DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. KERSTMIS No. 303 Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 24 December 1938 140e Jaargang Beschuldigingen zijn ongegrond. Geen Fransche hulp. De aigemeene toestand. Japan wil thans onderhandelen Amerikaansche bladen betuigen hun instemming. De „Times" over de Spaansche kwestie. Poolsche stap te Praag. Ongeregeldheden te Montevideo. Facsistengroet lokte protesten. De koude in Engeland, ALKMAARSCHE COURANT. Deze Couraai wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, nitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. tranco door het gebeele Rijk 2.50. Losse nummerr 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VER TENT IEN: Van 15 regels f 1 25, elke regel meer f 0 25. groofe contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franc* aan de N. V Boek- en Handelsdruk kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef 3320. redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj N. ADEMA. Wanneer men vroeger over Kerstmis schreef stonden er passende afbeeldingen tusschen den tekst, plaatjes van winterland schappen, van met ryp bedekte boomen, van een kerkje, welks dak onder een sneeuwvracht was bedolven en uit welks ramen het schijnsel van de kaarsen straalde. Dat was het aloude Kerstbeeld, sneeuw en ijs en het donker van den vroegen avond waarin het licht straalde van wat de kerstgedachte symboliseert. Dergelijke afbeeldingen zijn uit de kerst verhalen verdwenen omdat er geen winters meèf waren. IJsvereenigingen gaven de laatste jaren tooneeluitvoeringen om de contrihutie op te maken en wie nog eens op de schaats wilde, die ging naar Amster dam en beproefde op de kunstijsbaan of hij de oude sport nog niet verleerd was. Maar nu Nu is het weer Kerstmis en het is een ouderwetsche, een witte Kerstmis. De boomen hebben met hun takken en takjes een vlechtwerk van sneeuw en ijs gemaakt, dat als een kunstig natuurpro duct tegen den achtergrond van loodgrijze luchten afsteekt. De huizen hebben witte daken gekregen en zoo ver het oog reikt, is alles onder een sneeuwdek bedolven. De Hout is een bosch van wit geboomte ge worden, van sparren, die met suikerpoedcr bestrooid lijken en van hooggaande stam men die tot in de fijnste vertakkingen van glinsterend kristal lijken. De wereld om ons heen is een sprookje en wy zouden ons over zooveel schoons slechts kunnen verheugen, als dat wonder mooie. sprookje niet door een temperatuur van vele graden onder het vriespunt in stand werd gehouden. Die felle kou dringt door de dunne klee- ren van mannen en vrouwen, die vrijwel onbeschut naar werkplaatsen en fabrieken gaan, die kou tast voor alles de kinderen aan, de verkleumde stumperds, die op hun klompjes door de straten kleppen en met roodgevroren knuistjes huilend naar huis trekken. Naar huis, waar maar al te vaak de kachel niet brandt of geen warmte geeft, waar men bibberend en klagend in een koude kamer bijeen zit en waar het mid dagmaal, voor zoover dat er dan nog moge zijn, onvoldoende is om armen eh zieken te kunnen voeden en verwarmen. Dat is de keerzijde van de door velen met zooveel enthousiasme begroete vorstpe riode. Er zijn meer dan tien jaren van crisis over ons heen gegaan en het aantal mannen en vrouwen, die niet meer in staat zijn in eigen onderhoud te voorzien, is van jaar tot jaar grooter geworden. Als een looden last drukt de plicht van steunverleening en armenzorg op Rijk en gemeenten, op de kassen van kerkbesturen en liefdadige vereenigingen. Het kan nu eenmaal niet anders en het is vanzelfsprekend, dat allen, die dat "og eenigszins kunnen, de lasten dragen van hen, die in den bestaansstrijd zyn achterge bleven. Honger en kou, zy vormen een machtige combinatie van sloopende krachten. Honger is er de laatste jaren altijd geweest, de felle kou heeft zich daarbij aangesloten en ge zamenlijk doen zij een aanval op het volks deel, dat door jaren van ondervoeding in weerloozen toestand verkeert. Onder dergelijke omstandigheden