ET POSTWEZEN
DOOI DE EEUWEN HEEN
Chiic Jitdcdiën
Kantongerecht te Alkmaar.
Voor de Huisvrouw.
DE POST EN DE OVERHEID.
TWEEDE BLAD.
De koninklijke familie voor het venster op
dachte oormerken aangebracht, toen de big
gen zoo'n merk nog niet noodig hadden.
Daardoor zou ook de strafbaarheid van de
daad twijfelachig worden. Pleiter vroeg
tenslotte vrijspraak, of een voorwaardelijke
veroordeeling met een niet te zware geld
boete.
Mr. dr. Buiskool meende te mogen vast
stellen, dat er van een vervalsching geen
sprake was geweest. Wanneer men op een
brief een duidelijk gebruikte postzegel
plakt en dien brief verzendt, is men niet
strafbaar, want het middel deugt niet om
de post te misleiden en men heeft geen
valschen zegel gebruikt. Met de oormerken
was het ongeveer ook zoo. Ze wareti oud
en bovendien gebruikt voor biggen, die nog
geen oormerk noodig hadden, want dat de
biggen toen al 15 K.g. wogen, stond geens
zins vast.
Voorts betoogde pleiter, dat de boeren
uit de streek, waar beklaagden wonen,
zwaar getroffen zijn door de crisismaatre
gelen, waartegen zij, inplaats van zooals
vroeger, allen tegen de elementen, thans
hard moeten vechten. Natuurlijk trachtten
die boeren onder de maatregelen uit te ko
men en beklaagden waren zoo zwak om
voor den aandrang te zwichten, omdat ze
er wat aan konden verdienen. Alle boeren
wisten, hoe de vork in den steel zat. De
beklaagden hebben later alles terug moe
ten betalen en ze hebben ook de goede oor
merken, die de boeren later noodig had
den, voor hun rekening genomen.
Pleiter sloot zich, wat de waardeering der
feiten betrof, aan bij de conclusie van zijn
collega, de rechtbank verzoekende op den
eersten verjaardag van prinses Beatrix de
mildheid te betrachten.
Uitspraak op Dinsdag a.s.
Hij hoorde niet thuis in de
gevangenis.
Voorts stond voor de derde maal voor
eenzelfde feit terecht, de nog jeugdige
J. D., schildersknecht van beroep en thans
gedetineerd, die zich aan verschillende
kleine diefstallen had schuldig gemaakt. De
zielkundige, dr. Kruijtbosch, rapporteerde,
dat D. zeer sterk verminderd toerekenbaar
moest worden geacht. Wijl de aard van het
misdrijf niet toeliet, dat D. in een psycho-
pateninrichting werd geplaatst, schoot er
niet anders over dan de vrijheid of het
krankzinnigengesticht, maar in het laatste
hoorde hij ook niet thuis.
De heer Wiggers, ambtenaar der reclas-
seering, adviseerde tot een voorwaardelijke
veroordeeling. De vereeniging „Het Hooge
Land" wilde den delinquent onder haar
hoede nemen.
De officier voelde niet veel voor een
voorwaardelijke veroordeeling, omdat D. al
eerder voorwaardelijk was veroordeeld en
had gestolen tijdens zijn proeftijd.
De heer Wiggers betoogde, dat bij de vo
rige veroordeeling de persoon, van beklaag
de niet goed bekend was. Overigens deed
D. wel eens een beetje „alsof".
De officier meende maar het beste te
doen door 4 maanden gevangenisstraf te
vragen, met vier maanden aftrek.
De verdediger, mr. Schuurman, wist ook
geen betere oplossing en refereerde zien
maar aan het oordeel van de rechtbank.
den verjaardag van Prinses Beatrix.
Uitspraken van de strafzitting van
Vrijdag 27 Januari 1939.
Overtredingen van de Motor
en Rijwielwet:
C. B. te Oudorp, 2 boete of 1 week tucht
school. P. J. R. te Alkmaar, 3 boete of 1
week tuchtschool. W. K. te Alkmaar, J. C. P.
te Bergen, G. J. te Alkmaar, ieder 1 boete
of 1 dag hechtenis. J. B. J. te Arnhem, A. D.
te Alkmaar, D. J. v. d. W. te Alkmaar, ieder
2 boete of 1 dag hechtenis. I. N. R. te
Landsmeer, H. de H. te Leiden, ieder 2
boete of 2 dagen hechtenis. S. P. te Schagen,
2 1 boete of 2 x 1 dag hechtenis. S.
