PAM'S WONDERLIJKE AVONTUREN.
^Buitenland
Stad en Omgeving, $0000000 JludicpccgtOMma
De troepen van Franco
bezetten Berga.
Het Giornale d' Italia
tegen Churcill.
De Osservatore Romano
contra Hitier.
Altijd rheumatische rugpijn.
Moskou verbreekt de
betrekkingen met
Boedapest.
Treden tot anti-komintern-pact als
reden opgegeven.
De tragische geschiedenis
der joden.
Nederland-Frankrijk.
1
DERDE BLAD.
De troepen van Franco, aldus een bericht
uit Burgos, hebben de belangrijke plaats
Berga, op ongeveer 35 K.M. hemelsbreed
van Puicerda, genomen.
Gemeld wordt, dat de opmarsch der
troepen van Franco in alle sectoren van
het Catalaansche front voortduurt. Het
legerkorps van Urgel vervolgt, na de bezet
ting van Berga, den vijand, die zich naar
het Noorden terugtrekt.
Het legerkorps van Mastraezo heeft de
dorpen Martin de Rui de Peras en Taradell
bezet en blijft oprukken. Deze troepen, die
eergisteren Vich hebben bezet, bevonden
zich gistermiddag op 30 K.M. van Ripoll.
Volgens van het linksche front te Perpig-
nan ontvangen berichten, schijnen de repu-
biikeinsche troepen zich te hebben her
steld. Zij bezetten thans een linie, die langs
Lloret de Mar, dat in de macht der rechtsche
troepen is, noordelijk van Santa Coloma,
Vich en Berga loopt, om ten zuiden van
Organa uit te komen.
Volgens andere inlichtingen zou Seo de
Urgel ontruimd zijn. Daaruit leidt men af,
dat de republikeinen besloten zouden heb
ben het dal van de boven-Segre en Puig-
cerda zonder veel strijd te ontruimen. Het
regeeringsleger, dat in deze streek staat,
trekt langzaam terug in Oostelijke richting,
naar Ripoll en Olat, om te voorkomen, dat
het wordt ingesloten. De opmarsch der
rechtschen wordt vertraagd door het gemis
aan goede wegen, door sneeuw en koude. De
troepen vorderen ongeveer tien K.M. per
dag.
Het Giornale d' Italia keerde zich gisteren
tegen Churchill. Het blad schrijft: Churchill
heeft aan den kant van Eden, Attlee en
anderen Italië juist op den dag aangeval
len, waarop Chamberlain zijn redevoering
voor het Lagerhuis uitsprak. Het schijnt
dus, dat de politiek der loyauteit en van den
goeden wil van den Engelschen premier niet
door de geheele openbare meening van
Groot-Britannië gedeeld wordt. De uitlatin
gen van Churchill vormen een nieuw bewijs
voor die manoeuvres, waarmede de „brand
stichtende brandweerlieden" aan deze en
gene zijde van den oceaan de cultuurwereld
in een oorlog willen storten. Naast Duitsch-
land bezit Italië thans de door het bloed be
zegelde vriendschap van het nationale
Spanje, dat zeker niet zoo vergeetachtig zal
zijn als Frankrijk. In strijd met de bewe
ringen van Churchill is de Ïtaliaansch-Duit-
sche solidariteit niet het resultaat van een
verdrag en zij is ook geen handelszaak.
Dergelijke handeltjes zijn een zaak van de
grootsprekerige, maar afpersende demo
cratieën. De Italiaansch-Duitsche solidariteit
heeft een ideëele en politieke waarde, waar
uit rechtstreeks die practische waarden
voortvloeien, die Churchill nog niet heeft
ontdekt. Italië is vastbesloten zijn welge
gronde rechten en zijn eer met dezelfde on
verbiddelijke energie en met dezelfde wa
pens te verdedigen, die Groot-Britannië ge
bruikt voor de verdediging van zijn rechten
en zijn eer.
Naar Havas uit Vaticaanstad meldt, pro
testeert de Osservatore Romano tegen de
beweringen van Hitier in zijn rede voor den
Rijksdag, waarin Hitier zeide, dat de r.k.
kerk in Duitschland niet vervolgd wordt.
