dagblad voor alkmaar en omstreken.
BARCELONA GEVALLEN
BARCELONAOP HET PUNTTE
CAPITULEEREN.
No. 22 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
141e Jaargang
De laatste trein uit Barcelona naar de
Fransche grens.
Maatregelen van Franco.
Aardbeving in Chili met
15000 slachtoffers.
Chillan geheel verwoest.
Peuter meldde heden
middag om 1 uur:
De troepen van Franco
hebben Barcelona zonder
tegenstand bezet.
(Zie voor nadere bijzonder
heden pag. 2, 3e blad.)
Pe algemeene toestand.
Mussolini zou conferentie
van vier overwegen.
Na val van Barcelona.
Rijksdag voor 30 Januari
bijeengeroepen.
De koningin spreekt
voor de radio.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK. Donderdag 26 Januari 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
In alle sectoren van het front voor
Barcelona duurde gisteren en in den
loop van den nacht de opmarsch van
Franco's strijdmacht voort. Uit Lerida
werd gemeld dat Solsona, de industrie
plaats tusschen de Segre en de Cardo-
ner, halverwege Barcelona en de Fran
sche grens gelegen, werd bezet. Na de
inneming van Martorell zijn voorts de
aanvallen gericht op Tarrasa en Saba-
dell, oostelijk van de Rio Llobregat.
Gistermiddag functionneerde de ra
dioverbinding met Barcelona aog. De
geruchten dat de stad was gevallen,
waren onjuist.
Uit Lerida meldt Reuter evenwel, dat
de rechtsche omsingelingsbeweging om
Barceolna snel vordert en dat de val
van de Katalaansche hoofdstad dus
wel niet lang meer op zich zal laten
wachten.
Alle weerstand gebroken?
Langs den oostelijken ogver van de Llo
bregat, zoo meldde gisteravond een tele
gram van het terrein van den strijd, is alle
weerstand van de iinksche troepen gebro
ken.
De Navarreezen naderen thans de bui
tenwijken van Barcelona. Zij hebben Rubi
veroverd, welke plaats aan den voet der
heuvels rondom Barcelona ligt, en zijn
reeds verder getrokken.
De divisies van Maestrazco, die ten noor
den van Tarrasa opereeren, hebben colon
nes gezonden naar het zuiden van die stad.
terwijl artillerie is aangevoerd om de ver
dedigers van Tarrasa en Sabadell te besto
ken.
Het Marokkaansche corps heeft het vol
ledige bezit verworven van de twee brug-
gehoofden van de rivier Llobregat ten zui
den van Barcelona.
De republikeinsche troepen, die stellin
gen bezet houden in de met sneeuw be
dekte hooge Pyreneeën rondom Seo de Ur
gel, zijn geheel van het zuiden afgesneden
door de verovering van Solsona door de
rechtschen.
In den sector van Barcelona zijn de Ma
rokkaansche troepen van generaal Yague
thans tot staan gekomen aan den rand van
de stad. Zij wachten op de aankomst van
de Navarreesche troepen. Franco schijnt de
tactiek te volgen, die hij ook bij Bilbao heeft
toegepast en een algemeene omsingeling af
te wachten, alvorens de stad te nemen, ten
einde straatgevechten te voorkomen.
Rechtsche maatregelen, uit te voeren
na Barcelona's val.
Havas meldt uit Burgos:
Reeds een maand geleden zijn door de
regeering te Burgos gedetailleerde voor
zieningen getroffen voor de bezetting van
Barcelona. Onder het gezag van den r inis-
ter van binnenlandsche zaken had kolonel
Hungria, de chef van de inlichtingen
diensten, die belast was met het bestudee-
ren van de verschillende kanten van het
probleem, besloten dat den dag na het bin
nenrukken van de troepen de jarrr 'ders
bevel zullen krijgen den post te bezetten
welke zij voordien innamen. De machinerie
zal in de eerste dagen langzaam weer op
gang worden gebracht. Daarna zal een on
derzoek worden ingesteld naar het optre
den van een ieder.
Wat de ravitailleering betreft, staan dui
zenden vrachtwagens met levensmiddelen,
kleeding enz. sedert gistermorgen op niet
grooten afstand van de stad te wacht De
volgende cijfers worden genoemd: 800.000
K.G. brood, evenveel meel, 200.000 blikken
conserven, 200.000 rantsoenen vleesch °tc.
voor de eerste hulp.