H. te Zijpe, J. H. de J. te Alkmaar, ieder
3 boete of 2 dagen hechtenis. P. K. te
Egmondermeer, 6 boete of 4 dagen hechte
nis. J. P. B. te Oude-Niedorp, T. K. te Broek
op Langendijk, J. T. te Broek op Langen-
dijk, J. M. K. te Broek op Langendijk, G.
J. V. te Zuidscharwoude, J. de K. te Oudorp,
Th. J. S. te Aikmaar, J. A. te Alkmaar,
T. L. te Alkmaar, ieder 3 boete of 2 dagen
hechtenis. L. M. te Heerhugowaard, W. G.
te Noordscharwoude, W. J. V. te Zijpe, ,P. S.
te Oudkarspel, K. S. te Sint Pancras, ieder
3 boete of 3 dagen hechtenis, C. J. G. te
Grootebroek, 4 boete of 2 dagen hechtenis.
J. S. te Castricum, J. M. te Akersloot, J. B.
te Ursem, M. M. te Akersloot, ieder 4
boete of 4 dagen hechtenis. J. v. d. K. te
Oude-Niedorp, J. C. L. te Schagen, G. B. te
Oude-Niedorp, ieder f 3 f 2 boete of 2
en 1 dag hechtenis. A. V. te Beverwijk, 5
boete of 3 dagen hechtenis. A. J. N. te
Alkmaar, 3 -f 2 boete of 3 en 2 dagen
hechtenis. W. C. te Castricum, W. C. te Cas
tricum, S. K. te Akersloot, P. J. D. te Alk
maar, ieder 6 boete of 4 dagen hechtenis.
S. H. te Winkel, 3 2 2 boete of
2 1 1 dag hechtenis.
Overtredingen van de Poli
tieverordeningen:
A. M. G. K. te Castricum, teruggave aan
de ouders zonder toepassing van straf. C. B.
te Alkmaar, M. K. te Castricum, ieder 2
boete of 1 dag hechtenis. P. L. te Beverwijk,
H. v. W. te Alkmaar, J. V. te Alkmaar, M.
A. de J. te Amsterdam, D. de J. te Amster
dam, H. A. te Den Helder, ieder 3 boete
of 2 dagen hechtenis. G. de L. te Haren
karspel, 4 boete of 2 dagen hechtenis. H.
N. te Alkmaar, R. v. d. V. te Alkmaar, R.
v. d. V. te Alkmaar, H. N. te Alkmaar, R.
v. d. V. te Alkmaar, ieder 4 boete of 3
dagen hechtenis. N. B. te Uitgeest, A. J. te
Alkmaar, A. J. te Alkmaar, ieder 4 boete
,of 4 dagen hechtenis.
Overtredingen van de Vuur-
wapenwet:
C. T. te Harenkarspel, 10 boete of 8
dagen hechtenis met verbeurdverklaring
van de inbeslag genomen revolver.
Overtredingen van de IJk-
wet:
IJ. B. te Heiloo, 1 boete of 1 dag hech
tenis met verbeurdverklaring van het in
beslag genomen geweer.
Overtredingen van de Leer
plichtwet:
Th. L. te Castricum, 4 boete of 4 dagen
hechtenis. K. B. te Warmenhuizen 5 boete
of 5 dagen hechtenis.
GERAFFINEERDE OPLICHTING.
Een Doekoen, die menschcn rijk kon
maken.
De Bantamsche correspondent van het
„A.I.D. de Preangerbode" schrijft:
Kortgeleden woonde in de dessa Marga-
sana van het district Laboean een doekoen,
Doelatjin genaamd, die de bevolking op ge
raffineerde wijze heeft opgelicht.
Voor elk bedrag, dat hij ontving, gaf hij
na 15 dagen het dubbele terug.
Spoedig liep het gerucht in de anders zoo
stille dessa Margasana als een ioopend
vuurtje.
