DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Ontruiming van Noord-Spanje in vollen gang.
141e Jaargang
Binnenkort diplomatieke betrekkingen tusschen
Parijs en Burgos?
Spaar.sch oorlogtuig in Frankrijk.
Britsch schip in zinkenden toestand
De aigemeene toestand.
Staking van Spaanschen
burgeroorlog?
De „Börsenzeitung" over de be
trekkingen met ons land.
Fantasie over geruchten.
Botsing van twee Fransche
oorlogsschepen.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 34 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Directeur: C. KRAK. Donderdag 9 Februari 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Feitelijk zijn de twee republikein-
sche legers, die in Catalonië nog verzet
bieden, hierdoor van elkaar geschei
den. Het Noordelijke leger onder com
mando van generaal Perea wordt thans
tegen de Pyreneeën aangedrukt tus
schen Puigcerda en Camprodon, en in
het nauw gedreven in twee groote
groepen op de beide eenige doorgangs-
punten in deze streek.
De troepen aan de Boven Segre zullen
betrekkelijk gemakkelijk door de pas van
Puigcerda kunnen terugtrekken, maar die,
welke zoojuist Olot hebben ontruimd, be
schikken slechts over enkele moeilijke
bergpassen, waarvan die van Ares uitkomt
op het Fransche plaatsje Prats de Mollo,
waar vannacht reeds 2000 man van het re-
publikeinsche leger zijn aangekomen, o. w.
verscheidene gewonden, afkomstig uit het
hospitaal van Camprodon. De commandant
van de carabiniers heeft verklaard, dat hij
de troepen, die, nu de terugtocht naar
Figueras of Puigcerda is afgesneden, terug
trekken op de passen, die leiden naar Prats
de Mollo, schat op 30.000 man.
Uit Cerbere verneemt Havas, dat langs
den kustweg het grootste deel van het oor
logstuig van het republikeinsche leger in
Frankrijk aankomt. In den afgelöopen
nacht zijn er 60 wagons aangekomen met
verscheidene kanonnen, machinegeweren en
belangrijke voorraden ontplofbare stoffen
en granaten. Men schat, dat er nog onge
veer 200 wagons met Spaansch oorlogstuig
Wachten om over de grens te komen, tot
dat er op het statian van Cerbere weer
ruimte zal zijn gemaakt.
Uit La tour de Carol meldt Havas, dat
drie nationalistische vliegtuigen gisteroch
tend om half twaalf over Puigcerda zijn ge
vlogen, die geen bommen hebben gewor
pen, maar de convooien, welke zich ver
dringen in de straten, met mitrailleurvuur
hebben bestookt. Men weet nog niet, hoe
hoog het aantal dooden en gewonden is ge
weest.
Met een geweldigen knal is gistermiddag
een versterking te Figueras in de lucht ge
vlogen. Het is niet bekend, of de ontplof
fing toevallig of opzettelijk is geweest.
Acht Savoia vliegtuigen hebben de haven
van Valencia en het stadsdeel Grao gebom
bardeerd. Er zijn zes dooden en elf gewon
den.
Minorca.
In Engelsche diplomatieke kringen beves
tigt men, dat Franco te Londen heeft laten
weten, dat hij voornemens is Minorca te be
zetten, maar dat hij deze bezetting uitslui
tend Spaansch wil laten zijn en laten vol
brengen zonder eenige buitenlandsche hulp.
Zooals te begrijpen is, hecht zoowel Enge
land als Frankrijk groote beteekenis aan
deze verzekering.
Het denkbeeld, dat een Britsche bodem
een boodschapper van Franco naar Minorca
zou brengen om te onderhandelen met de
autoriteiten van het eiland, wordt door de
Engelsche diplomaten niet a priori van de
hand gewezen, hoewel zij het voorloopig
als niet meer dan een mogelijkheid be
schouwen. Een besluit zou, naar Havas ver
neemt, echter alleen kunnen genomen wor
den, wanneer men in de eerste plaats nau
wer contact had gekregen met Franco en
in de tweede plaats zou zijn ingelicht over
de juiste bedoelingen van de republikein
sche aanvoerders.