De Führer somde de voordeelen op waarvan
de kerk in Duitschland profiteert en hij
verklaarde, aldus de Osservatore, dat slechts
het politieke katholicisme bestreden wordt.
Voorts verweet hij de geestelijkheid niet te
hebben geprotesteert tegen de roode ver
volgingen in Spanje. Doch het Duitsche
episcopaat heeft zich altijd met kracht
naast zijn broeders gesteld over de ge
heele wereld tegen de anti-religieuze
woede in Rusland en Spanje. De bewering
van Hitier, aldus de Osservatore, dient
slechts ter rechtvaardiging van zijn aanval
len op den godsdienst. De laatste herder
lijke brief van Fulda somde de belemme
ringen en vervolgingen op, waarvan de kerk
in Duitschland te lijden had. Deze brief werd
niet weerlegd maar in beslag genomen. Ten
aanzien van Hitler's verklarinng over de
mogelijkheid van scheiding tusschen kerk
en staat, zooals die in Frankrijk en de Ver-
eenigde Staten bestaat, schrijft het blad:
Het zou interessant geweest zijn uit zijn
mond te vernemen, of hij in zijn voorstel
ling van scheiding ook de vrijheden be-
ALKMAARSCHE COURANT VAN VRIJDAG 3 FEBRUARI 1939.
Nu is zij beter en ziet er jaren
jonger uit.
Deze dame werd hevig gekweld door
rheumatische rugpijn. In onderstaanden
brief vertelt zij, hoe zij van haar lijden
werd verlost door Kruschen Salts.
,,Ik begon eenige maanden geleden met
Kruschen Salts tegen mijn rheumatiek.
Mijn rechterarm kon ik niet gebruiken en
de pijn in mijn rug hield geen oogenblik
op. Ik las een advertentie van Kruschen
Salts en besloot het ook te probeeren. Tot
mijn blijdschap voel ik mij nu niet alleen
veel beter, maar zie er ook jaren jonger
Ult- Mevr. N. N.
De oorzaak van rheumatische rugpijn
ligt meestal in de opgehoopte afvalstoffen,
welke in het organisme achterblijven.
Hieruit ontstaat o.a. het urinezuur. Kru
schen Salts spoort Uw afvoerorganen zacht
maar zeker aan tot regelmatige werking,
waardoor alle schadelijke stoffen worden
verwijderd en de oorzaak van Uw pijnen
is verdwenen. Kruschen Salts is uitsluitend
verkrijgbaar bij apothekers en drogisten.
grijpt, die in die landen de kerk worden toe
gestaan en zonder welke de scheiding zou
worden tot een nieuwen en alleronrechtvaar-
digsten vorm van vervolging: vrijheid van
woord, van pers, vergadering, onderwijs,
verdediging enz., vrijheden, waarop men in
het Derde Rijk vrijwel geen rechten meer
kan doen gelden.
Litwinov, volkscommissaris van bui-
tenlandsche zaken der Sowjet Unie,
heeft den Hongaarschen gezant te Mos
kou er van in kennis gesteld, dat de
Sowjet-regeering heeft besloten de diplo
matieke betrekkingen met Hongarije te
verbreken.
Litwinov deelde den Hongaarschen
gezant mede, dat de Sowjet-regeering
dit besluit heeft genomen met het oog
op den Duitschen druk op de Hongaar-
sche aangelegenheden en het toetreden
van Hongarije tot het antikomintern-
verdrag.
De Sowjet-regeering zal haar legatie te
Boedapest sluiten en verwacht, dat de Hon-
gaarsche missie te Moskou eveneens zal wor
den gesloten.
Naar het agentschap Tass uit bevoegde
bron verneemt, staat dit besluit der Sowjet-
regeering in verband met het feit, dat als
gevolg van de overeenkomst van München
Hongarije in den laatsten tijd onderworpen
is geweest aan krachtigen druk van zekere
staten. De politiek der Hongaarsche regee
ring toont, dat zij gemakkelijk toegeeft aan
dezen druk en haar onafhankelijkheid in
aanzienlijke mate heeft verloren.