vieren wy dit jaar ons Kerstfeest en van vieren kan eigenlijk geen sprake wezen, zoolang er duizenden in stad en omgeving zijn, die deze Kerstdagen in deerniswekkenden toe stand moeten doorbrengen. Honger kan men een tijdlang geduldig dragen, maar kou, een pijndoende kou van vele graden beneden het vriespunt, dat geeft een gevoel van hulpeloosheid, van onmacht tegenover een onzichtbaren vyand, die dreigend nader sluipt. Vrede op aarde. Dat is de oude Kerstgedachte, die door de eeuwen heen niet tot werkelijkheid is ge worden. Maar die toch, ondanks alles, lee v in de harten van millioenen menschen, in welke omstandigheden zij ook verkeeren. Hebben in de oorlogsjaren de soldaten in de loopgraven in den Kerstnacht niet kaars jes gebrand en van vrede en welbehagen gezongen? En als is dan het wapengeweld verdwenen en al zal het wellicht niet zoo spoedig meer naar voren komen, alleen al door het feit, dat de wapenen van een zoo vernietigende kracht zyn geworden, dat volken zouden worden uitgemoord, toch is er overal om ons heen nog een strijd tusschen macht en recht, een onderdrukking en vervolging van weer- looze menschen, een zelfverheerlijking en een verderfelijk egoïsme. De Kerstgedachte is gebleven, maar de stryd om geld en macht, hebben de werke lijkheid tot een droevig resultaat gemaakt. En toch schuilt er in het diepst van aller harten datgene wat de mensch verheft bo ven alles wat leeft, het besef van den moree- len plicht om wat zwak en noodlijdend is te helpen. Niet iedereen gevoelt dat in dezelfde mate, er zijn menschen, die bijna zelf niets bezitten en van dat weinige nog wat kunnen missen, er zijn er ook, voor wie het finan- ciëele offer van geen beteekenis zou zijn, maar die de gedachte aan het leed om zich heen verbannen door de oogen te sluiten en er niet naar te kijken. Ook in hun huizen,- juist in hun huizen, zal morgen een rijkversierde Kerstboom branden, maar de Kerstgedachte zal niet tot hen spreken en zij zullen niet dat stille ge luksgevoel hebben van hen, die weten, dat, dank zij hun spontaan offer, ook anderen op dezen feestdag tevreden en gelukkig kun nen zijn. Wanneer, wij zien hoe onze actie voor klee ding en dekking van de meest behoeftigen van vele zijden gesteund is, dan kunnen wij niet anders dan dankbaar constateeren, dat er ook hier zeer velen zijn, die morgen met een gevoel van innerlijken vrede naar de lichtjes van hun Kerstboom kunnen kijken. Eenige Fransche bladen melden, dat de hertog van Alva bij de Britsche regeering een protest zou hebben inge diend naar aanleiding van hulpverlee ning door Fransche oorlogsschepen aan de Jose Luis Diez, den torpedoboot jager der regeering te Barcelona. Uit van Gibraltar ontvangen berich ten blykt, dat de Spaansche bodem geen oogenblik met een Fransche een heid in contact heeft gestaan. De averij aan het Spaansche schip is her steld door een particuliere onderneming, die twee sleepbooten ter beschikking van het Spaansche consulaat heeft gesteld met goedkeuring van de Britsche autoriteiten, welke zich er van vergewist hadden, dat zich geen oorlogsmateriaal aan boord der sleepbooten bevond. De correspondent van Reuter verneemt evenwel, dat Londen vermoedelijk erop zal worden gewezen, dat de methoden om ont hullingen te doen door middel van de Spaansche pers, in het gebied der opstan delingen, voor de Britsche autoriteiten zijn gewaarschuwd, eigenaardig is. Een derge lijke methode belemmert het onderzoek door de Britsche en Fransche regeering. Hevige gevechten aan het Segre- front Volgens een door het Spaansche agent schap uit Barcelona ontvangen bericht heeft een door de troepen van Franco ingezette offensief geen materieele winst opgeleverd. De aanvallen die door artillerie en lucht macht waren voorbereid, werden in hoofd zaak ondernomen in de sectoren Tremp en Seros. Op alle punten, waar de troepen der opstandelingen aanvankelijk succes had den, werden ze late.