Naar Reuter nog meldt, is er in officieele
kringen nog niets bekend over het over
brengen van een boodschapper van Franco
naar Minorca aan boord van een Britsen
oorlogsschip. Wel bevindt zich de kruiser
Devonshire op het oogenblik te Port Ma-
hon, maar men weet niet, of zulks met een
speciaal doel is. Volgens Reuters politieken
correspondent is er in de positie inzake de
bemiddeling geen verandering gekomen. In
Londensche politieke kringen heeft men
echter niet veel hoop, dat Franco onder de
huidige omstandigheden bereid zal zijn zijn
eisch van onvoorwaardelijke overgave te
laten vallen.
Bérard over zijn reis.
Bij zijn aankomst aan het ministerie van
buitenlandsche zaken te Parijs, heeft Bé
rard de pers medegedeeld, dat hij zeer vol
daan was over de ontvangst door de recht-
sche autoriteiten te Burgos en dat het rus
tig in het land was.
Hij weigerde verklaringen over zijn
missie af te leggen, doch hij gaf te kennen,
dat het vluchtelingen-vraagstuk den goe-
den weg schijnt op te gaan, daar de recht-
sche autoriteiten bereid zijn de naai
Frankrijk gevluchte kinderen, vrouwen en
ouden van dagen op te nemen.
Ten aanzien van de miliciens schijnt Bur
gos onderscheid te willen maken.
Tijdens het onderhoud met Bonnet, dat
ongeveer een uur duurde, heeft Bérard den
minister van buitenlandsche zaken verslag
uitgebracht over zijn missie.
Havas meldt hierover:
Volgens in gezaghebbende kringen na het
onderhoud verkregen inlichtingen hebben
de besprekingen van Bérard in Spanje
plaats gevonden in een zeer hartelijke at
mosfeer. Bérard heeft twee besprekingen
met Jordana gevoerd. Hij betoonde zich
zeer voldaan over het begrip van zaken,
dat hij bij de nationalistische autoriteiten
heeft ontmoet.
Het voornaamste doel der missie betrof
het vraagstuk der vluchtelingen en dat der
rechtsche krijgsgevangenen, die zich in
handen der republikeinen bevinden.
De besprekingen van Bérard over deze
kwestie hebben nu reeds geleid tot tastbare
resultaten in den zin, zooals Frankrijk het
wenscht.
De zorg der Fransche regeering te zien,
dat de burgervluchtelingen zoo spoedig mo
gelijk weer hun haardsteden bereiken,
wordt ten volle gedeeld door de autoritei
ten van Burgos.
Overigens beweegt zich, dank zij de in
menging der Fransche regeering, de kwes
tie der gijzelaars en rechtsche krijgsge
vangene eveneens in de richting van een
goede oplossing, waarbij een uitwisseling
aan beide zijden zal geschieden. De gijze
laars en gevangenen konden worden gered.
Wat de kwestie der vestiging van nor
male diplomatieke betrekkingen met de re
geering van Burgos aangaat, geeft men te
kennen, dat de regeering deze aangelegen
heid moet onderzoeken. Pas wanneer de
regeering een besluit zal hebben genomen,
zal de mogelijkheid van een nieuwe reis
van Bérard onder oogen kunnen worden
gezien.
Havas meldt uit Parijs:
Volgens afgevaardigden, die in de wan
delgangen van de Fransche Kamer gespro
ken hebben met Leon Bérard, wordt be
vestigd, dat de senator der Basses Pyrenees
verwacht binnenkort naar Burgos terug te
keeren, waar hij besprekingen zal voeren
met Franco, teneinde de voorwaarden vast
te stellen, waaronder officieel diplomatie
ke betrekkingen zouden kunnen worden
aangeknoopt tusschen Parijs en Burgos.