In het bijzonder wordt er op gewezen,
dat het besluit der Hongaarsche regeering
toe te treden tot het z.g. antikominternpact
niet kan worden gerechtvaardigd door de be
langen van den Hongaarschen staat zelf, die
geenszins samenvallen met de agressieve
doeleinden, die worden nagestreefd onder
het mom van dit pact door de onderteeke
naars, in de eerste plaats door Japan, en dat
dit besluit bijgevolg van buiten af de Hon
gaarsche regeering is opgedrongen. Een der
gelijke positie van Hongarije rechtvaardigt
niet langer het handhaven door de Sowjet-
regeering van de diplomatieke betrekkingen
met dit land door middel van speciale mis
sies in de hoofdsteden der beide staten. Deze
betrekkingen kunnen in den vervolge wor
den onderhouden door vertegenwoordigers
van beide staten in de hoofdstad van een
derden staat.
De correspondent van Reuter voegt aan
deze berichten toe dat het sluiten der Rus
sische legatie te Boedapest en het verzoek de
Hongaarsche legatie te Moskou te sluiten de
eerste diplomatieke stap van dezen aard is
dien de Russische regeering heeft genomen.
De Sowjet-regeering heeft Hongarije de
vorige maand, nog vóór de aankondiging van
het Hongaarsche besluit tot het antikomin
ternpact toe te treden, naar Reuter ver
neemt, een waarschuwing gezonden.
Sowjetkringen maken onderscheid tus
schen Hongarije en de andere onderteeke
naars van het antikominternpact, omdat de
anderen onafhankelijke staten zijn, waarme
de de Sowjets nog volledige diplomatieke be
trekkingen onderhouden, terwijl, naar ver
klaard wordt, Hongarije „een vazal van de
spil RomeBerlijn, geen volledigen diplo-
matieken status verdient".
Gisteravond sprak in de bovenzaal van
het gebouw De Unie de heer N. J. C.
Schermerhorn over: „De tragische geschie
denis van de Joden in den loop der
eeuwen". Er was vrij veel belangstelling.
Ook hieruit bleek, hoe actueel het onder
werp is, dat de heer Schermerhorn be
handelde. Vanuit de geschiedenis van het
Jodendom, aldus spr., moet het anti
semietisme bijv. tegenwoordig bedreven
door de n.s.b. begrepen worden.
In het kort memoreerde spr. allereerst
de oudste geschiedenis van het Joodsche
volk: De Egyptische en Babylonische bal
lingschap, de richteren en de koningen.
Omstreeks 440 voor Christus treden op
Ezra en Nehemia: De eerste als leider van
zijn volk, Nehemia als landvoogd van de
Perzen. Na de Perzen komt Alexander de
Groote. Ook hier wil hij de Grieksche
geest en cultuur brengen die lijnrecht
staat tegenover het Jodendom. Na Alexan-
ders dood splitst zijn rijk zich in drie
deelen. Judea wordt de twistappel tusschen
Syriërs en Grieken. Antiochus Epifanes
stelt zich nu ten doel de Joden te Helleni-
seeren. Dan blijkt, hoe gróót de kracht is
van een volk dat door een bepaalden geest
bezield is.
Het is goed dit in d e z e n tijd te besef
fen. Een kleine groep menschen blijkt een
geweldige macht te kunnen breken.
Na de tijdelijke onafhankelijkheid onder
de Hasmoneeërs volgt een nieuwe wereld
macht: Rome 64 v. Chr. breekt de wan
hopige strijd uit van een klein volk (in het
bizonder de Zeloten) tegen de Romeinsche
legioenen een strijd die vergeefs ge
streden wordt, 70 na Christus' geboorte
wordt Jeruzalem door Titus ingenomen, de
tempel verwoest, de stad met den grond
gelijk gemaakt. Er vallen 900.000 slacht
offersEen speciale Jodenbelasting
moet worden betaald. Het Joodsche volk
is verstrooid en schijnt vernietigd.
Israël bezit echter een ander wapen om
zich te handhaven: de geest. Ben Zakkai
sticht een nieuw geestelijk middelpunt te
Japnee. Twee richtingen teekenen zich
nu af: een „orthodoxe" en een meer
„vrijzinnige". Een nieuwe Joodsche leef
regel wordt vastgesteld. Hij bevordert het
eenheidsbesef, evenals de overal verschij
nende synagogen dit doen.
