DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Regeeringslegers moeten
Noord-Catalonië
ontruimen.
Zetel der Spaansche regeering
verplaatst.
No. 31 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
141e Jaargang
Ook Negrin thans in
Frankrijk aangekomen.
Italianen blijven nog in
Spanje.
Wat bedoelt de „Giornale"?
De algemeene toestand.
Spanje.
Plannen van de lersche
terroristen.
Halifax ontving een „ultimatum".
Nieuwe mutatie bij de
Duitsche Rijksbank.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK. Maandag 6 Februari 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Het regeeringsleger is thans gedwongen ook Noord-Catalonië te ontruimen.
Te Le Perthus is door de Spaansche en Fransche autoriteiten een regeling
getroffen voor de uittocht van de troepen, die het tegen de verbonden legers van
de opstandelingen én Italianen niet hebben kunnen bolwerken.
De opstandelingen hebben by hun opmarsch naar de Spaansche grena
Gerona bezet. Aan de kust bezetten zij San Feliu de Guixols en Palamos. Ook in
het midden van Catalonië maakten zij vorderingen, Seo de Urgcll werd ver
overd. Figueras wordt voortdurend gebombardeerd. Er zyn thans 300
dooden en 800 gewonden gevallen.
De Spaansche regeering heeft Figueras verlaten. In een dorpje aan de
Spaansche grens is een ministerraad gehouden. Wat er besproken is, is niet
bekend. Verscheidene leden der legeering zijn op Fransch grondgebied aange
komen, evenals Azana, die naar Parijs is doorgereisd. De regeering zal waar-
schynlijk worden overgebracht naar Valencia of Murcia. Negrin en Del Vayo
bevonden zich gisteren nog in Spanje.
De conferentie te Le Perthus ter regeling
van den uittocht van Spaansche regeerings-
troepen is bijgewoond door generaal Fa-
galde, Jules Hanry, den Fransfhen ambas
sadeur in Spanje, Fransche grensautoritei-
ten en de Spaansche generaals Riquelme
en Esmada. De conferentie duurde tot vijf
uur.
De uittocht der regeeringstroepen naar
Frankrijk werd als volgt geregeld: Eerst
zullen alle burgerlijke uitwijkelingen de
grens passeeren, dan volgt het automobiel
park en daarop komen de troepen over de
grens. Zij zullen, zoodra zij over de grens
lijn zijn, de wapens neerleggen. De mi
trailleurs worden links van den weg neer
gelegd, de geweren, handgranaten en andere
individueele wapens rechts van den weg. De
soldaten zullen door het plaatsje Le Perthus
trekken, tusschen rijen Fransche troepen
door. Op drie K.M. aan den anderen kant
van Le Perthus zullen zij geconcentreerd
worden op een sportveld onder aan den weg
van Perpignan.
Er zijn gisteren in de Zuid-Fransche de
partementen voorzieningen getroffen voor
de interneering van 100 tot 140.000 soldaten
van het Spaansche regeeringsleger. Het
concentratiekamp te Argelés, bestaande uit
voorloopige onderkomens, welke in allerijl
gebouwd zijn door een deel der reeds ont
wapende Spanjaarden, zal 100.000 man
kunnen opnemen. Twee andere kampen, een
te Carcassonne en het andere te Prades,
zullen de rest van de te interneeren solda
ten herbergen.
Soldaten stroomen over de grens.
Omstreeks half vijf hedenmorgen
kwam de eerste republikeinsche leger
eenheid, een peleton cavallerie, over de
grens. De mannen werden onmiddellijk
ontwapend.
Thans komen de afdeelingen in onaf
gebroken stroom over de grens.
80.000 vluchtelingen in Frankrijk.
De prefect van het departement Pyrenees
Orientales raamt het aantal in Frankrijk
vertoevende Spaansche vluchtelingen op
80.000, waarbij nog komen 10.0000 a 15.000
geïnterneerde militairen e.a.
De Fransche minister van binnenlandsche
zaken, Albert Sarraut, heeft in een rede
°.m. gezegd over de vluchtelingen: „Frank
rijk wil niet afzien van den geest van
liberalisme en rrenschelijkheid, die een der
edelste trekken is van zijn karakter".
Hij gaf vervolgens een overzicht van de
maatregelen om den stroom van vluchte
lingen in te dijken.
Regeeringsvliegtuigen uitgeweken.
Twee escadrilles van twaalf jachtvliegtui
gen elk, toebehoorende aan de Spaansche
regeering, zijn gistermiddag tegen 15 uur
80 op het Fransche vliegveld Salvaza geland
De burgerlijke en militaire autoriteiten heb
ben zich terstond derwaarts begeven.
