DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
KERSTMIS
No. 303 Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 24 December 1938
140e Jaargang
Beschuldigingen zijn
ongegrond.
Geen Fransche hulp.
De aigemeene toestand.
Japan wil thans onderhandelen
Amerikaansche bladen
betuigen hun instemming.
De „Times" over
de Spaansche kwestie.
Poolsche stap te Praag.
Ongeregeldheden te
Montevideo.
Facsistengroet lokte protesten.
De koude in Engeland,
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Couraai wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, nitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
tranco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummerr 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VER TENT IEN:
Van 15 regels f 1 25, elke regel meer f 0 25. groofe
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franc* aan de N. V Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320. redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj N. ADEMA.
Wanneer men vroeger over Kerstmis
schreef stonden er passende afbeeldingen
tusschen den tekst, plaatjes van winterland
schappen, van met ryp bedekte boomen,
van een kerkje, welks dak onder een
sneeuwvracht was bedolven en uit welks
ramen het schijnsel van de kaarsen
straalde.
Dat was het aloude Kerstbeeld, sneeuw
en ijs en het donker van den vroegen
avond waarin het licht straalde van wat de
kerstgedachte symboliseert.
Dergelijke afbeeldingen zijn uit de kerst
verhalen verdwenen omdat er geen winters
meèf waren. IJsvereenigingen gaven de
laatste jaren tooneeluitvoeringen om de
contrihutie op te maken en wie nog eens
op de schaats wilde, die ging naar Amster
dam en beproefde op de kunstijsbaan of
hij de oude sport nog niet verleerd was.
Maar nu
Nu is het weer Kerstmis en het is een
ouderwetsche, een witte Kerstmis.
De boomen hebben met hun takken en
takjes een vlechtwerk van sneeuw en ijs
gemaakt, dat als een kunstig natuurpro
duct tegen den achtergrond van loodgrijze
luchten afsteekt. De huizen hebben witte
daken gekregen en zoo ver het oog reikt, is
alles onder een sneeuwdek bedolven. De
Hout is een bosch van wit geboomte ge
worden, van sparren, die met suikerpoedcr
bestrooid lijken en van hooggaande stam
men die tot in de fijnste vertakkingen van
glinsterend kristal lijken.
De wereld om ons heen is een sprookje
en wy zouden ons over zooveel schoons
slechts kunnen verheugen, als dat wonder
mooie. sprookje niet door een temperatuur
van vele graden onder het vriespunt in
stand werd gehouden.
Die felle kou dringt door de dunne klee-
ren van mannen en vrouwen, die vrijwel
onbeschut naar werkplaatsen en fabrieken
gaan, die kou tast voor alles de kinderen
aan, de verkleumde stumperds, die op hun
klompjes door de straten kleppen en met
roodgevroren knuistjes huilend naar huis
trekken.
Naar huis, waar maar al te vaak de
kachel niet brandt of geen warmte geeft,
waar men bibberend en klagend in een
koude kamer bijeen zit en waar het mid
dagmaal, voor zoover dat er dan nog moge
zijn, onvoldoende is om armen eh zieken
te kunnen voeden en verwarmen.
Dat is de keerzijde van de door velen met
zooveel enthousiasme begroete vorstpe
riode. Er zijn meer dan tien jaren van
crisis over ons heen gegaan en het aantal
mannen en vrouwen, die niet meer in staat
zijn in eigen onderhoud te voorzien, is van
jaar tot jaar grooter geworden.
Als een looden last drukt de plicht van
steunverleening en armenzorg op Rijk en
gemeenten, op de kassen van kerkbesturen
en liefdadige vereenigingen.
Het kan nu eenmaal niet anders en het
is vanzelfsprekend, dat allen, die dat "og
eenigszins kunnen, de lasten dragen van
hen, die in den bestaansstrijd zyn achterge
bleven.
Honger en kou, zy vormen een machtige
combinatie van sloopende krachten. Honger
is er de laatste jaren altijd geweest, de felle
kou heeft zich daarbij aangesloten en ge
zamenlijk doen zij een aanval op het volks
deel, dat door jaren van ondervoeding in
weerloozen toestand verkeert.
Onder dergelijke omstandigheden vieren
wy dit jaar ons Kerstfeest en van vieren
kan eigenlijk geen sprake wezen, zoolang
er duizenden in stad en omgeving zijn, die
deze Kerstdagen in deerniswekkenden toe
stand moeten doorbrengen.
Honger kan men een tijdlang geduldig
dragen, maar kou, een pijndoende kou van
vele graden beneden het vriespunt, dat
geeft een gevoel van hulpeloosheid, van
onmacht tegenover een onzichtbaren
vyand, die dreigend nader sluipt.