Keizer Trajanus wil zijn rijk in Azië
verder uitbreiden. De Joden, die in de
diaspora leven, komen, nu zij opnieuw
bedreigd worden, sterk in gisting. Gevolg:
vele Joodsche nederzettingen worden to
taal uitgemoord
Hadrianus, Trajanus' opvolger, onder
handelt met de Joden zelfs over een
herstel van den tempel maar alles
blijkt slechts schijn. Hij pleegt verraad, de
herbouwde tempel wordt gewijd aan
Juplter!
Wéér voor de allerlaatste maal
vecht het Joodsche volk voor zijn onaf
hankelijkheid.. Tevergeefs500.000
Joden worden gedood, de naam Jeruzalem
geschrapt.
Maar de geest blijkt onoverwinne-
1 ij k. Joodsche geleerden komen bijeen en
besluiten: een Jood mag, zij het dan in
schijn, zijn geloof verloochenen als hij met
den dood bedreigd wordt. Maar in drie ge
vallen moet de Jood martelaar durven zijn:
wanneer men hen wil dwingen tot af
godendienst, ontucht of moord.
Hadrianus' opvolger laat den Joodschen
godsdienst weer toe alleen: geen enkele
Jood mag komen op het gebied van
Jeruzalem. Slechts in Babylonië vinden de
Joden wat rust in deze tijden. Scholen
worden gesticht, de talmoed, een uitbrei
ding van de tora, wordt samengesteld.
Reeds enkele honderden jaren is dan
het christendom in de wereld. De prediking
van het evangelie van Jezus gaat echter
spoedig over in de prediking van het
evangelie over Jezus.
Als de Romeinen zien wat een groote
macht de christenheid beteekent begrijpen
zii dat het noodzakelijk is hun macht bij
deze aan te sluiten (Constantijn) 313
wordt bepaald dat er vrijheid van gods
dienst en geweten zal zijn, maar in 315
wordt dit Edict van Milaan herroepen
onder dwang van de clerus: de Jood
sche godsdienst wordt gebrandmerkt, de
Jood in een aparte positie geplaatst. Dan
komt ook de ellendige gedachte cp: zij zijn
degenen, die Christus vermoordden
De prediking van de Liefde verkeert in die
van het evangelie van den haat. Nog even
schijnt er licht te komen voor de Joden:
Julianus, „de afvallige", christelijk op
gevoed, heiden gebleven maar met een
menschelijk gevoel, sterft echter al spoe
dig. Latere keizers, die het goed met de
Joden meenen kunnen niets tegen de
Zaterdag 4 Februari.
HILVERSUM, 1875 en 301,5 M.
(VARA-uitz.) 8.Gr.pl. (8.16 Ber.)
10.VPRO-morgenwijding. 10.20
Voor arb. in de Continubedr. 12.—»
Gr.pL (12.15 Ber.) 1.30 Fantasia.'
2.De besteding van den vrijen tijd,
causerie. 2.15 Quatre-mains. 2.45
Gr.pl. 3.Rep. 3.30 Residentie
orkest en solisten (opn.) 4.30 Espe-
ranto-uitz. 4.50 Verv. concert. 5.30
Rep. 5.45 Filmland. 6.John van
Brück en zijn orkest en soliste. 6.28
Ber. 6.30 Groningsche uitz. 7.
VARA-kalender. 7.05 Gr.pl. 7.10
Politiek radiojournaal. 7.30 Neder
landers in Amerika, causerie VPRO.
8.— Herh. SOS- en 8.03 ANP-ber.,
VARA-Varia. 8.20 Voor schakers.
8.21 VARA-orkest en solist. 9.
Toespraak, hierna gr.pl. 9.15 En
nu... Oké! 10.30 ANP-ber. 10.35
Community-Singir.g (opn.) 11.
Het Souvenir-orkest. 11.3012.—
Gramofoonplate».
HILVERSUM, 415,5 M. (KRO-uitz.)
8.9.15 Gr.pl. (8.15 Ber.) 10.Gr.
pl. 11.30 Godsd. halfuur. 12.Ber.
