblik in Engeland, waar hij verschillende besprekingen voert. Er wordt echter een zeer groote reserve in acht genomen over zijn bewegingen. In officiëele kringen doet men uitkomen, dat zijn bezoek van particulieren aard is. De algemeene indruk is, dat het bezoek van dr. Schacht werd bevorderd door de waarschuwing van Hunson aan Duitschland, op 30 November in het parlement uitgespro ken, met betrekking tot de concurrentie op handelsgebied. De Duitsche methode groote hoeveelheden goederen te koopen, in hoofd zaak in Balkanlanden, tegen prijzen lager dan de wereldprijzen waarbij wordt betaald door de markten der verkoopers te over stroom en met goederen, tegen prijzen, hoog of, laag, al naar gelang van de concurrentie van andere landen, is, aldus Reuter, kost baar voor den Duitschen belastingbetaler en leidt er toe de binnenlandsche economi sche moeilijkheden te verergeren, naar mate zulks langer duurt. Aan den anderen kant kunnen dergelijke methoden, naar ver klaard wordt, ook lastig zijn voor Engeland. Verklaard wordt, Jat dr. Schacht de basis voor een bestand in het feit ziet, dat er be roepen worden «edaan Duitsch-Joodsche vluchtelingen te veroorloven eenig kapitaal mede het land uit te nemen. Duitschland zou volgens dit plan,, Joden toestaan met zekere bedragen het land te verlaten, mits overeenkomstige bedragen in buitenlandsche muntwaarde zouden worden teruggenomen uit de handelsbalans met lan den, die vluchtelingen zouden opnemen. Duitschland zou, naar betoogd wordt, dan de economische beperkingen van den han del kunnen verzachten. Vernomen wordt, dat nog geen direct con tact is opgenomen tusschen dr. Schacht en het ministerie van handel. Aan den anderen kant worden informeele beraadslagingen verwacht met het vluchte lingencomité. Dr. Schacht, president van de Duit sche rijksbank, die Woensdag te Londen is aangekomen en voor eenige dagen de gast zal zijn van Montagu Norman, gou verneur van de Bank van Engeland, heeft eenigen tijd op de bank doorge bracht, welke hij na de lunch met Mon tagu Norman verliet om oude relaties in Whitehall te bezoeken, aldus de „Ti mes". Er bestaat een neiging, verband te leggen tusschen het bezoek van dr. Schacht en de onlangs door Oliver Stanley in sterké bewoordingen uitge sproken bereidheid van Engeland om in te gaan op de nieuwe Duitsche concur- rentie-methoden op de uitvoermarkten. Er bestaat op het oogenblik echter geen reden om aan te nemen dat het bezoek van dr. Schacht hiermede direct verband houdt. De concurrentie in den buitenlandschen handel tusschen Engeland en Duitschland is ongetwijfeld een der onderwerpen, welke dr. Schacht op informeele wijze gedurende zijn verblijf in Engeland zal bespreken, doch dit sluit andere handels- en financieele vraagstukken welke op het oogenblik van belang zijn, niet uit. Voor het bezoek waren in feite informee le regelingen getroffen vóór de rede van Stanley was uitgesproken. Enkele maanden geleden heeft Montagu Norman inderdaad de maandelijksche ver gaderingen van de bank voor internationale betalingen te Bazel niet bijgewoond. Op het laatste moment besloot hij de vergaderingen deze week bij te wonen; dientengevolge heeft hij den laatsten tijd niet zoo regelma tig contact gehad met dr. Schacht als het ge woonlijk het geval is. Het was daarom begrijpelijk dat hij wenschte dit persoonlijk contact te her nieuwen en het is eveneens begrijpelijk dat hij het bezoek van dr. Schacht te baat zal nemen voor informeele besprekingen van verschillende belangrijke zaken. Het voornaamste onderwerp vormt wel de Engelsch-Duitsche handelsbetrekkingen, voornamelijk wat betreft de uitvoermarkt en de mogelijkheden tot financiering der evacuatie der Joodsche vluchtelingen uit Duitschland. Er zijn ook nog enkele specifiek finan cieele zaken, welke de aandacht vragen, zoo als de Tsjecho-Slowaaksche overzeesche schulden en het vernieuwen van de „Still- halte"-overeenkomst, welke slechts tijdelijk is verlengd. In ieder geval wordt zoowel in de city als in Whitehall groot belang gehecht aan het hernieuwen van het persoonlijk contact met dr. Schacht, dat in het verleden bewe zen heeft een nuttige factor te zijn bij alle onderhandelingen. Het is thans verscheidene jaren geleden, sinds