FLITSEN VAN HET WITTE DOEK.
SUEZ"
/"V
Ür
ff
De wordingsgeschiedenis
vari een grootsch werk.
Z1
De schepping van DE LESSEPS
in het middelpunt der
belangstelling.
ONZE BIOSCOPEN.
MÉ
■s*4'
M
W'
y
V\
DE INHOUD VAN DE FILM.
Plotseling staat het Suez-kanaal in
het middelpunt der publieke belang
stelling. Niet alleen de 20th Century-
Foxfilm, die zijn wordingsgeschiede
nis uitbeeldt, is hier de oorzaak van,
maar ook de Italiaansch-Fransche
spanning, verhalen en persuitlatingen
omtrent allerlei door Italië gekoester
de wenschen, hebben o. m. weer eens
bijzonder de belangstelling doen val
len op het Suez-kanaal, dat mee een
plaats schijnt in te nemen op het
Italiaansche verlanglijstje.
Er is dus reden te
over, hier het een en
ander omtrent de lot
gevallen van dat ka
naal, en dan wel
allereerst omtrent zijn
hoogst merkwaardige
wordingsgeschiedenis
te vertellen.
Tijdens de Fransche
Revolutie krijgt inge
volge een besluit van
het Directoire van 12
April 1798 Generaal
Bonaparte, die toen
met zijn beroemde
Egyptische expeditie
bezig was, opdracht
de landengte van Suez
te laten doorsteken en
om alle maatregelen
te treffen, teneinde
aan de Fransche Re
publiek het vrije en
uitsluitende bezit van
de Roode Zee te verzekeren. Na door een
commissie van technici ter plaatse een
onderzoek te hebben laten instellen, geeft
Bonaparte aan een ingenieur, Lepère ge-
heeten, opdracht een rapport op te stel
len. Deze kwam tot de conclusie, dat een
direct kanaal dwars door de landengte
onmogelijk kon (volgens hem lagen Roode
Zee en Middellandsche Zee op verschil
lend peil) en dat men het oude kanaal
van de Pharao's dat van den Nijl gebruik
had gemaakt, in het leven terug moest
roepen. Het blijft bij dit rapport. Weer
ontstaan er diverse plannen in 1841 is
er zelfs een Nederlandsche maatschappij,
die zich aanbiedt voor het graven van een
kanaal totdat op 15 November 1854
Ferdinand de Lesseps, vroeger consul van
Frankrijk, met een memorandum op de
proppen komt, dat hij den Egyptischen
onderkoning Mohammed-Said-Pacha
(Egypte stond onder suzereiniteit van
den Sultan van Turkije) aanbied, waarop
hij veertien dagen later bij decreet (fir-
man) het uitsluitend recht toegewezen
krijgt tot het oprichten en leiden van een
onderneming voor de doorboring van den
Isthmus van Suez en voor de exploitatie
van een kanaal tusschen de beide zeeën.
Nog als leerling-consul, te Alexandrië, in
1832, heeft de Lesseps zijn plan al ontwor
pen, doch vergeefs heeft hij voor de ver
wezenlijking ervan bij den toenmaligen
onderkoning en bij diens suzerein te
Konstantinopel moeite gedaan. Zijn
vriendschap met Mohammed Said bezorgt
hem "bij dezen binnen 14 dagen het ant
woord.
Het jaar daarop noodigt de Lesseps
een internationale commissie van 13 inge
nieurs uit, waarvan onze landgenoot Con-
rad zich met het voorzitterschap vereerd
ziet, om te rapporteeren over de uitvoer
baarheid van zijn plan en over de wijze
van uitvoering.
Het denkbeeld om het kanaal te Alexan
drië te doen aanvangen, verwerpen zij,
terwijl zij beslist aanraden om den kort-
sten weg te volgen. Volgens hen zouden
er aan het werk, waarvan zij de kosten
op 200 millioen francs raamden, geen
buitengewone bezwaren verbonden zijn.
De aanleg van het Suezkanaal.
Een der grootsche beelden uit de
20th Century-Foxfilm SUEZ.,
Engeland wil niet.
En nu ontstaat er een geduchte kink in
den kabel. De Engelschen willen namelijk
van heel het Suez-Kanaal niets weten.
