DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Volkenbond vermijdt eiken
definitieven stap.
Uiterst zwakke houding van den
Britschen gedelegeerde.
No. 17 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Vrijdag 20 Januari 1939
141e Jaargang
Van internationale
actie geen
sprake.
Debatten in de Fransche
Kamer.
Wat een overwinning van
Franco beteekent.
Weer hevige strijd in Spanje
Republiek verdedigt zich tot
den laatsten man.
Fransche nota aan Japan.
In navolging van Londen
en New-York.
Rublee's besprekingen
te Berlijn.
„Memorandum" wordt opgesteld.
Scherpe aanval op
Chamberlain.
Lloyd George over Munchen
en Rome.
Voorstel tot aanleg van
vlootbases.
Attlee dient van repliek.
Kozakkenleider naar
Berlijn.
Japan stuurt versterkingen.
Dr. Schacht van zijn functie
ontheven.
Funk in zijn plaats.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De Volkenbondsraad kwam gister
ochtend in besloten zitting bijeen. Re
dactiecommissies werden benoemd on
der voorzitterschap van Sandler, den
Zweedschen minister van Buitenland-
sche Zaken, teneinde ontwerp resoluties
op te stellen inzake het bombardeeren
van de burgerbevolking door de Spaan-
sche opstandelingen en het Japansche
optreden in China. De besprekingen in
de commissies, waarin de vertegen
woordigers van Engeland, Frankrijk,
Spanje en de Sowjet-Unie zitting had
den, hebben echter practisch tot niets
geleid.
Engelschen saboteeren.
Dit is in hoofdzaak te wijten aan de hou
ding van den Engelschen gedelegeerde, die
de inwilliging van Del Vayo's en Wellington
Koo's wenschen heeft verhinderd.
Wellington Koo heeft de door hem ge-
wenschte coördinatie-commissie niet verkre
gen. De commissie was bestemd voor ge
meenschappelijk overleg over de aan China
te verleenen ondersteuning en over de op
Japan toe te passen druk.
Del Vayo heeft in de andere redactie-com
missie tevergeefs erop aangedrongen, dat de
Volkenbondsraad bij zijn veroordeeling van
de luchtbombardementen tegen de burger
bevolking in Spanje, althans de opstande
lingen, die in dit geval de eenige schuldigen
zijn, met name te noemen.
In de beide commissies was het de
Engelsche vertegenwoordiger, die de
inwilliging van deze toch zeer beschei
den wenschen heeft verhinderd, daarbij
zwak gesteund door Frankrijk. Geen
eenig positief resultaat is niet bereikt.
De resoluties zullen aan de heden te hou
den openbare raadszitting worden voorge
legd.
Men meent te w^ten, dat de eerste resolu
ties deel van het Britsche rapport omtrent
het bombardeeren van open steden en van
de passages van de gisteren door Del Vayo
gehouden rede recapituleert, terwijl de
tweede resolutie het denkbeeld oppert, dat
de leden van den Volkenbond met elkaar
overleg plegen omtrent de door Wellington
Koo voorgestelde maatregelen.
Van eenige poging om tot een internatio
nale actie te komen om een einde aan de bar-
baarsche methoden van oorlogvoeren, waar
toe Frankrijk en de Sovjet-Unie zich Woens
dag bereid verklaarden, geven de aange
nomen resoluties geen blijk.
Geen besluit t.a.v. Danzig.
Het secretariaat-generaal van den Volken
bond heeft medegedeeld, dat de commissie
van drie, welke belast is met het' toezicht op
den gang van zaken te Danzig, twee verga
deringen heeft gehouden. De hooge-commis-
saris, Burckhardt heeft de aandacht geves
tigd op de besluiten van den senaat en de
commissie is van oordeel, dat sommige
decreten strijdig zijn met de grondwet (o.m.
de anti-joodsche. maatregelen). Teneinde het
vraagstuk aan alle zijden te bezien is beslo
ten nog geen definitief oordeel te vellen.
Voor de volgende zitting van den raad in
Mei, zal de commisise nogmaals bijeenkomen.
Ten aanzien van de positie van Burckhardt
is in de gisteren gehouden bijeenkomst van
de commissie van drie, die de zaak behan
delt, nog geen besluit genomen.