hij voor het laatst in Londen was en het is geen geheim, dat gedurende deze pe riode de beide regeeringen een neiging vertoond hebben het contact met elkaar te verliezen op het gebied van economische en financieele vraagstukken, die voor bei den van belang zijn. Algemeen is men van meening dat de moeilijke besprekingen welke op het pro gramma staan, veel vergemakkelijkt zul len worden, wanneer dr. Schacht zou kun- nep optreden als onderhandelaar. Daarom wordt gehoopt, dat hij, behalve het leiden van de eerste informeele bespre kingen over deze onderwerpen, zal door gaan met het spelen van een belangrijke rol. indien de onderhadelingen een meer for meel stadium bereiken. In de middagedities van de Italiaan- sche bladen is sterk de aandacht ge trokken door een beschikking van den partijsecretaris, minister Starace, waar in bepaald wordt, dat fascisten geen lid meer mogen zijn van de Italiaansch- Fransche oudstrijdersvereeniging noch van de Italiaansch-Fransche parlemen taire groep. Deze beide vereenigingen werden kort voor de overeenkomst tusschen Laval en Mussolini van 1935 opgericht. De middageditie van de Giornale d'Italia wijst er op, dat de verordening van den partijsecretaris oprechte en groote vreugde bereidt. De fascisten voelen zich gelukkiger naarmate de posities opgehelderd worden, want dan kunnen zij des te scherper de waarheid van heden onder oogen zien, de heldere en sterke waarheid van Mussolini, die Italië bezielt en leidt. De Italiaansche aanspraken. De Italiaansche bladen bevatten verder opnieuw artikelen, waarin de Italiaansche aanspraken tegenover Frankrijk uiteengezet worden. De Giornale d'Italia en de Lavoro Fascis- ta geven een opsomming van groote wer ken, door de Italianen in Tunis aangelegd. In 1868 sloot de Bey van Tunis met Italië een handels-, scheepvaart- en vriendschaps verdrag, dat de verworven rechten der Ita lianen waarborgde. Na de bezetting door Frankrijk vond men bijna steeds het altijd min of meer specu- leerende Jransche kapitaal naast den pro ductieven Italiaanschen arbeid. De Italia nen, aldus de Giornale, hebben bijna alle groote openbare en landbouwwerken tot stand gebracht: de havens van Bizerta, Tu nis, Sousse en Sfax, wegen, spoorwegen, bruggen, mijnbouw, ontginning van den grond, druiven- en olijventeelt. Frankrijk heeft in 1881 van de binnen landsche moeilijkheden van Italië gebruik gemaakt, om Tunis te bezetten en in 1896, na den slag bij Adoea, heeft het de rech ten van de Italianen verkort. Doch beide besluiten hebben in Italië een slechte ont vangst gehad en Mussolini heeft onmiddel lijk na den opmarsch naar Rome in een on derhoud met de Temps verklaard, dat hij zich verzette tegen gedwongen naturalisa tie van de Italianen in Tunis. Een der laatste oude touwslagerijen, die nog in de Deensche hoofdstad bestonden, is in den afgeloopen nacht door brand vernielt.. Behalve de touwslagerij gingen groote voorraden hennep en vlas en talrijke waardevolle spinmachines verloren. De materieele schade wordt geraamd op 2 millioen kronen. De brand zou zijn ont staan door wrijving van eenige draden, die verward geraakt waren. Koning Alfonso hekrijgt het burger recht. - De ministerraad, die Donderdag avond onder voorzitterschap van generaal Franco is bijeengekomen, heeft een decreet uitgevaardigd, waarbij ex-koning Alfonso volledig in zijn burgerrechten wordt her steld. Vooraanstaande Arabier doodgeschoten. Gisteren is sjeik Mahmoed Elansari, een vooraanstaande Arabische hoogwaardigheids- bekleeder, toen hij in Jeruzalem wandelde, door onbekende Arabieren doodgeschoten. Ter dood veroordeeld. - De rechtbank te Wels (Oostenr.) heeft een zekeren Joséf Fischer, die beschuldigd wordt tijdens de on geregeldheden in Juli 1934, welke volgden op den moord op Dollfuss, een Oostenrijksch S.A.-man te hebben gedood, ter dood ver oordeeld. Andere leden van de Heimwehr werden tot gevangenisstraffen veroordeeld. Russisch vlieger Chkalov omgekomen. De Russische vlieger Chkalov, die in 1937 heeft deelgenomen aan de vlucht van Mos kou, via de Noordpool, naar de Vereenigde Staten, is tijdens het invliegen van een nieuw vliegtuig omlaag gestort en om het leven gekomen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1