Als de Lesseps in Engeland verschijnt om
te trachten de Britsche regeering en de
openbare meening in Engeland ervan te
overtuigen, hoe juist zij bij het ontstaan
van dien verkeersweg het grootste belang
zullen hebben, stuit hij op geweldigen
tegenstand. Lord Palmerstone, die in die
dagen Engeland's buitenlandsche politiek
leidt vindt, dat op die manier de Fransche
vloot akelig dicht in de buurt van
Indië zal komen en vreest dat Frankrijk
ten koste van Engeland zijn invloed in
Egyptie nog zal zien toenemen. In finan-
cieele kringen beweert men, dat het ka
naal onevenredig veel zal kosten in ver
houding tot het vrij schaarsch geachte
gebruik dat ervan gemaakt zal worden,
want alleen stoomschepen, welke op dat
tijdstip nog verre in de minderheid waren,
zullen er gebruik van kunnen maken!
Kortom, het ontbreek allen te eenen male
aan een vooruitzienden blik.
De Engelsche regeering beijvert zich
zelfs om het gansche plan te doen misluk -
De Lesseps en Disraëli
Een spelmoment uit de grootej
k.20th Century-Foxfilm,
.SUEZ
De Lesseps en Disraëli
Een spelmoment uit de groote
20th Century-Foxfilm
SUEZ
ROBIN HOOD.
City-theater.
Dat een film als Robin Hood geprolon
geerd wordt, is eigenlijk geen wonder. Zóó-
velen hebben het verhaal gelezen van den
heldhaftigen ridder van dien naam, dat te
verwachten is, dat de stroom van bezoekers
aan het theater nog wel 'n week zal aanhou
den. Dat deze film in kleuren wordt ge
bracht, verhoogt nog hare aantrekkelijk
heid, want nu valt nog des te meer op de
schitterende ridderkleeding uit den tijd der
kruistochten, waarin zij speelt. En daar
tegenover de schamele kleeding der arme
boeren, uitgeschud door prins Jan, die zich
tijdens de afwezigheid van zijn broer
Richard Leeuwenhart de rechten van de
kroon aanmatigde en meende ongestraft de
bevolking te mogen onderdrukken. Robin
Hood, de verdediger van de menschenrech-
ten dezer vertrapten, die allen htm koning
terug wenschten, heeft als vanzelf de sym
pathie van allen, die deze mooie film gaan
zien.
Een goed voorprogramma gaat aan het uit
voerige hoofdnummer vooraf: allereerst een
journaal met veel kieken van schaatsenrij
ders en o.a. een oud gebruik van Salzburg
(mooie kleederdrachten). Verder een reisje
op Hawaiï (gekleurd) met schitterende na
tuuropnamen en ten slotte „Het aanhangsel",
een film met mooie dansgroepen en fijne
balletten.
PARIJSCHE ZEDEN.
Bioscoop-theater Harmonie.
De Fransche film komt steeds meer in
trek en het behoeft dan ook geen verwonde
ring te wekken, dat men tegenwoordig
meermalen Fransche films als hoofdnum
mer op de programma's aantreft. En er
wordt uitstekend werk geleverd, ook in de
hoofdfilm, die deze week in theater Har
monie loopt.
Parijsche Zeden geeft een beeld uit het
leven der lichtstad.
Morestan is een goedhartige kerel, fiet
senmaker en handelaar in het hartje van
Parijs. Hij maakt ook deel uit van de jury
en moet dan ook op zekeren dag in het pa
leis van Justitie komen, weliswaar als re
serve-jurylid, maar later als één der leden
vervangen moet worden, als gewoon lid.
De jury krijgt een bijzonder geval te beoor-
deelen. Een jonge Russische vluchtelinge,
Natalie Roguin geheeten, is reeds vroeg aan
haar lot overgelaten en wordt het vrien
dinnetje van den zoon van een autofabri
kant. Als de jeugdige Marinier na eenigen
tijd gedood wordt gevonden, wordt Nata
lie, die een heftige scene met hem heeft ge
had, van moord beschuldigd. Verschillende
omstandigheden wijzen echter ook op een
I
4
V
i ''5
't
/V
7; -T?:?-??:
1 1
Büi
I
I
j
52
Loretta Young (Eugènie de Montijo)
en Tyrone Power (Ferdinand de Lesseps)
in de groote 20th Century-Foxfilm
SUEZ
ken! Eerst probeert zij den Egyptischen
onder-Koning van een voor de Lesseps
gunstige beslissing af te houden. Als dat
niet lukt, zoekt zij het hooger op, te we
ten bij de Verheven Porte in Konstanti
nopel (Turkije) welke zij o. m. beducht
tracht te maken voor het verleenen van de
uiteindelijke toestemming, door 't schrik
beeld van een, dank zij het kanaal, veel
belangrijker wordend Egypte, dat zich
dan van zijn positie van vazalstaat van
Turkije zal gaan bevrijden.