Prof. Burckhardt, die bezwaren had om
hooge commissaris te blijven, indien hij alle
ongrondwettigheden door de vingers moest
zien, heeft zich thans bereid verklaard voor-
loopig hooge commissaris te blijven.
Het dreigement van Polen, zich uit den
Volkenbond te zullen terugtrekken, indien
deze thans tot de opheffing van het Hooge
Commissariaat te Danzig zou overgaan, heeft
tot gevolg gehad, dat de hooge commissaris
voorloopig te Danzig, althans in naam, ge
handhaafd blijft.
Gistermiddag heeft de Fransche Kamer
de debatten over de buitenlandsche politiek
voortgezet. t
De socialist Planche stelde voor een inter
nationale conferentie te houden ten einde
de verschillende twistpunten te regelen.
De radicaal Elbel ging op dit onderwerp
door. Hij verklaarde, dat de gebeurtenissen,
volgend na München, teleurstellend waren
en alvorens een internationale conferentie
bijeen te roepen, achtte hij noodig te weten,
wat Frankrijk zou willen voorstellen. Een
internationale conferentie zou bijeen kun
nen komen, wanneer alle landen zouden
mededeelen, wat zij zouden kunnen aanbie
den en wat zij verlangen. De totalitaire
staten zouden de grondstoffen kunnen krij
gen, welke zij noodig hebben, doch als
eerste voorwaarde moet gesteld worden ont
wapening.
Vervolgens ontwikkelde de socialist Izard
zijn standpunt ten aanzien van Spanje, waar
de Italiaansche troepen opdracht hebben
hun land een poshi te verschaffen, waar
door het kracht kan bijzetten aan zijn
eischen.
Spreker legde nadruk op de grootte
van de Italiaansche hulp. Hij toonde
verder aan, dat de regeering-Negrin de
autoriteit van den staat zou herstellen
en er in geslaagd is een godsdienstvrede
te vestigen. Onder het voorwendsel van
anti-communisme strijdt Mussolini tegen
een democratie, welke gelijk is aan
andere democratieën. Ten slotte zeide
hij, dat een overwinning van Franco,
den vriend v n Duitschland en Italië,
een doodsgevaar zou beteekenen voor
Frankrijk.
Als laatste spreker besteeg de socialist
Bedouce het spreekgestoelte.
Hij toonde aan, dat niet alleen Frankrijk
en Engeland worden bedreigd door de as
RomeBerlijnTokio, ook in de Ver. Sta
ten begint men ongerust te worden. Spre
ker achtte het noodzakelijk den oproep van
Roosevelt te beantwoorden om alle conflic
ten door conferenties bij te leggen. De zit
ting werd vervolgens tot heden verdaagd.
In het legerbericht der Spaansche
regeeringstroepen wordt gezegd, dat
de vijand opnieuw heeft aangevallen
in de sector van Bellyer, Segur, Ar-
gensola, Santa Coloma, Dequeralt en
Rodona en er ten koste van zware
verliezen in geslaagd is zijn liniën op
sommige punten vooruit te schui
ven.
De regeeringsluchtmacht heeft drie
Messerschmidttoestellen neergeschoten,
terwijl een Henkel-vliegtuig door het af
weergeschut is neergehaald. Aan het front
in Estramadura zijn vijandelijke aanvallen
afgeslagen.
Het stadje Mauresa ten Noordwesten
van Barcelona is door tien vliegtuigen van
Franco gebombardeerd. Twee menschen
zijn omgekomen en vijftien gewond.
Volgens berichten van de opstandelin
gen werden door hen o.m. bezet de plaat
sen Tarroja, Gras, Lamarana. Voors zou
den in het kustgebied Noudegaya, Lauiie-
ra en Salomo voor de regeering verloren
zijn. Volgens deze berichten zijn de °P~
standelingen hemelsbreed nog 51 K.M.
van Barcelona verwijderd. In den N°0'""
delijken sector zouden nog verschillende
dorpen verloren zijn gegaan.
Vertrek van vrijwilligers.
Gisteren zijn te Valencia, naar Havas
meldt, 2900 vrijwilligers van de interna
tionale brigades scheepgegaan in tegen
woordigheid van een kapitein der intei-
nationale controlecommissie. Slechts en
kele gewonden, die niet vervoerd mogen
worden, zijn te Valencia achtergebleven.
Vrijwilligers tc Barcelona.