Uit Bordeaux wordt gemeld dat gister
morgen tegen 11 uur drie Spaansche regee-
ringstoestellen te Illats geland zijn. De pilo
ten verklaarden, dat zij moesten vluchten
voor een escadrille der opstandelingen.
Bombardementen.
Zaterdagavond hebben van Majorca ko
mende vliegtuigen een vijftigtal bommen
op Alicante geworpen. Vijf personen zijn ge
wond, terwijl twee huizen vernield en acht
beschadigd zijn. Cartagena is gister even
eens gebombardeerd. Er vielen 40 dooden,
waaronder 2 Engelschen, en 58 gewonden.
Het dorpje Agullana, waar tallooze vluch
telingen waren aangekomen en dat over
geen middelen tot bescherming tegen lucht
aanvallen beschikte, is door de opstandelin
gen gebombardeerd. Het aantal slachtoffers
is vrij hoog. Te Las Rosas kwamen 50 men-
schen om het leven.
Regeeringszetel verplaatst.
Een correspondent van Havas, die kon
doordringen tot in de nabijheid van
Negrin en eenige andere ministers, heeft
vernomen, dat alle schikkingen zijn ge
troffen voor het overbrengen der regee
ring naar de centrale zone. De nieuwe
zetel der regeering staat echter nog niet
vast: Valencia, Murcia en Carthagena
zouden in aanmerking komen.
De minister van buitenlandsche zaken,
Del Vayo, die gistermiddag naar Perpignan
was vertrokken, is gisteravond in Spanje
teruggekeerd in gezelschap van den minis
ter van financiën, Mendez Aspe.
Gisteravond te 20 uur is de regeering in
de nabijheid van Agullana bijeengekomen.
Besloten werd, dat Negrin onverwijld naar
de centrale zone zou vertrekken. Negrin is
vannacht te 3.45 uur de Fransche grens ge
passeerd in gezelschap van den minister
van staat Hospitaiet, den minister van on
derwijs, Blanco, den minister van justitie,
Pena en den minister van binnenlandsche
zaken, Gomez. Het geheele gezelschap reisde
in acht auto's, waarvan één de sporen van
schoten vertoonde.
Spaansche kunstschatten in veiligheid.
De eerste vrachtauto's met Spaansche
kunstschatten zijn Zaterdagmorgen over
den Pas van Perthus gekomen. Zij bevatten
400 schilderijen van groote meesters. Be
halve de werken van de meest represen
tatieve schilders der verschillende Spaan
sche scholen, n.L Velasquez, Murillo, Goya
en Greco, waren er ook doeken bij van be
roemde buitenlandsche meesters, als Ru
bens, Rembrandt, en van schilders uit de
Fransche school. Sinds gisteravond bevin
den zich de heeren Jaujard, onder-directeur
van de Fransche Nationale Musea, en Mac-
laren ,van de National Gallery te Londen,
aan den Pas van Perthus om de kunstschat
ten in ontvangst te nemen.
Gistermiddag is de laatste vrachtwagen
met Spaansche kunstschatten de grens ge
passeerd. De kunstschatten zijn onder goede
bewaking bijeengebracht in een buitenwijk
van Perpignan, in afwachting van het
oogenblik, waarop zij naar Genève zullen
worden gezonden. Men ^eeft in ernstige on
gerustheid verkeerd over deze meesterwer
ken, aangezien de plaatsen, waar zij op
Spaansch gebied bijeengebracht, waren,
gisteren verscheidene malen gebombardeerd
zijn, o.m. op den weg van Figueras naar La
Jonquera.
Geruchten over mislukte vredes
onderhandelingen.
In de „Epoque" publiceert Donnadieu het
volgende bericht, dat Havas met het noo-
dige voorbehoud doorgeeft: „Franco's ant
woord op de voorstellen der regeering-
Negrin is negatief geweest. Franco heeft
punt twee, dat het houden van een volks
stemming voorstelde, verworpen en eischt
volledige overgave. Zaterdagmiddag heeft
de Britsche ambassade de weigering van
Franco aan de autoriteiten te Figueras over
gebracht. Onmiddéilijk daarna werd een
belangrijke beraadslaging gehouden, waar
aan niet alleen de ministers, doch ook
andere vooraanstaande personen deelnart.en.
Er bleken ernstige meeningsverschillen te
bestaan, die tot een ware scheuring leidden.
