DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. FRANCO'S TROEPEN BLIJVEN OPRUKKEN. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 24 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 28 Januari 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Badalone en tal van andere Catalaansche plaatsen bezet. VLUCHTELINGENVRAAGSTUK BAART ZORG. Verklaring van generaal Casado. De algemeene toestand. Geen conferentie van Vier? Dreigende uitlating. 30,000 dooden bij de aardbeving. Begin van epidemieën. De militaire taak van de S. A. Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT Gisterochtend tien uur zijn de troe pen van Franco Barcelona binnenge rukt. De linksche strijdmacht is, met achterlating' van al haar materieel, ge vlucht. Zelfs haar kanonnen heeft zij achtergelaten, hoewel zij deze tot nu toe steeds meenam. Bij de bezetting wer den achthonderd gevangenen gemaakt. Aan de kust hebben de rechtschln het dorp San Juan de Vilasar bezet. Hier wer den 1000 republikeinen gevangen genomen en tien kanonnen buitgemaakt. De laatste dagen is den troepen van Franco een aan zienlijke hoeveelheid oorlogstuig in handen gevallen. Alleen te Moncada zijn 600 wa gens met materiaal veroverd. Voorts zijn nog de dorpen Masnou, Pre- mia en Demar bezet. Daarbij is een geheele gemotoriseerde colonne gevangen genomen. Gistermiddag is de civiele garde, die voortaan de orde te Barcelona zal handha ven, onder algemeene geestdrift in de stad aangekomen. Langzamerhand vertrekken thans de troepen uit Barcelona naar het noorden. Vrijwel de geheele bevolking toeft bui tenshuis en neemt deel aan de vreugdebe- toogingen of kijkt toe, aldus Reuter. Jon gens en meisjes trekken in lange optochten langs de boulevards onder het geroep van „Viva Franco". De toeschouwers beant woordden den rechtschen groet geestdrif tig. Overal wapperen de vlaggen, kinderen wuiven met vlaggetjes en wimpels. Daar het front in noordelijke richting verder geschoven wordt, kan het normale leven geleidelijk aan terugkeeren. De cor respondent van Reuter, die vanochtend vroeg een wandeling door de stad maakte, merkte op hoe de dagelij ksche arbeid wordt hervat, de trams reden weer en waren vol werklieden. De republikeinen hebben de stad verlaten zonder de licht- en telefoon- leidingen te hebben beschadigd. Ook de te legraaf functionneert normaal. In de stra ten opgestelde luidsprekers brengen de be velen der overheid over. Gisteren heeft de menigte enkele gebou wen van linksch-politieke partijen in brand gestoken, nadat gebleken was dat in deze gebouwen aanzienlijke hoeveelheden le vensmiddelen lagen opgeslagen. „Terwijl de aanvallers den vrede aankondigen, zien wij snel een groote wereldtragedie nade ren, waaraan wij zullen deelne men zonder ons vertrouwen te verliezen". Aldus generaal Casado, op één na de hoogste bevelvoerder van de regeeringstroepen aan het Madrileensche front, in een uit dagende verklaring waarin hij verder zeide: „De oorlog zal zoo lang duren als noodig is om Spanje veilig te maken voor de Spanjaarden. Vrijdag is het eerste vliegtuig van de Ala Littoria uit Rome naar Barcelona ver trokken, waarmede de dagelij ksche dienst RomeBarcelona hersteld is. Uit Genua wordt vernomen dat de Ita- liaansche schepen, welke op Zuid-Amerika varen, Barcelona wederom zullen aandoen, zoodra de Spaansche regeering haar toe stemming zal verleenen. Uit Madrid meldt Reuter, dat generaal Casado, op één na de hoogste bevelvoerder van de republikeinsche troepen aan het Madrileensche front, een verklaring heeft gepubliceerd, waarin hij zegt: „De oorlog zal