Minister-president Negrin heeft 8'ste}"
middag een onverwacht bezoek gebrach
aan de 3000 vrijwilligers van de interna
tionale brigade, welke gisteravond te Bar
celona zijn aangekomen. Zij waren in
twee vrachtschepen, geëscorteerd door
onderzeeërs, torpedojagers en vliegtuigen
van Valencia naar Barcelona gebracht om
verder naar de Spaansche grens te worden
vervoerd.
Alvorens te vertrekken zeide Negrin dat
het republikeinsche Spanje tot den laat
sten man tegenstand zal bieden.
Frankrijk heeft de Japansche regeering
een nota overhandigd in verband met de
Japansche houding t. a. v. het negen-
mogendhedenverdrag.
De Fransche nota aan Japan is, naar de
diplomatieke medewerker van Reuter ver
klaart, gezonden na gehouden bespreking
met de Britsche regeering. De nota is in
groote trekken gelijk aan die welke onlangs
door Engeland is gezonden en men zal zich
herinneren, dat dit laatste document ge
zonden was met voorkennis en goedkeuring
van Parijs.
De Fransche nota heeft in Japansch di
plomatieke kringen geen verbazing gewekt.
Men is hier thans overtuigd van de nauwe
samenwerking tusschen de landen Engeland,
de Ver. Staten en Frankrijk.
In welingelichte kringen wordt vernomen,
dat Japan zich niet zal haasten met ant
woorden. Het antwoord van Japan aan de
drie mogendheden zal worden gegrondvest
op de drie volgende stellingen:
Ten eerste: de gelegenheid aangrijpen om
de onderhandelingen voort te zetten en dus
tijd te winnen en voorstellen in te dienen
tot herstel van de orde in het Verre Oosten.
Ten tweede: zoo mogelijk tweedracht
zaaien tusschen de drie mogendheden.
Ten derde: het voeren van bilaterale on
derhandelingen, hetgeen wil zeggen, dat
China van de besprekingen wordt uitge
sloten.
De Duitsche autoriteiten hebben Rublee
thans alle door hem gewenschte inlich
tingen betreffende het Duitsche plan inzake
de Joodsche emigratie verschaft, aldus ver
neemt Reuter, Rublee en zijn collega's be
reiden 'n memorandum voor, waarin alle bij
zonderheden v. d. Duitsche voorstellen zijn
opgenomen. Heden en waarschijnlijk ook
nog morgen zal nogmaals een bijeenkomst
worden gehouden, om met Schacht het
memorandum door te loopen en het zijn de
finitieven vorm te geven. Rublee vertrekt
Zaterdagavond van Berlijn en hij zal dus
in staat zijn, schriftelijk het Duitsche
standpunt voor te leggen aan de kleine
commissie van de intergouvernementeele
commissie, die Maandag te Parijs bijeen
komt.
In een gisteravond te Llandudno
gehouden redevoering heeft Lloyd
George Chamberlain scherp aange
vallen en den Engelschen premier
ervan beschuldigd, te buigen en te
kruipen voor de dictators. Zijn be
zoek aan Rome heeft volgens Lloyd
George devrees voor oorlog slechts
doen toenemen.
„De meest ware en grimmige commen
taren op de resultaten van de bezoeken
aan München en Rome kunnen", aldus
Lloyd George, „gevonden worden in twee
dingen, die erop gevolgd zijn. Het eene is,
dat Chamberlain onmiddellijk na zijn
terugkeer uit München, toen hij vrede
voor onze generatie aankondigde, een
nieuw ministerie vormde voor de bescher
ming van Britsche steden tegen Duitsche
luchtaanvallen, en het andere dat na zijn
terugkeer uit Rome de eerste twee colle
ga's ,die hij voor overleg ontbood, de mi
nisters waren voor de bescherming tegen
luchtaanvallen en de militaire vliegtuig
productie. Wel verre van een bevrediging
te koopen, heeft de beruchte overgave van
München de dictators aangemoedigd tot
nog grootere tentoonspreiding van onbe
schaamdheid. De politiek van overgave
om tijdelijk den vrede te koopen is een
afgrijselijke mislukking geweest en wij
zijn thans tot het punt genaderd, waarop
de democratieën niet meer kunnen toe
geven zonder een vernedering, welke zelfs
voor de weekhartigste en domste ministe
ries in Engeland en Frankrijk te ver
achtelijk is".