Bérard zou van meening zijn, dat een er
kenning de jure van de regeering te Bur
gos in den kortst mogelijken tijd tot stand
moet komen. Hij heeft van de nationalis-
tischen minister van buitenlandsche zaken
generaal Jordana, reeds de beslissing kun
nen krijgen, dat men de Italiaansche troe
pen van het Catalaansche front doet terug
trekken, opdat zij zich niet zullen kunnen
bevinden in de nabijheid van de Fransche
grens bij den rechtschen opmarsch. Dat is
een eerste betoon van de vredelievende ge
zindheid, 'die door Burgos te kennen is ge
geven. Burgos wil een volledige politieke
onafhankelijkheid handhaven, ondanks de
geboden buitenlandsche hulp. Het schijnt
dus, dat de terugtrekking der Italiaansche
troepen zal volgen op het einde van den
burgeroorlog, dat thans nabij schijnt.
Het schijnt verder, dat reeds besprekingen
zijn geopend door personen, die als tus-
schenfiguur optreden tusschen de generale
staven van Franco en van Miaja en dat de
laatste zich thans in staat zou zien tot on
derhandelingen met den tegenstander, aan
gezien het gezag der republikeinsche re
geering verminderd is sedert den val van
Barcelona en het verlies van Catalonië. Bo
vendien is de Italiaansche invloed niet veel
verder gekomen dan de Falangstische kring
en en zouden de rechtsche leidende figuren
eer geniegd zijn zich te oriënteeren naar
een monarchistisch dan naar een totalitair
systeem.
Behalve deze indrukken, deelden dege
nen, die zich ,mqt Bérard onderhouden heb
ben mede, dgt de, senator een oplossing
heeft voorbereid vpor verschillende proble
men, die gesteld zijn door de aanwezigheid
van de vluchtelingen en de Spaansche sol
daten op Fransch gebied, voor het in vei
ligheid brengen van de schilderijen en
kunstvoorwerpep, voor de bestemming die
gegeven moet worden aan het Spaansche
goud en de in Frankrijk uitgeleverde wa
pens. Natuurlijk moet de toestemming der
beide betrokken regeeringen voor deze op
lossing verkregen worden.
Voor het oogenblik zou de repatrieering
van vrouwen, kinderen en ouden van da
gen kunnen worden ingewilligd zonder
voorwaarden of reserve. Wat de uitgeweken
soldaten betreft, er zou den delinquenten
amnestie worden verleend, doch het lot van
misdadigers volgens het strafrecht zou nog
moeten worden geregeld, in het bijzonder
van hen, die schuldig bevonden zijn aan
moord, plundering en brandstichting. De
schilderijen en kunstwerken zouden in vei
ligheid worden gebracht door de zorgen
van den Volkenbond. Ten aanzien van de
vergoeding der kosten voor logies, die de
Spaansche regeering op zich zou nemen,
zou men in de eerste plaats in mindering
kunnen brengen de waarde van de door de
republikeinsche troepen uitgeleverde wa
pens. Wanneer de waarde van het mate
riaal niet de kosten van het overbrengen
der vluchtelingen mocht dekken, zou een
andere wijze van betaling onder oogen kun
nen worden gezien. Aldus zouden de
Spaansche goudreserves intact kunnen wor
den teruggegeven Dat zouden de grondsla
gen zijn, waarop de onderhandelingen
zouden worden gevoerd.
Britsche kabinetsraad.
Volgens Havas heeft de Britsche kabinets
raad gisterochtend hoofdzakelijk Spaan
sche kwesties behandeld. De ministers be
schikten over twee rapporten, dat van
Mounsey, het hoofd van de afdeeling West-
Europa van het departement van buiten
landsche zaken, over de nationalistische
beschikkingen, welke beschikkingen de her
tog van Alba, Franco's agent te Londen,
gisteren in een langdurig onderhoud aan
Mounsey zou hebben meegedeeld, waarop
deze weer een langdurige bespreking had
met Halifax.
Het tweede rapport was dat van Stephen-
son uit Perpignan over zijn onderhoud van
gisteravond met Del Vayo.
Het schijnt, dat Chamberlain zich uit
sprak voor een versterking van de bemid
delingspogingen van Engeland.