Ofschoon dus nog lang niet alles in
kannen en kruiken is, maakt de Lesseps
echter een aanvang met het stichten van
de maatschappij. Van het kapitaal van
200 millioen francs, verdeeld in 400.000
aandeelen van 500 francs, wordt liefst 110
millioen in Frankrijk geplaatst, de Khe-
dive van Egypte neemt voor 88.821.000
franc aandeelen, en alleen het weinige dat
er nog overblijft wordt door buitenlan
ders genomen: in Engeland bedraagt het
totaal der inschrijvingen nog geen 50 dui
zend francs!
Aldus de toestand begin 1859, waarop
den 25sten April van dat jaar de eerste
spade in den grond wordt gezet. Echter
louter voor zoogenaamd voorbereidende
werkzaamheden, aangezien immers de
Turksche toestemming, noodig om den
arbeid definitief te kunnen beginnen, nog
altijd door Engelschen invloed achterwege
blijft.
Na nog tal van moeilijkheden, komt
eindelijk op 19 Maart 1866 de toestem
ming van de Verheven Porte. Nu kan ook
de arbeid voor den aanleg van het kanaal
met alle kracht worden aangepakt. Met
het gevolg, dat ruim drie jaar later het
plechtige oogenblik van de opening van
het kanaal aanbreekt.
Dit geschiedt op 17 November 1869 met
veel luister, want Ismail Pacha heeft liefst
alle vorsten van Europa uitgenoodigd bij
de plechtigheid tegenwoordig te zijn,
aangezien hij ten volle doordrongen is
van de beteekenis, die deze verbindings
weg, zoowel voor Egypte zelf als voor de
internationale samenleving, zal hebben.
Keizerin Eugenie, de gemalin van
Napoleon III, tevens nicht van de Les
seps, de Keizer van Oostenrijk en
o. m. Prins Hendrik der Nederlanden,
broeder van Koning Wil
lem III, wonen het feeste
lijk gebeuren bij.
Ook de Lesseps, die met
eerbewijzen wordt overla
den en zelfs gelukwenschen
van de Engelsche Regee-
ring(!) welke evenals
de Russische Regeering door
haar ambassadeur te Kon
stantinopel vertegenwoor
digd is in ontvangst mag
nemen. Hij heeft met zijn
onverwoestbaar doorzet
tingsvermogen de overwin
ning behaald. En dank zij
hem is de wereld een ka
naal rijker geworden, dat
op de verdere ontwikkeling
van internationalen handel
en scheepvaart een ontzag
gelijken invloed heeft gehad
Het Parijs van 1850 is vol politieke
intrige, want het is het jaar, waarin Prins
Louis Napoleon Bonaparte, President der
Tweede Fransche Republiek, den greep
naar de macht doet en zich tot Keizer der
Franschen laat kronen. Het Tweede Fran
sche Keizerrijk zal daarmee aanvangen en
„Napoleon de Kleine" (zooals Victor
Hugo hem spottend heeft genoemd), gaat
zijn oom, Napoleon de Groote, opvolgen.
Het is een tijd van welvaart en weelde.
Parijs maakt plezier en als de film begint,
^aanschouwen we een tenniswedstrijd tus
schen den Vicomte de Latour en den jon
gen graaf Ferdinand de Lesseps. Deze is
de winnaar en trekt daardoor de aandacht
van een betooverend mooie vrouw, de
jonge Spaansche gravin Eugénie de Mon
tijo. Tot de toeschouwers behoort ook
Napoleon III, die op zijn beurt belang
stelling voor de mooie Spaansche heeft.
Napoleon laat door middel'van een zij
ner adjudanten, Marqués du Brey, zoowel
de Lesseps, als Gravin de Montijo uitnoo-
digen voor een danspartij. Daar zijn aller
hande feestelijkheden, waaronder ook een
waarzegger, die aan Eugénie voorspelt,
dat zij een smartelijk leven tegemoet gaat,
doch ook, dat zij een kroon zal dragen. Als
vervolgens Ferdinand in jeugdigen over
moed „aan het voorspellen" slaat en daar
bij zich niet geheel eerbiedig uitlaat over
Napoleon, hoort deze hem en zendt hij den
jongen man op een diplomatieken post in
Egypte, om hem een flink eind uit de
buurt te hebben. In Egypte is trouwens
zijn vader, Graaf Matthieu de Lesseps,
Fransch consul.