Vrede op aarde.
Dat is de oude Kerstgedachte, die door de
eeuwen heen niet tot werkelijkheid is ge
worden. Maar die toch, ondanks alles, lee v
in de harten van millioenen menschen, in
welke omstandigheden zij ook verkeeren.
Hebben in de oorlogsjaren de soldaten in
de loopgraven in den Kerstnacht niet kaars
jes gebrand en van vrede en welbehagen
gezongen?
En als is dan het wapengeweld verdwenen
en al zal het wellicht niet zoo spoedig meer
naar voren komen, alleen al door het feit, dat
de wapenen van een zoo vernietigende
kracht zyn geworden, dat volken zouden
worden uitgemoord, toch is er overal om ons
heen nog een strijd tusschen macht en recht,
een onderdrukking en vervolging van weer-
looze menschen, een zelfverheerlijking en
een verderfelijk egoïsme.
De Kerstgedachte is gebleven, maar de
stryd om geld en macht, hebben de werke
lijkheid tot een droevig resultaat gemaakt.
En toch schuilt er in het diepst van aller
harten datgene wat de mensch verheft bo
ven alles wat leeft, het besef van den moree-
len plicht om wat zwak en noodlijdend is te
helpen.
Niet iedereen gevoelt dat in dezelfde
mate, er zijn menschen, die bijna zelf niets
bezitten en van dat weinige nog wat kunnen
missen, er zijn er ook, voor wie het finan-
ciëele offer van geen beteekenis zou zijn,
maar die de gedachte aan het leed om zich
heen verbannen door de oogen te sluiten en
er niet naar te kijken.
Ook in hun huizen,- juist in hun huizen,
zal morgen een rijkversierde Kerstboom
branden, maar de Kerstgedachte zal niet tot
hen spreken en zij zullen niet dat stille ge
luksgevoel hebben van hen, die weten, dat,
dank zij hun spontaan offer, ook anderen
op dezen feestdag tevreden en gelukkig kun
nen zijn.
Wanneer, wij zien hoe onze actie voor klee
ding en dekking van de meest behoeftigen
van vele zijden gesteund is, dan kunnen wij
niet anders dan dankbaar constateeren, dat
er ook hier zeer velen zijn, die morgen
met een gevoel van innerlijken vrede naar
de lichtjes van hun Kerstboom kunnen
kijken.
Eenige Fransche bladen melden, dat
de hertog van Alva bij de Britsche
regeering een protest zou hebben inge
diend naar aanleiding van hulpverlee
ning door Fransche oorlogsschepen aan
de Jose Luis Diez, den torpedoboot jager
der regeering te Barcelona.
Uit van Gibraltar ontvangen berich
ten blykt, dat de Spaansche bodem
geen oogenblik met een Fransche een
heid in contact heeft gestaan.
De averij aan het Spaansche schip is her
steld door een particuliere onderneming,
die twee sleepbooten ter beschikking van
het Spaansche consulaat heeft gesteld met
goedkeuring van de Britsche autoriteiten,
welke zich er van vergewist hadden, dat
zich geen oorlogsmateriaal aan boord der
sleepbooten bevond.
De correspondent van Reuter verneemt
evenwel, dat Londen vermoedelijk erop zal
worden gewezen, dat de methoden om ont
hullingen te doen door middel van de
Spaansche pers, in het gebied der opstan
delingen, voor de Britsche autoriteiten zijn
gewaarschuwd, eigenaardig is. Een derge
lijke methode belemmert het onderzoek
door de Britsche en Fransche regeering.
Hevige gevechten aan het Segre-
front
Volgens een door het Spaansche agent
schap uit Barcelona ontvangen bericht heeft
een door de troepen van Franco ingezette
offensief geen materieele winst opgeleverd.
De aanvallen die door artillerie en lucht
macht waren voorbereid, werden in hoofd
zaak ondernomen in de sectoren Tremp en
Seros. Op alle punten, waar de troepen der
opstandelingen aanvankelijk succes had
den, werden ze late.- teruggedreven. De re
geeringstroepen hebben onder meer man
schappen van een Italiaansche divisie ge
vangen genomen.
Van de zijde der Spaansche opstande
lingen wordt gemeld, dat de troepen der
regeering, welke zich achter de rivier had
den ingegraven, niet voldoende weerstand
hebben kunnen bieden. Op een viertal
plaatse zouden de rebellen succes gehad
hebben. De troepen zouden meer dan 10
kilometer opgerukt zijn en duizend ge
vangenen gemaakt hebben.