Het eerste melkkoetje was Maja. een
dessa-penghoeloe, die op zekeren dag den
doekoen kwam bezoeken, om zijn zegen af
te smeeken.
„Goed", zei de doekoen, ik zal je rijk
maken, maar dan moet er eerst wat geof
ferd worden. En hoeveel heb je op het
oogenblik aan contanten?"
„Honderd gulden", antwoordde Maja
vlug.
Dan moest hij dat geld maar afgeven en
over 15 dagen zou hij het dubbele kunnen
ontvangen. Maja, die in hem geloofde, of
ferde al zijn 100.
En zie, voor zijn 100 ontving hij na 15
dagen werkelijk 200 terug. Nu, mooier
kon het niet. Maja wreef zich de oogen uit.
Droomde hij? Maar daar had hij het geld,
plus nog 100. Van blijdschap maakte Maja
eerbiedig de sembah. Zijn geloof in den
doekoen werd nog sterker. Hij beloofde
hem, later nog veel meer te offeren, ten
einde spoedig rijk te kunnen worden.
Daarna stond Maja op en ging verge
noegd naar huis.
Vijftien dagen later keerde Maja terug,
nu gevolgd door eenige vrienden, die even
eens rijk wilden worden.
De doekoen vertelde, dat de geesten boos
waren geworden, omdat de menschen zoo
weinig offerden.
En het was weer Maja, die zijn geld het
eerst offerde, nu 200 ineens, opdat hij
later 400 terug zou ontvangen.
Toen het eene schaap over de brug ging,
volgden vanzelf de anderen. En spoedig
gingen honderden guldens, 860 totaal, plus
Overtredingen van de
Vleeschkeuringswet:
J. v. 't R. te Broek op Langendijk, 4
boete of 2 dagen hechtenis.
Overtredingen van de Win
kelsluitingswet
A. v. D. te Bergen, 3 boete of 2 dagen
hechtenis.
80 kains (ter waarde van 120) in andere
handen over.
„Keert over 15 dagen terug", zei de doe
koen, die zichtbaar tevreden was, omdat
hij zooveel offers ontvangen had, „en gij
zult allen rijk worden".
De vijftien dagen waren spoedig verstre
ken; de menschen keerden bij den doekoen
terug. Deze adviseerde echter nog te wach
ten tot een volgende week, want het geld
moest tegelijk worden uitbetaald met het
offer van een vrouw, Nji Soebak, dat hem
pas den vorigen dag gegeven was, n.1. een
paar gouden armbanden en een gouden
ketting. Opnieuw werd de oplichter geloofd
en weer gingen de menschen naar huis.
Doch toen de menschen de volgende
week terugkwamen om naar hun geld te
vragen, was de vogel gevlogen.
Met een dikken buit was hij met de
noorderzon verdwenen.
Waarheen? Niemand weet het! Zelfs de
politie niet, want de slachtoffers hebben
tot heden over deze zaak gezwegen. Zelfs
aan hun hoofdn durven zij het gebeurde
niet te rapporteeren.
Uit schaamte of uit onwetendheid, mis
schien?
Maar de zaak is te belangrijk, om ver
zwegen te worden.
VOEDZAME WINTERKOST.
De meesten van ons zullen onder „voed
zame" spijzen zulke gerechten verstaan, die
ons spoedig een gevoel geven van voldaan-
zijn, en die ons betrekkelijk lang voor hon
ger bewaren.
In die opvatting ligt zeker veel waars,
maar geheel juist is ze toch niet.
Ze is in hoofdzaak op ons gevoel gebaseerd,
op de waarneming, dat het een of ander
voedingsmiddel langen tijd de maag blijft
vullen en dus niet spoedig aanleiding geeft
tot een „leege maag".
Daarnaast echter moeten we de uitdruk
king „voedzaam" ook beschouwen in haar
beteekenis van voedende bestanddeelen aan
het lichaam te brengen: niet enkel dus de
maag te vullen en ons daardoor te doen
denken, dat we genoeg hebben, maar ons
tegelijkertijd te voorzien van alle stoffen
waaraan het lichaam behoefte heeft.