De politiedienst zal waargenomen wor
den door groepen guardia civil. Een zeer
strenge controle zal worden ingesteld, om
te beletten, dat een stroom van vluchtelin
gen, die verdeeld zijn ever de verschillen
de provincies van het rechtsche Spanje,
naar Barcelona zal komen.
De laatste trein
Reuter meldt uit Perpignan: De laatste
trein uit Barcelona, die het traject tot de
grens heeft kunnen afleggen, is gisteren te
Portbou aangeko.nen met ruim tweehon
derd gevluchte vrouwen en kinderen. De
meeste vluchtelingen hadden in twee da
gen niets te eten gehad. Een tweede trein
heeft gistermorgen om vier .uur getracht uit
Barcelona te vertrekken, doch de spoorlijn
werd zoo zwaar gebombardeerd, dat hij
moest terugkeeren.
Terwijl de vluchtelingen nog te Portbou
waren, vlogen rechtsche vliegtuigen over
de stad. Uit luchtafweergeschut werd op-
hen gevuurd. De zenuwen van de vluchte
lingen zijn geschokt door den honger en
de spanning. Toen de vliegtuigen naderden,
vluchtten zij, om' beschutting te zoeken, in
de donkere tunnel. De toestellen vlogen
langs de grens op een hoogte van 10.000
voet, gadegeslagen door leden van de in
ternationale commissie voor de evacuatie
van buitenlandsche vrijwilligers, die wach
ten op de komst van ongeveer vijfhonderd
Amerikaansche en Canadeesche vrijwilli
gers. Dit zijn ongeveer de laatsten, die nog
gerepatrieerd moesten worden.
De rechtsche luchtmacht is gisteren zeer
actief geweest. De toestellen vlogen over
alle wegen en spoorlijnen, die van Barce
lona naar de grens leiden, waarbij zij de
verkeersopstoppingen met bommen en ma
chinegeweervuur bestookten.
Juist voordat de correspondent van Reu
ter gistermorgen te Cerbere aankwam, vlo
gen vier Savoia-vliegtuigen over een hoek
Fransch gebied. Er werden twee waarschu
wingsschoten gelost door de Fransche lucht-
afweerkanonnen.
Verwacht werd, dat de Amerikaansche
en Canadeesche vrijwilligers laat in den
middag in Frankrijk zouden aankomen. Zij
zullen naar hun vaderland teruggezonden
worden.
Te Figueras is een buitenlandsche cor
respondent vastgehouden door de Spaan-
sche autoriteiten, aangezien hij „indiscrete"
foto's zou hebben genomen. Te Figueras,
welke plaats reeds overvol menschen is, is
censuur op de buitenlandsche pers inge
steld.
Een groot deel van Chili is gisteren
door een aardbeving geteisterd. Hoewel
de eerste berichten slechts spraken van
eenige tientallen dooden, bleek al spoe
dig, dat het aantal slachtoffers vele
duizenden bedraagt.
De stad Chillan schijnt vrijwel geheel
verwoest te zijn en haar omgeving
moet een volkomen ruïne geworden
zijn.
De eerste berichten kwamen gisternamid
dag binnen en maakten melding van een
aardbeving bij Talca, waarbij tien personen
werden gedood en talrijke gebouwen, waar-,
onder de gevangenis, waren ingestort.
Weldra kwamen nieuwe berichten, waar
uit bleek, dat een gansche streek door deze
aardbeving geteisterd was. Zoo werden te
Lota het gemeentehuis en vele andere ge
bouwen vernield en uit Parral kwam
slechts een enkel bericht over talrijke
slachtoffers, doch waar de verbindingen
met deze stad verbroken waren, beschikte
men niet over nadere gegevens.
In den loop van den avond bleek, dat in
Falca alleen reeds 2000 dooden zouden zijn,
terwijl te Concepcion 1000 dooden betreurd
moesten worden.
Hedenmorgen werd echter gemeld,
dat naar schatting meer dan 15.000 doo
den te betreuren zouden zijn, maar ook
nu nog konden geen bizonderheden
worden meegedeeld, omdat alle ver
bindingen met de steden Concepcion,
Talca en Los Angelos verbroken wa
ren. Deze drie steden zijn waarschijn
lijk zeer ernstig getroffen en vermoe
delijk grootendeels verwoest.