De voorzitter van de Amerikaansche
vlootcommissie van het huis van afgevaar
digden, Vinson, heeft een wetsontwerp in
gediend tot den aanleg van twaalf vloot
bases, met inbegrip van een luchtbasis op
het eiland Guam. In een ander ontwerp
stelt Vinson voor machtiging te verleenen
voor een uitgebreid programma tot ver
grooting of verbetering van dozijnen be
staande vlootbases, scheepswerven en kust-
stations.
Vinson verklaarde, dat de vloot zich voor
stelt het volgende jaar slechts de haven van
Guam uit te baggeren en geen voorberei
dingen voor een luchtbasis op dat eiland te
treffen vóór 1942.
Andere bases zullen worden aangelegd te
Kaneohebay en Sitka in Alaska en te San
Juan op Porto Rico. Vinso gaf als zijn mee
ning te kennen, dat Guan versterkt moest
worden. Als dat voor de verdediging van de
Vereenigde Staten noodig is. Het is de plicht
van het land, al zijn bezittingen te verster
ken, wat ook anderen daarvan mogen
denken".
De voorzitter der senaatscommissie voor
Marine, Walsch, zeide, dat naar zijn mee
ning de basis te Guam grootendeels voor
handelsdoeleinden gebruikt zou worden en
dat versterking van het eiland geen deel
van het programma uitmaakt.
Attlee heeft gisteren een schrijven ge
richt tot den Engelschen minister-president,
waarin hij dankt voor het antwoord, dat hij
op zijn eerste schrijven heeft ontvangen. Hij
verklaarde evenwel met verbazing te heb
ben vernomen, dat de minister-president
nog de oude stelling huldigt, dat. afschaffen
van de politiek van niet-inmenging in
Spanje zou leiden tot uitbreiding van het
conflict. Hier naast immers heeft hij ver
klaard, dat het conflict in Spanje niet lan
ger den vrede in Europa bedreigt.
Attlee is van oordeel, dat de toestand
thans zoo ernstig is, dat het dringend
noodzakelijk is op groote schaal in te grij
pen, wil men voorkomen, dat vele vrouwen
en kinderen den hongerdood sterven. Hij
hoopt derhalve, dat Chamberlain erin zal
toestemmen onverwijld het parlement bij
een te roepen.
Arbeiderspartij eischt opheffing
van de non-interventie.
De National Council of Labour, die het
vakvereenigingscongres, de arbeiderspartij
en de parlementaire fractie dezer partij ver
tegenwoordigt, heeft in een schrijven aan
Chamberlain geëischt, dat onverwijld stap
pen worden genomen om de overeenkomst
inzake niet-inmenging in Spanje op te zeg
gen. In de motiveering van dezen eisch
wordt gezegd, dat Duitschland en Italië zich
nimmer aan de overeenkomst hebben ge
houden.
Generaal Popoff, de „Ataman" der Don-
kozakken, die een bezoek aan Praag heeft
gebracht, is gisteren naar Berlijn vertrok
ken, waar hij, naar in Kozakkenkringen
wordt medegedeeld, een onderhoud zal
hebben met de leiders der separatistische
Oekrainsche beweging van kolonel Kono-
valec, die verleden jaar te Rotterdam om
het leven gekomen is. In dezelfde kringen
verklaart men, dat de datum van Popoffs
reis in verband staat met de rede, die Hit-
Ier op 30 Januari zal uitspreken en met
de bezoeken van Beek in Tsjwalkowski aan
Berlijn. Popoff zal, zoo zegt men, den steun
van bevoegde Duitcshe kringen vragen.
Voor zijn vertrek uit Praag heeft Popoff in
een onderhoud van twee uur met Tsjwal
kowski 't standpunt der Kozakken ten aan
zien van het Oekrainsche vraagstuk uiteen
gezet. Bovendien heeft hij besprekingen
gevoerd met generaal Omeljanovic Pav-
lenko, leider der autonomistische Oekrain
sche oudstrijders. Volgens een uitgegeven
communiqué waren beiden het volkomen
eens ten aanzien van het streven tot be
vrijding van Oekraine en Kozakken.
Van Chineesche zijde wordt gemeld,
dat Japan versterkingen zendt naar
China, met het doel verder door te
dringen langs de Westrivier in Kwang-
toeng.