12.15 KRO-orkest. 1— Gr.pl. 1.20
KRO-melodisten en solist. 2.Voor
de rijpere jeugd 2.30 Gr.pL 2.45
Kinderuurtje. 4.Gr.pl. 4.05 De
beteekenis van technici en werk
meesters voor het bedrijfsleven,
lezing. 4.20 Gr.pl. 4.25 Theosofie in
de praktijk, lezing. 4.40 Gr.pl. 4.45
Een woord tot de vrouwen van
onze georganiseerden, causerie. 5.—
Gr.pl. 5.30 Esperantonieuws. 5.45
KRO-Nachtegaaltjes. 6.15 Gr.pl.
6.20 Journ. weekoverz. 6.45 Gr.pl.
7.Ber. 7.15 Causerie over Zuid-
Afrikaansche letterkunde. 7.35 Act.
aetherflitsen. 8.ANP-ber., mede-
deelingen. 8.15 Meditatie met
muz. omlijsting. 8.35 KRO-melodis
ten en solist. 9.15 Revue-progr.
10.— Gr.pl. 10.30 ANP-ber. 10.40
Filmpr. 10.5512.Gr.pl.
DROITWICH, 1500 M. 11.20 Piano-
voordr. 11.50 Gr.pl. 12.20 Orgelspel.
12.50 Gr.pl. 1.20 Hippodrome-orkest
van Bristol. 2.20 Zang en piano
duetten. 3.Sportrep. 4.35 BBC-
Schotsch-orkest. 5.20 Harry Roy's
orkest. 6.20 Ber. 6.50 Sportpr. 7.05
BBC-Harmonie-orkest. 7.50 Act.
uitz. 8.20 Music-hall-progr. 9.20 Ber.
9.45 Nieuws uit Amerika. 10.
BBC-Theater-orkest. 11.05 Deel.
11.20 Jack Harris' Band. 11.50—
12.20 Dansmuziek (gr.pl.)
RADIO PARIS, 1648 M. 9— en
10.Gr.pL 10.05 Conservatorium
orkest. 12.05 Gr.pL 12.30 Zang. 1.
Gr.pL 1.10 Pascal-orkest. 2.50 Zang.
3.30 Gr.pL 3.35 Zang. 3.50 Piano-
voordr. 4.05 Zang. 5.05 Cembalo-
voordr. 5.20 Gr.pL 7.25 Het Van de
Walle-orkest. 8.35 Zang. 8.50 Piano-
voordr. 9.05 Zang. 9.20 Zie Brussel
322 M. 10.50 Gr.pL 11.20—12.50 J.
Bouillon en zijn orkest.
KEULEN. 456 M. 5.50 Gr.pL 6.30
W. Noack's orkest. 7.50 Danziger
Landesorkest. 11.20 Waldemar Hasz'
orkest. 1.302.50 Gr.pL 3.20 Gev.
progr. 5.35 Populair progr. 6.35
Winterhulp-progr. 7.30 Carnavals-
progr. 9.50 Omroeporkest. 11.20
2.20 Gev. nachtconcert (opn.)
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
12.20 Gr.pL 12.50 en 1.30 Omroep
orkest. 1.50—2.15, 2.35 en 3.20 Gr.pL
4.20 Conservatorium-orkest en solis
ten. 6.20 Omroeporkest en solist.
8.20 Gr.pL 9.20 Omroepsymph.-
orkest en het Desclin-kwartet. 10.50
Populair concert. 11.5012.20 Gr.pL
484 M.: 12.20, 1.—, 1.30—2.15, 2.55
en 3.10 Gr.pL 3.20 Symph.-concert
mmv. solist. 4.50 Gr.pL 5.05 Cello-
voordr. 5.35 en 5.55 Omroepdans-
orkest. 6.35 Concert. 7.05 en 7.35
Gr.pL 8.20 Omroeporkest, vocaal
ensemble en solisten. 10.30 Omroep-
dansorkest. 11.2012.20 Gr.pL
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.30 Omroeporkes' en -kamerkoor
en solisten. 9.20 Ber. 9.4010.
Sportrep. 10.05 Ber. 10.2011.20
O. Dobrindt's orkest.
GEMEENTELIJKE
RADIODISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Hilversum.
Lijn 3: Keulen 8.9.20, Parijs R.