zoo lang duren als noodig is om Spanje veilig te maken voor de Spanjaarden. Ter wijl de aanvallers den vrede aankondigen, zien wij snel een groote wereldtragedie na deren, waaraan wij zullen deelnemen zon der ons vertrouwen te verliezen". Deerniswekkende toestand der vluchtelingen. Wat den stroom van vluchtelingen naar het nog niet bezette gedeelte van Katalonië en naar de Fransche grens betreft, wordt door Reuter uit Perpig- nan gemeld, dat duizenden vluchtelin gen, voortgedreven door den angst voor de bombardementsvliegtuigen van Franco, in de steden en dorpen van DE VERDEELING VAN SPANJE. Bovenstaand kaartje, bijgewerkt tot Vrijdag, toont, hoe het huidige Spanje er uitziet. De republikeinen bezetten nog slechts 't gedeelte, dat verticaal gearceerd is. AI 't overige is in handen van Franco. Noord-Katalonië aankomen. De autori teiten te Figueras hebben aan Frank rijk dringend om medicamenten ge vraagd. De weg tusschen deze stad en de Fransche grens, die 25 K.M. lang is, is vol vluchtelingen. Te Figueras hebben zich tooneelen van onbeschrij felijke verwarring afgespeeld. Men zag regeringsambtenaren,, die op zoek naar hun departementen waren, minis ters, die hun collega's trachtten te vin den, huilende moeders, die naar haar kinderen zochten en kleine jongens en meisjes,, bedelend om brood. De vluchtelingen hebben bitter van de koude te lijden. De sanitaire toestanden zijn ontstellend. De militaire Volkenbondscom missie voor de verwijdering der vrijwilli gers, die hier gevestigd is, dringt er op aan dat zij zal mogen meehelpen aan de hulp verleening, ofschoon dit niet haar eigen lijke taak is. De republikeinsche autoritei ten doen wat zij kunnen en verhinderen een wanordelijken uittocht van vluchtelin gen naar Frankrijk. De vluchtelingen wor den door carabineros gecontroleerd, eerst te Gerona en daarna te Figueras, waarna zij in zooveel mogelijk georganiseerde groepen over Noord-Katalonië worden verdeeld. 150.000 vluchtelingen naar Frankrijk? Het Fransche ministerie van buitenland- sche zaken deelt mede, dat de minister van buitenlandsche zaken Bonnet bezoek heeft ontvangen van den Spaanschen ambassa deur, die uiteenzette dat na het houden van Beroep op Duitschland tot bezwering van hei oorlogsspooh Achttien vooraanstaande personen uit alle kringen van de Britsche samenleving hebben een oproep gericht tot de leiders van het volk van het „Groot-Duitsche rÜk", om met hen samen te werken „in de uiterste poging om het spook van den oorlog te bezweren." Deze oproep is ge- teekend door Lord Willingdon, Lord Derby, Montagn Norman, John- Maxfield, Lord Dawson of Penn, Sid Edward Lu- tyens, Lord Horder, Lord MacMillian, Lord Eustacy Percy, Sir Michael Sadler, Vaughan Williams, Sir William Bragg, Sir Arthur Eddington, Sir Kenneth-Clark en Lord Brughley. In den oproep wordt onder meer ge zegd: „Er hangt een sfeer van onbehaag lijkheid over de geheele wereld. Mannen en vrouwen in alle landen weten niet wat de volgende weken en maanden zullen brengen. Zij zien hoe aan alle kanten enorme hoeveelheden oorlogstuig worden opgestapeld, zij zien, hoe plannen voor de verdediging der burgerbevolking gemaakt worden en zij beseffen maar al te goed, dat onder de bestaande omstandigheden een oorlog tusschen krachtig georgani seerde staten slechts dood en verderf kan brengen in tallooze gezinnen waarbij geen onderscheid wordt gemaakt volgens leef tijd of sexe. Zij zien hoe onze beschaving, waaraan n.annen en vrouwen van alle standen en uit alle landen het hunne hebben bijge dragen, bedreigd wordt door de grootste ramp, welke ooit in