In die dubbele beteekenis is ons opschrift
„voedzame winterkost" bedoeld; en laten
wij er dan nog een derden factor bij in reke
ning brengen, die in de hier aanbevolen ge
rechten zeker niet ontbreektde werkelijk
zeer lage prijs, waarvoor dit uitstekende
wintervoedsel te krijgen zal zijn.
We zullen ons beperken tot één stevige
soep en één stamppot: de handige huisvrouw
kan aan de hand van deze voorbeelden
allerlei variaties wel zelf bedenken.
Voedzame tomatensoep.
250 G. K pond) witte boonen, 1 L.
water, 3/4 klein blikje tomaten
puree (het restje kan den volgenden
dag dienst doen in een saus, een jus
of iets dergelijks), 2 Maggi's Bouil
lonblokjes, 40 G. (2 afgestreken
eetlepels) boter, mélange, wat zout.
Wasch de boonen, laat ze een nacht in de
voorgeschreven hoeveelheid water weeken
en kook ze in hetzelfde water gaar (onge
veer IK uur). Giet alles door een zeef en
wrijf de boonen er geheel door, zoodat alleen
de schillen achterblijven. Breng de soep
weer aan den kook, voeg er de in een
scheutje kokend water opgeloste bouillon
blokjes bij, laat de tomatenpurée even mee
warm worden (niet doorkoken!), voeg er
naar smaak zout aan toe en roer er in de
soepterrine de in kleine klontjes verdeelde
boter door.
Dezelfde bereiding geldt voor een soep,
waarin de witte boonen vervangen zijn door
bruine boonen of door linzen; naar verkie
zing kunnen bij de boonen wat kruiden
worden meegekookt (laurierblad, kruid
nagel, foelie), een stukje ui en een paar
takjes selderij.
Moderne stamppot van boerenkool.
1K K.G. aardappelen, 3/4 K.G.
boerenkool, y, L. melk, 60 G.
(3 afgestreken eetlepels) vet, 2 a 3
theelepels Maggi's Aroma.
Boen de ongeschilde aardappelen schoon,
pit ze en snijd ze in vierde parten of in dikke
schijven; zet ze op met slechts een bodempje
kokend water en leg er dadelijk de met de
stronkjes fijngesnipperde, goed gewasschen
boerenkool op.
Laat op een zacht vuur de aardappelen
met de kool gaar en tegelijkertijd ongeveer
droog koken (niet langer dan K uur). Giet
de melk er bij, laat die aan de kook komen
en stamp er, onder toevoeging van het vet,
de aardappelen en de kool mee fijn. Maak
het gerecht op smaak af met de Maggi's
Aroma en met zout.
Voordeelen van deze nieuwe bereidings
wijze zijn:
het behoud van alle voedingsstoffen, die
door den koiten kooktijd en het niet-afkoken
geheel aan ons lichaam ten goede kunnen
komen;
de besparing van tijd voor de huisvrouw,
die slechts drie kwartier vóór den maaltijd
aan haar keukenbezigheden behoeft te
beginnen;
de betere smaak van het gerecht, die niet
geleden heeft door afgieten van kooknat;
de besparing èn van aardappelen èn van
groente, omdat bij het schoonmaken feitelijk
niets verloren gaat.
Hierboven het bestuur van de zuivelfabriek „Aurora" te Opmeer, die heden 25 jaar bestaat. Van links naar rechts de heeren
G. Stapel, P. Stam, D. Oly, A. Helder, secretaris, J. Veldstra, directeur, K. Bos, voorzitter, D. Koorn, vice-voorzitter,
C. Schilder, C. Glas en S. Grootes.
7.
Deze „Provisioneele Portlijst voor de
Stad Alkmaar" zag er als volgt uit:
Van Heusden en Langstraat: enkelden 6
stuivers, een once 10 stuivers, twee once
14 stuivers, yder once (meer) 4 stu.'vers;
Delft, Leiden, Rotterdam, Den Haag: en
kelden 3 stuivers; een once 4 stuivers, twee
once 5 stuivers, yder once 1 stuiver;
Dordrecht en Gouda: enkelden 4 stuivers,
een once 6 stuivers, twee once 8 stuivers,
yder once 2 stuivers;
Haarlem, Amsterdam, Beverwijk: enkel-
den 2 stuivers, een once twee once
3 stuivers; vier once 5 stuivers; per 2 once
1 stuiver.