De Britsche ambassade heeft de Chileen-
sche regeering haar diensten aangeboden
en de kruisers Exeter en Ajax ter beschik
king gesteld voor hulpverleening, terwijl
de Chileensche regeering zelf eenige hulp-
treinen naar de geteisterde gebieden heeft
gezonden.
Chillan zwaar getroffen.
Er komen slechts onvolledige berichten
binnen over aardschokken in een groot ge
bied van Midden- en Zuid-Chili, waarbij
naar men gelooft, 15.000 personen zijn om
gekomen, van wie 10.000 te Chillan, een
stad op 65 K.M. ten Oosten van Concepcion,
waar, naar gemeld wordt, de gebouwen
met inbegrip van een theater, dat 's nachts
instortte, waarbij alle bezoekers het leven
verloren, vrijwel alle zijn verwoest.
De dooden worden snel ter aarde be
steld. Er bevinden zich veel gewonden op
straat. Er is een algemeene trek naar de
epen velden.
Internationale
nerveusiteit.
De ontwikkeling van den strijd in Spanje
brengt in geheel Europa een zekere ner
veusiteit teweeg en wanneer Barcelona ge
vallen zal zijn, is het wel duidelijk, dat de
geheele belangstelling zich zal richten op
het internationale aspect van het Spaansche
vraagstuk. Op dat oogenblik zoo schrijft
de Temps zal men zich rekenschap kun
nen geven van de mate, waarin het fascis
tische Italië bereid is de door Mussolini
tegenover Chamberlain aanvaarde ver
plichtingen na te komen en niet te streven
naar territoriale, politieke of economische
voordeelen in Spanje. Op dat oogenblik zal
de kwestie gesteld worden van de handha
ving van den „status quo" in het Westen
van de Middellandsche Zee, zooals die ge
stipuleerd is in het Britsch-Itaüaansche
accoord van 16 April.
Een handhaving met het oog waarop
Frankrijk en Engeland alle voorzorgsmaat
regelen zullen moeten nemen, die dienstig
zijn om het hoofd te bieden aan mogelijke
verrassingen.
Zoo zal de eventueele val van Barcelona
diepen weerslag hebben op den internatio
nalen toestand, waarvoor Europa sinds lang
gesteld is en die snel moet worden opge
helderd, wanneer men deiningen en kram
pen wil vermijden, welke niet minder ge
vaarlijk zijn voor den vrede dan die van
Sepembetr j.1.
De Corridors van het Foreign Office te
Londen zijn in de laatste dagen (helaas)
weer ongewoon druk bevolkt, schrijft de
Londensche correspondent der N. R. C. El-
hen middag wemelt het er van de journa
listen, die op een onderhoud met een der
leden van den ambtelijken persdienst wach
ten. Het is het duidelijkste teeken dat de
internationale temperatuur weer eens aan
het stijgen is. Zoolang er weinig beweging
in de Europeesche politiek is, heerscht er
ook in de wandelgangen van het Foreign
Office een aangename rust, maar nog heb
ben de journalistieke neuzen niet geroken
dat er iets in de lucht is, of zij komen eiken
middag in drommen opdagen. Zoo is het
ook nu weer. „Charles", „Tom", „Pete" en al
de andere ambtenaren van den persdienst
worden dagelijks door een groeiende me
nigte persmenschen lastig gevallen en
daaruit alleen al valt op te maken, dat de
korte Kerstrust in de internationale politiek
helaas weer tot het verleden behoort.
De „men" praat over alles en nog wat en
de meeningen zijn zeer uiteenloopend.
Maar over één punt heerscht eenstemmig
heid: Duitschland speelt zijn spel buitenge
woon handig. Het is er in geslaagd zijn
plannen.voor de toekomst volkomen te
maskeeren. Al degenen, die voor Kerstmis
nog vol vertrouwden voorspelden, dat Hit-
ler's volgende campagne zich tegen Roe
menië of de Oekraine zou richten, moeten
nu toegeven dat zij geheel van de wijs zijn
gebracht. Er zijn, vooral sinds de conferen
tie tusschen Hitier en Beek te Berchtesga-
den, zooveel geruchten geweest, dat men
haast niet meer weet wat men gelooven
moet. Hitier zou besloten hebben zijn Oos-
tenlijke plannen vooreerst nog te laten
rusten om in samenwerking met Polen en
Italië voor een herverdeeling van koloniën
(niet alleen de teruggave van de vroegere
Duitsche koloniën) te werken. Hij zou be
sloten hebben dat oorlog met Engeland
onvermijdelijk was en hij zou besloten heb
ben Italië zijn vollen diplomatieken en mi
litairen steun in de campagne tegen Frank
rijk te geven. Hij zou een verzekering
van Rusland en Polen hebben verkregen,
dat deze twee landen in geval van een con
flict in het Westen neutraal zouden blijven.