Minister-president Negrin en de minister
van buitenlandsche zaken, Del Vayo, verzet
ten zich tegen capitulatie. Gisteravond heeft
Del Vayo besprekingen gehad met de diplo
matieke vertegenwoordigers van Frankrijk
en Engeland. Over die besprekingen hebben
v/ij geen inlichtingen kunnen krijgen".
De Arabische vertegenwoordiging. -
Eenige leden der partij van Nasjasjibi zijn
gisterochtend per vliegtuig naar Londen ver
trokken, waar zij de gematigde Arabieren in
Palestina zullen vertegenwoordigen. Daar de
partij van den Moefti nog steeds tegen
deze vertegenwoordiging gekant is, vraagt
men zich af, of de vertegenwoordiging van
het Hooge Arabische comité daardoor niet
twijfelachtig wordt.
Kind door wolven verscheurd. - In de
bosschen van het Poolsche district Dzisno is
een 11-jarig meisje, dat van school huis
waarts keerde, door een troep wolven ver
scheurd.
Na de bijeenkomst van den grooten
fascistischen raad te Rome is het vol
gende communiqué uitgegeven:
„De Duce heeft een uiteenzetting van
den algemeenen internationalen toestand
gegeven. De groote raad juichte hem her
haaldelijke toe en zijn conclusies werden
met een geestdriftig applaus ontvangen.
Nadat de Duce gesproken had, verdui
delijkte minister Ciano zekere aspecten
van de buitenlandsche politiek van Italië.
Op de belangrijkste punten van de uiteen
zetting van den minister leverde de Duce
commentaar.
De groote raad heeft bij acclamatie de
volgende moties goedgekeurd
„de groote raad van het fascisme geeft
uiting aan zijn groote voldoening over de
rede, door Hitier uitgesproken ter gele
genheid van den zesden verjaardag van
zijn bewind, waarin hij de politieke,
idiëele en militaire solidariteit, welke de
fascistische en de nationaal-socialistische
revolutie vereenigt evenals de toekomst
der beide volken, opnieuw bevestigde.
De groote raad van het fascisme, in ver
gadering bijeen op den dag waarop door
de bezetting van Gerona geheel Catalonië
van de „barbaarsche bolsjewistische on
derdrukking" bevrijd is, zendt een vuri-
gen groet tot de heldhaftige Spaansche
strijders en de legionnairs, die eensgezind
zijn in het verlangen naar de overwinning
en brengt ter kennis van allen, dat de
vrijwillige strijdkrachten van het fascisme
het tooneel van den strijd niet zullen ver
laten, alvorens de oorlog is geëindigd.
Geëindigd zooals hij behoort te eindigen:
met een overwinning van Franco".
De Giornale: troepen in Spanje
blijven.
Over de zitting van den grooten fascis
tischen raad schrijft de semi-officiëele
„Giornale d'Italia" in zijn Zondagséditie,
dat het rapport van Mussolini een „volko
men duidelijk beeld heeft gegeven van de
huidige onrustige periode in Europa en de
wereld. De vx-edespolitiek der verant
woordelijke staatslieden lijkt met het oog
op de manoeuvres der oorlogsopruiers aan
deze en gene zijde van den Oceaan in
steeds sterkere mate bedreigd. Tegenover
de dagelijks toenemende aanvalslust der
oorlogspartijen moeten de autoritaire mo
gendheden door vereeniging van al hun
krachten de voorwaarden voor een effec
tieve verdediging in het leven roepen. De
ook uit de redevoering van Hitier blij
kende volkomen solidariteit der beide op
den Brenner elkander rakende naties be
dreigt niemand. Zij dient veeleer tot de
verdediging van de vitale belangen van
beide volkeren en van de Europeesche
cultuur, doch doet ook de vastbeslotenheid
zien om verzet te bieden aan ieder com
plot of iedere poging tot omsingeling".
Wat den Spaanschen burgeroorlog be
treft, verklaart het blad, dat nieuwe ma
noeuvres tegen het „nationaal vereenigde
en onafhankelijke Spanje" reeds aan den
gang zijn en dat men door diplomatieken
Een van de meest tragische gebeurtenis
sen der laatste jaren is wel de strijd van
het Spaansche volk tegen een overmach-
tigen vijand: Franco, Italië en Duitschland.