„Dat voorts van de brieven komende uit
het Noorderquartier of van andere plaat
sen binnen deeze Provincie hierboven niet
gespecificeert, ende welke zwaarder zijn als
enkelden, het meerdere port bij gewigt zal
worden gevordert op dien voet en in de
zelfde Proportie als hetzelve omtrent brie
ven hierboven gemeld staat uitgedrukt".
Brieven voor Burgemeesteren uit den
Haag enkelden 3 st., 2 once 4 st., 4 once b
st. en voor elke 2 once 1 stuiver.
14 Juni nam Rens Jonerling met zijn
schoonzoon Roggeveen den rit Egmond
HoefDen Helder, welke hij reeds twee of
drie en veertig jaar had bereden, opnieuw
voor 15 jaar aan voor 1800 per jaar in
gaande 1 April 1775.
De bovengenoemde portregeling was wel
aangenomen, maar de hoofdcommies haa,
als van ouds, daarboven nog een winterport
en het spreekt vanzelf, dat hij dit probeer
de te handhaven, want het bedroeg 1 stui
ver per brief en Schagen dacht dat dit be
doeld was voor onkosten voor vuur en licht.
„Zoo heeft", rapporteerde een der com
missarissen, „egter den Commies Schagei.
zig deswegens ten uitersten bezwaard, ter
wijl hij zulks altoos hadde genoten en het
hem ten eenemale onbekent was dat zijn
voorzaaten daaromtrent eenige Agterhou-
dinge hadden gebruikt".
De winterport moest echter verdwijnen
en Schagen kreeg daarvoor 50 voor vuur
en licht 's jaars.
6 November 1775 was er een „requesf
van P. Schagen, Hoofdcommies te Alkmaar,
cm zijn demissieen dat zijn kleinzoon P.
Schagen Jr. in zijn plaats mogt worden
aangesteld" in behandeling.
„Hooge jaaren ende Lighaamszwakhe-
den" waren de reden van dit request.
Ook de kleinzoon verzocht de betrekking
van grootvader te mogen overnemen en
hij kreeg die op 7 November tegen 350
loon en 50 voor vuur en licht" en moest
1000 borgstellen.
De postillon van den rit HaarlemAlk
maar Sijmen Jansz de Jong, die in 1765
den rit AlkmaarAvenhorn reed, werd ge-
pensionneerd in 1776 op 12 Nov.
Hij kreeg een „jaarlijks pensioen van
dertig stuivers 's weeks".
Om te voorkomen, dat voorschriften en
aanwijzingen zouden verdwijnen moest
hiervan in 1777 een agenda worden aange
legd. Een brief naar Vlieland kostte: en-
kelde 6, 2 once 10 en 3 once 16 stuivers en
voor elke once 3 stuivers.
In 1778 vragen Burgemeester en Scnepe-
nij van Zutphen een rechtstreekscne zen
ding v.v. met- Alkmaar. Commissarissen
wenschten echter geen verbinding met één
plaats maar met alle Geldersche steden.
Met de rebuten (geweigerde en/of onbe
stelbare stukken) werd blijkbaar rog al
geknoeid. Om dit te voorkomen moest men
de reden van weigering e.d. echter achter
op de brieven schrijven. In Amsterdam
kende men reeds het bekend maken van
onbekende stukken door middel van het
uithangen van een bord met de namen van
de geadresseerden.
Zakken voor de wisseling van de depê
ches met aan den binnen- en buitenkant de
namen van de kantoren waren reeds in
1799 in gebruik.
Schoolmeesters waren 'door hun salaris
waarschijnlijk als aangewezen op een be
trekking bij de posterijen. Meerdere malen
ontmoetten wij hen bij ons onderzoeken en
zoo vonden wij van den schoolmeester te
Oudesluis dat hij de brieven van en naar
de oorlogsschepen afhaalde en bezorgde.
De Postillon naar den Helder nam deze los
mee. Belooning 1 per dag. De schepen la
gen aan het veer bij Oudesluis.