De vredesvoorwaarden van Negrin blij
ven: vertrek van de vreemdelingen, het uit
blijven van represailles en het houden van
een volksstemming. Met het eerste punt is
Franco het eens, wat hij nog eens door den
hertog van Alva zou hebben laten bevesti
gen.
Ten aanzien van de represailles zegt men,
dat hij misschien genoegen zou nemen met
het vormen van rechtbanken, welke alleen
zaken zouden behandelen tegen hen, die
verdacht worden van aanslagen op het ge
meen recht, dus niet zouden gelden voor
politieke misdadigers. Van een volksstem
ming zou hij niets willen weten.
Sommige medewerkers der regeering zijn
volgens Havas van meening, dat de bespre
kingen al verder gevorderd zijn dan men
over het algemeen aanneemt, doch van de
ze optimistische zienswijze was geen be
vestiging te verkrijgen.
Het 4988 ton metende Britsche s.s. Maria
de Larringa verkeert in zinkenden toestand
op 1200 mijl ten oosten van New-York. De
Aurania van de White Star Line, die in de
nabijheid voer, is ter assistentie derwaarts
opgestoomd.
Naar het schijnt verkeeren verscheidene
schepen in het midden van den Atlantischen
Oceaan in moeilijke omstandigheden door
het zware weer. Zij zijn n.1. op het tijd
schema achter.
De Veendam naar het schip.
Het Nederlandsche s.s. Veendam heeft
om acht uur Greenwichtijd gisteravond ge
seind, dat het zich ter verleening van as
sistentie naar het in zinkenden toestand
verkeerende Britsche s.s. Maria de Lar
ringa begaf. De Veendam was op dat oogen
blik 200 mijl af van het in nood zijnde
schip.
Duiïsche bedenkin
gen over Bonnct's
rede.
De Deutsch diplomatisch politische Kor-
respondent schrijft naar aanleiding van de
rede van den Franschen minister van
buitenlandsche zaken in den Senaat, dat
men in Duitschland zeker met instemming
zal vernemen, dat Bonnet zich zonder
voorbehoud plaatst op de basis van de
Fransch-Duitsche verklaring. Deze ver
klaring wekt temeer voldoening, omdat
men zich met zijn meening, dat Frankrijk
zich tegenover het zwakke Duitschland
van na den oorlog verzoeningsgezind heeft
betoond, in Duitschland in het geheel niet
zal kunnen vereenigen.
Wanneer Frankrijk verklaart dat het
geen poging achterwege heeft gelaten om
misverstanden met Italië uit den weg te
ruimen kan het eveneens moeilijk ver
wachten dat Rome het hiermede eens zal
zijn. En wat Spanje betreft, schijnt Bon
net van meening te zijn dat Franco thans
ineens maar alles moet vergeten wat de
Republikeinen aan steun van de zijde van
de Sovjet-Unie en niet in de laatste plaats
uit Frankrijk genoten heeft en hoeveel
goed en bloed hem dat gekost heeft. Wan
neer Frankrijk er belang aan hecht aan
zijn Zuid-Westelijke grens niets te vreezen
te hebben ,zal het toch in de eerste plaats
moeten nalaten Franco aanleiding te geven
maatregelen aan deze grens te treffen.
Ook de meening van Bonnet dat Frankrijk
niet kan ophouden vriendschappelijke be
trekkingen te onderhouden met de mo
gendheden van Midden en Oost Europa kan,
nu eenmaal deze vriendschappen in h^t
verleden hebben moeten dienen Frankrijk's
tegen Duitschland gerichte doeleinden te
ondersteunen, Duitschland moeilijk onver-
schillig laten.