de geschiedenis der menschheid is voorgekomen. Het is tijd, indien wij al niet te laat zullen zijn, dat de menschen van goeden wil, die waardeering hebben voor de vruchten der beschaving, die geen haat of wraakgevoelens in hun hart koesteren en die in alle oprechtheid wenschen in vriendschap te leven met hun medemen- schen in alle landen, het woord richten tot gelijkgezinden over de grenzen, opdat die hun gaven van hart en hoofd mogen ge bruiken om mede te werken tot het voor komen van de grootste ramp en tot het slechten van de kunstmatige muren van haat, waardoor wij dreigen verdeeld te worden. Wij Engelschen verlangen niet om anderen onzen wil op te leggen. Ter wijl wij vastbesloten zijn onze vrijheid te verdedigen, staan wij op de bres voor een vrede van gelijkheid en gerechtigheid voor allen en voor de heerschappij der ge rechtigheid in de internationale betrek kingen, welke de eenige basis is, waarop onze beschaving kan worden behouden. Wij weten, dat geen enkele beschaving, zoo zij al blijft bestaan, onveranderlijk is, maar de naties zullen alleen in een geest van samenwerking met anderen een duurzame oplossing vinden voor hun vraagstukken. Bovenal doen wij een beroep op leiders en volk-van het Groot-Duitsche rijk, op dat zij op dit oogenblik van macht en in vloed in hun geschiedenis de groote gaven gebruiken, waardoor zij gedurende eeu wen ons gemeenschappelijk erfdeel op alle terreinen van menschelijke kennis en bedrijvigheid hebben verrijkt en met ons samenwerken in een uiterste poging om het spook van den oorlog en van vijand schap tusschen de volken te bezweren, en in een geest van vrije en zelfgewenschte samenwerking de eenige geest, waar door aan onze en aan hun behoeften kan worden voldaan met ons te bouwen aan een betere toekomst, zoodat wij niet alleen onze beschaving zullen behouden, maar haar ook vergroot door onze erva ring aan onze kinderen kunnen nalaten." Jean Mistler, voorzitter der Fransche Kamercommissie voor buitenlandsche za ken, heeft gisteren een lezing gehouden over de diplomatieke positie van Frank rijk na de overeenkomst van München. Hij zeide te gelooven, dat Duitschland thans streeft naar „consolidatie der verkregen voordeelen en economische penetratie naar de Zwarte Zee." Hij achtte het even wel waarschijnlijk, dat in Transsylvanië moeilkheden zullen ontstaan en dat het vraagstuk der Hongaarsche minderheid gesteld zal worden op dezelfde wijze als het Sudeten-Duitsche vraagstuk. Het vraagstuk der Italiaansche ejschen lijkt van meer onmiddellijke beteekenis te zijn. Mistler betoogde, dat de juridische positie van Frankrijk onaantastbaar is. Hij be treurde de misverstanden, ontstaan door de sancties en het terugroepen van den ambassadeur, en achtte zich gerechtigd om te zeggen, dat Italië op het hellende vlak is door het geleidelijk scheppen van een conflict, waarvoor de overeenkomst van 1935 allen grond heeft weggenomen. De kansen op een ideologischen oorlog zijn meer dezelfde als in het begin van den Spaanschen strijd. Het grootste ge vaar zou bestaan in een oorlog, die zou ontstaan door onderschatting der krach ten, door het geloof, dat de democratische landen geen voet bij stuk zullen houden of dat de Fransc^-Britsche vriendschap zal verslappen. De landen van vrijheid moeten hun krachten vereenigen, reeds thans, om een oorlog te vermijden. Het is wenschelijk, dat Engeland door dienst plicht en Frankrijk door uitbreiding zijner productie degenen, die verlokt zouden kunnen worden door een avontuurlijke politiek, doen begrijpen, dat zij zouden komen te staan tegenover