- teruggedreven. De re geeringstroepen hebben onder meer man schappen van een Italiaansche divisie ge vangen genomen. Van de zijde der Spaansche opstande lingen wordt gemeld, dat de troepen der regeering, welke zich achter de rivier had den ingegraven, niet voldoende weerstand hebben kunnen bieden. Op een viertal plaatse zouden de rebellen succes gehad hebben. De troepen zouden meer dan 10 kilometer opgerukt zijn en duizend ge vangenen gemaakt hebben. Alkmaar, 24 Dec. 1938. Onder verwijzing naar de redevoering van den Amerikaanschen minister Ickes en de verklaring van senator Pittman, vragen de Duitsche bladen zich af, waar de Amerikaan sche politiek naar toe gaat. De bladen zijn algemeen van oordeel, dat de „oorlogsstokers in de Vereenigde Staten" naar een verbre king der diplomatieke betrekkingen tusschen Duitschland en de Vereenigde Staten stre ven, hoewel, zoo voegen zij hieraan toe, er „toch tusschen het Duitsche en het Ameri kaansche volk geer. vijandschap bestaat". De „Berliner Börsenzeitung noemt Ickes het prototype van de anti-Duitsche actie in de Vereenigde Staten", en zegt, dat „hij de laaste jaren steeds meer in een zuiver mar- mistisch vaarwater is afgegleden". „Hij is b.v. lid van de „Civil Liberty Union", welke een Joodsch-communistische propagan da ontvouwt, regelmatig de werkeloozen tot agitatie aanspoort en het vuur van den bolsjewistischen opstand legt in de neger- wijken der groote steden Ook de vroe gere Amerikaansche gezant in Berlijn, Dodd, speelt in deze organisatie een vooraanstaan de roL Met hun hulp moeten de Vereenigde Staten in steeds scherper verhouding tot Duitschland komen te staan. Het valt niet meer te betwisten, dat deze kringen be wust steven naar de verbreking der diploma tieke betrekkingen tusschen Washington en Berlijn". De „Völkischer Beobachter" is tot de over tuiging gekomen, dat het verantwoordelijke Ameirka „een openlijken wereldstrijd voert tegen Duitschland, en dit niet wegens Ame rikaansche belangen, doch wegens duistere belangen elders. De grootste dezer drijfveren is het wereld-Jodendom, welks bijzondere macht in de Vereenigde Staten algemeen bekend is". De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft: „Men dient aan den overkant van den Oceaan 'toch te bedenken, dat de Duitsche rijksmi nister van buitenlandsche zaken onlangs ver klaard heeft, dat het Duitsche en Amerikaan sche volk met elkander vreedzaam willen leven". Voor een Europeaan, die over de grenzen kan zien, die wéét, dat de Duitsche pers op vattingen verkondigt, en de feiten verdraait en verzwijgt naar het goeddunken der Duitsche regeering voor hém zyn derge lijke persbeschouwingen vrij onschadelijk. Behalve voor de aanhangers door dik en dun, die óók nog hier en daar bestaan in democratische landen. Maar alle andere bewuste levende staatsburgers vinden ze hoogstens interes sant als voorbeelden van de werkelijk dik wijls verbijsterende begripsverwarring, die in dictatuurlanden heerscht t.a.v. de meest elementaire beginselen van democratie, Marxisme, liberalisme, socialisme, bolsje wisme en andere staatsopvattingen. En niet alleen een begripsverwarring dikwijls ook: feitenverdraaiing en een zich willens en wetens afsluiten voor elk tegen argument. Dat deze dingen uiterst gevaarlijk zijn door de absolute onwetendheid van het Duitsche volk is begrijpelijk. Het is een van de meest klemmende problemen van dezen tijd, dat in dictatuurstaten de volken niet bereikt kunnen worden vanuit het buiten land. Ook gisteren was de opzegging der FranschItaliaansche overeenkomsten van 1935 door Mussolini het onderwerp van bespreking der Fransche ochtendbladen. De „Jour-Echo de Paris", schrijft: „Denkt men in Rome, dat, indien de Fransche re geering niet al haar overredingskracht had aangewend en zich niet verzet had tegen het uitvaardigen van petroleumsancties, alsmede militaire en marine-sancties, zoo als Eden eischte, het Italiaansche leger zijn campagne in Abessinië had kunnen voort zetten en tot een overwinning brengen? Neen, de expeditie zou van tevoren veroor deeld geweest zijn.