Alkmaar, 24 Dec. 1938.
Onder verwijzing naar de redevoering van
den Amerikaanschen minister Ickes en de
verklaring van senator Pittman, vragen de
Duitsche bladen zich af, waar de Amerikaan
sche politiek naar toe gaat. De bladen zijn
algemeen van oordeel, dat de „oorlogsstokers
in de Vereenigde Staten" naar een verbre
king der diplomatieke betrekkingen tusschen
Duitschland en de Vereenigde Staten stre
ven, hoewel, zoo voegen zij hieraan toe, er
„toch tusschen het Duitsche en het Ameri
kaansche volk geer. vijandschap bestaat".
De „Berliner Börsenzeitung noemt Ickes
het prototype van de anti-Duitsche actie in
de Vereenigde Staten", en zegt, dat „hij de
laaste jaren steeds meer in een zuiver mar-
mistisch vaarwater is afgegleden". „Hij is
b.v. lid van de „Civil Liberty Union", welke
een Joodsch-communistische propagan
da ontvouwt, regelmatig de werkeloozen tot
agitatie aanspoort en het vuur van den
bolsjewistischen opstand legt in de neger-
wijken der groote steden Ook de vroe
gere Amerikaansche gezant in Berlijn, Dodd,
speelt in deze organisatie een vooraanstaan
de roL Met hun hulp moeten de Vereenigde
Staten in steeds scherper verhouding tot
Duitschland komen te staan. Het valt niet
meer te betwisten, dat deze kringen be
wust steven naar de verbreking der diploma
tieke betrekkingen tusschen Washington en
Berlijn".
De „Völkischer Beobachter" is tot de over
tuiging gekomen, dat het verantwoordelijke
Ameirka „een openlijken wereldstrijd voert
tegen Duitschland, en dit niet wegens Ame
rikaansche belangen, doch wegens duistere
belangen elders. De grootste dezer drijfveren
is het wereld-Jodendom, welks bijzondere
macht in de Vereenigde Staten algemeen
bekend is".
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft:
„Men dient aan den overkant van den Oceaan
'toch te bedenken, dat de Duitsche rijksmi
nister van buitenlandsche zaken onlangs ver
klaard heeft, dat het Duitsche en Amerikaan
sche volk met elkander vreedzaam willen
leven".
Voor een Europeaan, die over de grenzen
kan zien, die wéét, dat de Duitsche pers op
vattingen verkondigt, en de feiten verdraait
en verzwijgt naar het goeddunken der
Duitsche regeering voor hém zyn derge
lijke persbeschouwingen vrij onschadelijk.
Behalve voor de aanhangers door dik en
dun, die óók nog hier en daar bestaan in
democratische landen.
Maar alle andere bewuste levende
staatsburgers vinden ze hoogstens interes
sant als voorbeelden van de werkelijk dik
wijls verbijsterende begripsverwarring, die
in dictatuurlanden heerscht t.a.v. de meest
elementaire beginselen van democratie,
Marxisme, liberalisme, socialisme, bolsje
wisme en andere staatsopvattingen.
En niet alleen een begripsverwarring
dikwijls ook: feitenverdraaiing en een zich
willens en wetens afsluiten voor elk tegen
argument.
Dat deze dingen uiterst gevaarlijk zijn
door de absolute onwetendheid van het
Duitsche volk is begrijpelijk. Het is een van
de meest klemmende problemen van dezen
tijd, dat in dictatuurstaten de volken niet
bereikt kunnen worden vanuit het buiten
land.
Ook gisteren was de opzegging der
FranschItaliaansche overeenkomsten van
1935 door Mussolini het onderwerp van
bespreking der Fransche ochtendbladen.
De „Jour-Echo de Paris", schrijft: „Denkt
men in Rome, dat, indien de Fransche re
geering niet al haar overredingskracht had
aangewend en zich niet verzet had tegen
het uitvaardigen van petroleumsancties,
alsmede militaire en marine-sancties, zoo
als Eden eischte, het Italiaansche leger zijn
campagne in Abessinië had kunnen voort
zetten en tot een overwinning brengen?
Neen, de expeditie zou van tevoren veroor
deeld geweest zijn.(!)
Frankrijk blijft trouw aan het accoord
van 1935. Het handhaaft de daarin gedane
concessies. Maar verder kan en wil het niet
gaan. Wij wijzen af alle territoriale con
cessies en willen niets dat leidt tot de vor
ming van een Italiaansche minderheid in
Tunis."