mogendheden, die vastbesloten zijn hare vrijheden en levensbelangen te verdedigen. een ministerraad de Spaansche republi- keinsch regeering tot de overtuiging is ge komen, dat het plan tot het scheppen van een zone in Spanje, bij de Fransche grens, waarin 150.000 gevluchte vrouwen, kinde ren en ouden van dagen zouden worden verzorgd, bijna niet te verwezenlijken is. Hij stelde Bonnet dus opnieuw voor, deze vluchtelingen in Frankrijk of ook Noord- Afrika toe te laten. Bonnet heeft den ambassadeur geant woord, dat hij dit voorstel, wegens het hu manitaire belang, waarvoor hij alle aan dacht had aan den ministerraad, die mor genochtend bijeenkomt, zou voorleggen. Uit Burgos verluidt, dat Franco gekant is tegen het denkbeeld van een neutrale zone op Fransch gebied ten behoeve van dege nen, die voor den opmarsch der rechtschen vluchten. De Fransche consul-generaal te Barcelo na heeft medegedeeld, dat de Fransche ko lonie te Barcelona, welke enkele duizen den leden telt, geheel ongedeerd is. De Fransche kruiser „Suffren" heeft de reede van Caldetas verlaten om naar Port Ven- dres te stoomen. De Britsche kruiser „Devonshire" is te Port Vendres aangekomen met den Brit- schen gezant in Spanje en het gezant- schapspersoneel aan boord. De gezant is doorgereisd naar Perpignan, vanwaar hij zich naar Figueras begeeft. Daar zal de le gatie gevestigd worden. Hitier heeft generaal Franco een tele gram doen toekomen, waarin hij hem ge- lukwenscht met de overmeestering van Bar celona. De Japansche maarschalk prins Kanin, chef van den generalen staf, heeft gen. Franco een telegram gericht, waarin hij hem gelukwenscht met den val van Barce lona en hulde brengt aan den arbeid van het rechtsche leger „in overeenstemming met den geest van het anti-Kominternpact". De minister van oorlog, Itagaki, heeft Mussolini een gelukwenschtelegram gezon den. Van bevoegde Italiaansche zijde worden de in het buitenland gepubliceerde berich ten, volgens welke Italië het initiatief zou willen nemen voor de bijeenroeping van een conferentie van vier mogendheden voor de regeling van het Spaansche vraag stuk, verzonnen genoemd. Voor de door den Franschen minister van buitenlandsche zaken, Bonnet, in de Ka mer vermelde mogelijkheid van een alge meen, op Fransch initiatief bijeen te roepen conferentie, is de tijd niet rijp. De Lavoro Fascista schrijft in dit. ver band, dat een dergelijk voorstel slechts ten doel zou hebben Frankrijk de gelegenheid te geven zich te onttrekken aan de verant woordelijkheid voor de fouten van zijn Spaansche politiek. De Italiaansche minister Farinacci heeft te München verklaard, dat „Italië nooit zal kunnen dulden, dat het nabij Italië gelegen Tunis in het bezit is van een land, dat al dus Italië van het zuiden uit zou bedreigen. Doodvonnis in Duitschland. - Na een proces, dat vier dagen heeft geduurd, is te Berlijn de vroegere functionaris van den rooden frontstrijders bond, Max Rothert, ter dood veroordeeld wegens moord. Hij heeft destijds in Karlshorst tijdens een communistische betooging een lid van de Jong Duitsche Orde neergestoken. Volgens niet-officieele schatting zijn bij de aardbeving in Chili 30.000 per sonen omgekomen en 50.000 gewond. Te Concepcion bedraagt de schade 300.000.000 pesos. Er is daar een begin van epidemieën geconstateerd. Volgens een getuige van de aardbevings ramp zou in de stad Chillan 70 procent der bevolking zijn omgekomen. In de stad Cauquenes zijn meer dan 2.000 dooden en 500 gewonden, te Longavig 800 dooden. Men vreest bovendien, 'n typhusepidemie in de geteisterde gebieden, waar het ver voer