Wanneer Bonnet beweert dat geen van
de drie groote naties, Frankrijk, Engeland
en de Vereenigde Staten ook maar de ge
ringste Vijandschap koestert tegenover een
ander land, dan is-men dat in Duitschland,
wat de volkeren betreft zeker met Bon
net eens. Aan den anderen kant heeft
Duitschland wat de regeering van een van
deze landen betreft den laatsten tijd wel
teekenen van een dergelijke vijandschap
bemerkt, die in Frankrk zeker niet onop
gemerkt zijn gebleven. En deze teekenen
hebben op vele plaatsen in Frankrijk een
echo gevonden, welke weinig in overeen
stemming is met den geest van de
FranschDuitsche verklaring. Het is juist
in het belang van deze FranschDuitsche
toenadering dat men zou wenschen dat in
de Fransche gedachtenwereld wat hiermede
in tegenspraak is, een verandering zou
ondergaan.
De Spaansche burgeroorlog is waarlijk
nog niet ten einde! Terwijl men elders het
sobere nieuws kan lezen over den toestand
in Catalonië en over zekere internationale
kwesties, mogen wij hier ins even bezig
houden met een mogelijken vrede.
Franco is thans de man, die de wetten
kan stellen. Welnu, hij denkt er eenvoudig
niet aan, om in een volksstemming toe te
stemmen, zoodat niet het Spaansche volk
zelf, maar het leger over het lot der Span
jaarden zal beschikken.
Negrin wenscht daarentegen wel een
volksstemming en hij is het vooral, die in
de Spaansche regeering aandringt op
voortzetting van den oorlog. Zijn houding
is natuurlijk wel te begrijpen, want wan
neer hij zou toestemmen in een wapenstil
stand, dan Zou alles alleen van Franco
afhangen en van hem verwacht Negrin
natuurlijk weinig.
Maar of het tenslotte niet beter zou zijn,
om tot vrede te besluiten? De ongelijke
strijd is toch niet vol te houden.
Intusschen bevestigen Engelsche diplo
matieke kringen, dat Franco te Londen
heeft doen weten, dat hij zich voorstelt
Minorca te bezetten, doch dat hij voor
nemens is dit alleen door Spaansche troe
pen te laten doen zonder eenige buiten
landsche hulp.
Aan deze verzekering hecht Engeland,
evenals Frankrijk, natuurlijk groot be
lang, aldus verklaart men. De gedachte,
dat een Britsche oorlogsbodem een afge
zant van Franco naar Minorca zou over
brengen om met de autoriteiten op dat
eiland te onderhandelen wordt door En
gelsche diplomatieke kringen niet bij voor
baat van de hand gewezen, hoewel zij dat
een eenvoudige mogelijkheid noemen.
Een besluit zal alleen kunnen worden
genomen na een meer uitgebreid contact
met Franco en wanneer men zeker zal zijn
van de bedoelingen der republikeinsche
leiders.
In Amerika houdt men zich nog steeds
zeer ernstig bezig met het oorlogsgevaar
in Europa. Men is daar verre van gerust
over de ontwikkeling van den algemeenen
toestand in ons werelddeel. Zoo zegt de
militaire commissie uit het Arr.erikaansche
Huis van afgevaardigden, zulks om een
onverwijlde uitbreiding van de luchtmacht
en van andere verdedigingsmiddelen aan
te bevelen:
Eerlang kan een oorlog in Europa uit
breken. Indien zulk een betreurenswaar
dige toestand zou ontstaan, zou het drin
gend noodzakelijk zijn dat wij gereed zijn
en ons hebben toegerust met een onont
beerlijke luchtvloot en bewapening, welke
een voldoende bescherming vormt voor
onze eigen kusten, zoodat wij minstens een
eerbiediging van onze rechten in ons eigen
land kunnen afdwingen.
De commissie wenscht de luchtmacht te
zien uitgebreid met 3032 extra vliegtuigen
en wenscht het gebied van het Panama
kanaal te zien toegerust. De commissie
wijst voorts op de noodzakelijkheid haast
te maken met het verdedigingsprogram en
zegt, dat Frankrk en Groot-Britannië twee
jaar geleden met hun nationale defensie
programma's begonnen zijn, en dat toch
geen van beiden het punt van massapro
ductie voor hun eigen veiligheid bereikt
heeft. Daarom zijn zij tha.s bezig met
vliegtuigoi'ders. te plaatsen in de Ver
eenigde Staten, en deze orders worden zoo
snel mogelijk behandeld. Dit alles wijst er
op, aldus de commissie dat eerlang een
oorlog in Europa kan uitbreken.