De „Figaro" verneemt uit Londen: De
door het besluit van Italië ontstane toestand
schijnt gistermorgen aan het Foreign Office
door Corbin, den Franschen ambassadeur,
besproken te zijn. Indien de toestand zich
ontwikkelt zooals men vreest, zullen, voor
dat Chamberlain half Januari naar Rome
vertrekt, belangrijke FranschEngelsche
gedachtenwisselingen moeten gehouden
worden."
Franco is gisteren met onbekende be
stemming uit Burgos vertrokken.
Ontploffing in Universiteitsstad,
De regeeringstroepen hebben in de uni
versiteitsstad van Madrid een mijn laten
ontploffen, waardoor een stelling der op
standelingen in het Borcure Park in de
lucht is geblazen. Een in aanbouw zijnde
mijngang der opstandelingen is daarbi
igestort en de gravers werden bedolven. De
batterijen der regeeringstroepen openden
het vuur op het puin.
Een hooge Japansche autoriteit heeit
medegedeeld dat de verklaring, welke
prins Konoje 22 December heeft afgelegd,
in feite de beslissingen weergeeft, welke
zijn genomen op de keizerlijke conferentie
van 30 November.
Het zijn de grondbeginselen, waarop Ja'
pan de betrekkingen met China wil opbou
wen.
Nu een officieel plan bekend is gemaakt,
waaraan de keizer zijn goedkeuring heeft
gehecht, wordt het zwijgen opgelegd aan
de extremisten en nationalisten, die verder
wilden gaan. De Chinezen hebben thans
eveneens gekregen, waarom zij langen tijd
hebben gevraagd, n.1. een basis voor on
derhandelen en een enkel persoon om mee
te onderhandelen.
De Japansche regeering heeft zich
thans losgemaakt van de vroegere
stelling, dat zijzelf niet zal onderhan
delen met de Kwo Min Tang. Wel
blijft Tsjang Kai Sjek „vijand no. 1"
zoolang hij zijn houding handhaaft,
doch in Japan is men van oordeel, dat,
„bij de Chineezen alles mogelijk is".
Men hoopt dat de eischen van Japan,
welke als gematigd worden beschouwd, de
Chineesche leiders er toe zullen brengen te
onderhandelen.
Chineesche successen.
In het gebied van Kanton dreigen de
Chineesche troepen Tsjensjen te heroveren.
Nanwei, ten oosten van Sjanghai, is in
handen gevallen van Chineesche mobiele
troepen.
De Japansche troepen hebben in zuid-
Sjantoeng Feisjen bezet en in west-Sjan-
toeng Toengping.
De New-Yorksche bladen keuren de
houding welke Sumner Welles ten aanzien
van het Duitsche protest tegen de redevoe
ring van Ickes heeft aangenomen, volko
men goed. De New-York Times" schrijft:
het Amerikaansche volk geeft er niet veel
om, wat de Duitsche regeering en de
Duitsche persautoriteiten denken, omdat
zij weten, dat de Duitsche regeering prin
cipieel gekant is tegen elk beginsel van
persoonlijke vrijheid en democratie, waar
in het Amerikaansche volk vast gelooft.
Wij moeten oris in de eerste plaats met
onze eigen zaken bezig houden, maar nooit
in het verleden en waarschijnlijk nooit in
de toekomst zal dit verhinderen ons uit te
spreken, wanneer een regeering daden van
barbaarschheid en wreedheid stelt". De
Herald Tribune schrijft: „De Ver. Staten
nemen gelukkig een krachtige positie in,
waarbij het hun nog vrij staat den Duit-
schers te vertellen wat zij denken. De
verwerping van het Duitsche protest is de
krachtigste uitdrukking van afkeuring,
welke tot dusver in de Vereenigde Staten
is gedaan".
Als voornaamste reden voor de staking
der vijandelijkheden in Spanje ziet de
„Times" dat hetgeen aan geen twijfel
onderhevig is een of meer officieren der
opstandelingen op het laatste oogenblik
de plannen voor het nieuwe offensief aan
de republikeinen hebben uitgeleverd. Het
blad maakt voorts melding van berichten
over muiterij in de gelederen der opstan
delingen en zegt dan: „die berichten, wel
ke officieel zijn tegengesproken, zijn zon
der twijfel overdreven, maar niet geheel
ongegrond.