Et hoe genus omne. Het resultaat van al
deze geruchten is, dat men in het geheel
niet meer weet, wat men van Duitschland
te verwachten heeft. Men verdiept zich
eindeloos in de vraag „of Hitier naar het
Westen, dan wel naar het Oosten zal gaan",
zonder eenige concrete gegevens te bezitten
om deze vraag te beantwoorden. Vandaar
het eerder genoemde compliment aan de
handige Duitsche diplomatie.
Duitschland, zegt men, is erin geslaagd,
al zijn buren om de beurt schrik op het lijf
te jagen en houdt iedereen in onzekerheid
omtrent zijn bedoelingen en het zal daar
door bij een volgend diplomatiek offensief
de voordeelen van de verrassing kunnen
exploiteeren, die van even groote waarde
is voor de diplomatieke als de militaire
strategie.
Deze onzekerheid omtrent de plannen
van het Derde Rijk heerscht niet alleen in
journalistieke maar ook in officieele
kringen. Ook daar zegt men geheel in het
duister te tasten. Het is misschien geen
wonder, want Londen heeft sinds de ver
slechting van de betrekkingen, die na de
pogroms is begonnen, weinig contacten
meer met Berlijn gehad. Het is zelfs geen
wonder dat de stemming in officieele
kringen nauwelijks anders dan pessimistisch
genoemd kan worden. Onzekerheid is altijd
een onaangename geestesstaat en dit is zij
in dubbele mate wanneer die onzekerheid
het doel van een zoo formidabele en dy
namische mogendheid als Duitschland geldt.
Daarbij komt, dat het ontslag van Schacht,
de groeiende invloed van de extremistische
nazi-leiders en de huidige superioriteit van
het Duitsche oorlogsapparaat, een superio
riteit die nu wellicht haar hoogtepunt heeft
bereikt en niet te eeuwigen dage gehand
haafd zal kunnen worden, doen vreezen
dat er in de naaste toekomst weer een
nieuwe coup te wachten staat. Het is dan
ook geen geheim, dat Lord Halifax den
toestand vrij somber inziet. Hij is van Ro
me teruggekomen, overtuigd dat de ver
zoeningspolitiek aan beide einden van de
spil Rome—Berlijn op groote moeilijkheden
zou stuiten.
Inmiddels blijft de onmiddellijke aandacht
gevestigd op de ontwikkeling in en rond
om de Middellandsche Zee.
Dat Mussolini zijn campagne tegen Frank
rijk aanzienlijk zou verscherpen, zoodra zijn
Spaansche protégé Catalonië heeft veroverd,
wordt nauwelijks meer twijfelachtig ge
acht. Wat dan? Zullen de Franschen, zooals
de semi-officieele Temps onlangs vaag
aanduidde, Minorca en Spaansch-Marokko
bezetten om zich een wapen te verschaffen
in geval Mussolini Majorca in handen zou
houden als hefboom voor de verwezenlij
king van zijn eischen inzake Tunis en
Fransch Somaliland? Het is bekend dat
Bonnet toen hij Halifax te Genève ont
moette, deze mogelijkheid heeft geopperd
Positieve steun voor dit idee schijnt hij
echter van Londen nog niet ontvangen te
hebben. Er zijn nog andere en belangrijker
vragen. In hoeverre zal Duitschland Italië
steunen wanneer het werkelijk ernst wordt
met de anti-Fransche campagne? Het is een
vraag waar alles van afhangt, maar nie
mand weet het antwoord. Geruchten zijn
er ook hier weer jrei.oeg. Daar is b.v. het
gerucht omtrent de twee Duitsche leger
divisies, die bij Klagenfurt aan de Duitsch-
Italiaansche grens gestationneerd waren en
een paar dagen geleden verdwenen waren
met onbekende bestemming, maar volgens
sommigen met bestemming naar Lybië. Be
vestiging daarvan is niet te verkrijgen. Men
weet dat er Duitsche soldaten in Lybië
zijn (het is gebleken uit poststempels op in
Duitschland ontvangen brieven), maar men
weet"niet of het er 2 of 20.000 zijn. Of
Duitschland al dan niet bereid is Italië
niet alleen zijn diplomatieken maar zoo noo-
dig zijn militairen steun te geven, blijft
derhalve nog steeds onbekend
Het bovenstaande overzicht van geruch
ten, veronderstellingen en combinaties zou
niet compleet zijn zonder de volgende
speculatie, die in Londen veel opgang
doet.