nog zeer bemoeilijkt wordt. Het leger oefent toezicht uit op de radio, de telegraaf en de telefoon en slechts officieele berichten worden gepubliceerd. Pokstof per vliegtuig. Met een vliegtuig der Pan American Air ways wordt een hoeveelheid pokstof tegen typhus naar het Amerikaansche Roode Kruis in Chili gezonden. Het betreft 262 pond. welke door particulieren zijn beschikbaar ge steld. Te Chillan heerscht, naar gemeld wordt, gebrek aan levensmiddelen en medicijnen. De militaire bevelhebber heeft het vertrek gelast van alle personen, wier aanwezigheid voor het oogenblik niet strikt noodzake lijk is. De regeering houdt zich overigens bezig met de evacuatie van door de aardschokken geteisterde steden. Te Chillan is een nieuwe aardschok ge voeld, welke de bevolking nochtans niet heeft verontrust. Het blad van de hoogste S. A.-Ieiding „Der S. A.-Mann" hield zich gister diepgaand bezig met de verordening van Hitier, die de militaire vooroplei ding en de oefening na den diensttijd aan de S. A. opdraagt. Het blad schrijft o.a. het volgende; De verordening van den Füfrer, die reeds i.i korten tijd als essentieele opvoering van het geestelijke en feitelijke militaire poten tieel haar uitwerking zal hebben, waarborgt thans voor altijd de eenheid der opleiding van den man van het zeventiende levens jaar tot den hoogsten leeftijd, waarop hij tot militairen dienst bekwaam is. Terwijl in de S. A. zelf het beginsel der vrijwilligheid uiteraard behouden wordt, eischt de oplei ding na den diensttijd een verplichtend stellen. De verordening van den Führer zal ook in de tot dusverre reeds vriendschappe lijke verhouding van partij en weermacht een effect hebben in de richting van een activistische en naar wereldbeschouwing verdiepte samenwerking. Door het feit, dat de opperbevelhebber van het leger, overste generaal von Brauchtisch deze ontwikkeling door persoonlijk initiatief bevorderd en mede tot stand gebracht heeft, is de beste garantie aanwezig, dat de samenwerking in de prac- tijk met succes zal verloopen. De omvatten de taak, die door deze verordening door den Führer aan de S.A. is opgelegd, is tevens 'n bewijs van vertrouwen van Adolf Hitier jegens zijn chef van den staf, zooals dat nog niet was voorgekomen. Anderhalf mil- lioen strijdvaardige mannen staan thans gereed tot uitvoering van de verordening van den Führer. De bruinhemden zullen er voor waken, dat het zwaard der macht, dat Adolf Hitier gesmeed heeft, niet meer in moede handen komt. Tankwagen verongelukt. - Op het sta tionsemplacement van Ploesti (Roemenië) is een goederentrein tegen een petroleumtank- wagen opgebotst. Er deed zich een gewel dige ontploffing voor. Vier personen zijn om het leven gekomen, zes gewond. Duitsche expeditie naar Afrika. De zer dagen is een uit tien leden bestaande Duitsche wetenschappelijke expeditie naar Afrika vertrokken voor een tocht van negen maanden door Abess'nië, Kenya en Tan- ganyika. In deze gebieden zal zij ethnologi- sche en zoölogische onderzoekingen doen voor de musea te München, waarbij vooral veel opnamen in driekleurendruk gemaakt zullen worden. Het andere doel van deze expeditie is, zoo wordt verklaard „den Duit- schen ondernemingsgeest en het Duitsche streven naar wetenschrp naar het verre Afrika te brengen. In Abessinië zal de expe ditie alle medewerking ondervinden van de Italiaansche autoriteiten. Expeditieleider is Paul Hartlmaier die reeds verscheidene be zoeken heeft gebracht aan Afrika en Britsch Indië. Van Genua gaat men over zee naar Massawa in Eritrea.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1