Alvorens naar dit verafgelegen gebied
te vertrekken, vraagt Ferdinand de hand
van Eugénie de Montijo, maar zij weigert,
ofschoon zij hem liefheeft. De voorspelling
van den waarzegger, dat zij eenmaal een
kroon zal dragen, is daaraan de schuld,
En inderdaad komt korten tijd later Na
poleon haar ten huwelijk vragen en
Eugénie accepteert
Nabij Alexandrië, in zulk een geheel
andere wereld dan die hij gewend was,
ontmoet Ferdinand de ietwat verwilderde,
maar allerliefste Toni Pélérin, de dochter
van een onderofficier, die haar niet weet
op te voeden. Dit bekoorlijke meisje vat
liefde op voor Ferdinand, maar deze kan
Eugénie niet vergeten.
Nog anderen leert hij kennen: den
Egyptischen onder-Koning, Mohammed
Ali en zijn weinig respectabelen zoon,
Prins Said. Ferdinand weet van dezen
Said een mensch te maken, zoodat hij de
innige vriendschap van vader en zoon
wint. En dan rijpt in Ferdinand de Les-
sept het grootsche plan, de landengte van
Suez te doorsnijden met een kanaal, dat
z. i. van de grootste waarde zou zijn voor
de scheepvaart. Maar hij stuit op hevigen
tegenstand, op onwil, misbegrip, vijan-
Een
beeld van den alles vernietigenden wervelstorm
in de groote 20th Century-Foxfilm SUEZ
Annabella en Tyrone Power
in de 20th Century-Foxfilm
SUEZ
digheid en zotternij, waar hij maar poogt,
anderen voor zijn denkbeeld te winnen.
Alleen bij Mohammed Ali en Prins Said
vindt hij sympathie en steun.
Dus tijgt de Lesseps naar Europa (hij
neemt Toni mee naar Parijs, om haar daar
op een kostschool te laten cultiveeren)
en hij tracht Frankrijk en Engeland te
winnen voor het groote plan. Doch ook
hier: tegenwerking en afkeuring. Napo
leon, verwikkeld in zaken van interne po
litiek, neemt geen kennis van het project,
maar Eugénie bewijst Ferdinand den
dienst, te zorgen, dat Napoleon aandacht
schenkt aan het grootsche plan.
In Engeland weet Ferdinand den toen
nog jongen politicus Disraëli voor zijn plan
te krijgen en deze op zijn beurt pleit voor
hem in het Britsche Lagerhuis. Na nog
vele wederwaardigheden, kan eindelijk
het werk zijn uitvoering tegemoet zien. De
Lesseps reist weer naar Egypte (waar in
middels Mohammed Ali overleden is en
door Prins Said is opgevolgd) terug en
begint de werkzaamheden. Voorspoed en
tegenslagen wisselen elkander af, maar
het werk vindt voortgang, de landengte
wordt doorsneden. Vijandige stammen
doen aanvallen, finantieele tegenslagen
worden merkbaar, maar de Lesseps houdt
vol. Toni, uit Parijs teruggekeerd, neemt
levendig deel aan het wel en wee.
Een Zobah-Ha, of „Duivelwind", het
geen wij een „wervelstorm" noemen,
barst plotseling in volle hevigheid los. Het
kanaal dreigt vernietigd te worden. En
Ferdinand de Lesseps, die van geen wij
ken weet, verkeert in doodsgevaar. Het
is dan Toni die hem redt, maarten
koste van haar eigen leven. En als de
stilte na den storm 't mogelijk maakt, een
blik te slaan op de ontzettende verwoes
tingen, ligt het jongemeisje daar als
slachtoffer van haar zelfopoffering. Haar
begrafenis is een diep treffend oogenblik
Het kanaal is voltooid. De wereld heeft
een grootsche verbinding gekregen. Bij
de zeer feestelijke opening is Frankrijk
vertegenwoordigd door niemand minder
dan Keizerin Eugénie. Zij reikt aan den
moedigen kanaalbouwer het Grootlint van
het Legioen van Eer uit.
Op dat oogenblik, onmerkbaar voor de
duizenden gasten, zien Eugénie en Ferdi
nand elkander in de oogen en bedenken,
wat had kunnen zijn.
Ik heb gewonnen, fluistert hij,
maar ik heb alles verloren, dat in mijn
oogen waarde had
En de Keizerin antwoordt: Misschien
is dat de prijs, die men betalen moet voor
eeuwige glorie!