9.20—9.30, Radio PTT Nord 9.30—
9.50, Normandië 9.5010.Parijs
Radio 10.—12.05, Radio PTT Nord
12.05—12.20, Brussel VI. 12.20—
13.30, Keulen 13.30—14.50, Parijs R.
14.5015.05, Brussel Fr. 15.05
15.20, Keulen 15.2017.20, Brussel
VI. 17.20—19.50, Keulen 19.50—
21.20, Brussel Fr. 21.20—24.—.
Lijn 4: Brussel VI. 8.9.20, Lu
xemburg 9.2010.35, Lond. Reg.
10.35—11.50, Droitwich 11.50—14.20,
Lond. Reg. 14.2016.20, Droitwich
16.20—18.50, Lond. Reg. 18.50—
19.20, Droitwich 19.2019.50, Lond.
Reg. 19.5020.20, Droitwich 20.20
24.—.
Lijn 5: Diversen.
101. In kikkerland aangekomen, zegt Pam tot den
roverhoofdman en zijn helper: „Als juIlie
voortaan de kikkerlanders met rust te_ zullen laten, zal
ik een goed woordje voor jullie doen by den koning
102. „Beste Pam", spreekt de koning, „aan jou hebben
wij het te danken dat onze broeders uit hun gevangen
schap zijn verlost en de boosdoeners onschadelijk zijn
gemaakt. Uit dankbaarheid verhef ik je hierbij tot rid
der in de orde van de „Kwaka",
machtige clerus beginnen. Zij bemoeilijkt
het economisch leven van den Jood, zij
'bevordert het anti-semietisme. In de
tora en de talmoed vinden de Joden een
toevlucht waar op de wereld ze zich
ook bevinden. Toen en nu nog. Het
West-Romeinsche rijk valt uiteen, het
Oost-rijk handhaaft zich nog tot in de
15de eeuw. In de oorlogen, die het Byzan-
tijnsche rijk voert, worden de Joden dik
wijls het slachtoffer, beloften jegens hen
worden verbroken, ze worden vervolgd
en uitgemoord.
In 638 hecrschen de Mohammedanen over
Palestina. Als ze Babylonië hebben ver
overd, worden de Joden niet vervolgd: ze
voelen zich verwant ook naar het ras
aan de Joden.
In de elfde eeuw trekken vele Joden
naar het Westen, naar Spanje, waar zij
hun grootsten bloeitijd beleven (Judas
Haveli, Maimonides) onder de Moorsche
heerschappij. Toch blijft het heimwee naar
het oude Jeruzalem de eeuwen door.
694 wordt dan een wet aangenomen,
waarin staat, dat alle Joden lijfeigenen
des konings zijn! De wet komt tot stand
op een concilie, vertegenwoordigende de
kerk van Christus
Wat betreft de positie van de Joden in
West- en Noord-Europa: In het Frankische
rijk wordt elk gemengd huwelijk verbo
den, en is er in het algemeen zoo'n geestes
houding ,die moet leiden tot de groote
Jodenvervolgingen, bijv. de massa-moor-
den in Duitschland (Worms, Mainz) tij
dens de kruistochten, in den tijd van den
zwarten dood en door de inquisitie. In En
geland in den tijd van Richard Leeuwen
hart óók, neen, juist door de kerk
Philips de Schoone bestrijdt de Fransche
kerkelijke inquisitie (concurrentie!) en
eigent zich roerend en onroerend goed van
de Joden toe een parallel vinden we in
het Duitschland van 1938.
Aan de gruwelijke leugen van de z.g.
„bloedbesehuldiging" zijn duizenden in
den loop der eeuwen ten offer gevallen.
De inquisitie pas in 1810 opgeheven
vermoordt duizenden „maranen" (slechts
naar den vorm Christenen), de beschuldi
ging ,dat de Joden de verspreiding van de
pest op hun geweten kost eveneens aan
massa's Joden het leven. Slechts langzaam
komt in den loop der eeuwen eenige ver
betering hier en daar met af en toe een
terugval we zien het op het oogenblik
weer in Duitschland en Italië, in een ver
hoogde anti-semietische activiteit, óók in
ons landOp de positie van de
Joden in Nederland ging spr. vervolgens
nog nader in.