De Daily Mail publiceert onder
„Laatste berichten" het volgende
zonder bron vermelde telegram:
Laat in den nacht is medege
deeld, dat Franco met Miaja
onderhandelt over de voorwaar
den voor een wapenstilstand. Men
meent, dat de vijandelijkheden
over eenige dagen zullen worden
gestaakt.
De Berliner Börsenzeitung schrijft
volgens het Duitsche Nieuws Bureau:
„De Nederlandsche minister van bui
tenlandsche zaken heeft vastgesteld, dat
in Nederland en in het Duitsche rijk
goeden wil tot het onderhouden van de
beste betrekkingen aanwezig is. Des te
bedenkelijker is het, dat uit Nederland
steeds nog geruchten naar Londen wor
den overgebracht dat Duitschland van
plan zou zijn in Maart Nederland aan te
vallen. Deze geruchten hebben de bedoe
ling in de eerste plaats den indruk van
ontspanning, welke de rede van den
Führer heeft gewekt, weg te nemen en in
de tweede plaats de openbare meening
van Engeland te vergiftigen ten einde
een nieuwe crisisstemming te veroor
zaken. Gezien de hardnekkigheid der
duistere elementen zou het in het alge
meen belang zijn indien van Nederland
sche zijde nogmaals een duidelijk woord
zou worden gesproken."
Onbekend!
Naar aanleiding van bovenstaand
telegram kan na informatie te be-
voegder plaatse worden opgemerkt,
dat berichten als waarop de Berliner
Börsenzeitung doelt, hier te lande on
bekend zijn.
Een duidelijk woord van Neder
landsche zijde als waarop het Ber-
lijnsche blad aandringt is juist enkele
dagen geleden gesproken door den
minister van buitenlandsche zaken in
de Memorie van Antwoord inzake de
begrooting voor 1939, in de uitvoerige
paragraaf, welke daarin aan de be
trekkingen tusschen Duitschland en
Nederland werd gewijd en welke in
de Nederlandsche pers in etxenso is
afgedrukt. De tekst van dit regee-
ringsstuk, opgenomen in de Neder
landsche bladen van Dinsdag, stond'
te zelfder tijd ter beschikking van het
officieele Duitsche Nieuwsbureau.
Men zou er zich dus over moeten ver
bazen, indien de Berliner Börsenzei
tung daarvan tot heden nog geen
kennis heeft gedragen.
3 Dooden en 9 vermisten.
De Fransche kruiser „Georges Ley-
gues" en de Fransche torpedojager
„Bison" zijn gisteravond o. 15 mijl ten
Zuid-Oosten van Penmarch, naar men
gelooft ten gevolge van den mist, met
elkander in botsing geweest. De
„Georges Leygues" heeft de „Bison"
midscheeps getroffen. Twee personen
zijn gedood, dertig gewond.
De kruiser „Montcalm" heeft op het
eiland Groix de lijken van twee kwartier
meesters ontscheept, die gedood werden
aan boord van den torpedojager „Bison"
bij de gemelde aanvaring.
De marinecommandant te Lorient rap
porteert, dat bovendien aan boord van de
„Bison" negen manschappen verdwenen
zijn. Het werd echter wel mogelijk geacht,
dat er nog meer vermisten waren.
Ook werden er ten gevolge van de bot
sing twee personen gewond en twaalf licht
gekwetst.
De „Bison" werd aan den voorkant bijna
in tweeën gesneden en men gelooft niet,
dat de torpedojager vóór hedenochtend
Lorient -zou kunnen bereiken.
Officieel: drie dooden.
Een officieel communiqué van het mi
nisterie van marine meldt, dat bij de bot
sing tusschen de „Bison" en de „Georges
Leygues" 3 dooden zijn te betreuren. Er
zijn 9 vermisten.
Zie verder Buitenland pag. 3, is blad.