(!) Frankrijk blijft trouw aan het accoord van 1935. Het handhaaft de daarin gedane concessies. Maar verder kan en wil het niet gaan. Wij wijzen af alle territoriale con cessies en willen niets dat leidt tot de vor ming van een Italiaansche minderheid in Tunis." De „Figaro" verneemt uit Londen: De door het besluit van Italië ontstane toestand schijnt gistermorgen aan het Foreign Office door Corbin, den Franschen ambassadeur, besproken te zijn. Indien de toestand zich ontwikkelt zooals men vreest, zullen, voor dat Chamberlain half Januari naar Rome vertrekt, belangrijke FranschEngelsche gedachtenwisselingen moeten gehouden worden." Franco is gisteren met onbekende be stemming uit Burgos vertrokken. Ontploffing in Universiteitsstad, De regeeringstroepen hebben in de uni versiteitsstad van Madrid een mijn laten ontploffen, waardoor een stelling der op standelingen in het Borcure Park in de lucht is geblazen. Een in aanbouw zijnde mijngang der opstandelingen is daarbi igestort en de gravers werden bedolven. De batterijen der regeeringstroepen openden het vuur op het puin. Een hooge Japansche autoriteit heeit medegedeeld dat de verklaring, welke prins Konoje 22 December heeft afgelegd, in feite de beslissingen weergeeft, welke zijn genomen op de keizerlijke conferentie van 30 November. Het zijn de grondbeginselen, waarop Ja' pan de betrekkingen met China wil opbou wen. Nu een officieel plan bekend is gemaakt, waaraan de keizer zijn goedkeuring heeft gehecht, wordt het zwijgen opgelegd aan de extremisten en nationalisten, die verder wilden gaan. De Chinezen hebben thans eveneens gekregen, waarom zij langen tijd hebben gevraagd, n.1. een basis voor on derhandelen en een enkel persoon om mee te onderhandelen. De Japansche regeering heeft zich thans losgemaakt van de vroegere stelling, dat zijzelf niet zal onderhan delen met de Kwo Min Tang. Wel blijft Tsjang Kai Sjek „vijand no. 1" zoolang hij zijn houding handhaaft, doch in Japan is men van oordeel, dat, „bij de Chineezen alles mogelijk is". Men hoopt dat de eischen van Japan, welke als gematigd worden beschouwd, de Chineesche leiders er toe zullen brengen te onderhandelen. Chineesche successen. In het gebied van Kanton dreigen de Chineesche troepen Tsjensjen te heroveren. Nanwei, ten oosten van Sjanghai, is in handen gevallen van Chineesche mobiele troepen. De Japansche troepen hebben in zuid- Sjantoeng Feisjen bezet en in west-Sjan- toeng Toengping. De New-Yorksche bladen keuren de houding welke Sumner Welles ten aanzien van het Duitsche protest tegen de redevoe ring van Ickes heeft aangenomen, volko men goed. De New-York Times" schrijft: het Amerikaansche volk geeft er niet veel om, wat de Duitsche regeering en de Duitsche persautoriteiten denken, omdat zij weten, dat de Duitsche regeering prin cipieel gekant is tegen elk beginsel van persoonlijke vrijheid en democratie, waar in het Amerikaansche volk vast gelooft. Wij moeten oris in de eerste plaats met onze eigen zaken bezig houden, maar nooit in het verleden en waarschijnlijk nooit in de toekomst zal dit verhinderen ons uit te spreken, wanneer een regeering daden van barbaarschheid en wreedheid stelt". De Herald Tribune schrijft: „De Ver. Staten nemen gelukkig een krachtige positie in, waarbij het hun nog vrij staat den Duit- schers te vertellen wat zij denken. De verwerping van het Duitsche protest is de krachtigste uitdrukking van afkeuring, welke tot dusver in de Vereenigde Staten is gedaan". Als voornaamste reden voor de staking der vijandelijkheden in Spanje ziet de „Times" dat hetgeen aan geen twijfel onderhevig is een of meer officieren der opstandelingen op het laatste oogenblik de plannen voor het nieuwe offensief aan de republikeinen hebben uitgeleverd. Het blad maakt voorts melding van berichten over muiterij in de gelederen der opstan delingen en zegt dan: „die berichten, wel ke officieel zijn tegengesproken, zijn zon der twijfel overdreven, maar niet geheel ongegrond. Men moet er ongetwijfeld den oorsprong in zien van politieke geschillen welke