Duitschland, zegt men, zou bereid zijn zich
in het Fransch-Italisansche conflict afzijdig
te houden, mits Engeland eenzelfde neutra
liteit aanneemt. Frankrijk zou daar oogen-
schijnlijk zeer goed mede gediend zijn, aan
gezien het meent Italië zonder gevaar voor
zijn rekening te kunnen nemen. Engeland
zou met een dergelijke oplossing zeker ge
noegen nemen. Iedereen, behalve misschien
de Italianen, zouden dus zeer in zijn nopjes
zijn. Maar nu komt de kneep. Duitschland
en Engeland zouden de neutraliteit niet op
dezelfde wijze opvatten. Het zou een herha
ling worden van de „niet-inmenging" in
Spanje. Duitschland zou Italië oorlogsmate
riaal en „vrijwilligers" sturen, terwijl En
geland zich loyaal aan zijn verplichtingen
zou houden. Kortom, Frankrijk zou het
kind van de niet-inmengings-rekening wor
den, net zooals Republikeinsch Spanje dat
geworden is.
De correspondent van de „Daily
Mail" te Rome meldt aan zijn blad:
„Uit betrouwbare bron wordt verno
men, dat Mussolini, direct na den val
van Barcelona, een conferentie-van-
vier zou willen bijeenroepen.
Het zou wenschen, dat vertegenwoordi
gers van Engeland, Frankrijk, Duitschland
en Italië de
volgende drie
punten inzake
Spanje zouden
bespreken:
1. Spanje te
sparen voor
verder bloed-
gieten;
2. de positie
van het Spaan
sche volk te be
palen, in over
eenstemming
met Duitschland en Italië, die Franco heb
ben geholpen;
3. te bewerken, dat de vier mogendheden
zich verplichten de wederinstelling te ver
hinderen van een regeering der commu
nisten of van het volksfront in Catalonië
of bij Madrid.
Van semi-officieele zijde wordt me
degedeeld:
De Duitsche rijksdag is voor Maan
dag 30 Januari des avonds om acht uur
bijeengeroepen.
Het betreft hier de constitueerende
zitting na de verkiezingen van 10 April
1938. Voor de eerste maal zullen de
afgevaardigden uit den Oostmark en
uit den Sudetengouw aanwezig zijn.
Op de agenda staat o.m. een redevoe
ring van Hitier.
Mussolini
Naar gisteravond per radio werd
medegedeeld, zal H. M. de Koningin
op Vrijdag, 27 Januari om 12.45
uur voor de radio spreken, met als
onderwerp: „On^e taak in deze
dagen, in verband met de moreele
en geestelijke herbewapening".
Egyptische kustwachters gearresteerd.
- In verband met de aanhouding te Alexan-
drië van een onderofficier, verleden week,
die beschuldigd werd gepoogd te hebben
twee pond opium van een buitenlandsch
schip te smokkelen, zijn thans 49 manschap
pen van de kustwacht gearresteerd. Twintig
van hen hebben reeds bekend. Naar ver
luidt smokkelen deze menschen gedurende
tien jaar.
Scotland Yard zoekt naar verdwenen
prins. - De Engelsche bladen melden, dat de
autoriteiten van Scotland Yard het verzoek
hebben ontvangen, prins Wolff Heinrich von
Stolberg op te sporen, waarvan men, sedert
hij verscheidene weken geleden uit de Ver-
eenigde Staten in Engeland was aangekomen,
niets meer gehoord heeft.
Zie verder Buitenland pag. 4, Ze blad.