De Lesseps wordt gespeeld door Tyrone
Power, Eugénie de Montijo door Loretta
Young. Van bekende andere figuren speelt
Victor Varconi de rol van Victor Hugo,
Miles Sander die van Disraëli, Leon Ames
die van Louis Napoleon, Maurice Mosco-
vich die van Mohammed Ali, den onder-
Koning van Egyptie, Brandon Hurst:
Franz Liszt. De rol van Toni Pelerin wordt
vervuld door de bekende Fransche film
ster Annabella.
ongeluk en 't is Morestan, die in de lang
durige juryvergadering zijn medeleden van
Natalie's onschuld weet te overtuigen en
vrijspraak is het gevolg. Maar nu staat Na
talie weer hulpeloos. Morestan neeml haar
als winkeljuffrouw in zijn zaak, doch hij
laat haar voor zijn familie doorgaan als een
Jeanne, de dochter van een ouden school
vriend. Morestan heeft zelf ook een zoon en
een verloofde dochter in huis en langza
merhand ziet men zich in de film een her
haling ontwikkelen van het drama, dat zich
reeds eerder in het leven van Natalie heeft
afgespeeld. Als Morestan vermoedt, dat ook
zijn zoon hem besteelt, evenals de jonge
Marinier heeft gedaan, terwille van Nata
lie, volgt een geweldige scene en bijna zou
zijn menschlievende daad tegenover Natalie
hem in de gevangenis hebben gebracht, als
niet mevr. Morestan alles ten goede had
gekeerd.
Een film, die bij voortduring boeit en tot
het einde de aandacht gevangen houdt,
doordat men benieuwd is naar den afloop
van het drama dat men zich langzaam ziet
ontwikkelen.
Michèle Morgan is momenteel één van
de meest op den voorgrond tredenae Fran
sche filmactrices en wie haar in Parijsche
Zeden ziet, zal deze jeugdige kracht niet
spoedig vergeten. Zij is uitstekend, evenals
de bekende acteur Raimu, die als Morestan
een doorvoelde creatie geeft. Ook de overi
ge rollen zijn prachtig bezet en zoodoende
is, mede door de opnamen een geheel ver
kregen dat voor velen een groote attractie
zal zijn.
Het voorprogramma brengt een paar
mooie journaals, een teekenfilm van Pop-
pey, die nog steeds op de kracht van zijn
spinazie vertrouwt en een schitterende
amusementsfilm, waarin de Amerikaan Ro
land May staaltjes van jongleerkunst geeft,
als men nog zelden heeft gezien. Een zeer
geslaagd bijnummer.
IN DEN GREEP DER WILDERNIS.
Victoria-Theater.
De geschiedenis hoe Engeland aan zijn
rubberzaden is gekomen, was een prachtig
gegeven voor een film. Niet alleen kon die
film van historische beteekenis zijn, men
kon er tevens een pracht van een wildernis-
film van maken door er een avontuurlijken
tocht inde oerwouden van Brazilië in te ver
filmen. Wanneer door dat alles nog een ro
mantisch avontuur loopt, is de film volmaakt
en hangt het alleen nog maar van den regis
seur af, wat hij ervan terecht zal brengen.
Dat is in deze film bijzonder veel geweest,
want alleen al als een reeks zeldzaam mooie
opnamen uit het oerwoud is de film van zeer
byzondere beteekenis. Welk een bezwaren
moet de expeditie hebben gehad om diep in
het oerwoud zooiets machtigs te kunnen
verfilmen. Hier ziet men menschen en die
ren in een gebied, dat zelden of nooit door
blanken is betreden, een oerwoud waarin
men zich een doortocht moet kappen, vol
slangen en wat voor slangen! vol apen
en verscheurend gedierte. Daarin waagt zich
de Engelschman Henry Wickham René
Deltgen om te trachten rubberzaden te
verzamelen, die hij mee naar Engeland wil
nemen. Maar Brazilië, dat uit de rubber een
vermogen trekt, heeft op den uitvoer van
rubberzaden de doodstraf gesteld en wan
neer men er achter komt, dat de jonge En
gelschman, die schijnbaar op jacht naar
zeldzame vlinders gaat, in werkelijkheid op
zoek naar rubberzaden is, spant alles in Bra
zilië samen om dat te verhinderen en zijn
grootsten vijand is Don Alonzo Gustav
Diessl die met een dochter van den En
gelschen consul verloofd was Vera von
Langen en dit meisje geheel onder den
indruk van Wickham ziet, dien hij daarom
wil doen verongelukken.
Het gevecht van Deltgen met een reuzen
slang is van een zeldzame spanning en men
houdt zijn hart vast als het ranke bootje van
hem en zijn metgezel door een rivier vol
krokodillen vaart en deze monsters zich bij
tientallen tegelijk op het schuitje storten.
Hoofdpersoon te zijn in een dergelijke fik]'1
is niet zonder gevaren, maar het resultaat is
een schitterende natuurfilm geworden, die
niemand mag verzuimen eens te gaan bekij
ken.
Vooraf gaat veel binnen- en buitenlandsch
nieuws, een gekleurde screensong en een
alleraardigste éénacter.