tot het leger zijn doorgedrongen. In beide kampen bestaat stellig een partij, die naar verzoening streeft, maar generaal Franco heeft positief stelling genomen tegen elke oplossing welke niet zijn overwinning in houdt. Hierin ziet de „Times" de oorzaak voor de groote hardnekkigheid der repu blikeinen om te strijden tegen opvattingen welke strijdig zijn met het Spaansche karakter. Het voornemen, aldus het blad, om van Spanje een streng totalitairen staat te maken, kan het verzet slechts aan moedigen en den oorlog doen verlengen totdat het land totaal is uitgeput. IN VERBAND MET DE KERSTDAGEN ZAL DE ALKMAARSCHE COURANT NA HEDEN, WEER VERSCHIJNEN DINSDAGAVOND 27 DECEMBER 1938. DE DIRECTIE. ZIJ, DIE ZICH MET 1 JANUARI A.S. VOOR MINSTENS DRIE MAANDEN ABONNEEREN OP DIT BLAD ONTVAN GEN DE TOT DIEN DATUM VER SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. Officieel wordt te Warschau medegedeeld, dat de Poolsche gezant te Praag, Papee, gisteren een stap heeft gedaan bij de Tsje- choslowaaksche minister van buitenland sche zaken, Tsjwalkowski, in verband met den toestand in het grensgeoied van Silezië. Papee overhandigde een nota, waarin de aandacht wordt gevestigd op de activiteit van Tsjechische benden, en de anti-PooI- sche propaganda van pers en radio-omroep en er wordt aangedrongen, dat aan dezen toestand spoedig een einde wordt gemaakt. De bestaande situatie, aldus de nota, ver hindert de Poolsche regeering goede buur- betrekkingen met het nieuwe Tsjechoslo- wakije te knoopen. Het Poolsche telegraafagentschap meldt verder, dat de gouverneur van Silezië, met het oog op de stelselmatige terreurdaden van Tsjechische benden en het uitzetten van vele Polen heeft besloten, dat bij wijze van represaille honderd Tsjechen uit de Poolsche grensplaatsen onverwijld over de grens zullen worden gezet. De politie te Montevideo (Argen tinië) heeft schoten in de lucht gelost en den sabel getrokken om een groep Italiaansche matrozen te beschermen, deel uitmakende van de bemanning van den Italiaanschen kruiser „Euge- nio de Savoia", die gisteravond bij ernstige ongeregeldheden aldaar be trokken zijn geweest. Naar gemeld wordt zijn eenige burgers, die bij de onlusten aanwezig waren, gekwetst. Dit incident is het meest ernstige van de reeks mcidenten, welke zich tijdens het bezoek van de Italiaansche matrozen sedert hun aankomst te Montevideo heeft voorgedaan. Naar gemeld wordt, heerscht onder de plaatselijke bevolking groote verontwaardiging. De moeilijkheden ontstonden toen de matrozen in autobussen door de stad reden, daarbij luidkeels riepen en den fascisten- groet brachten. Oooggetuigen verhalen, dat hierop pro testen door de voorbijgangers werden ge uit. Hierover ontstaken de Italianen blijk baar in woede. Althans, zij stapten uit de autobussen en deden een aanval op een eerste klas theewinkel, tevens café, waar zij de tafeltjes en stoelen omver wierpen en de ruiten ingooiden. Daarop trokken zij weer af, achtervolgd door een menigte menschen. Een groep Italianen, die de autobussen niet meer konden bereiken, werd door de politie in bescherming ge nomen. De „Eugenio de Savoia" is een der beide Italiaansche oorlogsbodems, welke een tocht om de wereld maken er: daarbij ver schillende ZuidAmerikaansche havens aandoen. Te Londen was Donderdag en gisteren het verkeer volkomen in de war. Sneeuw en ijs veroorzaakten opstoppingen op het net van de ondergrondsche en 500 man waren voortdurend in touw om de rails van sneeuw te bevrijden. Vele treinen kwamen met uren vertraging aan, terwijl op verschillende punten in de hoofdstad de trams tengevolge van kortsluiting, ver oorzaakt door de sneeuw, niet meer verder konden. Kort na tien uur steeg de thermometer voor het eerst sedert Zaterdag tot boven het vriespunt. De intredende dooi leidde tot vele overstroomingen binnenshuis tengevolge van gebarsten waterleidingen. In totaal zijn thans meer dan 50 per sonen door de koude om het leven ge komen. Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1