Men moet er ongetwijfeld den oorsprong
in zien van politieke geschillen welke tot
het leger zijn doorgedrongen. In beide
kampen bestaat stellig een partij, die naar
verzoening streeft, maar generaal Franco
heeft positief stelling genomen tegen elke
oplossing welke niet zijn overwinning in
houdt. Hierin ziet de „Times" de oorzaak
voor de groote hardnekkigheid der repu
blikeinen om te strijden tegen opvattingen
welke strijdig zijn met het Spaansche
karakter. Het voornemen, aldus het blad,
om van Spanje een streng totalitairen
staat te maken, kan het verzet slechts aan
moedigen en den oorlog doen verlengen
totdat het land totaal is uitgeput.
IN VERBAND MET DE KERSTDAGEN
ZAL DE ALKMAARSCHE COURANT
NA HEDEN, WEER VERSCHIJNEN
DINSDAGAVOND 27 DECEMBER 1938.
DE DIRECTIE.
ZIJ, DIE ZICH MET 1 JANUARI A.S.
VOOR MINSTENS DRIE MAANDEN
ABONNEEREN OP DIT BLAD ONTVAN
GEN DE TOT DIEN DATUM VER
SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO EN
GRATIS.
DE DIRECTIE.
Officieel wordt te Warschau medegedeeld,
dat de Poolsche gezant te Praag, Papee,
gisteren een stap heeft gedaan bij de Tsje-
choslowaaksche minister van buitenland
sche zaken, Tsjwalkowski, in verband met
den toestand in het grensgeoied van Silezië.
Papee overhandigde een nota, waarin de
aandacht wordt gevestigd op de activiteit
van Tsjechische benden, en de anti-PooI-
sche propaganda van pers en radio-omroep
en er wordt aangedrongen, dat aan dezen
toestand spoedig een einde wordt gemaakt.
De bestaande situatie, aldus de nota, ver
hindert de Poolsche regeering goede buur-
betrekkingen met het nieuwe Tsjechoslo-
wakije te knoopen.
Het Poolsche telegraafagentschap meldt
verder, dat de gouverneur van Silezië, met
het oog op de stelselmatige terreurdaden
van Tsjechische benden en het uitzetten
van vele Polen heeft besloten, dat bij wijze
van represaille honderd Tsjechen uit de
Poolsche grensplaatsen onverwijld over de
grens zullen worden gezet.
De politie te Montevideo (Argen
tinië) heeft schoten in de lucht gelost
en den sabel getrokken om een groep
Italiaansche matrozen te beschermen,
deel uitmakende van de bemanning
van den Italiaanschen kruiser „Euge-
nio de Savoia", die gisteravond bij
ernstige ongeregeldheden aldaar be
trokken zijn geweest. Naar gemeld
wordt zijn eenige burgers, die bij de
onlusten aanwezig waren, gekwetst.
Dit incident is het meest ernstige van de
reeks mcidenten, welke zich tijdens het
bezoek van de Italiaansche matrozen
sedert hun aankomst te Montevideo heeft
voorgedaan. Naar gemeld wordt, heerscht
onder de plaatselijke bevolking groote
verontwaardiging.
De moeilijkheden ontstonden toen de
matrozen in autobussen door de stad reden,
daarbij luidkeels riepen en den fascisten-
groet brachten.
Oooggetuigen verhalen, dat hierop pro
testen door de voorbijgangers werden ge
uit. Hierover ontstaken de Italianen blijk
baar in woede. Althans, zij stapten uit de
autobussen en deden een aanval op een
eerste klas theewinkel, tevens café, waar
zij de tafeltjes en stoelen omver wierpen
en de ruiten ingooiden. Daarop trokken
zij weer af, achtervolgd door een menigte
menschen. Een groep Italianen, die de
autobussen niet meer konden bereiken,
werd door de politie in bescherming ge
nomen.
De „Eugenio de Savoia" is een der beide
Italiaansche oorlogsbodems, welke een
tocht om de wereld maken er: daarbij ver
schillende ZuidAmerikaansche havens
aandoen.
Te Londen was Donderdag en gisteren
het verkeer volkomen in de war. Sneeuw
en ijs veroorzaakten opstoppingen op het
net van de ondergrondsche en 500 man
waren voortdurend in touw om de rails
van sneeuw te bevrijden. Vele treinen
kwamen met uren vertraging aan, terwijl
op verschillende punten in de hoofdstad de
trams tengevolge van kortsluiting, ver
oorzaakt door de sneeuw, niet meer verder
konden.
Kort na tien uur steeg de thermometer
voor het eerst sedert Zaterdag tot boven
het vriespunt. De intredende dooi leidde
tot vele overstroomingen binnenshuis
tengevolge van gebarsten waterleidingen.
In totaal zijn thans meer dan 50 per
sonen door de koude om het leven ge
komen.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.