Dat nog steeds de Schagens zich bij de
Posterijen deden gelden blijkt hieruit, dat
in 1782 na zijn overlijden D. Enneman
kleinzoon van Hillegonda Schagen. werd
opgevolgd door een neef Anthony Schagen
te Hoorn.
Het vervoer per post werd blijkbaar
drukker, want de aannemer van den rit
HaarlemAlkmaarHoorn beklaagde zich
in 1783, dat hij door de verzwaring der va
liezen diverse „sterke jonge Paarden ver-
looren of uitmalkander en onbruikbaar ge
reden had. De Valiezen konden niet met
één paard onder den man vervoerd wor
den".
Met de anderen kreeg ook de Hoofdcom
mies te Alkmaar een nieuw model maand
staat, waardoor met meer zekerheid de
uitgaven der vergoedingen kwamen vast te
staan.
Had de familie Schyff aanvankelijk 3
deelhebbers in den postrit, Schagen kreeg
in 1784 bericht dat alleen Nico Schyff nog
in leven was en alleen de zaak behartigde.
Alkmaar maakte eigener beweging een
zending voor Bergen op Zoom op Zondag
en Woensdag. Men kwam daar echter ach
ter doordat Alkmaar deze brieven niet aan
rekende. Commissarissen namen 21 Febr.
1785 een beslissing dat de brieven in het
vervolg in „beslooten Paquetten over Ley-
den moesten gezonden worden.
In 1785 vroegen de Alkmaarsche koop
lieden Spaan, v. Kolle, Koning en Comp,
zeetijdingen en brieven direct uit Texel te
mogen ontvangen.
Daartegen kwam spoedig verzet van den
handel te Amsterdam, die dan achter zou
komen bij Alkmaar.
De zeetijdingen kreeg men er niet door
en wat de brieven aangaat werd hen geant
woord dat zij maar moesten vragen aan den
Commies „om hen eerst uit te schieten, wat
wegens de geringheid dier correspondentie
zeer faciel te oblineeren zou zijn
De verzegeling der zakken liet te wen-
schen over en bij onderzoek bleek, dat in
Beverwijk de Alkmaarsche zakken werden
bijgevuld. Besloten werd een en ander in
trommels te doen welke gesloten werden
en waarvan een sleutel aan het kantoor van
bestemming berustte.
Den 22 Nov. 1787 werd Resolutie van de
Groot-Mogenden verklaard, dat de Post
kantoren "voor nu en altoos vrij van in
kwartiering van militie" zouden zijn, om
dat de commiezen en andere bedienden in
hun werk werden belemmerd.
„Het provenu van Beverwijk wordt in
Alkmaar verantwoord", zoo rapporteerde Le
Jeune, „edog slegts een gedeelte kan wor
den nagegaan". Zijn voorstel om ook Be
verwijk jaarlijks te controleeren werd aan
genomen in 1789.
In 1792 kreeg onze Hoofdcommies een
aanschrijving om te contröleeren „of de
Posthouders hun Postillons, conform de
acte van aanbesteding, behoorlijk kleeden en
equipeeren en met Posthoorns voorzien en
of bij aankomst en vertrek wel op de hoorn
werd geblazen". Ingevoerd werd een „copy-
boek zoowel der aankomende als afgaande
gerecommandeerde brieven; zonder teeke-
ning van een recipis werd verboden. De
besteller moest „zoo ras mogelijk" na de
bestelling het recepis aan den Hoofdcom
mies brengen.
Gedateerd 28 Januari 1793 waren een
missive en Resolutie van Hun Ed. Groot-Mo
genden houdende aanschrijving aan Hun
Ed. Mog. om geene brieven of Paketten, die
met een cachet of een eenig Bataafsche Co
mité Revolutionnair of diergelijke oproer!!?
zegel waren verzegeld, te laten afgaan en
teffens het decerneeren van een Groot Be-
soigne nopens de middelen tegen het ver
spreiden van pasquillen met de posten.
Het bleek dat reeds was voldaan aan bet
verzoek en de bij gemelde Resolutie in ver
scheidene Postcomptoiren waren opgehou
den en geseponeerd.
Wordt vervolgd-