Naar verluidt zijn vier divisies, in totaal
80.000 man, op weg naar Kanton, terwijl
verwacht wordt, dat binnenkort nieuwe
versterkingen Japan zullen verlaten.
Omstreeks 50 K.M. benoorden Kanton
wordt nog heftig gestreden. Het eiland
Waitsjau voor de zuidwestkust van Kwan-
toeng in de Tongkongbaai, is herschapen in
een ware vlootbasis van Japan twintig Ja
pansche oorlogsbodems liggen hier bij el
kaar. Japansche oorlogsschepen opereeren
langs de geheele kust van Kwantoeng en
ook de luchtmacht is actief, gisterochtend
zijn de steden Pakhoi, Topoe, Tsjinsjau,
Linsjan, Hengsien en Joelin gebombardeerd.
De guerilla.
Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft hulde
gebracht aan het optreden van de Chinee
sche guerilla-benden in Midden-China. Tus
schen een en tien Januari hebben zij 3800
Japansche officieren en manschappen ge
dood en zich meester gemaakt van aan
zienlijke voorraden Japansche wapenen,
munitie en ander materiaal.
Het D.N.B. deeldt mede: De vervulling
van de aan het bedrijfsleven voor den her
bouw van Groot-Duitschland te stellen
extra-taken vereischt een uniforme leiding
der economische geld- en kapitaalmarkt-
politiek.
Om deze reden heeft de Führer be
paald, dat de leiding van het rijks
ministerie van economische zaken en
der rijksbank Weer wordt vereenigd.
De Führer heeft dientengevolge den
president van het directorium der rijks
bank, dr. Schacht, van zijn functie ont
heven, en den rijksminister van econo
mische zaken, Walther Funk, met be
houd van zyn functie van rijksminister
van economische zaken, voor den duur
van vier jaren benoemd tot president
van het directorium der rijksbank.
Dr. Schacht zal in zijn hoedanigheid
van rijksminister ook verder lid blij
ven van de rijksregeering. Hij is be
stemd voor de „vervulling van bijzon
dere taken".
Staking van radio-artisten aanstaande?
- Er wordt op het oogenblik een algemeene
staking van radio-artisten in New York
voorbereid, in verband met de weigering
van de reclamebureaux, met de artisten een
collectief contract aan te gaan, waarin de
arbeidsvoorwaarden en de minimum gages
worden vastgelegd. Aan de reclamebureaux
is eenige dagen bedenktijd gegeven, opdat
zij op hun besluit kunnen terugkomen. De
eischen der artisten worden gesteund door
de filmspelers te Hollywood.
Fransche regeering verleent vergunning
voor luchtdienst op Frankrijk. - Het Fran
sche ministerie van buitenlandsche zaken
heeft medegedeeld, dat de Fransche regee
ring aan de Vereenigde Staten voor den tijd
van zes maanden vergunning heeft verleend
voor het onderhouden van een Trans-Atlan-
tischen luchtdienst naar Frankrijk voor pas
sagiers, post en vracht, door een of meer
Amerikaansche luchtvaartmaatschappij en.
Goederen van Joodsche gemeente in
Duitschland in beslag genomen. - De on
roerende goederen van de Joodsche huis
houdschool en de Joodsche gemeente te
Frankfurt zijn ten behoeve van den Pruisi-
schen staat verbeurd verklaard, krachtens
de wet op verbeurdverklaring van goede-
en, die toebehoorèn aan communisten en
vijanden van den staat.
Slecht weer aan de Portugeesche kust.
- Tengevolge van den storm langs de Portu
geesche kust en den was van de Duero kun
nen verscheidene schepen deze rivier niet
opvaren, en ook niet te Leixoes binnen-
loopen.
Zij moeten dus in volle zee. blijven. Zes
Fransche vaartuigen, die aan het baggeren
waren, zijn losgeslagen: een is gezonken,
doch persoonlijke ongevallen hebben zich
niet voorgedaan.
Noorsch schip in tweeën gebroken.
Volgens een te New York opgevangen radio
bericht is het Noorsche vrachtschip „Jaguar"
Woensdag op 1400 mijl van Kaap Hatteras
geheel in tweeën gebroken. De mailboot
„Duala" heeft de bemanning zeven op
varenden bevonden zich nog op het voor
schip en de andere twintig op het achter
schip aan boord genomen. Het achterschip
zou nog steeds drijvende zijn.