Woensdagavond hield prof. E. Guilhou uit
Amsterdam een lezing voor de afd. Alk
maar van NederlandFrankrijk over: Les
Romans cycliques ou romans-fleuves dans
la littérature d' aujourd'hui. Na opening
door den voorzitter, dr. R. Wiarda, zei
spreker, dat hij nu voor den derden keer
kwam spreken voor de afd. Alkmaar. Daar
schuilt een compliment in, maar ook een
gevaar. Nu, voor „een gevaar" behoeft
prof. Guilhou niet bang te zijn: de afd. is
hem dankbaar als hij iets van zyn uitge
breide kennis wil komen meedeelen op zijn
eigen vlotte en geestige manier. Ook een
vierde of meerdere lezingen zullen allen
even welkom zijn.
Spreker begon met te zeggen, dat
„aujourd'hui" ongeveer de laatste twintig
jaren omvat. Un roman cyclique is een ro
man bestaande uit verschillende deelen, om
dat de schrijver aan een deel niet genoeg
heeft. In ieder deel wordt een episode be
handeld uit het leven van een persoon b.v.
of van een familie. Un roman-fleuve bestaat
ook uit vele deelen en wil ons den indruk
geven van het leven, dat voortstroomt en
dat de schrijver ons in détails vertelt. Deze
lange romans zijn zeer in de mode tegen
woordig, maar zij zijn reeds veel vroeger
ontstaan. In de Engelsche en Russische lit
teratuur komen zij veelvuldig voor. Wat
de Fransche litteratuur betreft denke
men aan de 17e eeuw met de romans van
Mlle. de Scudéry, aan de 18e eeuw met die
van 1' abbé Prévost, aan de 19e eeuw met
de Comédie humaine van Balzac en de
Misérables van Victor Hugo. Einde 19e
eeuw: Les Rougon-Macquart van Emile
Zola, en ten slotte tusschen 1900 en 1914
Romain Rolland met Jean Christophe.
De jonge schrijvers, na den oorlog, geven
geen grondige studie van een persoon, een
familie of een tijdperk. Zij geven korte,
heftige boeken: une littérature en coup de
poing. Toch ontstaan er zelfs in deze pe
riode (1920-1930) lange romans, maar de
schrijvers hiervan debuteerden vóór den
oorlog.
Denken wij aan René Béhenne: Histoire
d' une Société. Marcel Proust: A la recher
che du temps perdu, het type van een ro
man-fleuve. Het laatste deel: „Le temps
retrouvé" is prachtig. Het werd gepubli
ceerd na den dood van Proust.
Roger Martin du Gard met Les Thibauds.
Een deel hieruit: La Mort du père is bij
zonder mooi en kan ook apart gelezen wor
den. Het vormt een geheel. Na een stilte
van 8 jaar kwam het laatste deel: L' été de
1914. Ook Georges Duhamel begon zijn
schrijversloopbaan voor den oorlog, en gaf
in de periode 19201930 des romans cycli
ques b.v. Vie quiétude d' une époque a tra
vers un homme".
In 1933 begint: La Chronique des Pas-
quiers. Er is zeer van Duhamel zelf in Sa-
lavin, maar nog meer in Laurent Pasquier.
Het boek is nog niet af: we weten nog niet
wat Duhamel er mee wil zeggen, maar er
komt veel van zijn vroeger unanirrisme in
boven. „C'est 1' histoire de 1' ame d' une
époque". Jules Romains is ook van vóór den
oorlog. Les Hommes de bonne Volonté is
in 1932 begonnen: ieder jaar komen er re
gelmatig twee deelen bij. Op 't oogenblik
zijn we aan deel 15 en 16: Prélude a V rdun
en Verdun. Zoo'n eindeloos boek doet
eenigszins belachelijk aan; toch zijn er
prachtige gedeelten bij. Spreker bewonder
de de manier waarop Romains over den
oorlog schrijft in deel 15 en 16.
Doch de jonge na-oorlogsche generatie
schrijft geen romans-fleuves. Men moet
wachten tot na 1930; dan wordt het voor
beeld der ouderen weer gevolgd en dan be
ginnen weer regelmatig de lange romans.
En zelfs zeer veel. Frangois Mauriac neemt
het onderwerp: Thérèse Desqueyroux tel
kens weer op in verschillende van zijn wer
ken.