Telkens opnieuw geeft de gedachte aan
wat in en met Spanje gebeurt een gevoel
van verontwaardiging. En die verontwaar
diging geldt niet alleen het feit, dat Italië
voortdurend op cynische wijze alle inter
nationale afspraken heeft verloochend, dat
het op het oogenblik zelfs aandurft
o p e n 1 ij k de inmenging in de Spaansche
zaken te erkennen en dat het thans offi
cieel verklaart wat van het begin af de
bedoeling geweest is slechts één over
winning te aanvaarden: zijn eigen, of zoo
als dat dan heet: die van Franco. Ernstiger
nog is de, helaas maar ai gerechtvaardigde,
verontwaardiging over de houding van de
democratische landen. Deze is beschamend
en verontrustend tegelijk. Beschamend
omdat noch Engeland noch Frankrijk ook
maar één hand hebben uitgestoken om een
volk, dat voor zijn zelfstandigheid vecht,
te hulp te komen. Erger nog zelfs: zij heb
ben willens en wetens een toestand ge
handhaafd, die voor de Spaansche republiek
een ontzaglijk nadeel en groot onrecht be-
teekende en een bevoordeeling der opstan
delingen. Zij hebben de Spaansche regee
ring de mogelijkheid en het recht ontno
men om tegen contante betaling wapens
aan te schaffen. En daarnaast hebben zij
oogluikend toegelaten, dat Franco van
Mussolini allen steun in materiaal en troe
pen ontving en ontvangt, die hij noodig
acht. Tot het laatst toe is en nóg steeds
wordt er door de groote mogendheden
non-interventie gespeeld. Italië acht dit
mom op het oogenblik zelfs niet meer
noodig maar van eenig protest der trouwe
aanhangers der non-interventie is zelfs geen
sprake. Zoover is de wereld al gekomen,
dat zelfs de schijn niet meer opgehouden
behoeft te worden om een dergelijken on-
rechtmatigen toestand te handhaven
Als zoo iets mogelijk kan zijn wat mag er
dan nog van de toekomst verwacht wor
den?
Verontrustend perspectief
Roosevelt zou gezegd hebben, dat
Amerika's grenzen in Frankrijk liggen. Hij
heeft het zelf ontkend, doch de Fransche
bladen schrijven o.i. terecht, dat deson
danks Roosevelt zich solidair weet met de
democratische landen.
De „Intransigeant" schrijft: „Als Roo
sevelt de woorden, die men hem heeft toe
geschreven, niet uitgesproken heeft, wijzen
zijn daden er toch op, dat de sympathie
van de Vereenigde Staten uitgaat naar
Frankrijk en Engeland. De verbetering is
meer een rectificatie naar den vorm dan
naar den inhoud."
De „Paris Soir" zegt „Roosevelt demen
teert een frase. Dat wil niet zeggen, dat hij
een tegenovergestelde gedachte bekrach
tigt. En dat laatste woord is misschien ge
sproken door de vrouw van den president,
die in haar dagelijksch artikel heeft ge
schreven: „Wij zijn het hoofd der wereld
democratieën".
De „Journal des Debats" schrijft: „In
den grond is er niets veranderd, wij kun
nen met recht zeggen, dat de Amerikaan-
sche politiek zich oriënteert in een rich
ting, die gunstig is voor het behoud van
den vrede."
De Duitsche en Italiaansche pers gelooft
Roosevelts tegenspraak niet. Ze vindt vrij
algemeen, dat zijn verklaring te laat kwam
om geloofwaardig te zijn.
In Rome heerscht de meening, dat de
tegenspraak van president Roosevelt op
zijn sensationeele verklaring te laat komi.
„Met een vertraging van vier dagen", zegt
de Giornale", „heeft Roosevelt oorlogs
zuchtige verklaringen willen tegenspre
ken, welke bijna de geheele Amerikaansche
pers aan hem heeft toegeschreven. Roose
velt heeft den toestand met een dementi
willen redden, maar, „zoo vervolgt 't blad
„hij kan geen grenzen vaststellen en be
dreigingen uiten tegen Duitschland, Italië
en hun bondgenooten, zonder een verdedi
ging uit te lokken van de bedreigde lan
den, welke, wil zij doeltreffend zijn, ge
steld moet worden op eenzelfde lijn als
het offensief van Roosevelt."
De „Deutsche Allgemeine Zeitung"
schrijft: „Alleen de Amerikaansche presi
dent zelf schijnt 4$ uur lang de geweldige
uitwerking van zijn door hem thans heftig
bestreden verklaringen niet te hebben in
gezien. Dit is bij zoo'n ervaren staatsman
wel verwonderlijk. De tegenspraak van
Roosevelt laat vele vragen onbeantwoord."
De „Berliner Lokalanzeiger" noemt den
tegenspraak „niet overtuigend."
De „Berliner Börsenzeitung" schrijft, dat
het „dementi te verwachten is geweest
wegens den storm van verontwaardiging
welke het in Amerika zelf heeft ontketend.
Het schijnt Roosevelt verrast te hebben,
dat de verontwaardiging zich niet tegen de
autoritaire staten, doch tegen hem zelf
gekeerd heeft."
druk en interventie tracht de opkomst
van dit Spanje te remmen.
„Tot aan de volledige liquidatie
van de „roode wapens" in Spanje
en in de aangrenzende ge
bieden, aldus schrijft het blad
waar de rooden steeds weer een on
derkomen en ondersteuning vinden,
kan de overwinning van Franco niet
als verzekerd gezien worden. Daarom
zullen de Italiaansche legionarissen
het Spaansche gebied niet verlaten,
voor het volkomen bevrijd is van de
roode benden en van d e om
liggende vernielende in
vloeden hunner vrienden".
Naar de bladen melden, is op
Scotland Yard een document ontvan
gen, dat plannen van lersche terro
risten onthult. Het document was te
Belfast door de politie in beslag ge
nomen.
Het zou bijzonderheden bevatten van
plannen tot het doen ontploffen van
bommen in Buckingham Palace, het
kasteel van Windsor, het Lagerhuis,
Scotland Yard en de bank van Engeland.
Ook zou worden gesproken over moord
aanslagen op hooge politie-autoriteiten te
Londen.
In het te Belfast gevonden document
zou een lijst van inspecteurs voorkomen,
die „ter keuze" van de terroristen waren.
Het document voorzag in een offensief
der terroristen in begin Februari.
Halifax ontving een „ultimatum".
In officieele kringen van Whitehall is
Zaterdag onthuld, dat lord Halifax op
13 Januari een mededeeling ontvangen
hééft, welke afkomstig heette te zijn van
het verboden lersche republikeinsche
leger. De mededeeling had den vorm van
een ultimatum en eischte de terugtrek
king van de in Ierland gelegerde gewa
pende Britsche macht binnen vier dagen.
Vier dagen na den datum van het ultima
tum begonnen de aanslagen op electrische
centrales en electrische palen in verschil
lende deelen des lands.
Aan de mededeeling was toegevoegd,
dat de aanwezigheid van de Britsche sol
daten in Ierland de beroering en burger-
strijd in de hand werkte. Voorts werd ge
dreigd, dat indien de troepen niet werden
teruggetrokken, men zou overgaan tot een
actief optreden in het militaire- of han
delsleven van Groot-Brittannië, aange
zien de Britsche regeering zich bemoeide
met Ierland.
Onderzoek in het geheele land.
Door het geheele land wordt een onder
zoek ingesteld naar de aanwezige voor
raden ontplofbare stoffen, aangezien men
meent, dat een enorme hoeveelheir hier
van nog verborgen wordt gehouden.
De Londensche politie heeft gisteren
meer dan honderd adressen bezocht en
de detectives hebben eenige geheime aan
wijzingen gevonden, welke wellicht tot
een snelle ontknooping leiden. Speciale
voorzorgsmaatregelen heeft men getroffen
te Windsor. Bezoekers van Windsor
Castle, die tasschen of pakjes bij zich
hebben, worden verzocht den inhoud te
toonen.
Brandbommen veroorzaken begin
van brand.
Zaterdagavond is binnen een uur tijds
op vier plaatsen een begin van brand
ontstaan in verschillende magazijnen in
Coventry. De branden werden veroor
zaakt door brandbommen. Te Liverpoolis
een bom ontploft tegen den muur van de
Walton-gevangenis. Een deel van de
steenen werd weggeslagen, doch er ont
stond geen bres. Het politie-onderzoek
heeft nog geen resultaten gehad.
Hitier heeft Zaterdag nog twee directeu
ren der rijksbank van hun functies onthe
ven, n.1. dr. Ehrhardt en dr. Blessing. Zij
waren beiden zeer nauwe medewerkers
van dr. Schacht toen deze tijdelijk belast
was met het ministerie van economische
zaken.
Zij behoorden tot de oude school van de
z.g. conservatieve bankiers.
Hun werkzaamheden worden overgeno
men door drie personen n.1. dr. Wilhelm,
die reeds directeur der rijksbank is, mi-
nisterial-direktor dr. Kurt Lange van het
ministerie van economische zaken en mi-
nisterialrat dr. Bayrhesser van het minis
terie van financiën.
Beide laatstgenoemden behouden hun
functies aan hun onderscheidene ministe
ries.